Rusya'da Doğu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatçılık), XVIII. asrın başlarından itibaren gelişmeye ... more Rusya'da Doğu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatçılık), XVIII. asrın başlarından itibaren gelişmeye başladı. I. Petro'dan itibaren Rus yayılma siyasetinin Asya'ya yönelmesi, ilk muntazam diplomatik ve ticarî misyonlar şeklinde kendisini gösteren seferleri başlattı. Bu seferler daha sonra, askerî ve bir o kadar da Türk topluluklarını tanımaya dönük ilmî keşif seferlerine dönüştü. Asya ve Türk ülkelerinin araştırılması ve Rusya'da Doğu Bilimlerinin (Oryantalizm/Şarkiyatçılık)) gelişmesinde Rus ilmî dernekleri ve kurumları da önemli katkılar sağladı. St. Petersburg Bilimler Akademisi (1724) ve İmparatorluk Rus Coğrafya Derneği (IRGS-1845) bu kuruluşların şüphesiz en önde gelenleri oldu. Rus emperyalizminin Asya ve Türk ülkelerinde yayılmasına temel teşkil eden keşif hareketleriyle başlayan bilimsel çalışmalar, diğer yandan olumlu sonuçlarda doğurdu. Rusya Türk aydınları bilimsel dernek ve kurumlarda yer alarak, bilimsel çalışmalara aktif olarak katıldılar. Diğer taraftan bu çalışmalar, Avrasya göçebelerinin tarihi ve kültürünün ortaya konulmasında etkili oldu. Bu çalışmada Çarlık Rusya'sı akademik ve ilmî kuruluşlarında Avrasya göçebelerinin tarihi ve kültürünün (XVIII-XX. yüzyılın başları) ele alınması ve araştırılması üzerine tespitlerde bulunulması düşünülmüştür.
ÖZ Bilindiği üzere I. Dünya Savaşına İttifak Devletleri safında savaşa giren Osmanlı Devleti, bir... more ÖZ Bilindiği üzere I. Dünya Savaşına İttifak Devletleri safında savaşa giren Osmanlı Devleti, birçok cephede mücadele etmek zorunda kaldı. 1918 yılına gelindiğinde savaştaki genel durum ABD’nin İtilaf Devletleri yanında savaşa girmesiyle, İttifak Devletleri’nin aleyhine bir gelişme gösterdi. Eylül ayında Bulgaristan’ın mütareke imzalayarak savaştan çekilmesi, Osmanlı Devleti’ni de bir mütareke imzalayıp savaştan çekilmeye mecbur bıraktı. Nihayetinde Bahriye Nazırı Rauf Bey başkanlığındaki Türk Heyeti, Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda Amiral Calthorpe başkanlığındaki heyetle yaptığı bir dizi görüşmeler sonucunda 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’ni imzaladı. Yirmi beş maddeden oluşan Mondros Mütarekesi ağır hükümlerden oluşmaktaydı. Mütareke ile Osmanlı Devleti fiilen sona erdirilmiş bulunuyordu. Mütareke İtilâf Devletleri’ne I. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş devam ederken Osmanlı Devleti’ni paylaşmaya dönük yaptıkları gizli antlaşmaları uygulanma fırsatı vermiş oldu. Mütareke...
International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies, Sep 8, 2020
Stalin Dönemi'nde Özbekistan'da Eğitimin Genel Durumu (1930-1940) Ercan ÇELEBİ Özet Çarlık R... more Stalin Dönemi'nde Özbekistan'da Eğitimin Genel Durumu (1930-1940) Ercan ÇELEBİ Özet Çarlık Rusyası'nın yıkılmasından sonra Bolşevikler çok milletli, çok dilli ve çok dinli bir görünüm sergileyen Sovyetler İttifakı içerisinde yer alan uluslara ilk aşamada saygılı davranmışlar, fakat çok geçmeden ulusal politikalarını Sovyetleştirme siyaseti üzerine inşa etmişlerdir. Bu durum sosyal hayatta kendisini bir Sovyet halkı oluşturmak şeklinde göstermiştir. Birlik içerisindeki söz konusu farklılıkların ortadan kaldırılarak tek tip Sovyet insanı modeli oluşturmak ana hedef haline getirilmiştir. Bu politikanın alt yapısını oluşturmak için Rus olmayan halkların eğitim sistemine el atılmış; yerli mektepler kapatılarak, tek tip Sovyet mektepleri kurulmuş ve eğitim sistemi merkezileştirilmiştir. Eğitimin üst yönetimlerine Ruslar yerleştirilmiş ve eğitim, Rus diline dayandırılmıştır. Sovyet Eğitim Sistemi'nde 1933 yılına kadar her mektep, her muallim kendi tecrübesini uygulamış, dünyada ortaya konulan öğretim metotlarının tamamı, yarı okur-yazar Sovyet muallimleri tarafından tatbik edilmiştir. 1935 yılında Stalin ve Molotof'un imzasıyla çıkarılan bir emirnâme ile eğitimde görülen bu plânsızlık ortadan kaldırılmaya ve mekteplerde temin edilemeyen nizâm, talim ve terbiyenin gerçekleştirilmesine çalışılmıştır. Bu çalışmada Sovyet Özbekistanı'nda 1930-1940 yılları arasındaki eğitimin genel durumu ele alınmış ve Sovyet eğitim sisteminin Özbekistan'daki uygulamalarına yer verilmiştir.
Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, Apr 13, 2021
ilçesinde kendisini gösteren etkilerinin araştırılması ve sonuçları üzerine bir değerlendirme yap... more ilçesinde kendisini gösteren etkilerinin araştırılması ve sonuçları üzerine bir değerlendirme yapılmıştır.
Rusya'da Çarlığın 1917 Bolşevik İhtilâli ile birlikte yıkılmasından sonra yeni Sovyet ideolojisi,... more Rusya'da Çarlığın 1917 Bolşevik İhtilâli ile birlikte yıkılmasından sonra yeni Sovyet ideolojisi, halk kitlelerinin ve hatta bireylerin bütün hayatlarını kuşatan ve belirleyen, asıl, temel ve tek ideoloji oldu. Bütün Sovyet vatandaşlarından beklenen rejime itaat etmek ve Sovyet ideolojisine sahip çıkılmasıydı. Bununla birlikte Sovyet ideolojisi ile uzlaşamayan ve çatışanlar, halk düşmanı olarak görüldü. Sovyet Rusya'da rejimin ve ideolojinin korunması sorunu, siyasî baskıları artırdığı gibi, bir devlet terörünü de ortaya çıkardı. Özellikle Stalin dönemi rejimle çatışanların tutuklandığı, sürgün edildiği, kamplarda tutulduğu ve öldürüldüğü bir kızıl terör dönemi oldu. Bu durum Sovyetlerde düzenli ve özel hapishaneler, filtreleme ve esir kampları, işçi ıslâh kolonileri, özel yerleşimler ve bilimsel hapishanelerden oluşan bir Sovyet Gulag Sistemi'ni de beraberinde getirdi. Siyasî baskılara ayrıca aydınlar, bilim adamları ve bilimsel kuruluşlarda marûz kaldı. Bu çerçevede Aktöbe Bölgesi'ni tarihî, coğrafî, jeolojik ve sosyo-kültürel bakımlardan araştırmak amacıyla kurulmuş olan Kazakistan Araştırmaları Derneği Aktöbe Şubesi ve onun üyeleri arasında bulunan Kudaybergen
Ilk rusdiye olarak kabul edilen Mekteb-i Maarif-i Adli, 1838 yilinda II. Mahmut doneminde sadece ... more Ilk rusdiye olarak kabul edilen Mekteb-i Maarif-i Adli, 1838 yilinda II. Mahmut doneminde sadece erkek talebelerin egitim almasi icin acilmistir. Daha sonra rusdiye mektepleri 1869 yilina kadar gerek Istanbul’da gerekse tasrada kucumsenmeyecek bir artis gostererek, fonksiyonlarini tamamlayincaya kadar faaliyetlerini surdurmustur. Rusdiye mekteplerinin kurulusu, idari yapisi bu cercevede binalari ve egitim duzeni, gorevli personel, ders programlari, kullanilan kitaplar ile bunlarin temini, tatil gunleri ve imtihan zamanlari, ders arac ve gerecleri gibi hususlarin arastirilmasi onemli gorulmektedir. Bu calismada tasra rusdiye mekteplerinde mektebe ve derslere devam, tatil, imtihanlar, mukâfat ve ceza hususlari ele alinmis, konuyla ilgili talimatnâmelerde belirtilen kurallar ile uygulamada karsilasilan durumlara dair tespitlerde bulunulmasi dusunulmustur.
After the collapse of Tsarist Russia, the Bolsheviks respected nations in the Soviet Union, which... more After the collapse of Tsarist Russia, the Bolsheviks respected nations in the Soviet Union, which were multinational, multilingual and multi-religious. But they soon built their national policies on a policy of Sovietization in all areas. This manifested itself in the social life as the creation of a new Soviet people. In order to establish the infrastructure of this policy, the education system of the non-Russian peoples was taken up; by closing local schools, one type of Soviet schools were established and the education system was centralized. The Russians were placed at the top of the training and the training was based on the Russian language. In this study, the general situation of education in Soviet Turkmenistan was discussed and the practices of the system of Soviet education in Turkmenistan were covered.
Carlik Rusya’sinin yikilmasindan sonra Bolsevikler cok milletli, cok dilli ve cok dinli bir gorun... more Carlik Rusya’sinin yikilmasindan sonra Bolsevikler cok milletli, cok dilli ve cok dinli bir gorunum sergileyen Sovyetler Ittifaki icerisinde yer alan uluslara ilk asamada “saygili” davranmislar, fakat cok gecmeden ulusal politikalarini“Sovyetlestirme” siyaseti uzerine insa etmislerdir. Bu durum sosyal hayatta kendisini bir “Sovyet halki olusturmak” seklinde gostermistir. Birlik icerisindeki soz konusu farkliliklarin ortadan kaldirilarak “tek tip Sovyet insani modeli” olusturmak ana hedef haline getirilmistir. Bu politikanin alt yapisini olusturmak icin gayri Rus halklarin egitim sistemine el atilmis; yerli mektepler kapatilarak, tek tip Sovyet mektepleri kurulmus ve egitim sistemi merkezilestirilmistir. Egitimin ust yonetimlerine Ruslar yerlestirilmis ve egitim, Rus diline dayandirilmistir. Sovyet Egitim Sistemi’nde 1933 yilina kadar her mektep, her muallim kendi tecrubesini uygulamis, dunyada ortaya konulan ogretim metotlarinin tamami, yari okur-yazar Sovyet muallimleri tarafindan ...
Rusya’da Dogu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatcilik), XVIII. asrin baslarindan itibaren gelismeye ... more Rusya’da Dogu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatcilik), XVIII. asrin baslarindan itibaren gelismeye basladi. I. Petro’dan itibaren Rus yayilma siyasetinin Asya’ya yonelmesi, ilk muntazam diplomatik ve ticari misyonlar seklinde kendisini gosteren seferleri baslatti. Bu seferler daha sonra, askeri ve bir o kadar da Turk topluluklarini tanimaya donuk ilmi kesif seferlerine donustu. Asya ve Turk ulkelerinin arastirilmasi ve Rusya’da Dogu Bilimlerinin (Oryantalizm/Şarkiyatcilik)) gelismesinde Rus ilmi dernekleri ve kurumlari da onemli katkilar sagladi. St. Petersburg Bilimler Akademisi (1724) ve Imparatorluk Rus Cografya Dernegi (IRGS-1845) bu kuruluslarin suphesiz en onde gelenleri oldu. Rus emperyalizminin Asya ve Turk ulkelerinde yayilmasina temel teskil eden kesif hareketleriyle baslayan bilimsel calismalar, diger yandan olumlu sonuclarda dogurdu. Rusya Turk aydinlari bilimsel dernek ve kurumlarda yer alarak, bilimsel calismalara aktif olarak katildilar. Diger taraftan bu calismalar, Av...
Turkistan’in isgalindan ve somurge politikalarinin uygulanmasindan sonra, Carlik Rusyanin emperya... more Turkistan’in isgalindan ve somurge politikalarinin uygulanmasindan sonra, Carlik Rusyanin emperyalist siyasetine karsi ulkede bircok isyan hareketleri goruldu. 1748’de Yuzler Hani Ebu’l-Hayr Han’in katli uzerine baslayan isyan, 1779-1785 yillari arasindaki Sirim Batir Isyani; 1812, 1827, 1829 Bokey Orda Isyanlari, 1824-1840 yillarinda Kasim Han Hareketi, 1840-1845 yillari arasindaki Sultan Kenesari Han’in baslattigi mucadele, 1854-1847’de Nur Alioglu ve Hoca Batir Isyanlari, 1868 Semerkant ve Buhara Ayaklanmalari, 1870-1873 yillari arasindaki Mangislak Harekâti ve 1875-1876’da Fergana’da Aftabaci Abdurrahman Bey Ayaklanmalari, Carlik Rusya’ya karsi baslatilan isyanlar oldu. Daha sonra 1878’de Andican’da Yetim Han, 1882’de Andican ve Mergilân’da Dervis Han, 1889’da Hokant civarinda Şakir Can’in isyanlari meydana geldi. 1916’da Turkistan’da baslayan isyan ve sonrasinda kendisini gosteren Basmacilik Hareketi, Rus emperyalizmine karsi baslatilan son bagimsizlik mucadeleleri oldu. Fakat ...
II. Inonu Muharebesi, Turk Kurtulus Savasi'nin kucuk fakat onemli bir safhasini teskil etmekt... more II. Inonu Muharebesi, Turk Kurtulus Savasi'nin kucuk fakat onemli bir safhasini teskil etmektedir. 23 Mart 1921'de baslayan Yunan Taarruzu, Yunanlilarin Inonu'de 1 Nisan 1921'de bozguna ugramasi ve geri cekilmesiyle sonuclanmistir. Bu calismada II. Inonu Muharebesi ve sonuclari uzerine bir degerlendirme yapilmasi dusunulmustur.
Bolşevikler Ekim İhtilâli'nin hemen ardından Çarlığın mirasını devralarak gayr-i Rus halklar üzer... more Bolşevikler Ekim İhtilâli'nin hemen ardından Çarlığın mirasını devralarak gayr-i Rus halklar üzerinde egemen oldular ve Karl Marx'ın devrim sonrası yeni bir ulusun inşası fikrini uygulamaya koyarak, Sovyetlere bağlı halklar üzerinde büyük bir dönüşüm hareketi başlattılar. Bu dönüşüm muhaceret siyaseti, yerlileştirme, toprak meselesi ve iktisadî alanla birlikte en fazla eğitim, din ve kültürel sahada kendisini gösterdi. Türk kültürü üzerine egemen kültür olarak Rus kültürü inşa edilmeye başlandı ve böylece Türkistan'da bir Rus Türkistanı yaratmak ana hedef haline getirildi. Bu çerçevede bir medeniyet beşiği olan Türkistan'da Ruslarla olan mücadeleler esnasında tarihi şehirlerin büyük kısmı tahrip edildi. Diğer taraftan Türkistan'daki mescit ve medreselerin çoğu zamanla ortadan kaldırıldı. Türkistan'a ait arkeolojik ve etnografik tarihi malzeme, Moskova başta olmak üzere Rusya'nın büyük kentlerindeki müzelere taşındı. Bu çalışmada Sovyet Rusya'nın takip ettiği kültür politikası çerçevesinde, Türkistan'ın âsâr-ı atikasının akıbeti hakkında tespitlerde bulunulması düşünülmüştür.
History&Future Journal of Öz Çarlık Rusya'sının yıkılmasından sonra Bolşevikler çok milletli, çok... more History&Future Journal of Öz Çarlık Rusya'sının yıkılmasından sonra Bolşevikler çok milletli, çok dilli ve çok dinli bir görünüm sergileyen Sovyetler İttifakı içerisinde yer alan uluslara ilk aşamada "saygılı" davranmışlar, fakat çok geçmeden ulusal politikalarını "Sovyetleştirme" siyaseti üzerine inşa etmişlerdir. Bu durum sosyal hayatta kendisini bir "Sovyet halkı oluşturmak" şeklinde göstermiştir. Birlik içerisindeki söz konusu farklılıkların ortadan kaldırılarak "tek tip Sovyet insanı modeli" ni oluşturmak ana hedef haline getirilmiştir. Bu politikanın alt yapısını oluşturmak için gayr-i Rus halkların eğitim sistemine el atılmış; yerli mektepler kapatılarak, tek tip Sovyet mektepleri kurulmuş ve eğitim sistemi merkezileştirilmiştir. Eğitimin üst yönetimlerine Ruslar yerleştirilmiş ve eğitim, Rus diline dayandırılmıştır. Bu çalışmada Sovyet Kazakistanı'nda eğitimin 1930-1940 yılları arasındaki genel durumu ele alınarak, Sovyet eğitim sisteminin Kazakistan'daki uygulamalarına yer verilmiştir.
Sosyal demokrasi, tüm dünya görüşünü bilimsel sosyalizme yani Marksizm’e dayandırır. Marksizm’in... more Sosyal demokrasi, tüm dünya görüşünü bilimsel sosyalizme yani Marksizm’e dayandırır. Marksizm’in felsefi tabanı, kesinlikle tanrıtanımaz ve kesinlikle tüm dine düşman bir materyalizmdir. Marks’ın “din halkın afyonudur” ilkesi, din konusunda tüm Marksist görüşün köşe taşıdır. Marksizm, her zaman bütün modern dinleri, ibadethaneleri ve dinsel örgütleri, işçi sınıfının sömürülmesine hizmet eden burjuvanın araçları olarak görmüştür. Bu sebeple dinin ve dinsel cemaatlerin devletle bir bağı olmamalıdır. 1917 İhtilâli’nden sonra Sovyetlerin din politikası, özellikle Müslüman ahali üzerinde bir taraftan dinsizliği, diğer taraftan ise Hıristiyanlığı propaganda etmek şeklinde ortaya çıkmıştır. İslâm’ın Tanrı, Peygamber, Kuran gibi temel kaynakları materyalistik açıdan ele alınmış, Müslümanların temel dini inançları sarsılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada Bolşevik propagandalarına esas olan Marksizm’in İslâm anlayışı ele alınmıştır.
Tosya, XIX. yüzyılın sonlarında Kastamonu vilâyetine bağlı bir kaza olup; tarihı� ve kültürel yön... more Tosya, XIX. yüzyılın sonlarında Kastamonu vilâyetine bağlı bir kaza olup; tarihı� ve kültürel yönden önemli bir merkez konumundadır. Bu özelliği ile gerek Beylikler ve gerekse Osmanlı Dönemi eğitim ve kültür hayatında etkili olmuş; Kazasker Mustafa I� zzet Efendi, Celalzâde Mustafa Çelebi ve Reisülküttap Ebubekir Ratip Efendi gibi önemli şahsiyetlerin yetişmesinde önemli roller üstlenmiştir. Bu çalışmada, Tosya ilçesinin Kastamonu Vilâyet Salnâmeleri göz önüne alınarak 1903-1869 yılları arasındaki eğitim durumu ele alınmıştır.
International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2017
İnsanları eğlendiren, hoşça vakit geçirmelerini sağlayan, gülmelerine neden olan her şey mizah ka... more İnsanları eğlendiren, hoşça vakit geçirmelerini sağlayan, gülmelerine neden olan her şey mizah kavramı içerisinde değerlendirilir. Sözlü mizahın yanı sıra basının gündelik yaşamda yerini almasıyla birlikte insanlar yazılı mizah ile tanışmışlardır. Bu kategoride gazete ve dergiler dikkati çeker. Kastamonu basınında da bu çerçevede ele alınabilecek ilk mizah gazetesi Çalçene'dir. Bilindiği üzere Kastamonu, yaklaşık 145 yıllık bir basın geleneğine sahiptir. Kastamonu'daki ilk matbaa 1868 yılında kurulmuş ve ilk gazete olan Kastamonu gazetesi, 1872'de yayınlanmıştır. İkinci Meşrutiyet'in getirmiş olduğu basın hürriyeti ile birlikte, gazete ve dergi sayısında önemli bir artış olmuştur. Kastamonu Basını, Milli Mücadele Dönemi'nde gelişmekte olan siyasî ve askerî olaylar konusunda halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi hususunda önemli roller oynamıştır. Diğer yandan cumhuriyetin ilânından itibaren vilâyetteki matbaa, gazete ve mecmua sayında önemli artışlar görülmüştür. Kastamonu Basını, günümüze kadarki süreçte Kastamonu'nun eğitim ve kültür hayatına önemli katkılar sağlamıştır. Çalçene gazetesi 1927-1929 yılları arasında yayınlanmış bir mizah gazetesidir. Bununla birlikte gazete, yerel ve ulusal sorunlara ilgi göstermiş; mizahi bir yaklaşımla bu sorunları tenkit edebilmiştir. Bu çalışmada Çalçene gazetesi hakkında bilgi verilerek, gazetenin bir içerik analizinin yapılması düşünülmüştür.
Rusya'da Doğu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatçılık), XVIII. asrın başlarından itibaren gelişmeye ... more Rusya'da Doğu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatçılık), XVIII. asrın başlarından itibaren gelişmeye başladı. I. Petro'dan itibaren Rus yayılma siyasetinin Asya'ya yönelmesi, ilk muntazam diplomatik ve ticarî misyonlar şeklinde kendisini gösteren seferleri başlattı. Bu seferler daha sonra, askerî ve bir o kadar da Türk topluluklarını tanımaya dönük ilmî keşif seferlerine dönüştü. Asya ve Türk ülkelerinin araştırılması ve Rusya'da Doğu Bilimlerinin (Oryantalizm/Şarkiyatçılık)) gelişmesinde Rus ilmî dernekleri ve kurumları da önemli katkılar sağladı. St. Petersburg Bilimler Akademisi (1724) ve İmparatorluk Rus Coğrafya Derneği (IRGS-1845) bu kuruluşların şüphesiz en önde gelenleri oldu. Rus emperyalizminin Asya ve Türk ülkelerinde yayılmasına temel teşkil eden keşif hareketleriyle başlayan bilimsel çalışmalar, diğer yandan olumlu sonuçlarda doğurdu. Rusya Türk aydınları bilimsel dernek ve kurumlarda yer alarak, bilimsel çalışmalara aktif olarak katıldılar. Diğer taraftan bu çalışmalar, Avrasya göçebelerinin tarihi ve kültürünün ortaya konulmasında etkili oldu. Bu çalışmada Çarlık Rusya'sı akademik ve ilmî kuruluşlarında Avrasya göçebelerinin tarihi ve kültürünün (XVIII-XX. yüzyılın başları) ele alınması ve araştırılması üzerine tespitlerde bulunulması düşünülmüştür.
ÖZ Bilindiği üzere I. Dünya Savaşına İttifak Devletleri safında savaşa giren Osmanlı Devleti, bir... more ÖZ Bilindiği üzere I. Dünya Savaşına İttifak Devletleri safında savaşa giren Osmanlı Devleti, birçok cephede mücadele etmek zorunda kaldı. 1918 yılına gelindiğinde savaştaki genel durum ABD’nin İtilaf Devletleri yanında savaşa girmesiyle, İttifak Devletleri’nin aleyhine bir gelişme gösterdi. Eylül ayında Bulgaristan’ın mütareke imzalayarak savaştan çekilmesi, Osmanlı Devleti’ni de bir mütareke imzalayıp savaştan çekilmeye mecbur bıraktı. Nihayetinde Bahriye Nazırı Rauf Bey başkanlığındaki Türk Heyeti, Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda Amiral Calthorpe başkanlığındaki heyetle yaptığı bir dizi görüşmeler sonucunda 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’ni imzaladı. Yirmi beş maddeden oluşan Mondros Mütarekesi ağır hükümlerden oluşmaktaydı. Mütareke ile Osmanlı Devleti fiilen sona erdirilmiş bulunuyordu. Mütareke İtilâf Devletleri’ne I. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş devam ederken Osmanlı Devleti’ni paylaşmaya dönük yaptıkları gizli antlaşmaları uygulanma fırsatı vermiş oldu. Mütareke...
International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies, Sep 8, 2020
Stalin Dönemi'nde Özbekistan'da Eğitimin Genel Durumu (1930-1940) Ercan ÇELEBİ Özet Çarlık R... more Stalin Dönemi'nde Özbekistan'da Eğitimin Genel Durumu (1930-1940) Ercan ÇELEBİ Özet Çarlık Rusyası'nın yıkılmasından sonra Bolşevikler çok milletli, çok dilli ve çok dinli bir görünüm sergileyen Sovyetler İttifakı içerisinde yer alan uluslara ilk aşamada saygılı davranmışlar, fakat çok geçmeden ulusal politikalarını Sovyetleştirme siyaseti üzerine inşa etmişlerdir. Bu durum sosyal hayatta kendisini bir Sovyet halkı oluşturmak şeklinde göstermiştir. Birlik içerisindeki söz konusu farklılıkların ortadan kaldırılarak tek tip Sovyet insanı modeli oluşturmak ana hedef haline getirilmiştir. Bu politikanın alt yapısını oluşturmak için Rus olmayan halkların eğitim sistemine el atılmış; yerli mektepler kapatılarak, tek tip Sovyet mektepleri kurulmuş ve eğitim sistemi merkezileştirilmiştir. Eğitimin üst yönetimlerine Ruslar yerleştirilmiş ve eğitim, Rus diline dayandırılmıştır. Sovyet Eğitim Sistemi'nde 1933 yılına kadar her mektep, her muallim kendi tecrübesini uygulamış, dünyada ortaya konulan öğretim metotlarının tamamı, yarı okur-yazar Sovyet muallimleri tarafından tatbik edilmiştir. 1935 yılında Stalin ve Molotof'un imzasıyla çıkarılan bir emirnâme ile eğitimde görülen bu plânsızlık ortadan kaldırılmaya ve mekteplerde temin edilemeyen nizâm, talim ve terbiyenin gerçekleştirilmesine çalışılmıştır. Bu çalışmada Sovyet Özbekistanı'nda 1930-1940 yılları arasındaki eğitimin genel durumu ele alınmış ve Sovyet eğitim sisteminin Özbekistan'daki uygulamalarına yer verilmiştir.
Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, Apr 13, 2021
ilçesinde kendisini gösteren etkilerinin araştırılması ve sonuçları üzerine bir değerlendirme yap... more ilçesinde kendisini gösteren etkilerinin araştırılması ve sonuçları üzerine bir değerlendirme yapılmıştır.
Rusya'da Çarlığın 1917 Bolşevik İhtilâli ile birlikte yıkılmasından sonra yeni Sovyet ideolojisi,... more Rusya'da Çarlığın 1917 Bolşevik İhtilâli ile birlikte yıkılmasından sonra yeni Sovyet ideolojisi, halk kitlelerinin ve hatta bireylerin bütün hayatlarını kuşatan ve belirleyen, asıl, temel ve tek ideoloji oldu. Bütün Sovyet vatandaşlarından beklenen rejime itaat etmek ve Sovyet ideolojisine sahip çıkılmasıydı. Bununla birlikte Sovyet ideolojisi ile uzlaşamayan ve çatışanlar, halk düşmanı olarak görüldü. Sovyet Rusya'da rejimin ve ideolojinin korunması sorunu, siyasî baskıları artırdığı gibi, bir devlet terörünü de ortaya çıkardı. Özellikle Stalin dönemi rejimle çatışanların tutuklandığı, sürgün edildiği, kamplarda tutulduğu ve öldürüldüğü bir kızıl terör dönemi oldu. Bu durum Sovyetlerde düzenli ve özel hapishaneler, filtreleme ve esir kampları, işçi ıslâh kolonileri, özel yerleşimler ve bilimsel hapishanelerden oluşan bir Sovyet Gulag Sistemi'ni de beraberinde getirdi. Siyasî baskılara ayrıca aydınlar, bilim adamları ve bilimsel kuruluşlarda marûz kaldı. Bu çerçevede Aktöbe Bölgesi'ni tarihî, coğrafî, jeolojik ve sosyo-kültürel bakımlardan araştırmak amacıyla kurulmuş olan Kazakistan Araştırmaları Derneği Aktöbe Şubesi ve onun üyeleri arasında bulunan Kudaybergen
Ilk rusdiye olarak kabul edilen Mekteb-i Maarif-i Adli, 1838 yilinda II. Mahmut doneminde sadece ... more Ilk rusdiye olarak kabul edilen Mekteb-i Maarif-i Adli, 1838 yilinda II. Mahmut doneminde sadece erkek talebelerin egitim almasi icin acilmistir. Daha sonra rusdiye mektepleri 1869 yilina kadar gerek Istanbul’da gerekse tasrada kucumsenmeyecek bir artis gostererek, fonksiyonlarini tamamlayincaya kadar faaliyetlerini surdurmustur. Rusdiye mekteplerinin kurulusu, idari yapisi bu cercevede binalari ve egitim duzeni, gorevli personel, ders programlari, kullanilan kitaplar ile bunlarin temini, tatil gunleri ve imtihan zamanlari, ders arac ve gerecleri gibi hususlarin arastirilmasi onemli gorulmektedir. Bu calismada tasra rusdiye mekteplerinde mektebe ve derslere devam, tatil, imtihanlar, mukâfat ve ceza hususlari ele alinmis, konuyla ilgili talimatnâmelerde belirtilen kurallar ile uygulamada karsilasilan durumlara dair tespitlerde bulunulmasi dusunulmustur.
After the collapse of Tsarist Russia, the Bolsheviks respected nations in the Soviet Union, which... more After the collapse of Tsarist Russia, the Bolsheviks respected nations in the Soviet Union, which were multinational, multilingual and multi-religious. But they soon built their national policies on a policy of Sovietization in all areas. This manifested itself in the social life as the creation of a new Soviet people. In order to establish the infrastructure of this policy, the education system of the non-Russian peoples was taken up; by closing local schools, one type of Soviet schools were established and the education system was centralized. The Russians were placed at the top of the training and the training was based on the Russian language. In this study, the general situation of education in Soviet Turkmenistan was discussed and the practices of the system of Soviet education in Turkmenistan were covered.
Carlik Rusya’sinin yikilmasindan sonra Bolsevikler cok milletli, cok dilli ve cok dinli bir gorun... more Carlik Rusya’sinin yikilmasindan sonra Bolsevikler cok milletli, cok dilli ve cok dinli bir gorunum sergileyen Sovyetler Ittifaki icerisinde yer alan uluslara ilk asamada “saygili” davranmislar, fakat cok gecmeden ulusal politikalarini“Sovyetlestirme” siyaseti uzerine insa etmislerdir. Bu durum sosyal hayatta kendisini bir “Sovyet halki olusturmak” seklinde gostermistir. Birlik icerisindeki soz konusu farkliliklarin ortadan kaldirilarak “tek tip Sovyet insani modeli” olusturmak ana hedef haline getirilmistir. Bu politikanin alt yapisini olusturmak icin gayri Rus halklarin egitim sistemine el atilmis; yerli mektepler kapatilarak, tek tip Sovyet mektepleri kurulmus ve egitim sistemi merkezilestirilmistir. Egitimin ust yonetimlerine Ruslar yerlestirilmis ve egitim, Rus diline dayandirilmistir. Sovyet Egitim Sistemi’nde 1933 yilina kadar her mektep, her muallim kendi tecrubesini uygulamis, dunyada ortaya konulan ogretim metotlarinin tamami, yari okur-yazar Sovyet muallimleri tarafindan ...
Rusya’da Dogu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatcilik), XVIII. asrin baslarindan itibaren gelismeye ... more Rusya’da Dogu Bilimleri (Oryantalizm/Şarkiyatcilik), XVIII. asrin baslarindan itibaren gelismeye basladi. I. Petro’dan itibaren Rus yayilma siyasetinin Asya’ya yonelmesi, ilk muntazam diplomatik ve ticari misyonlar seklinde kendisini gosteren seferleri baslatti. Bu seferler daha sonra, askeri ve bir o kadar da Turk topluluklarini tanimaya donuk ilmi kesif seferlerine donustu. Asya ve Turk ulkelerinin arastirilmasi ve Rusya’da Dogu Bilimlerinin (Oryantalizm/Şarkiyatcilik)) gelismesinde Rus ilmi dernekleri ve kurumlari da onemli katkilar sagladi. St. Petersburg Bilimler Akademisi (1724) ve Imparatorluk Rus Cografya Dernegi (IRGS-1845) bu kuruluslarin suphesiz en onde gelenleri oldu. Rus emperyalizminin Asya ve Turk ulkelerinde yayilmasina temel teskil eden kesif hareketleriyle baslayan bilimsel calismalar, diger yandan olumlu sonuclarda dogurdu. Rusya Turk aydinlari bilimsel dernek ve kurumlarda yer alarak, bilimsel calismalara aktif olarak katildilar. Diger taraftan bu calismalar, Av...
Turkistan’in isgalindan ve somurge politikalarinin uygulanmasindan sonra, Carlik Rusyanin emperya... more Turkistan’in isgalindan ve somurge politikalarinin uygulanmasindan sonra, Carlik Rusyanin emperyalist siyasetine karsi ulkede bircok isyan hareketleri goruldu. 1748’de Yuzler Hani Ebu’l-Hayr Han’in katli uzerine baslayan isyan, 1779-1785 yillari arasindaki Sirim Batir Isyani; 1812, 1827, 1829 Bokey Orda Isyanlari, 1824-1840 yillarinda Kasim Han Hareketi, 1840-1845 yillari arasindaki Sultan Kenesari Han’in baslattigi mucadele, 1854-1847’de Nur Alioglu ve Hoca Batir Isyanlari, 1868 Semerkant ve Buhara Ayaklanmalari, 1870-1873 yillari arasindaki Mangislak Harekâti ve 1875-1876’da Fergana’da Aftabaci Abdurrahman Bey Ayaklanmalari, Carlik Rusya’ya karsi baslatilan isyanlar oldu. Daha sonra 1878’de Andican’da Yetim Han, 1882’de Andican ve Mergilân’da Dervis Han, 1889’da Hokant civarinda Şakir Can’in isyanlari meydana geldi. 1916’da Turkistan’da baslayan isyan ve sonrasinda kendisini gosteren Basmacilik Hareketi, Rus emperyalizmine karsi baslatilan son bagimsizlik mucadeleleri oldu. Fakat ...
II. Inonu Muharebesi, Turk Kurtulus Savasi'nin kucuk fakat onemli bir safhasini teskil etmekt... more II. Inonu Muharebesi, Turk Kurtulus Savasi'nin kucuk fakat onemli bir safhasini teskil etmektedir. 23 Mart 1921'de baslayan Yunan Taarruzu, Yunanlilarin Inonu'de 1 Nisan 1921'de bozguna ugramasi ve geri cekilmesiyle sonuclanmistir. Bu calismada II. Inonu Muharebesi ve sonuclari uzerine bir degerlendirme yapilmasi dusunulmustur.
Bolşevikler Ekim İhtilâli'nin hemen ardından Çarlığın mirasını devralarak gayr-i Rus halklar üzer... more Bolşevikler Ekim İhtilâli'nin hemen ardından Çarlığın mirasını devralarak gayr-i Rus halklar üzerinde egemen oldular ve Karl Marx'ın devrim sonrası yeni bir ulusun inşası fikrini uygulamaya koyarak, Sovyetlere bağlı halklar üzerinde büyük bir dönüşüm hareketi başlattılar. Bu dönüşüm muhaceret siyaseti, yerlileştirme, toprak meselesi ve iktisadî alanla birlikte en fazla eğitim, din ve kültürel sahada kendisini gösterdi. Türk kültürü üzerine egemen kültür olarak Rus kültürü inşa edilmeye başlandı ve böylece Türkistan'da bir Rus Türkistanı yaratmak ana hedef haline getirildi. Bu çerçevede bir medeniyet beşiği olan Türkistan'da Ruslarla olan mücadeleler esnasında tarihi şehirlerin büyük kısmı tahrip edildi. Diğer taraftan Türkistan'daki mescit ve medreselerin çoğu zamanla ortadan kaldırıldı. Türkistan'a ait arkeolojik ve etnografik tarihi malzeme, Moskova başta olmak üzere Rusya'nın büyük kentlerindeki müzelere taşındı. Bu çalışmada Sovyet Rusya'nın takip ettiği kültür politikası çerçevesinde, Türkistan'ın âsâr-ı atikasının akıbeti hakkında tespitlerde bulunulması düşünülmüştür.
History&Future Journal of Öz Çarlık Rusya'sının yıkılmasından sonra Bolşevikler çok milletli, çok... more History&Future Journal of Öz Çarlık Rusya'sının yıkılmasından sonra Bolşevikler çok milletli, çok dilli ve çok dinli bir görünüm sergileyen Sovyetler İttifakı içerisinde yer alan uluslara ilk aşamada "saygılı" davranmışlar, fakat çok geçmeden ulusal politikalarını "Sovyetleştirme" siyaseti üzerine inşa etmişlerdir. Bu durum sosyal hayatta kendisini bir "Sovyet halkı oluşturmak" şeklinde göstermiştir. Birlik içerisindeki söz konusu farklılıkların ortadan kaldırılarak "tek tip Sovyet insanı modeli" ni oluşturmak ana hedef haline getirilmiştir. Bu politikanın alt yapısını oluşturmak için gayr-i Rus halkların eğitim sistemine el atılmış; yerli mektepler kapatılarak, tek tip Sovyet mektepleri kurulmuş ve eğitim sistemi merkezileştirilmiştir. Eğitimin üst yönetimlerine Ruslar yerleştirilmiş ve eğitim, Rus diline dayandırılmıştır. Bu çalışmada Sovyet Kazakistanı'nda eğitimin 1930-1940 yılları arasındaki genel durumu ele alınarak, Sovyet eğitim sisteminin Kazakistan'daki uygulamalarına yer verilmiştir.
Sosyal demokrasi, tüm dünya görüşünü bilimsel sosyalizme yani Marksizm’e dayandırır. Marksizm’in... more Sosyal demokrasi, tüm dünya görüşünü bilimsel sosyalizme yani Marksizm’e dayandırır. Marksizm’in felsefi tabanı, kesinlikle tanrıtanımaz ve kesinlikle tüm dine düşman bir materyalizmdir. Marks’ın “din halkın afyonudur” ilkesi, din konusunda tüm Marksist görüşün köşe taşıdır. Marksizm, her zaman bütün modern dinleri, ibadethaneleri ve dinsel örgütleri, işçi sınıfının sömürülmesine hizmet eden burjuvanın araçları olarak görmüştür. Bu sebeple dinin ve dinsel cemaatlerin devletle bir bağı olmamalıdır. 1917 İhtilâli’nden sonra Sovyetlerin din politikası, özellikle Müslüman ahali üzerinde bir taraftan dinsizliği, diğer taraftan ise Hıristiyanlığı propaganda etmek şeklinde ortaya çıkmıştır. İslâm’ın Tanrı, Peygamber, Kuran gibi temel kaynakları materyalistik açıdan ele alınmış, Müslümanların temel dini inançları sarsılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada Bolşevik propagandalarına esas olan Marksizm’in İslâm anlayışı ele alınmıştır.
Tosya, XIX. yüzyılın sonlarında Kastamonu vilâyetine bağlı bir kaza olup; tarihı� ve kültürel yön... more Tosya, XIX. yüzyılın sonlarında Kastamonu vilâyetine bağlı bir kaza olup; tarihı� ve kültürel yönden önemli bir merkez konumundadır. Bu özelliği ile gerek Beylikler ve gerekse Osmanlı Dönemi eğitim ve kültür hayatında etkili olmuş; Kazasker Mustafa I� zzet Efendi, Celalzâde Mustafa Çelebi ve Reisülküttap Ebubekir Ratip Efendi gibi önemli şahsiyetlerin yetişmesinde önemli roller üstlenmiştir. Bu çalışmada, Tosya ilçesinin Kastamonu Vilâyet Salnâmeleri göz önüne alınarak 1903-1869 yılları arasındaki eğitim durumu ele alınmıştır.
International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2017
İnsanları eğlendiren, hoşça vakit geçirmelerini sağlayan, gülmelerine neden olan her şey mizah ka... more İnsanları eğlendiren, hoşça vakit geçirmelerini sağlayan, gülmelerine neden olan her şey mizah kavramı içerisinde değerlendirilir. Sözlü mizahın yanı sıra basının gündelik yaşamda yerini almasıyla birlikte insanlar yazılı mizah ile tanışmışlardır. Bu kategoride gazete ve dergiler dikkati çeker. Kastamonu basınında da bu çerçevede ele alınabilecek ilk mizah gazetesi Çalçene'dir. Bilindiği üzere Kastamonu, yaklaşık 145 yıllık bir basın geleneğine sahiptir. Kastamonu'daki ilk matbaa 1868 yılında kurulmuş ve ilk gazete olan Kastamonu gazetesi, 1872'de yayınlanmıştır. İkinci Meşrutiyet'in getirmiş olduğu basın hürriyeti ile birlikte, gazete ve dergi sayısında önemli bir artış olmuştur. Kastamonu Basını, Milli Mücadele Dönemi'nde gelişmekte olan siyasî ve askerî olaylar konusunda halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi hususunda önemli roller oynamıştır. Diğer yandan cumhuriyetin ilânından itibaren vilâyetteki matbaa, gazete ve mecmua sayında önemli artışlar görülmüştür. Kastamonu Basını, günümüze kadarki süreçte Kastamonu'nun eğitim ve kültür hayatına önemli katkılar sağlamıştır. Çalçene gazetesi 1927-1929 yılları arasında yayınlanmış bir mizah gazetesidir. Bununla birlikte gazete, yerel ve ulusal sorunlara ilgi göstermiş; mizahi bir yaklaşımla bu sorunları tenkit edebilmiştir. Bu çalışmada Çalçene gazetesi hakkında bilgi verilerek, gazetenin bir içerik analizinin yapılması düşünülmüştür.
Uploads
Papers by Ercan Çelebi