Papers by Beata Morzyńska-Wrzosek
Acta Neophilologica, May 15, 2022
This article attempts to identify the issues of experiencing the city and its multi-faceted conce... more This article attempts to identify the issues of experiencing the city and its multi-faceted conceptualizations, which are rarely exhibited in research concerning women's poetry, but often appear in contemporary literature. It offers interpretation of the works of some of the most interesting Polish poets representing various generations (the essay discusses works by Julia Hartwig, Anna Frajlich, and Anna Augustyniak) and worldviews, highlighting specific places and emphasizing the meaning of the senses and emotions in their concretization. It directs attention to the category of experience, examines its constitution and layering progressing in time. It distinguishes particular dimensions-the memory process, the feeling of transience, irreversible loss-and various relationships between them. The analysis, focusing on depicting the sensual and affective experience of urban space, aims to characterize the category of the subject originally included in poetry and illustrates its transformations. Beata Morzyńska-Wrzosek podmiotowego doświadczenia. Badania przekrojowe, panoramiczne, jak również rozważania analityczne, charakteryzujące poszczególne zagadnienia, poświęcone wybranym autorkom, interpretują wyróżniki i zbieżności stylistyczne, skupiają się na problematyce związanej z biologią, cielesnością, autobiografią, naturą, refleksją autotematyczną [Grądziel-Wójcik 2017, 18-26]. Rozpatrując tematy tradycyjnie kobiece, jak miłość, macierzyństwo, codzienność, reprezentują nie tylko perspektywę feministyczną. Literaturoznawcze rozważania proponując wieloaspektowe, uwzględniające transformacje kulturowe i rozwój orientacji metodologicznych odczytywanie powracających w poezji kobiet wątków, preferowanych wartości, potwierdzają dążenie autorek do wypracowywania własnego języka i osobnych formuł ekspresji, artykułowanie nowych poetyckich praktyk, kryteriów i obszarów poszukiwań. Pokazują ich modyfikacje, własne mechanizmy i wewnętrzne zależności, a promując rozpoznawanie kobiecego doświadczenia, wyróżniając jego niestereotypowe odniesienia, kategorie i opozycje, analizują złożoność, osobność, poszerzanie rozumienia, dokonujące się w twórczości poetek jego znaczące redefiniowanie 1. Niniejszy artykuł diagnozuje polską współczesną poezję kobiet (skupia się na poetyckiej twórczości jednych z najciekawszych autorek reprezentujących różne pokolenia: Julii Hartwig, Anny Frajlich i Anny Augustyniak) w kontekście problematyki inspirowanej antropologią miejsc autobiograficznych [Rybicka 2014; Czermińska 2011]. Nawiązując do współczesnych ustaleń z obszaru teorii i historii literatury, proponuje rozważenie wybranych aspektów tytułowej problematyki w odniesieniu do antropologizującego dyskursu literaturoznawczego. Zastosowana metoda badawcza, czerpiąc inspirację z aktualnych rozpoznań w zakresie antropologii kultury i antropologii literatury, uruchamiając interdyscyplinarne narzędzia interpretacyjne, podkreśla związek poetyki tekstu z sytuacją człowieka, reprezentowaniem jego psychofizycznej kondycji. Przyjęcie tej perspektywy badań kieruje uwagę na kategorię doświadczenia, charakteryzuje jego postępujące w czasie konstytuowanie, nawarstwianie, analizuje poszczególne wymiary doznawania, odkrywania, jak zmysły, emocje, zdolności kreacyjne, proces pamięci, ich dynamikę, zachodzące pomiędzy nimi różnorodne relacje. Tak nacechowany projekt badawczy uwypukla skoncentrowanie jednostki na odkrywaniu topograficznych szczegółów, ich wzajemnych usytuowań, skupienie na architektonicznych elementach składających się na określony widok, poddawanie się zdolności widzenia zmysłowej różnorodności, intensywnego dostrzegania sensualnych walorów, budowania z nimi relacji-podkreśla sensoryczny i emocjonalny aspekt doświadczania przestrzeni i jego związek z kondycją podmiotu. Antropologizująco ukierunkowana charaktery
UniSa. Sistema Bibliotecario di Ateneo, 2018
Dyskurs maladyczny 1 prezentujący antropologizującą perspektywę definiowania choroby, doświadczan... more Dyskurs maladyczny 1 prezentujący antropologizującą perspektywę definiowania choroby, doświadczania towarzyszących jej objawów, bólu, cierpienia, bezsilności, poddawania się leczniczym zabiegom, towarzyszącej im niepewności i lęku, wskazuje na współistnienie ujęcia właściwego naukom przyrodniczym, zwłaszcza medycyny, oraz kulturowego. Rekonstruowanie postawy wobec nieuchronnego, odtwarzanie rozpadu cielesnej kondycji, towarzyszących mu zmian tożsamościowych nie bazują wyłącznie na empirycznych potwierdzeniach, wypracowują wielopoziomową mitologizację, zarówno scjentystyczną, jak i kulturową. 2 W tej perspektywie konkretyzuje złożoność podmiotowego doświadczania siebie w chorobie, dysfunkcję obejmującą sferę cielesną, jak i emocjonalną, 3 jej wpływ na kształtowanie zasad konfrontowania się z samym sobą, Innymi oraz światem zewnętrznym. Narracja rejestruje zachodzące w nich nieuchronne zmiany, odnotowuje poczucie niebezpieczeństwa, bezpośredniego zagrożenia. Akcentując stan zaburzenia somatycznego, ograniczenie, brak możliwości swobodnego dysponowania własną cielesnością, niemożność utrzymywania jej w ryzach woli, triumf niewiadomego, towarzyszące im emocje, dokonuje ich konceptualizacji. Interpretacja, podążając ku wyeksponowaniu w subiektywnym doznawaniu wzorów uniwersalnych, dookreślając go jako fenomen kulturowy, komuni-_________________ 1 Na termin 'maladyczny' dla oznaczenia aspektów związanych z doświadczeniem choroby, jako równoważnik dla 'morbudyczny' (od morbus = choroba), zwrócił uwagę Kazimierz
Prace Literaturoznawcze, Sep 29, 2021
Intimacy and its violation: on the experience of illness in contemporary women's poetry Intymność... more Intimacy and its violation: on the experience of illness in contemporary women's poetry Intymność i jej naruszenie. O doświadczeniu maladycznym we współczesnej poezji kobiet Słowa kluczowe: perspektywa antropologizująca, doświadczenie maladyczne, współczesna poezja kobiet, tożsamość, "intymność kliniczna"
The Polish Review, Apr 1, 2022
This article is an anthropological and literary analysis of the letters written by Anna Frajlich,... more This article is an anthropological and literary analysis of the letters written by Anna Frajlich, her husband, and sister to Frajlich's parents, Amalia and Psachie Frajlich. The correspondence begins the moment they left Poland in November 1969, forced into exile as a result of the government-sponsored anti-Semitic campaign, political and social repression, and merciless propaganda directed against citizens of Jewish nationality. The correspondence ends with Frajlich's parents’ arrival in the United States in June 1971. The letters are examined as a microhistory marked with a female signature, in which it is important to expose the subjective awareness of the determination of an individual's fate by an external situation, to see the complex process, complications and consequences of throwing the individual and her loved ones into the whirlwind of history. The correspondence shows the experience of being deprived of the possibility to be “at home,” documents this radical loss, and gives it a personal dimension. It emphasizes the importance of family, her intimate world, and the individual focused on the issue of redefining her identity. The parameters of that dimension are set by those close to them, their intimate world, individuals living in the here and now, oriented toward self-understanding. The horizon of expectations and the will to knowledge are determined by the most important element in an authentic encounter with the self—the desire to protect oneself and those around her from chaos and uncertainty.
Prace Literaturoznawcze, Feb 7, 2020
Faculty of Humanities, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz "my body was opened for public vi... more Faculty of Humanities, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz "my body was opened for public view..." The Metaphorising of the Sick Body in the 20 th-and 21 st-Century Polish Poetry by Women "na widok publiczny otwarto mi ciało..." Metaforyzowanie chorego ciała w polskiej poezji kobiet XX i XXI wieku Słowa kluczowe: współczesna poezja polska kobiet, refleksja antropologizująca, doświadczenie choroby, metafory chorego ciała
Papers in Literature
Based on the poetry of Justyna Bargielska and Beata Patrycja Klary, the article aims to present t... more Based on the poetry of Justyna Bargielska and Beata Patrycja Klary, the article aims to present the experience of maternity which escapes generalisations, demanding an interpretation that is involved, affective, sensitive to mixing conventions, searching for internal relations, open to thecreation of unobvious meanings, provocations and contrariness. Bargielska’s matrifocal signatureis marked by melancholy and affirmation, while Klary introduces fragments of medical epicrisis and a prosthesis in the form of a reborn doll. Both poets use various registers and extreme means of expression; they condense images, giving voice to different semantic undertones in order to describe/introduce to literature an experience which, as it turns out, resists universal qualifications.
While analyzing the relationship between experience and topography in the works of Julia Hartwig,... more While analyzing the relationship between experience and topography in the works of Julia Hartwig, we can see in the pictures of particular places a record of experience, its uniqueness, that supports the vision of the world in a fragmentary way, emphasizes the belief that only subjectivised perspective of perception of the reality is possible, its concretization in thoughts, emotions, observations. The characteristics, distinguishing two formulas of realization of the idea of residence without settling in, introduces a definition of a current place of residence as “visit” and “stop”. The first formula is specified by such features of experience as a moment of stopping, cogitation, aesthetizing reception, admiration due to a townscape and the natural world, respect for cultural objects; while, in the second case an essential function play: temporariness, awareness of foreignness, exoticism, the need to develop a new way of perception of the surrounding reality, focus on diversity, po...
Artykuł omawia główne cechy narracji maladycznej skonkretyzowanej w Opowieści dla przyjaciela Hal... more Artykuł omawia główne cechy narracji maladycznej skonkretyzowanej w Opowieści dla przyjaciela Haliny Poświatowskiej. Skupia się na niestereotypowych aspektach doświadczania siebie w chorobie. Omawia współwystępowanie niedogodności psychosomatycznych, których źródłem jest nieuleczalna choroba serca, lęku przed śmiercią oraz lęku przed całkowitym wyzdrowieniem. Poświadcza, że udana operacja nie uwolniła poetki od myślenia o utracie i oczekiwania na to, co wydarzyć się musi.The article presents the main features of maladic narrative concretized in A Tale for a Friend by Halina Poświatowska. It focuses on non-stereotypical aspects of the experience of self in disease. The article discusses concomitance of psychosomatic inconvenience, which main source are: incurable heart disease, the fear of death and the fear of full recovery. It also proves that successful surgery hasn’t released the author from thinking about loss and waiting for something that must inevitably happen
Set "Matka Odchodzi" arises from the need to save the time already lived, nonexistent, ... more Set "Matka Odchodzi" arises from the need to save the time already lived, nonexistent, belonging to the past but still marked by a profound experience of losing a close relative. A significant part during an attempt to overcome the time against the inevitability of fate, helplessness and pain, play memory, its autobiographical tinge, intimate softening a voice, lamentation and awareness of lack of “good taste” which indicate the movement of discountenance limits while expressing feelings of emptiness after death of close relative. Różewicz in his private family chronicle, which analyzed set is, submerges the truth of feelings caused by irredeemable leaving. The author, even so, doesn’t seek solace but proves that the most important life value is just life and that profound memory saves from destructive act of oblivion of something valuable. Memory crosses the time, negates its cruelty, evokes the memory of love and proximity which bring salvation
The experience of refusal is usually classified as an inconvenient mental state, deprived of comf... more The experience of refusal is usually classified as an inconvenient mental state, deprived of comfort, which is why it becomes the source of increased observation of emotions, reaction. It may lead to destructive behavior extended in time, or initiate various mechanisms for identifying themselves as self in changed, unwanted and often surprising situation. This also demands finding ourselves in the situation when a loved one “unsubscribes” from reciprocity, closeness, intimacy, when he denies himself entity, when present and future demand definitive reformulation. A state of finding our own norms to control a disorder, feeling of threat and confusion, self-confidence in the situation that destroys existing order, willingness and courage to understand and accept ourselves and to forgive the one who hurt us may be called success. These poetic issues present “you” characterized by desire, so as “its image would dissolve’’ and introduce a sigh that connotes uncertainty and a suggestion o...
Acta Neophilologica
This article attempts to identify the issues of experiencing the city and its multi-faceted conce... more This article attempts to identify the issues of experiencing the city and its multi-faceted conceptualizations, which are rarely exhibited in research concerning women’s poetry, but often appear in contemporary literature. It offers interpretation of the works of some of the most interesting Polish poets representing various generations (the essay discusses works by Julia Hartwig, Anna Frajlich, and Anna Augustyniak) and worldviews, highlighting specific places and emphasizing the meaning of the senses and emotions in their concretization. It directs attention to the category of experience, examines its constitution and layering progressing in time. It distinguishes particular dimensions – the memory process, the feeling oftransience, irreversible loss – and various relationships between them. The analysis, focusing on depicting the sensual and affective experience of urban space, aims to characterize the category of the subject originally included in poetry and illustrates its tran...
Polszczyzna bydgoszczan : historia i współczesność. 3, red. M. Święcicka., 2007
Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku eBooks, 2013
Oswoić odmowę bliskości. Z zagadnień definiowania tożsamości w przedwojennej liryce Marii Pawliko... more Oswoić odmowę bliskości. Z zagadnień definiowania tożsamości w przedwojennej liryce Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej Specyfika kształtowania tożsamości, obejmując aktywność podmiotu skierowaną ku światu zewnętrznemu, poszukiwanie orientacji w rzeczywistości, zdolność jej myślowego i emocjonalnego opanowywania, przyswajania, odnajdywania w niej swojego miejsca, jak też akcentując próbę uchwycenia, zdefiniowania relacji z samym sobą oraz dbałość, by były one nacechowane autentycznością, podporządkowana zostaje ukazaniu podejmowania nieustannych prób, by dookreślić siebie, odnajdywać to, co dla "ja" jest właściwe, odpowiednie, co pozwala na zachowanie poczucia odrębności, mimo zmienności umożliwia pielęgnowanie poczucia kontynuacji i ciągłości 1. Ustanawianie różnego typu powiązań z tym, co inne, relacji z sobą samym, definiujące własne dążenia, pragnienia, rozwijając się w różnorodnych kierunkach, opierając się na zaakcentowaniu rangi identyfikacji, poczucia więzi, jak i wyodrębnienia, akceptacji i pragnienia unieważnienia, sprzyja uwypukleniu przekraczania kolejnych granic, współtworzeniu rozmaitych poziomów wzajemnych zależności. Budowanie samookreślenia, zawsze zakładając rozmaite typy odniesień, poszukuje, odkrywa, tworzy, a także odsłania charakter związków, jakie łączą "ja" z tym, co inne, z sobą samym, ku czemu "ja" się zwraca, by dookreślić sposób rozumienia siebie i innych. Proces ten nie przebiega jednak bezkonfliktowo, ingerują w niego zarówno impulsy własne, jak i nieoczekiwane, nieprzewidywalne zjawiska zewnętrzne oraz wewnętrzne, bezpośrednio od "ja", jego działania, woli niezależne, a wnikające w jego egzystencję i domagające się wyjaśnienia, ustosunkowania się wobec nich, częstokroć przeformułowujące całe dotychczasowe jednostkowe istnienie.
The Polish Review, 2022
This article is an anthropological and literary analysis of the letters written by Anna Frajlich,... more This article is an anthropological and literary analysis of the letters written by Anna Frajlich, her husband, and sister to Frajlich's parents, Amalia and Psachie Frajlich. The correspondence begins the moment they left Poland in November 1969, forced into exile as a result of the government-sponsored anti-Semitic campaign, political and social repression, and merciless propaganda directed against citizens of Jewish nationality. The correspondence ends with Frajlich's parents’ arrival in the United States in June 1971. The letters are examined as a microhistory marked with a female signature, in which it is important to expose the subjective awareness of the determination of an individual's fate by an external situation, to see the complex process, complications and consequences of throwing the individual and her loved ones into the whirlwind of history. The correspondence shows the experience of being deprived of the possibility to be “at home,” documents this radical ...
Pamięć budzi zainteresowanie od dawna. Stanowi przedmiot rozważań różnorodnych dziedzin nauki, np... more Pamięć budzi zainteresowanie od dawna. Stanowi przedmiot rozważań różnorodnych dziedzin nauki, np. filozofii, psychologii, neurobiologii, socjologii, historii, jak też kulturoznawstwa czy literaturoznawstwa. Próbowano dociec jej istoty, dookreślić sposoby funkcjonowania, rodzaje, ustalić językowe zasady konkretyzowania. Jest gwarantem kontynuacji, kształtuje, podtrzymuje, wzmacnia zarówno tożsamość jednostkową, jak i zbiorową, ma zdecydowany wpływ na budowanie więzi społecznej, decyduje o trwałości i ciągłości kultury, a jej fenomen zawiera się w podstawowej trudności, jaką jest jej istnienie w sferze mentalnej. Pamięć wydobywa zdarzenia, ludzi, uczucia z obszaru, który realnie już nie istnieje, z przeszłości, która minęła, a która zależy od podmiotu, od jego jednostkowych predyspozycji. Pamięć nie odtwarza, nie powtarza dokładnie tego, co zapamiętane, dokonywanej rewizji zawsze patronują okoliczności towarzyszące wspominaniu. Teraźniejszość, zdecydowanie modyfikując zapamiętane tre...
Dyskurs maladyczny 1 prezentujący antropologizującą perspektywę definiowania choroby, doświadczan... more Dyskurs maladyczny 1 prezentujący antropologizującą perspektywę definiowania choroby, doświadczania towarzyszących jej objawów, bólu, cierpienia, bezsilności, poddawania się leczniczym zabiegom, towarzyszącej im niepewności i lęku, wskazuje na współistnienie ujęcia właściwego naukom przyrodniczym, zwłaszcza medycyny, oraz kulturowego. Rekonstruowanie postawy wobec nieuchronnego, odtwarzanie rozpadu cielesnej kondycji, towarzyszących mu zmian tożsamościowych nie bazują wyłącznie na empirycznych potwierdzeniach, wypracowują wielopoziomową mitologizację, zarówno scjentystyczną, jak i kulturową. 2 W tej perspektywie konkretyzuje złożoność podmiotowego doświadczania siebie w chorobie, dysfunkcję obejmującą sferę cielesną, jak i emocjonalną, 3 jej wpływ na kształtowanie zasad konfrontowania się z samym sobą, Innymi oraz światem zewnętrznym. Narracja rejestruje zachodzące w nich nieuchronne zmiany, odnotowuje poczucie niebezpieczeństwa, bezpośredniego zagrożenia. Akcentując stan zaburzenia somatycznego, ograniczenie, brak możliwości swobodnego dysponowania własną cielesnością, niemożność utrzymywania jej w ryzach woli, triumf niewiadomego, towarzyszące im emocje, dokonuje ich konceptualizacji. Interpretacja, podążając ku wyeksponowaniu w subiektywnym doznawaniu wzorów uniwersalnych, dookreślając go jako fenomen kulturowy, komuni-_________________ 1 Na termin 'maladyczny' dla oznaczenia aspektów związanych z doświadczeniem choroby, jako równoważnik dla 'morbudyczny' (od morbus = choroba), zwrócił uwagę Kazimierz
Uploads
Papers by Beata Morzyńska-Wrzosek