SAŽETAK Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u ... more SAŽETAK Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u takvom obimu da je moguće utvrditi stanje i karakteristične tehničke parametre generatora i pomoćnih sistema, te izvšiti odgovarajuće zahvate za dalji pouzdan rad generatora. U referatu se razmatra remont velikih hidrogeneratora. Postavlja se pitanje kada pristupiti remontu i u kojem obimu. Predstavljeni su faktori koji utiču na potrebu za remontom i najčešći kriterij za donošenje odluke o izvršenju remonta. Ukazano je na značaj održavanja i praćenja generatora kao i na bitnost pripremnih radova za izvršenje remonta. Predstavljen je obim i redoslijed radnji remonta koji su podložni promjenama ovisno o stanju generatora. Radovi, kontrole i ispitivanja generatora su podijeljeni po fazama: prije zastoja, prije demontaže, tokom demontaže, nakon demontaže, u toku montaže i pri puštanju u pogon generatora. Dat je osvrt na moguće specifične radove remonta. SUMMARY General hydrogenerator overhaul implies disassembly, control and testing of generator that make possible to asset condition and characteristic parameter of generator and auxilary systems, and take the appropriate works for further reliable operation of the generator. The papers discuss about overhaul of large hydro generators. The main question is about the moment and extent of overhaul. The factors that influence on overhaul need and the most frequent criterion for making decisions to do overhaul are presented. It was pointed out that maintenance, monitoring and preparatory works are important for date of begining and extent of overhaul. The papers presents extent and order of the overhaul that is variable depending on the condition of the generato. The work, control and testing of the generator are divided into stages: before the breakdown, before the dismantlement, during the dismantlement, after the dismantling, during assembly and when commissioning the generator. There is a review of possible specific refurbishment works.
SAŽETAK Generatori u HE Grabovica su u eksploataciji od 1981. godine. Tokom rada generatori su iz... more SAŽETAK Generatori u HE Grabovica su u eksploataciji od 1981. godine. Tokom rada generatori su izloženi električnim, mehaničkim, termičkim naprezanjima i uticaju okoline. U radu je prikazana ocjena stanja vitalnih dijelova generatora u HE Grabovica. Ocjena stanja je izvršena na osnovu pogonske historije, rezultata ispitivanja i vizualnog pregleda tokom posljednjeg remonta, pri čemu su izvršene manje popravke izolacionog sistema. Data je kvantitativna ocjena stanja generatora. Statistički gledano najveći broj kvarova generatora uzrokovan je oštećenjem izolacije statorskog namota. Razmatrani su faktori koji utiču na starenje izolacije. Izvršena je procjena preostale životne dobi izolacionog sistema statora generatora prema više metoda: − ekvivalentni sati rada i model termičkog starenja, − kriterijum Tošibe, − preostali probojni napon na osnovu mjerenja ugla dielektričnih gubitaka, kapaciteta namota, i parcijalnih pražnjenja, − preostali probojni napon na osnovu godina rada i broja startova. SUMMARY Generators in HPP Grabovica have been in operation since 1981. During operation, generators are exposed to electrical, mechanical, thermal stress and environmental influences. The paper presents condition assessment of the vital parts of the generators in HPP Grabovica. The condition assessment was made based on the operation history, testing results and visual inspection during the last overhaul, when minor repairs of the isolation system were made. It is given a quantitative condition assessment of the generator. Statistically, the largest number of generator failures is caused by the damage of stator winding isolation. The factors that influence the aging of the insulation were considered. For stator winding insulation system it was estimated the remaining lifetime according to several methods: − equivalent working hours and thermal aging model, − the Toshibe criterion, − the remaining breakthrough voltage based on the measurement of the angle of dielectric losses, winding capacity, and partial discharges, − remaining breakdown voltage based on years of exploitation and number of starts.
Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u takvom o... more Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u takvom obimu da je moguće utvrditi stanje i karakteristične tehničke parametre generatora i pomoćnih sistema, te izvšiti odgovarajuće zahvate za dalji pouzdan rad generatora. U referatu se razmatra remont velikih hidrogeneratora. Postavlja se pitanje kada pristupiti remontu i u kojem obimu. Predstavljeni su faktori koji utiču na potrebu za remontom i najčešći kriterij za donošenje odluke o izvršenju remonta. Ukazano je na značaj održavanja i praćenja generatora kao i na bitnost pripremnih radova za izvršenje remonta. Predstavljen je obim i redoslijed radnji remonta koji su podložni promjenama ovisno o stanju generatora. Radovi, kontrole i ispitivanja generatora su podijeljeni po fazama: prije zastoja, prije demontaže, tokom demontaže, nakon demontaže, u toku montaže i pri puštanju u pogon generatora. Dat je osvrt na moguće specifične radove remonta.
The paper discusses about condition of the rotor winding insulation of hydrogenerator, power 36 M... more The paper discusses about condition of the rotor winding insulation of hydrogenerator, power 36 MVA. Shrotcoming of insulation system can be coused by faults in manufacture process, assembley mistakes, termal, mechanical, electrical stresses, enviromental factors and the specific mode of operation. The paper presents recommended diagnostic methods for rotor winding insulation system, to determine and localize the possible cause of poor condition of the insulation system. The construction and operational history of generator is taken into acount to assess condition of the rotor insulation. On generator downtime, which is required for performing off-line tests, affects importance of generator in the power system and the cost of undelivered energy. Because of that is important to analyze condition of generator.
The paper present hydro generator power chrat. It is described function and setting of excitation... more The paper present hydro generator power chrat. It is described function and setting of excitation control limiter. Also the paper present loss of field protection for sailent pole generators in HPP Jablanica. In order to enable maximum absorption of reactive energy, while maintaning the static stability of the generator, it is necessary to coordinate the settings of the PQ limiter, protection settings and steady state stability limit curve. To coordinate the above it is necessary to convert steady state stability limit curve and excitation limiter curve from PQ to RX diagram, and reverse to convert protection characteristic from RX to PQ diagram. Based on generator, step up transformer and grid parameters are determined steady state stability limit, settings of protection and PQ limiter, and coordination of them. In case of absorption reactive energy to improve voltage conditions of the grid, there is a possibility to change the current settings of the generator protection and PQ limiter of the generators in HPP Jablanica.
dipl.ing.el. Nermin Palić, MA. dipl.ing.el. JP Elektroprivreda d.d. Sarajevo Jablanica-Bosna i He... more dipl.ing.el. Nermin Palić, MA. dipl.ing.el. JP Elektroprivreda d.d. Sarajevo Jablanica-Bosna i Hercegovina Sažetak: Sinhroni generator mora zadovoljiti zahtjeve kako turbine tako i elektroenergetskog sistema. Horizontalna ili vertikalna izvedba generatora moguća je sa svim turbinama. Način izvedbe uslovljen je prostorom za smještaj i cijenom opreme za datu varijantu. Na osnovu podataka o turbini određuju se karakteristike osovine generatora, snaga, brzina vrtnje a samim tim i izlazni napon generatora. Zamašna masa generatora određuje se na osnovu potrebne ukupne zamašne mase agregata, kojom se ograničava brzina pobjega i hidraulički udar u tlačnom cjevovodu, a ista utiče na stabilnost generatora i brzinu turbinske regulacije. Na dimenzioniranje i izbor generatorske opreme, spojne veze generatora i rasklopnog postrojenja i opreme rasklopnog postrojenja u najvećoj mjeri utiče subtranzijentna sinhrona reaktansa generatora. Karakteristike izolacijskog i magnetnog sistema generatora, način hlađenja i vrsta ležajeva moraju biti takvi, da generator može trajno izdržati kombinovana mehanička, električna i termička naprezanja, uz što manje gubitke. Faktor snage generatora čija je uobičajena vrijednost između 0,8 i 1, utiče na gabarite i cijenu generatora, a bira se spram potreba reaktivne energije u elektroenergetskom sistemu. Najčešći sistem uzbude generatora male snage je bezkontaktni sistem koji svojim dinamičkim i stacionarnim karakteristikama mora osigurati stabilan rad generatora, regulaciju napona, faktora snage ili reaktivne energije, funkcije zaštite, ograničenja i kompenzacije. Za potvrdu kvalitete generatora i sistema uzbude potrebno je izvršiti određena fabrička ispitivanja. U radu je predstavljen izbor parametara generatora i uzbudnog sistema, i zahtjevi za fabrička ispitivanja za kućne generatore u pogonu HE Jablanica. Ključne riječi: sinhroni generator, mehaničke i električne karakteristike, sistem uzbude, fabrička ispitivanja Abstract: Synchronous generator must meet the requirements of both the turbine and the power system. With all turbines, a vertical or horizontal configuration is possible. The orientation becomes a function of the turbine selection and of the power plant structural and equipment costs for a specific layout. Based on the data of the turbine are determined shaft, power, speed and output voltage of the generator. The moment of inertia of the generator is determined by required moment of inertia of the power unit, limiting the run away speed and pipe pressure, and it affects the stability of generator and speed of the turbine governor system. Mainly affect on the design and choice of generator equipment, cable connection and switchgear elements have subtransient synchronous reactance. Characteristics of insulating and magnetic system of generators, cooling mode and type of bearings must be such that the generator can permanently withstand the combined mechanical, electrical and
SAŽETAK Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u ... more SAŽETAK Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u takvom obimu da je moguće utvrditi stanje i karakteristične tehničke parametre generatora i pomoćnih sistema, te izvšiti odgovarajuće zahvate za dalji pouzdan rad generatora. U referatu se razmatra remont velikih hidrogeneratora. Postavlja se pitanje kada pristupiti remontu i u kojem obimu. Predstavljeni su faktori koji utiču na potrebu za remontom i najčešći kriterij za donošenje odluke o izvršenju remonta. Ukazano je na značaj održavanja i praćenja generatora kao i na bitnost pripremnih radova za izvršenje remonta. Predstavljen je obim i redoslijed radnji remonta koji su podložni promjenama ovisno o stanju generatora. Radovi, kontrole i ispitivanja generatora su podijeljeni po fazama: prije zastoja, prije demontaže, tokom demontaže, nakon demontaže, u toku montaže i pri puštanju u pogon generatora. Dat je osvrt na moguće specifične radove remonta. SUMMARY General hydrogenerator overhaul implies disassembly, control and testing of generator that make possible to asset condition and characteristic parameter of generator and auxilary systems, and take the appropriate works for further reliable operation of the generator. The papers discuss about overhaul of large hydro generators. The main question is about the moment and extent of overhaul. The factors that influence on overhaul need and the most frequent criterion for making decisions to do overhaul are presented. It was pointed out that maintenance, monitoring and preparatory works are important for date of begining and extent of overhaul. The papers presents extent and order of the overhaul that is variable depending on the condition of the generato. The work, control and testing of the generator are divided into stages: before the breakdown, before the dismantlement, during the dismantlement, after the dismantling, during assembly and when commissioning the generator. There is a review of possible specific refurbishment works.
SAŽETAK Generatori u HE Grabovica su u eksploataciji od 1981. godine. Tokom rada generatori su iz... more SAŽETAK Generatori u HE Grabovica su u eksploataciji od 1981. godine. Tokom rada generatori su izloženi električnim, mehaničkim, termičkim naprezanjima i uticaju okoline. U radu je prikazana ocjena stanja vitalnih dijelova generatora u HE Grabovica. Ocjena stanja je izvršena na osnovu pogonske historije, rezultata ispitivanja i vizualnog pregleda tokom posljednjeg remonta, pri čemu su izvršene manje popravke izolacionog sistema. Data je kvantitativna ocjena stanja generatora. Statistički gledano najveći broj kvarova generatora uzrokovan je oštećenjem izolacije statorskog namota. Razmatrani su faktori koji utiču na starenje izolacije. Izvršena je procjena preostale životne dobi izolacionog sistema statora generatora prema više metoda: − ekvivalentni sati rada i model termičkog starenja, − kriterijum Tošibe, − preostali probojni napon na osnovu mjerenja ugla dielektričnih gubitaka, kapaciteta namota, i parcijalnih pražnjenja, − preostali probojni napon na osnovu godina rada i broja startova. SUMMARY Generators in HPP Grabovica have been in operation since 1981. During operation, generators are exposed to electrical, mechanical, thermal stress and environmental influences. The paper presents condition assessment of the vital parts of the generators in HPP Grabovica. The condition assessment was made based on the operation history, testing results and visual inspection during the last overhaul, when minor repairs of the isolation system were made. It is given a quantitative condition assessment of the generator. Statistically, the largest number of generator failures is caused by the damage of stator winding isolation. The factors that influence the aging of the insulation were considered. For stator winding insulation system it was estimated the remaining lifetime according to several methods: − equivalent working hours and thermal aging model, − the Toshibe criterion, − the remaining breakthrough voltage based on the measurement of the angle of dielectric losses, winding capacity, and partial discharges, − remaining breakdown voltage based on years of exploitation and number of starts.
Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u takvom o... more Veliki remont hidrogeneratora predstavlja demontažu, kontrolu i ispitivanje generatora u takvom obimu da je moguće utvrditi stanje i karakteristične tehničke parametre generatora i pomoćnih sistema, te izvšiti odgovarajuće zahvate za dalji pouzdan rad generatora. U referatu se razmatra remont velikih hidrogeneratora. Postavlja se pitanje kada pristupiti remontu i u kojem obimu. Predstavljeni su faktori koji utiču na potrebu za remontom i najčešći kriterij za donošenje odluke o izvršenju remonta. Ukazano je na značaj održavanja i praćenja generatora kao i na bitnost pripremnih radova za izvršenje remonta. Predstavljen je obim i redoslijed radnji remonta koji su podložni promjenama ovisno o stanju generatora. Radovi, kontrole i ispitivanja generatora su podijeljeni po fazama: prije zastoja, prije demontaže, tokom demontaže, nakon demontaže, u toku montaže i pri puštanju u pogon generatora. Dat je osvrt na moguće specifične radove remonta.
The paper discusses about condition of the rotor winding insulation of hydrogenerator, power 36 M... more The paper discusses about condition of the rotor winding insulation of hydrogenerator, power 36 MVA. Shrotcoming of insulation system can be coused by faults in manufacture process, assembley mistakes, termal, mechanical, electrical stresses, enviromental factors and the specific mode of operation. The paper presents recommended diagnostic methods for rotor winding insulation system, to determine and localize the possible cause of poor condition of the insulation system. The construction and operational history of generator is taken into acount to assess condition of the rotor insulation. On generator downtime, which is required for performing off-line tests, affects importance of generator in the power system and the cost of undelivered energy. Because of that is important to analyze condition of generator.
The paper present hydro generator power chrat. It is described function and setting of excitation... more The paper present hydro generator power chrat. It is described function and setting of excitation control limiter. Also the paper present loss of field protection for sailent pole generators in HPP Jablanica. In order to enable maximum absorption of reactive energy, while maintaning the static stability of the generator, it is necessary to coordinate the settings of the PQ limiter, protection settings and steady state stability limit curve. To coordinate the above it is necessary to convert steady state stability limit curve and excitation limiter curve from PQ to RX diagram, and reverse to convert protection characteristic from RX to PQ diagram. Based on generator, step up transformer and grid parameters are determined steady state stability limit, settings of protection and PQ limiter, and coordination of them. In case of absorption reactive energy to improve voltage conditions of the grid, there is a possibility to change the current settings of the generator protection and PQ limiter of the generators in HPP Jablanica.
dipl.ing.el. Nermin Palić, MA. dipl.ing.el. JP Elektroprivreda d.d. Sarajevo Jablanica-Bosna i He... more dipl.ing.el. Nermin Palić, MA. dipl.ing.el. JP Elektroprivreda d.d. Sarajevo Jablanica-Bosna i Hercegovina Sažetak: Sinhroni generator mora zadovoljiti zahtjeve kako turbine tako i elektroenergetskog sistema. Horizontalna ili vertikalna izvedba generatora moguća je sa svim turbinama. Način izvedbe uslovljen je prostorom za smještaj i cijenom opreme za datu varijantu. Na osnovu podataka o turbini određuju se karakteristike osovine generatora, snaga, brzina vrtnje a samim tim i izlazni napon generatora. Zamašna masa generatora određuje se na osnovu potrebne ukupne zamašne mase agregata, kojom se ograničava brzina pobjega i hidraulički udar u tlačnom cjevovodu, a ista utiče na stabilnost generatora i brzinu turbinske regulacije. Na dimenzioniranje i izbor generatorske opreme, spojne veze generatora i rasklopnog postrojenja i opreme rasklopnog postrojenja u najvećoj mjeri utiče subtranzijentna sinhrona reaktansa generatora. Karakteristike izolacijskog i magnetnog sistema generatora, način hlađenja i vrsta ležajeva moraju biti takvi, da generator može trajno izdržati kombinovana mehanička, električna i termička naprezanja, uz što manje gubitke. Faktor snage generatora čija je uobičajena vrijednost između 0,8 i 1, utiče na gabarite i cijenu generatora, a bira se spram potreba reaktivne energije u elektroenergetskom sistemu. Najčešći sistem uzbude generatora male snage je bezkontaktni sistem koji svojim dinamičkim i stacionarnim karakteristikama mora osigurati stabilan rad generatora, regulaciju napona, faktora snage ili reaktivne energije, funkcije zaštite, ograničenja i kompenzacije. Za potvrdu kvalitete generatora i sistema uzbude potrebno je izvršiti određena fabrička ispitivanja. U radu je predstavljen izbor parametara generatora i uzbudnog sistema, i zahtjevi za fabrička ispitivanja za kućne generatore u pogonu HE Jablanica. Ključne riječi: sinhroni generator, mehaničke i električne karakteristike, sistem uzbude, fabrička ispitivanja Abstract: Synchronous generator must meet the requirements of both the turbine and the power system. With all turbines, a vertical or horizontal configuration is possible. The orientation becomes a function of the turbine selection and of the power plant structural and equipment costs for a specific layout. Based on the data of the turbine are determined shaft, power, speed and output voltage of the generator. The moment of inertia of the generator is determined by required moment of inertia of the power unit, limiting the run away speed and pipe pressure, and it affects the stability of generator and speed of the turbine governor system. Mainly affect on the design and choice of generator equipment, cable connection and switchgear elements have subtransient synchronous reactance. Characteristics of insulating and magnetic system of generators, cooling mode and type of bearings must be such that the generator can permanently withstand the combined mechanical, electrical and
Uploads
Papers by dino haracic