Papers by Przemysław Łozowski
Lublin Studies in Modern Languages and Literature
The notion of panchrony is discussed in the context of the on-going polarization between structur... more The notion of panchrony is discussed in the context of the on-going polarization between structurally- and functionally-oriented linguistic paradigms. The two radically divergent conceptions of panchrony are thus surveyed, as envisaged by, respectively, Saussure and cognitive linguistics. As panchrony is not as yet a widely accepted research paradigm, it is suggested that while functionalists seem to be still in search of an appropriate understanding of panchrony, some lesson as to what functionally-driven panchrony should be can be derived from a critical reading of Saussure’s original proposal. It is concluded that as long as cognitive linguists hold that language is symbolic and interactive, panchrony must be attempted not in terms of linguistic universals, as for Saussure, but in terms of functional universals, such as cognitive and experiential patterns of behaviour.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Etnolingwistyka. Problemy Języka I Kultury, 2020
A critical appraisal is attempted of the three structurally-designated theses that are typically ... more A critical appraisal is attempted of the three structurally-designated theses that are typically voiced in relation to what etymology is and what it consists in: (i) etymology is diachronic in scope, (ii) etymology involves the reconstruction of protoforms and proto-senses, and (iii) etymology is based on the earliest possible attestations. The examination is guided and motivated by Yakov Malkiel's etymological research as well as by selected studies of the Lublin-based cognitive ethnolinguists. It is, then, concluded that etymological investigations are more likely to be productive and successful if (i) the temporal perspective employed is that of panchrony, not of the diachronysynchrony distinction, (ii) the reconstruction aims at identifying ways of cross-generational conceptualisation (mentalities), rather than original forms, and (iii) the examination includes the whole of the historical spectrum of attestations, not just earliest records. This all leads to a full appreciation of the kind of etymology that feeds on texts, not words or lexemes, and on cognitive and experiential contexts, not on purely linguistic abstractions.
Cognitive equivalence is posited between grammaticalisation and lexicalisation as two equivalent ... more Cognitive equivalence is posited between grammaticalisation and lexicalisation as two equivalent ways, or two counterpart cognitive mechanisms, of expressing conceptualisations in language. It is assumed that grammar and lexicon constitute a continuum of symbolic structures, contracting specific correspondences with each other and showing varying degrees of equivalence. In the analytical part, the paradigm of the linguo-cultural worldview (Polish: językowy obraz świata, or JOS) comes to the fore, and it is within that framewok that the research question of how futurity happens to be conceptualised in selected languages is attempted. The examples come from English, Polish, and several other European languages.
The article discusses selected issues concerning the Uralic terminology, focusing on Polish terms... more The article discusses selected issues concerning the Uralic terminology, focusing on Polish terms and names. We understand Uralic studies as both a study programme and a scholarly line of research. In Section 2 of the paper, we delimit a general point of reference for the Uralic terminology, whereas Section 3 provides an overview of specific terminological problems related to the labelling of Uralic languages and ethnolects, with special emphasis on the Finno-Ugric group. We conclude that the Polish Uralic terminology lacks a number of relevant Uralic names/labels/terms and champions its own idiosyncratic terminological solutions. Further standardisation and internationalisation of the Uralic terms in Polish are recommended.
In the article we claim that scientific terminology should keep abreast of the times it serves. W... more In the article we claim that scientific terminology should keep abreast of the times it serves. We identify the current intellectual climate as post-modernistic in the sense that general principles cannot be evaluated out of the spatiotemporal context in which they were initially proposed. Against that background the terminology of autonomous linguistics must be said to be no match for the present spirit of the times, while the terminology of non-autonomous linguistics lacks at times precision and common sense.
Artykuł stanowi próbę zidentyfikowania pojęcia oraz towarzyszącej mu terminologii, jakie mogłyby ... more Artykuł stanowi próbę zidentyfikowania pojęcia oraz towarzyszącej mu terminologii, jakie mogłyby służyć za differentia specifica polaryzacji współczesnej sceny językoznawczej. Po krytycznej ocenie terminów system, symbol, funkcjonalizm, konwencjonalizm wskazuje się na terminologię wyrażającą pojęcie ‘kontinuum/ciągłość’ jako potencjalną cechę odróżniającą językoznawstwo strukturalne/generatywne od językoznawstwa funkcjonalnego/kognitywnego. Następnie dokonuje się przeglądu obecności/nieobecności tej terminologii w 11 najnowszych (2015–2019) zeszytach trzech wybranych polskich czasopism językoznawczych. “By their terminology you shall know them...”: in search of the differentia specifica of modern linguistics. Summary: In the article, an attempt is made to identify the notion and its corresponding terminology that could serve the purposes of the differentia specifica of the ongoing polarisation of modern linguistics. As the terms system, symbol, functionalism, and conventionalism are...
In the article, we exemplify an individualized approach to lexical semantics, where an individual... more In the article, we exemplify an individualized approach to lexical semantics, where an individual’s use of words is given priority over abstracted and all-embracing dictionary-like definitions. Thus, as identified in Dubliners, the senses of woman are presented as reflections of Joyce’s conceptualizations derived from his own life experience, both personal and cultural. These conceptualizatons may resemble some of the dictionary models/definitions of woman of the relevant (Victorian) period, but, on the whole, they are highly individualized and contextspecific. In our analysis, Joyce’s woman shows in Dubliners six main broad senses, all of which share the element ‘a female person of a status lower than that of a male person.’
The study responds to Jerzy Bartminski’s call for using various kinds of data in doing ethnolingu... more The study responds to Jerzy Bartminski’s call for using various kinds of data in doing ethnolinguistic research. The authors, thus, champion (i) the necessity of including textual data in reconstructing a linguistic worldview as well as (ii) a culturally-oriented non-systemic lexical semantics. That ethnolinguistic reconstruction cannot be based merely on dictionary-like information is shown by a critical assessment of purely systemic analyses of hussy, pheasant, and maid. It is concluded that textual evidence should be extensively explored and systematically used in cognitive ethnolinguistics as primary, rather than as supplementary data.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
A critical appraisal is attempted of the three structurally-designated theses that are typically ... more A critical appraisal is attempted of the three structurally-designated theses that are typically voiced in relation to what etymology is and what it consists in: (i) etymology is diachronic in scope, (ii) etymology involves the reconstruction of proto-forms and proto-senses, and (iii) etymology is based on the earliest possible attestations. The examination is guided and motivated by Yakov Malkiel's etymological research as well as by selected studies of the Lublin-based cognitive ethnolinguists. It is, then, concluded that etymological investigations are more likely to be productive and successful if (i) the temporal perspective employed is that of panchrony, not of the diachrony-synchrony distinction, (ii) the reconstruction aims at identifying ways of cross-generational conceptualisation (mentalities), rather than original forms, and (iii) the examination includes the whole of the historical spectrum of attestations, not just earliest records. This all leads to a full appreci...
Tertium, Dec 15, 2016
Zakładamy, że terminologia naukowa powinna odzwierciedlać "ducha czasu", tj. panującą aurę intele... more Zakładamy, że terminologia naukowa powinna odzwierciedlać "ducha czasu", tj. panującą aurę intelektualną. Tę obecną określamy jako postmodernistyczną i identyfikujemy z poszukiwaniami subiektywności osadzonych w i motywowanych przez kontekst doświadczeniowy człowieka. Stwierdzamy, że terminologia autonomicznych koncepcji języka rozmija się z obecnym "duchem czasu", a terminologia propozycji integracyjnych nie jest dostatecznie konsekwentna i przejrzysta.
Tertium
Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. Puntem wyjścia jest przegląd jęz... more Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. Puntem wyjścia jest przegląd językoznawczych koncepcji gatunku mowy o nachyleniu strukturalnym, funkcjonalnym, wreszcie kognitywnym oraz próba odniesienia kognitywnej koncepcji prototypu Ronalda Langackera do wyżej wymienionych ujęć wyrosłych na gruncie polskiej tekstologii. Jako egzemplifikacja analizowanych koncepcji gatunku służą dwie współczesne wersje o Kopciuszku. Na ich przykładzie autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego należą do gatunku bajki w świetle przywoływanych koncepcji oraz co nowego, w zakresie genologii, przynieść może aplikacja koncepcji Ronalda Langackera.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Przemysław Ł o z o w s k i (Lublin) Anna W ł o d a r c z y k-S t a c h u r s k a (Radom) The need... more Przemysław Ł o z o w s k i (Lublin) Anna W ł o d a r c z y k-S t a c h u r s k a (Radom) The need for textual evidence in reconstructing linguistic pictures of conceptual categories The study responds to Jerzy Bartmiński's call for using various kinds of data in doing ethnolinguistic research. The authors, thus, champion (i) the necessity of including textual data in reconstructing a linguistic worldview as well as (ii) a culturally-oriented non-systemic lexical semantics. That ethnolinguistic reconstruction cannot be based merely on dictionary-like information is shown by a critical assessment of purely systemic analyses of hussy, pheasant, and maid. It is concluded that textual evidence should be extensively explored and systematically used in cognitive ethnolinguistics as primary, rather than as supplementary data.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Publikacja pt. Elsevier's Dictionary of Plant Lore przytłacza swoimi rozmiarami, zachwyca erudycj... more Publikacja pt. Elsevier's Dictionary of Plant Lore przytłacza swoimi rozmiarami, zachwyca erudycją i ujmuje bogactwem danych. Stanowi lekturę zniewalającą dla każdego, kto zechce sięgnąć po nią, by się dowiedzieć, skąd pochodzą, co kryją i jak ewoluowały nazwy roślin oraz jakie przeznaczenie było i jest przypisywane roślinom w ich praktycznym i abstrakcyjnym rozumieniu, przy czym w obu wypadkach chodzi o rośliny jako symbole ludzkiego doświadczenia i o wartościowania tej symbolice towarzyszące. Zasadnicza (hasłowa) część słownika ma prawie 450 stron, a na nich pojawia się około 30 tysięcy angielskich (obok innych, głównie i przede wszystkim łacińskich) nazw drzew, krzewów, kwiatów, warzyw, zbóż i wszelkich innych tworów przyrody, które zasługują na to, by być nazwane roślinami. Oprócz swoich własnych ustaleń, plonu kilkudziesięcioletnich zainteresowań badawczych, autor czerpie dane z ponad tysiąca źródeł-lista bibliograficzna jest równie imponująca, co sam słownik. Donald Charles Watts w zasadzie nie ukończył swojego dzieła. Sczytał pierwszy wydruk roboczy, ale do pełnej kontroli nad ostatecznym kształtem słownika zabrakło mu kilku miesięcy-zmarł w 2004 roku w wieku 82 lat. Słownik ostatecznie ukazał się trzy lata później, w maju 2007 r. Niemniej, Watts uwzględnił większość zastrzeżeń i uwag krytycznych, jakie wywołała jego wcześniejsza publikacja, którą Elsevier wydał w 2000 r. pod łudząco podobnym tytułem-Elsevier's dictionary of plant names and their origins. W pewnym sensie słownik z 2007 roku jest więc wersją rozszerzoną i zmienioną słownika z 2000 r. Krytyka wydania z 2000 r. dotyczyła tego, że jest za obszerny (ponad 1000 stron), za ciężki (ponad 2 kg), za drogi (ponad 200 dolarów amerykańskich). Wśród bardziej merytorycznych uwag wymienia się na przykład powtarzalność treści (praktycznie te same albo bardzo podobne eksplikacje towarzyszyły różnym nazwom tej samej rośliny, a każda taka nazwa była naturalnie osobnym hasłem w słowniku), podawanie nazw przedawnionych i nieaktualnych (głównie łacińskich), błędy w korelowaniu nazwy łacińskiej z angielską, niepoprawność niektórych dat, a Nelson (2001)-w swojej recenzji dla prestiżowego Londyńskiego Towarzystwa Linneańskiego-wytyka również brak
Uploads
Papers by Przemysław Łozowski