Ancus Marcius
| Ancus Marcius | ||
| ||
| Rejulo di Roma | ||
| Guvernisteso: | de 641 aK. til 617 aK. | |
| Precedanto: | Tullus Hostilius | |
| Sucedanto: | Lucius Tarquinius Priscus | |
| Personal informi | ||
| Naskodato: | 674 BC | |
| Mortodato: | 615 BC | |
Ancus Martius esas la quaresma de la sep legendala reji di Roma. Il regnis de 641 aK til 616 aK.
Same kam lua precedinti, pos kurtatempe durinta interregno, Ancus elektesas (en -640 a.K.) dal Romana populo ; ica elekto ratifikesas dal Senatani. Il esas la nepotulo di Numa Marcus, bofiliulo di Numa Pompilius ed unesma Romana pontifiko, do lu esas anke Sabinano. Ancus Marcius, qua apartenis a la gens Marcia, esis konseque la nepotulo o la pos-nepotulo di Numa Pompilius.
Lua regno prizentesas a ni precipue dal historiisti Titus Livius e Dionysios di Halikarnassos.
Pia rejo
[redaktar | redaktar fonto]Quik de la komenco di lua regno, Ancus komisas la supera pontifiko establisar per skribita texti la reveli dil Memoriali di Numa, il plugrandigas la templo di Iuppiter Feretrius (Jovo Feretrio) ed ilu instaligas la kolegio di le fetiales. Precipue, Ancus restauras la religiala praktiki qui neglijesis dum la regno di lua precedinto, t.e. la militema Tullus Hostilius. Nome, segun la tradiciono e segun lu ipsa, Tullus, qua esis supersticoza e neglijis la rituaro, esabis fulminata lor male facita sakrifiko.Dionysios di Halikarnassos raportas tamen altra historio, a quo, ilu dicas, il nevere kredas, e segun quo Ancus Marcius fakte profitabus tempesto por asasinigar rejo Tullus Hostilius per incendiigar ilua domo.
Konstruktera rejo
[redaktar | redaktar fonto]Ancus plugrandigis l'Urbo: il establisigas l'unesma ponto ligna sur la fluvio Tiberis, nome la ponto Sublicius ed il anexas la kolino Ianiculum. Il extensas l'influo di Roma vers la maro per krear ye l'enflueyo dil Tiberis la portuo Ostia e per konstruktigar salini, same kam milit-kampeyo. La konstrukto di Ostia esas, cetere, la maxim kontestata punto dil tradicionala historio. Nul arkeologial deskovruro konfirmas ita tezo ed omna elementi ekterigita montras ke la konstrukto di ca portuo esis multe plu tarda. Il direktis anke la konstrukto dil fosato di le Quirites e diversa plusa fortifikuri (sur la monto Aventinus e sur la Ianiculum, inter altri). Lua regno, ultre lo, markizesas per l'aparo di sociala problemi : la karcero dil Tullianum kavigesas en la mezo dil Urbo, ye l'internajo dil monto Capitolinus e destinesas por la deliktanti.
Militista rejo
[redaktar | redaktar fonto]La bonus Ancus prizentesas kom pacema rejo, ma, segun Titus Livius, «la cirkonstanci konvenis plu bone ad ula Tullus Hostilius kam ad ula Numa», ed Ancus ofte mustis militar kontre lua vicini. La Latini desvinkas (militi kontre Politorium, Medullia, pose Tellenes e Ficana) e li deportesas grandanombre cirkum la monto Aventinus olqua divenigesas parto di Roma. On aludas anke batalii kontre Fidena (ube Tarquinius citesas kom la lietnanto di Ancus) e Veii. La militala funciono di Ancus Marcius markizesas anke per la fakto ke lua unesma sucio esis la protekto di lua civito : lo esas por impedar la vicini di Roma instalesar sur la kolino Ianiculum ke il anexas ol e fortifikas ol. Ultre lo, Titus Livius savigas plu precize ke Ancus Marcius igabis kavigar la fosato di le Quirites por protektar Roma.
La Etruska sucedo
[redaktar | redaktar fonto]L'ambicioza Lucius Tarquinius Seniora, de Korinthana origino, lokizas su en la cirkumanti di Ancus : il divenas l'amiko di la rejo e nominesas kom tutelanto di lua du filiuli. Per habila manovri politikal, lu sucesas elektigar su kom sucedanto di Ancus Marcius en 616 a.K. e divenas l'unesma rejo Etruska di Roma.
L'interpreto da Dumézil
[redaktar | redaktar fonto]En la tripartigo funcionala deskriptata da Georges Dumézil, Ancus Marcius havas eceptala plaso pro ke il ligesas a la prospero. Pos Romulus e Numa Pompilius, qui inkarnacas la duopleso dil suvereneso (suvereneso fundamentizita sur la potenteso koncerne la unesma e formala suvereneso, de sacerdotal origino koncerne la duesma), e Tullus Hostilius, qua inkarnacas la militala potenteso, Ancus Marcius reprezentas la produkto. La fakto ke lo esas la quaresma rejo di Roma qua ligesas ad olua prospero (simbolizata en la tradiciono per la extenso vers la maro per la fondo di Ostia e la konquesto dil urbi jacanta inter la maro e Roma o per la konstrukto dil ponto Sublicius) ne esas sen aparta signifiko. En la tripartigo funcionala di Dumézil, la funciono dil prospero arivas hierarkiale en quaresma situeso, se on konsideras la duopleso dil unesma funciono, nome la suvereneso. Kad ico esas hazardo? La nomo ipsa di Ancus Marcius esas cetere etimologiale ligata a la maro ed a la fluvio Tiberis, pro ke Ancus havus kom origino la Greka vorto Ankos, olqua signifikas «kurveso» ed indikanta la geografiala kudo formacita dal fluvio Tiberis ante ke ol rajuntas la maro. Or lo esas ita extenso vers la maro quo posibligis a Roma apertesar a la tota mediteranea mondo. E mem se ica aperteso divenos importanta erste ye la 3ma yarcento aK, ol esas to quo posibligis a Roma ekonomiale prosperar e parolar per la komerco a diversa civilizuri Mediteranea. Quale indikesis supre, Ancus Marcius esas anke l'unesma rejo konstruktiginta karcero en Roma (di qua la fundamenti trovesis nelongatempe ante nun, evanta de la periodo di lua regno). E generale, la civilizuri qui konstruktas karceri ja atingis ula grado de prospero.
| Ica pagino uzas kontenajo de la revuo Kuriero Internaciona numero 1/2010, publikigita sub la Creative Commons Licence 2.0. |