Academic review of humanities and social sciences, Jun 20, 2023
Ulusal sağlık sistemlerinin etkinliğini kıyaslama yoluyla ortaya koyarken çeşitli parametrik ve p... more Ulusal sağlık sistemlerinin etkinliğini kıyaslama yoluyla ortaya koyarken çeşitli parametrik ve parametrik olmayan yöntemlerden yararlanılabilir. Parametrik olmayan yöntemler arasında Veri Zarflama Analizinin (VZA) ve VZA temelli analizlerin kullanım sıklığı bakımından diğerlerinin önünde olduğu söylenebilir. Bu çalışma, Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) üyesi ülkelerin ulusal sağlık sistemlerinin zamana dayalı etkinliğinde yaşanan değişimi ve çeşitli ekonomik faktörler ile davranışsal risk faktörlerinin bu değişime etkisini, VZA temelli bir analiz olan Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) ve istatistiksel fark testleri ile ortaya koymayı amaçlamaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, ekonomik ve davranışsal risk faktörlerine ilişkin göstergeler MTFV ve alt bileşenlerine ait skorları istatistiksel olarak anlamlı şekilde değiştirmektedir (p<0,05). Olumsuz ekonomik şartların ve davranışsal risk faktörlerinin toplumların sağlık statüsünde sebep olduğu gerilemeleri önleyici politikalar oluşturulması önerilmektedir.
Yönetim literatüründe sıklıkla kullanılan performans kavramının içerik ve kapsamı noktasında çok ... more Yönetim literatüründe sıklıkla kullanılan performans kavramının içerik ve kapsamı noktasında çok sayıda tartışma bulunsa da bu tartışmalardan hareketle söz konusu kavram, amaçlanan hedefe ulaşma derecesi olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle performans ölçümü, diğer sektörlerde olduğu gibi sağlık sektörü için de oldukça önemli konulardan biridir. Özellikle ülke sağlık sistem performanslarının kıyaslanması, kaynaklarını etkin bir şekilde kullanamayan ülkelerin sistemlerini iyileştirebilmeleri için gereklidir. Bu nedenle bu çalışmada, Dünya Bankası üyesi ülkelerin sağlık sistemlerinin kıyaslanması ve benzer gelir grubunda yer alan ve etkin olmadığı görülen ülkelerin performanslarını artırabilmek için çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın amaçlarına ulaşabilmek için ilk kez 1978 yılında ortaya atılan ancak sonraki yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda geliştirilen ölçeğe göre değişken getirili ve girdi odaklı Veri Zarflama Analizinden faydalanılmıştır. Gelir düzeylerine göre farklı gruplara ayrılan ülkeler kendi grupları içerisinde yer alan ülkeler ile kıyaslanmıştır. Çalışma sonucunda, yüksek gelirli ülkelerin büyük bir kısmının daha etkin bir sağlık sistemine sahip oldukları tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ayrıca, orta-düşük ve düşük gelir grubunda olan ülkelerden özellikle Moldova, Moğolistan ve Tunus gibi ülkelerin sahip oldukları kaynakların önemli bir bölümünün atıl kaldığı bulunmuştur. Etkin olmadığı tespit edilen ülkelerin bu çalışmada tespit edilen atıl kapasite miktarlarını göz önünde bulundurarak sağlık sistemlerini planlamaları gerektiği ve bu kapsamda bu çalışmanın yöneticiler ve karar vericiler için kanıta dayalı bilgiler sunacağı düşünülmektedir.
Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dergisi, Mar 17, 2021
The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequatel... more The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequately and effectively. As the quantity and the quality of health services are improved, health indicators such as quality of life and life expectancy at birth are also improved. Health indicators and health care expenditures allow policy makers to compare health systems and to monitor and evaluate the current situation of the health systems. The main reason behind the international comparison of health indicators and expenditures is to enable countries to benchmark successful health systems. In this context, the aim of this study was to compare health indicators and health expenditures of 28 European Union (EU) countries, 6 EU candidate countries and 3 European Free Trade Association (EFTA) countries by cluster analysis method. As a result of the clustering analysis, the countries were grouped under 3 clusters. The public, private and out-of-pocket health expenditure per capita averages of the first cluster, which Turkey was included in, was the lowest among three clusters. It was determined that the cluster in which Turkey was placed falled behind other two clusters in terms of life expectancy at birth, number of physicians and nurses, maternal mortality rate, and smoking ratio health indicator averages.
Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dergisi, Apr 12, 2021
The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequatel... more The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequately and effectively. As the quantity and the quality of health services are improved, health indicators such as quality of life and life expectancy at birth are also improved. Health indicators and health care expenditures allow policy makers to compare health systems and to monitor and evaluate the current situation of the health systems. The main reason behind the international comparison of health indicators and expenditures is to enable countries to benchmark successful health systems. In this context, the aim of this study was to compare health indicators and health expenditures of 28 European Union (EU) countries, 6 EU candidate countries and 3 European Free Trade Association (EFTA) countries by cluster analysis method. As a result of the clustering analysis, the countries were grouped under 3 clusters. The public, private and out-of-pocket health expenditure per capita averages of the first cluster, which Turkey was included in, was the lowest among three clusters. It was determined that the cluster in which Turkey was placed falled behind other two clusters in terms of life expectancy at birth, number of physicians and nurses, maternal mortality rate, and smoking ratio health indicator averages.
Sağlık hizmetlerinde ve ulusal sağlık sistemlerinde performans ölçümünde parametrik olan ve param... more Sağlık hizmetlerinde ve ulusal sağlık sistemlerinde performans ölçümünde parametrik olan ve parametrik olmayan çeşitli teknikler kullanılmaktadır. En Küçük Kareler Regresyonu (EKK) ve Stokastik Sınır Analizi (SSA) parametrik teknikler iken, Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi (MTFV) parametrik olmayan tekniklerdir. Bu çalışmada, sağlık hizmetlerinde ve ulusal sağlık sistemlerinde performans ölçümünde sıklıkla kullanılan SSA, VZA ve MTFV'de en çok hangi girdilerin ve çıktıların tercih edildiğinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Birliktelik Kuralları Analizinden faydalanılmıştır. Yapılan analiz neticesinde, hastane verimliliğini değerlendiren çalışmalar arasında uzman hekim sayısını girdi olarak kullanan çalışmaların tamamında yatak sayısının da girdi olarak kullanıldığı görülmüştür. Bu iki değişkeni girdi olarak kullanan çalışmalar tüm çalışmaların %60'ını oluşturmaktadır. Çıktı değişkenlerinde ise, ameliyat sayısı ve muayene sayısını birlikte kullanan çalışmalar tüm çalışmaların %63'üdür. Ulusal sağlık sistemlerine ilişkin yapılmış olan etkinlik çalışmalarının %72'sinde girdi olarak yatak ve hekim sayıları birlikte kullanılmıştır. Çalışmaların %59'unda ise, bebek ölüm hızı ve doğumda beklenen yaşam süresi çıktı olarak birlikte kullanılmıştır. Ağız ve diş sağlığı merkezlerinin verimlilikleri ile ilgili yapılmış olan çalışmaların %85'inde ünit ve diş hekimi sayılarının girdi olarak birlikte kullanıldığı görülmüştür. Çıktı olarak ise, dolgu ve kanal tedavi sayılarının %69 oranında birlikte kullanıldığı tespit edilmiştir. Son olarak aile sağlığı merkezlerinin verimliliklerini araştıran çalışmaların %44'ünde ebe, hemşire ve hekim sayılarının girdi olarak birlikte kullanıldığı saptanmıştır. Çıktı olarak ise, bebek, çocuk ve gebe izlem sayıları ile birlikte muayene sayısının %33 oranında birlikte kullanıldığı anlaşılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulguların ileride yapılacak olan çalışmalarda değişken seçiminde bir yol haritası sunacağı düşünülmektedir.
Bu çalışmada OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin teknik etkinliğinin ve buna etki eden ekonomik... more Bu çalışmada OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin teknik etkinliğinin ve buna etki eden ekonomik faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada, OECD ülkelerinin ulusal sağlık sistemlerinin teknik etkinliğini ortaya koymak adına girdi yönelimli ölçeğe göre değişken getirili Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılmıştır. VZA sonrasında panel Tobit regresyon ile çeşitli ekonomik faktörlerin (satın alma gücü paritesine göre kişi başına düşen $ (GDP), Gini Katsayısı (Gini), enflasyon oranı (Inf), işsizlik oranı (Unm) ve 2008 küresel ekonomik krizi kukla değişkeni (2008crs)) sağlık sistemlerinin teknik etkinliği üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma 2000-2016 dönemini kapsamıştır. Bulgular: Analiz sonuçlarına göre, kişi başına düşen gelir arttıkça OECD ülkelerinde sağlık sistemleri teknik etkinliği istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde artmaktadır. Ayrıca, işsizlik oranı ve gelir dağılımı adaletsizliği OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin teknik etkinliğini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde azaltmaktadır. Bunun dışında, sağlık sistemlerinde teknik etkinliğine enflasyon olumlu, 2008 küresel ekonomik krizi ise olumsuz etki etmiştir ancak bu değişkenlerin etkileri istatistiksel olarak anlamlı değildir. Özgünlük: Literatürde, bu çalışmanın kapsadığı yıllar kadar uzun bir dönemi kapsayan başka bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bununla birlikte, çalışmanın kapsadığı yılların dönemlere ayrılması, dönemleri birbirleri ile kıyaslanabilir hale getirmiştir.
Celal bayar Üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü dergisi, Dec 28, 2022
Sağlık sektörü hem emek hem de teknoloji yoğun bir sektör olarak görülmektedir. Özellikle teknolo... more Sağlık sektörü hem emek hem de teknoloji yoğun bir sektör olarak görülmektedir. Özellikle teknolojik gelişmelere bağlı olarak sağlık harcamalarında büyük artışlar yaşanmaktadır. Sağlık harcamaları üzerinde baskı oluşturan teknolojik cihazlar tüm dünyayı etkilerken, teknoloji yönetimlerini küresel bir endişe ve uzun vadeli bir sorun haline getiriyor. Bu çalışma, Türkiye'de 81 il arasında tıbbi cihaz kullanım etkinliğini karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, tıbbi cihaz kullanımı açısından verimli ve verimsiz illeri yansıtarak ulusal bir çerçeve belirlemek ve buna göre çeşitli önerilerde bulunmaktır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma iki aşamalı analizden oluşmaktadır. İlk olarak Veri Zarflama Analizi (DEA) ve ardından Sıradan En Küçük Kareler (OLS) analizi yapılmıştır. DEA ile tıbbi cihaz kullanımında verimli ve verimsiz iller belirlenirken, illerin verimliliğini etkileyen faktörler OLS ile belirlenmiştir. Bulgular: Toplam 81 ilden 22'si verimli, 59'u verimsiz bulunmuştur. Regresyon modeline göre büyükşehir olma durumu, üniversite mezun oranı ve kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla değişkenlerinin verimlilik skoru üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunamazken (p>0.05); hekim sayısı ve yaşlı bağımlılık oranının verimlilik skoru üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür (p≤0.05). Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen sonuçların sağlık politikası yapıcılarına ve planlayıcılarına yol gösterici bilgiler sağlayacağı düşünülmektedir.
Bu çalışmanın amacı ilaç endüstrisinde önemli bir yere sahip olan orijinal ve jenerik ilaç konusu... more Bu çalışmanın amacı ilaç endüstrisinde önemli bir yere sahip olan orijinal ve jenerik ilaç konusunu çok yönlü irdelemektir. Bu bağlamda, ortaya atılmış temel bir iddia olmayıp, katılımcıların ilaç endüstrisi üzerine görüşleri öğrenilmek istenmiş ve iki ilaç türü hakkındaki düşüncelerinin temeline inilmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı kullanılmıştır. Belirtilen amaç doğrultusunda ilaç endüstrisinde yer alan eczacı, aile hekimi, tıbbi farmakolog, ilaç firması yöneticisi, akademisyen ve tıbbı mümessil konumundaki 13 kişi ile görüşülmüştür. Bu kişilerle yaklaşık 75-90 dakika süren derinlemesine görüşmeler yapılarak orijinal ve jenerik ilaç arasında tedavi başarısı, yan etki, maliyet-etkililik açısından fark olup olmadığı, patent süresi üzerine düşünceler, etik dışı konular, piyasa durumu, mevzuat ve yönlendirmelerin doğruluğu konusunda düşünceler sorulmuştur ve alınan cevaplar betimleme ve içerik analizi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucu, ilaç endüstrisinin odak noktasında toplum sağlığından kar kaygısına doğru sapmalar yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca görüşmecilerin çoğunluğu, jenerik ilaçların kullanıcılar tarafından tam olarak tanınmadığı ve toplumun bu konuda doğru yönlendirilmediğini belirtmişlerdir.
Sağlıkta performans ölçümü, sağlık bakım sistemi tarafından sunulan hizmetlerin hastaların ihtiya... more Sağlıkta performans ölçümü, sağlık bakım sistemi tarafından sunulan hizmetlerin hastaların ihtiyaç ve beklentilerini karşılama etkililiğini izleme ve değerlendirme işlemidir. Sağlık sistemi performansı hakkında anlamlı ve karşılaştırılabilir bilgiler, ulusal ve uluslararası seviyede güçlü sağlık politikaları oluşturulmasını sağlamaktadır. Sağlık performansının kıyaslanabilir bir şekilde değerlendirilmesi özellikle aynı ya da daha üst gelir grubundaki ülkelerle yapılan kıyaslamalar ile mümkün olup, sağlık sistemindeki eksiklikleri ya da daha iyi yönlerin ortaya çıkarılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin de üyesi bulunduğu 19 (Avrupa Birliği Komisyonu hariç) G20 ülkesinin sağlık sistem performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, ülke sağlık sistemlerinin karşılaştırılmasında sıklıkla başvurulan yöntemlerden olan Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) Endeksi’nden faydalanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye; 2000-2010, 2010-2015 ve 2000-2015 ...
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, Mar 30, 2022
Sağlık hizmetlerine ayrılan kaynaklar tüm dünyada her geçen gün artmaktadır. Türkiye'de son yılla... more Sağlık hizmetlerine ayrılan kaynaklar tüm dünyada her geçen gün artmaktadır. Türkiye'de son yıllarda hastanelerin kapasitelerini artırmaya yönelik bazı çalışmalar yürütülmektedir. Ancak bu durum sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği noktasında birtakım tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla sağlık kurumlarında performans ölçümü, kurumların sahip oldukları kaynakları nasıl kullandıklarını ortaya koyması bakımından son derece önemlidir. Bu noktada, kapasite kullanımı ile ilgili detaylı bilgiler vermesinden dolayı kapasite kullanım göstergeleri sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak literatür incelendiğinde, Türkiye'deki kamu hastanelerinin kapasite kullanım göstergelerini kaynak kullanım verimliliği açısından ele alan çalışmaların sayıca az olduğu görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, Türkiye'deki ikinci basamak kamu hastanelerinin yatak kullanım verimliliklerini değerlendirmek amaçlanmış ve çalışmanın amacına ulaşabilmek için Pabon Lasso Modeli kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, çalışma kapsamına alınan hastanelerin sadece üçte birlik bir kısmının yataklarını verimli kullandığı bulunmuştur. Çalışmada ayrıca hastanelerin rollerinin ve sahip oldukları sağlık işgücü düzeylerinin hastanelerin verimlilik durumlarına göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir (p<0,001). Verimsiz olduğu tespit edilen hastanelerin verimliliklerini artırabilmeleri için de sahip oldukları insan kaynaklarını çok daha etkin kullanmaları gerekmektedir. Ayrıca yapılacak olan yeni yatırımların da ilgili bölgedeki sağlık ihtiyaçlarının ve diğer kamu sağlık kurumlarının kapasitelerinin de dikkate alınarak yapılması da önerilmektedir. Bu açıdan ele alındığında bu çalışmanın başta sağlık Bu makale için önerilen kaynak gösterimi (APA 6. Sürüm
In this study, technical efficiency levels of national health systems in the Organization for Eco... more In this study, technical efficiency levels of national health systems in the Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) countries and the factors affecting the technical efficiency levels were revealed by Data Envelopment Analysis (DEA) and some panel Tobit regressions for the period of 2000-2016. Four different models were created in DEA. In the first model, only variables related to health systems were used. Among the input variables of the first model, economic indicators and then variables related to behavioral risk factors were added separately and so the second and the third models were created respectively. Finally, the fourth model was created by adding variables related to economic indicators and behavioral risk factors at the same time among the input variables of the first model. In panel Tobit regressions, the effects of economic, sociodemographic, behavioral, physical environmental, social security and health care utilization indicators on the DEA sco...
Academic review of humanities and social sciences, Jun 20, 2023
Ulusal sağlık sistemlerinin etkinliğini kıyaslama yoluyla ortaya koyarken çeşitli parametrik ve p... more Ulusal sağlık sistemlerinin etkinliğini kıyaslama yoluyla ortaya koyarken çeşitli parametrik ve parametrik olmayan yöntemlerden yararlanılabilir. Parametrik olmayan yöntemler arasında Veri Zarflama Analizinin (VZA) ve VZA temelli analizlerin kullanım sıklığı bakımından diğerlerinin önünde olduğu söylenebilir. Bu çalışma, Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) üyesi ülkelerin ulusal sağlık sistemlerinin zamana dayalı etkinliğinde yaşanan değişimi ve çeşitli ekonomik faktörler ile davranışsal risk faktörlerinin bu değişime etkisini, VZA temelli bir analiz olan Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) ve istatistiksel fark testleri ile ortaya koymayı amaçlamaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, ekonomik ve davranışsal risk faktörlerine ilişkin göstergeler MTFV ve alt bileşenlerine ait skorları istatistiksel olarak anlamlı şekilde değiştirmektedir (p<0,05). Olumsuz ekonomik şartların ve davranışsal risk faktörlerinin toplumların sağlık statüsünde sebep olduğu gerilemeleri önleyici politikalar oluşturulması önerilmektedir.
Yönetim literatüründe sıklıkla kullanılan performans kavramının içerik ve kapsamı noktasında çok ... more Yönetim literatüründe sıklıkla kullanılan performans kavramının içerik ve kapsamı noktasında çok sayıda tartışma bulunsa da bu tartışmalardan hareketle söz konusu kavram, amaçlanan hedefe ulaşma derecesi olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle performans ölçümü, diğer sektörlerde olduğu gibi sağlık sektörü için de oldukça önemli konulardan biridir. Özellikle ülke sağlık sistem performanslarının kıyaslanması, kaynaklarını etkin bir şekilde kullanamayan ülkelerin sistemlerini iyileştirebilmeleri için gereklidir. Bu nedenle bu çalışmada, Dünya Bankası üyesi ülkelerin sağlık sistemlerinin kıyaslanması ve benzer gelir grubunda yer alan ve etkin olmadığı görülen ülkelerin performanslarını artırabilmek için çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın amaçlarına ulaşabilmek için ilk kez 1978 yılında ortaya atılan ancak sonraki yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda geliştirilen ölçeğe göre değişken getirili ve girdi odaklı Veri Zarflama Analizinden faydalanılmıştır. Gelir düzeylerine göre farklı gruplara ayrılan ülkeler kendi grupları içerisinde yer alan ülkeler ile kıyaslanmıştır. Çalışma sonucunda, yüksek gelirli ülkelerin büyük bir kısmının daha etkin bir sağlık sistemine sahip oldukları tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ayrıca, orta-düşük ve düşük gelir grubunda olan ülkelerden özellikle Moldova, Moğolistan ve Tunus gibi ülkelerin sahip oldukları kaynakların önemli bir bölümünün atıl kaldığı bulunmuştur. Etkin olmadığı tespit edilen ülkelerin bu çalışmada tespit edilen atıl kapasite miktarlarını göz önünde bulundurarak sağlık sistemlerini planlamaları gerektiği ve bu kapsamda bu çalışmanın yöneticiler ve karar vericiler için kanıta dayalı bilgiler sunacağı düşünülmektedir.
Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dergisi, Mar 17, 2021
The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequatel... more The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequately and effectively. As the quantity and the quality of health services are improved, health indicators such as quality of life and life expectancy at birth are also improved. Health indicators and health care expenditures allow policy makers to compare health systems and to monitor and evaluate the current situation of the health systems. The main reason behind the international comparison of health indicators and expenditures is to enable countries to benchmark successful health systems. In this context, the aim of this study was to compare health indicators and health expenditures of 28 European Union (EU) countries, 6 EU candidate countries and 3 European Free Trade Association (EFTA) countries by cluster analysis method. As a result of the clustering analysis, the countries were grouped under 3 clusters. The public, private and out-of-pocket health expenditure per capita averages of the first cluster, which Turkey was included in, was the lowest among three clusters. It was determined that the cluster in which Turkey was placed falled behind other two clusters in terms of life expectancy at birth, number of physicians and nurses, maternal mortality rate, and smoking ratio health indicator averages.
Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dergisi, Apr 12, 2021
The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequatel... more The main purpose of health systems is to ensure citizens utilize the health services by adequately and effectively. As the quantity and the quality of health services are improved, health indicators such as quality of life and life expectancy at birth are also improved. Health indicators and health care expenditures allow policy makers to compare health systems and to monitor and evaluate the current situation of the health systems. The main reason behind the international comparison of health indicators and expenditures is to enable countries to benchmark successful health systems. In this context, the aim of this study was to compare health indicators and health expenditures of 28 European Union (EU) countries, 6 EU candidate countries and 3 European Free Trade Association (EFTA) countries by cluster analysis method. As a result of the clustering analysis, the countries were grouped under 3 clusters. The public, private and out-of-pocket health expenditure per capita averages of the first cluster, which Turkey was included in, was the lowest among three clusters. It was determined that the cluster in which Turkey was placed falled behind other two clusters in terms of life expectancy at birth, number of physicians and nurses, maternal mortality rate, and smoking ratio health indicator averages.
Sağlık hizmetlerinde ve ulusal sağlık sistemlerinde performans ölçümünde parametrik olan ve param... more Sağlık hizmetlerinde ve ulusal sağlık sistemlerinde performans ölçümünde parametrik olan ve parametrik olmayan çeşitli teknikler kullanılmaktadır. En Küçük Kareler Regresyonu (EKK) ve Stokastik Sınır Analizi (SSA) parametrik teknikler iken, Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi (MTFV) parametrik olmayan tekniklerdir. Bu çalışmada, sağlık hizmetlerinde ve ulusal sağlık sistemlerinde performans ölçümünde sıklıkla kullanılan SSA, VZA ve MTFV'de en çok hangi girdilerin ve çıktıların tercih edildiğinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Birliktelik Kuralları Analizinden faydalanılmıştır. Yapılan analiz neticesinde, hastane verimliliğini değerlendiren çalışmalar arasında uzman hekim sayısını girdi olarak kullanan çalışmaların tamamında yatak sayısının da girdi olarak kullanıldığı görülmüştür. Bu iki değişkeni girdi olarak kullanan çalışmalar tüm çalışmaların %60'ını oluşturmaktadır. Çıktı değişkenlerinde ise, ameliyat sayısı ve muayene sayısını birlikte kullanan çalışmalar tüm çalışmaların %63'üdür. Ulusal sağlık sistemlerine ilişkin yapılmış olan etkinlik çalışmalarının %72'sinde girdi olarak yatak ve hekim sayıları birlikte kullanılmıştır. Çalışmaların %59'unda ise, bebek ölüm hızı ve doğumda beklenen yaşam süresi çıktı olarak birlikte kullanılmıştır. Ağız ve diş sağlığı merkezlerinin verimlilikleri ile ilgili yapılmış olan çalışmaların %85'inde ünit ve diş hekimi sayılarının girdi olarak birlikte kullanıldığı görülmüştür. Çıktı olarak ise, dolgu ve kanal tedavi sayılarının %69 oranında birlikte kullanıldığı tespit edilmiştir. Son olarak aile sağlığı merkezlerinin verimliliklerini araştıran çalışmaların %44'ünde ebe, hemşire ve hekim sayılarının girdi olarak birlikte kullanıldığı saptanmıştır. Çıktı olarak ise, bebek, çocuk ve gebe izlem sayıları ile birlikte muayene sayısının %33 oranında birlikte kullanıldığı anlaşılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulguların ileride yapılacak olan çalışmalarda değişken seçiminde bir yol haritası sunacağı düşünülmektedir.
Bu çalışmada OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin teknik etkinliğinin ve buna etki eden ekonomik... more Bu çalışmada OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin teknik etkinliğinin ve buna etki eden ekonomik faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada, OECD ülkelerinin ulusal sağlık sistemlerinin teknik etkinliğini ortaya koymak adına girdi yönelimli ölçeğe göre değişken getirili Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılmıştır. VZA sonrasında panel Tobit regresyon ile çeşitli ekonomik faktörlerin (satın alma gücü paritesine göre kişi başına düşen $ (GDP), Gini Katsayısı (Gini), enflasyon oranı (Inf), işsizlik oranı (Unm) ve 2008 küresel ekonomik krizi kukla değişkeni (2008crs)) sağlık sistemlerinin teknik etkinliği üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma 2000-2016 dönemini kapsamıştır. Bulgular: Analiz sonuçlarına göre, kişi başına düşen gelir arttıkça OECD ülkelerinde sağlık sistemleri teknik etkinliği istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde artmaktadır. Ayrıca, işsizlik oranı ve gelir dağılımı adaletsizliği OECD ülkelerinin sağlık sistemlerinin teknik etkinliğini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde azaltmaktadır. Bunun dışında, sağlık sistemlerinde teknik etkinliğine enflasyon olumlu, 2008 küresel ekonomik krizi ise olumsuz etki etmiştir ancak bu değişkenlerin etkileri istatistiksel olarak anlamlı değildir. Özgünlük: Literatürde, bu çalışmanın kapsadığı yıllar kadar uzun bir dönemi kapsayan başka bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bununla birlikte, çalışmanın kapsadığı yılların dönemlere ayrılması, dönemleri birbirleri ile kıyaslanabilir hale getirmiştir.
Celal bayar Üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü dergisi, Dec 28, 2022
Sağlık sektörü hem emek hem de teknoloji yoğun bir sektör olarak görülmektedir. Özellikle teknolo... more Sağlık sektörü hem emek hem de teknoloji yoğun bir sektör olarak görülmektedir. Özellikle teknolojik gelişmelere bağlı olarak sağlık harcamalarında büyük artışlar yaşanmaktadır. Sağlık harcamaları üzerinde baskı oluşturan teknolojik cihazlar tüm dünyayı etkilerken, teknoloji yönetimlerini küresel bir endişe ve uzun vadeli bir sorun haline getiriyor. Bu çalışma, Türkiye'de 81 il arasında tıbbi cihaz kullanım etkinliğini karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, tıbbi cihaz kullanımı açısından verimli ve verimsiz illeri yansıtarak ulusal bir çerçeve belirlemek ve buna göre çeşitli önerilerde bulunmaktır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma iki aşamalı analizden oluşmaktadır. İlk olarak Veri Zarflama Analizi (DEA) ve ardından Sıradan En Küçük Kareler (OLS) analizi yapılmıştır. DEA ile tıbbi cihaz kullanımında verimli ve verimsiz iller belirlenirken, illerin verimliliğini etkileyen faktörler OLS ile belirlenmiştir. Bulgular: Toplam 81 ilden 22'si verimli, 59'u verimsiz bulunmuştur. Regresyon modeline göre büyükşehir olma durumu, üniversite mezun oranı ve kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla değişkenlerinin verimlilik skoru üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunamazken (p>0.05); hekim sayısı ve yaşlı bağımlılık oranının verimlilik skoru üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür (p≤0.05). Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen sonuçların sağlık politikası yapıcılarına ve planlayıcılarına yol gösterici bilgiler sağlayacağı düşünülmektedir.
Bu çalışmanın amacı ilaç endüstrisinde önemli bir yere sahip olan orijinal ve jenerik ilaç konusu... more Bu çalışmanın amacı ilaç endüstrisinde önemli bir yere sahip olan orijinal ve jenerik ilaç konusunu çok yönlü irdelemektir. Bu bağlamda, ortaya atılmış temel bir iddia olmayıp, katılımcıların ilaç endüstrisi üzerine görüşleri öğrenilmek istenmiş ve iki ilaç türü hakkındaki düşüncelerinin temeline inilmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı kullanılmıştır. Belirtilen amaç doğrultusunda ilaç endüstrisinde yer alan eczacı, aile hekimi, tıbbi farmakolog, ilaç firması yöneticisi, akademisyen ve tıbbı mümessil konumundaki 13 kişi ile görüşülmüştür. Bu kişilerle yaklaşık 75-90 dakika süren derinlemesine görüşmeler yapılarak orijinal ve jenerik ilaç arasında tedavi başarısı, yan etki, maliyet-etkililik açısından fark olup olmadığı, patent süresi üzerine düşünceler, etik dışı konular, piyasa durumu, mevzuat ve yönlendirmelerin doğruluğu konusunda düşünceler sorulmuştur ve alınan cevaplar betimleme ve içerik analizi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucu, ilaç endüstrisinin odak noktasında toplum sağlığından kar kaygısına doğru sapmalar yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca görüşmecilerin çoğunluğu, jenerik ilaçların kullanıcılar tarafından tam olarak tanınmadığı ve toplumun bu konuda doğru yönlendirilmediğini belirtmişlerdir.
Sağlıkta performans ölçümü, sağlık bakım sistemi tarafından sunulan hizmetlerin hastaların ihtiya... more Sağlıkta performans ölçümü, sağlık bakım sistemi tarafından sunulan hizmetlerin hastaların ihtiyaç ve beklentilerini karşılama etkililiğini izleme ve değerlendirme işlemidir. Sağlık sistemi performansı hakkında anlamlı ve karşılaştırılabilir bilgiler, ulusal ve uluslararası seviyede güçlü sağlık politikaları oluşturulmasını sağlamaktadır. Sağlık performansının kıyaslanabilir bir şekilde değerlendirilmesi özellikle aynı ya da daha üst gelir grubundaki ülkelerle yapılan kıyaslamalar ile mümkün olup, sağlık sistemindeki eksiklikleri ya da daha iyi yönlerin ortaya çıkarılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin de üyesi bulunduğu 19 (Avrupa Birliği Komisyonu hariç) G20 ülkesinin sağlık sistem performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, ülke sağlık sistemlerinin karşılaştırılmasında sıklıkla başvurulan yöntemlerden olan Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) Endeksi’nden faydalanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye; 2000-2010, 2010-2015 ve 2000-2015 ...
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, Mar 30, 2022
Sağlık hizmetlerine ayrılan kaynaklar tüm dünyada her geçen gün artmaktadır. Türkiye'de son yılla... more Sağlık hizmetlerine ayrılan kaynaklar tüm dünyada her geçen gün artmaktadır. Türkiye'de son yıllarda hastanelerin kapasitelerini artırmaya yönelik bazı çalışmalar yürütülmektedir. Ancak bu durum sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği noktasında birtakım tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla sağlık kurumlarında performans ölçümü, kurumların sahip oldukları kaynakları nasıl kullandıklarını ortaya koyması bakımından son derece önemlidir. Bu noktada, kapasite kullanımı ile ilgili detaylı bilgiler vermesinden dolayı kapasite kullanım göstergeleri sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak literatür incelendiğinde, Türkiye'deki kamu hastanelerinin kapasite kullanım göstergelerini kaynak kullanım verimliliği açısından ele alan çalışmaların sayıca az olduğu görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, Türkiye'deki ikinci basamak kamu hastanelerinin yatak kullanım verimliliklerini değerlendirmek amaçlanmış ve çalışmanın amacına ulaşabilmek için Pabon Lasso Modeli kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, çalışma kapsamına alınan hastanelerin sadece üçte birlik bir kısmının yataklarını verimli kullandığı bulunmuştur. Çalışmada ayrıca hastanelerin rollerinin ve sahip oldukları sağlık işgücü düzeylerinin hastanelerin verimlilik durumlarına göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir (p<0,001). Verimsiz olduğu tespit edilen hastanelerin verimliliklerini artırabilmeleri için de sahip oldukları insan kaynaklarını çok daha etkin kullanmaları gerekmektedir. Ayrıca yapılacak olan yeni yatırımların da ilgili bölgedeki sağlık ihtiyaçlarının ve diğer kamu sağlık kurumlarının kapasitelerinin de dikkate alınarak yapılması da önerilmektedir. Bu açıdan ele alındığında bu çalışmanın başta sağlık Bu makale için önerilen kaynak gösterimi (APA 6. Sürüm
In this study, technical efficiency levels of national health systems in the Organization for Eco... more In this study, technical efficiency levels of national health systems in the Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) countries and the factors affecting the technical efficiency levels were revealed by Data Envelopment Analysis (DEA) and some panel Tobit regressions for the period of 2000-2016. Four different models were created in DEA. In the first model, only variables related to health systems were used. Among the input variables of the first model, economic indicators and then variables related to behavioral risk factors were added separately and so the second and the third models were created respectively. Finally, the fourth model was created by adding variables related to economic indicators and behavioral risk factors at the same time among the input variables of the first model. In panel Tobit regressions, the effects of economic, sociodemographic, behavioral, physical environmental, social security and health care utilization indicators on the DEA sco...
Uploads
Papers by murat konca