Uluslararası Türk Dünyasında Değerler ve Kültür Aktarımı Sempozyumu, 2024
Television, as a communication tool with the power to inform people quickly and effectively, is o... more Television, as a communication tool with the power to inform people quickly and effectively, is one of the most important inventions in terms of its impact on societies. Today, this media tool, with the advantages provided by visual elements, has a significant influence on human behavior. Images on the screen and their bright visuals greatly affect the viewer's mind, and when these visual images are paired with appropriate music, the viewer is placed into an emotional atmosphere. Skillfully chosen music and sounds can affect the viewer even more than the visuals alone. When used correctly, television can be one of the most effective educational tools and can be used in various fields such as sociocultural, political, scientific, etc. Programs broadcast on television affect people to different degrees, with films and TV series being the most influential. In particular, TV series have the power to influence not only their own people but also to cross national boundaries, influencing people's behaviors, lifestyles, opinions, and thoughts. TV series can even affect language usage, encouraging individuals to learn a new language or adopt words from another language. Turkish cinema, particularly Turkish TV series, has increasingly gained recognition and demand among global audiences in recent years. In connection with this, various studies have been conducted on the impact of Turkish TV series in different regions and countries around the world. However, the cultural and linguistic impact of Turkish TV series in Russia has not been sufficiently studied. This research provides a sociolinguistic examination of the linguistic and cultural effects of Turkish TV series on Russian society. The study focuses solely on TV series, excluding feature films, short films, advertisements, television programs, and interactive projects on social networks. The research employs methods such as “personal interviews, promotion, interpretation, and viewership data from websites about films and series broadcast in Russia, and a review of relevant literature in Turkey and Russia.” Additionally, the study seeks to answer the questions: “To what extent are Turkish TV series used accurately and effectively as a soft power tool for language and cultural transmission? How can Turkish TV series be used for language and cultural transmission purposes?” The study concludes that Turkish TV series have a significant impact not only on culture and language but also on areas such as the economy, tourism, and consumption habits in Russian society.
... 62 Page 2. II II. BÖLÜM 1. KIRGIZCADAN TÜRKÇEYE ÇEV R .....64 1. 1. Kırgızlar ve Kırgız Türkç... more ... 62 Page 2. II II. BÖLÜM 1. KIRGIZCADAN TÜRKÇEYE ÇEV R .....64 1. 1. Kırgızlar ve Kırgız Türkçesi ..... 64 ... 1. 4. Kırgız Türkçesinden Türkiye Türkçesine Çeviri Meseleleri ..... 149 ...
BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın ... more BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın sonlarından itibaren Rus hâkimiyetine giren Kırgızlar dil ve eğitim politikalarıyla Ruslar vasıtasıyla tanışmışlardır. Rusların uyguladıkları iyi niyetten uzak dil ve eğitim politikaları sonucunda Kırgızistan"da her geçen gün Rus okullarının sayısı artmış, Kırgız Türkçesi konuşma dili seviyesine inmiş, Rus kültürü her alanda hâkim duruma gelmiştir. Ruslar açtıkları okullar vasıtasıyla Ruslaştırma, Hıristiyanlaştırma, Rus dilini ve kültürünü öğretme ve rejimin taleplerine uygun Sovyet insanını yetiştirmeyi amaçlamışlardır. Sovyet döneminde Kırgızların kullanmakta olduğu Arap alfabesi kaldırılıp önce Latin, sonra da her Türk boyu için farklı olacak şekilde Kiril alfabesine geçilmiştir. Kırgızistan 31 Ağustos 1991"de ilân ettiği bağımsızlıkla birlikte dile ve millî değerlere ağırlık veren bir dil ve eğitim politikası benimsemiştir. Eğitim dili olarak özellikle ilk ve orta öğretimde Kırgız Türkçesi esas alınmış, Kırgız Türkçesiyle ders kitapları hazırlanmıştır. Bununla birlikte, gelinen aşama istenen seviyede değildir. Bu çalışmada Rusların Kırgızistan"ı işgalinden başlayarak günümüze değin Kırgızistan"da uygulanan dil ve eğitim politikaları arka plânlarıyla birlikte ortaya konmaya çalışılmıştır.
BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın ... more BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın sonlarından itibaren Rus hâkimiyetine giren Kırgızlar dil ve eğitim politikalarıyla Ruslar vasıtasıyla tanışmışlardır. Rusların uyguladıkları iyi niyetten uzak dil ve eğitim politikaları sonucunda Kırgızistan"da her geçen gün Rus okullarının sayısı artmış, Kırgız Türkçesi konuşma dili seviyesine inmiş, Rus kültürü her alanda hâkim duruma gelmiştir. Ruslar açtıkları okullar vasıtasıyla Ruslaştırma, Hıristiyanlaştırma, Rus dilini ve kültürünü öğretme ve rejimin taleplerine uygun Sovyet insanını yetiştirmeyi amaçlamışlardır. Sovyet döneminde Kırgızların kullanmakta olduğu Arap alfabesi kaldırılıp önce Latin, sonra da her Türk boyu için farklı olacak şekilde Kiril alfabesine geçilmiştir. Kırgızistan 31 Ağustos 1991"de ilân ettiği bağımsızlıkla birlikte dile ve millî değerlere ağırlık veren bir dil ve eğitim politikası benimsemiştir. Eğitim dili olarak özellikle ilk ve orta öğretimde Kırgız Türkçesi esas alınmış, Kırgız Türkçesiyle ders kitapları hazırlanmıştır. Bununla birlikte, gelinen aşama istenen seviyede değildir. Bu çalışmada Rusların Kırgızistan"ı işgalinden başlayarak günümüze değin Kırgızistan"da uygulanan dil ve eğitim politikaları arka plânlarıyla birlikte ortaya konmaya çalışılmıştır.
‹nsano¤lunun ömür yolculu¤unda, hayat›n›n bafllang›c› (do¤um) ve bitifli (ölüm) aras›nda çok büyü... more ‹nsano¤lunun ömür yolculu¤unda, hayat›n›n bafllang›c› (do¤um) ve bitifli (ölüm) aras›nda çok büyük öneme sahip bir geçifl dönemi daha vard›r: Evlilik. Evlilik iki gencin yeni bir hayata ad›m atmas›, yeni roller üstlenmesi, farkl› bir aile, farkl› bir çevre içine girmesi demektir. Evlilik bazen yeni bir köyde/flehirde yaflama, bazen de yeni bir kültüre kat›lma anlam›na gelir. Evlilik bazen iki insan›, iki aileyi, iki boyu, iki halk› ve hatta iki ülkeyi birlefltiren bir ba¤d›r. Evlili¤in en önemli sonucu da aileye yeni birey ya da bireylerin kat›lmas›d›r. Bu anlamda evlilik neslin, toplumun da devam›d›r. Aile kurumu insanl›¤›n deva-m›n›n en temel kayna¤› ve yeni nesillerin ilk ve sürekli bir e¤itim oca¤›d›r. "Geçifl dönemlerinin ikincisini oluflturan evlenme, aile kurumunun oluflmas›ndaki ifllevi, neslin devam›, ayr›ca sosyal hayat›n düzen ve istikrar›ndaki rolü nedeniyle evrensel bir nitelik tafl›r." 1
ÖZET Bu çalışmanın konusu, Türk tarihçiliğinin henüz ilgilenmediği bir alanı, psikoloji tarihini,... more ÖZET Bu çalışmanın konusu, Türk tarihçiliğinin henüz ilgilenmediği bir alanı, psikoloji tarihini, psikoloji ile siyasi iktidar ilişkisi bağlamında incelemektir. Bunun için Türk psikolojisinin kurucularının yazılarından yararlandık. Psikoloji tarihi yalnız psikoloji sahasındaki meseleler değildir. Onu Türk düşünce ve sosyal tarihi içine yerleştirmek gerekiyor. Bu açıdan değerlendirildiğinde psikolojinin temel rolü eğitim reformunun gerçekleştirilmesi ve modernleşme sürecinin başarılı bir şekilde yürütülmesi olmuştur. Psikoloji ve pedagoji iktidar için eğitim reformunda kullanılacak bir araçtır. Dolayısıyla yöneticilerin ilgisini çeken psikolojinin teorik yanı değil uygulama yönüdür. İktidar hedefe ulaşmakta yardımını istediği psikolojiye gerekli kurumsal ve maddi desteği sağlamıştır. İstanbul’daki psikoloji ve pedagoji bölümlerinin çalışma konularına genel bir bakış onların da kendilerinden beklenenin farkında olduklarını gösteriyor. Ancak ilk uzmanlar eğitimde psikolojiye bilimsel eğitim ve sosyal disiplin aracı olarak kullanmakta birleşseler de nasıl kullanılacağı ve hangi hususların öne çıkarılacağı konusunda az çok birbirlerinden ayrılıyorlardı. Üzerinde durulması gereken bir diğer nokta, Türk psikologların dönemlerinin meselelerini takip ettikleri ve psikolojiye dayalı çözüm önerilerini iktidarın bilgisine sunduklarıdır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Türk Psikolojisi, Türk Modernleşmesi, Eğitim Reformu, Türk Pedagojisi ABSTRACT The subject of this work is one that has to date been largely ignored by historians of Turkish psychology: the relationship between psychology and political power. To investigate this matter, we drew upon the writings of the framers of Turkish psychology. The history of psychology should not only be considered from the subject of psychology per se, but, rather, 82 Modern Türklük Araştırmaları Dergisi Cilt 13. Sayı 1. Mart 2016  also should also include such topics as Turkish thought and social history. It is when it is viewed from this perspective that psychology's fundamental role in the processes of educational reform and modernization can be successfully realized. Because psychology and pedagogy are tools that the government uses in educational reform, it is the practical, rather than theoretical, aspects of psychology that draw the attention of the administrators. Governments are willing to provide both corporate and material support to those fields within psychology that they believe will help them achieve their objectives. A general look at the kinds of topics being chosen as research topics by psychology and pedagogy departments in Istanbul demonstrates an awareness of what is being expected of them. However, even if early specialists were in accord regarding the role of psychology as a tool in education, science-based education, and social discipline, they differentiated to various degrees as to how and in what respects it should be utilized. Another point that needs consideration is to what degree Turkish psychologists followed the issues of their current times and how they presented psychology-based proposal solutions to the relative authorities. KEY WORDS Turkish psychology, Turkish modernisation, educational reformism in early Turkish Republic, Turkish pedagogy
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi /Journal of Modern Turkish Studies, 2014
Yansımalı sözcükler doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardığı sesleri taklit yoluyla yansıta... more Yansımalı sözcükler doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardığı sesleri taklit yoluyla yansıtan; dış görünüşlerini, hareketlerini betimleyen; insanların hissettikleri duyguları dokunma, koklama ve tatma duyuları yoluyla hissettiren kelimelerdir. Yansımalı sözcüklerle ifade ettiği nesne ya da durum arasında doğrudan bir ilişki vardır. Yani gösteren ile gösterilen arasında nedenli bir ilişki söz konusudur. Kırgız Türkçesinde yansımalı sözcükler genellikle "ses yansımalı sözcükler" (tabış tuurandı sözdör) ve "görünüş yansımalı sözcükler" (elestüü sözdör) olarak iki başlık altında ele alınmıştır. Son zamanlarda ise bu sözcükler anlamına göre "ses yansımalı sözcükler", "görünüş yansımalı sözcükler" ve "sezgi yansımalı sözcükler" (tuyum tuurandı sözdör) olarak üç grup altında değerlendirilmektedir. Yansımalı sözcükler ses, şekil ve anlam bakımından pek çok özelliğe sahiptir. Bu nedenle lehçeler arası aktarmada tam ve doğru bir aktarım için aktarıcı yansımalı sözcüklere özellikle dikkat etmelidir. ANAHTAR SÖZCÜKLER
Uluslararası Türk Dünyasında Değerler ve Kültür Aktarımı Sempozyumu, 2024
Television, as a communication tool with the power to inform people quickly and effectively, is o... more Television, as a communication tool with the power to inform people quickly and effectively, is one of the most important inventions in terms of its impact on societies. Today, this media tool, with the advantages provided by visual elements, has a significant influence on human behavior. Images on the screen and their bright visuals greatly affect the viewer's mind, and when these visual images are paired with appropriate music, the viewer is placed into an emotional atmosphere. Skillfully chosen music and sounds can affect the viewer even more than the visuals alone. When used correctly, television can be one of the most effective educational tools and can be used in various fields such as sociocultural, political, scientific, etc. Programs broadcast on television affect people to different degrees, with films and TV series being the most influential. In particular, TV series have the power to influence not only their own people but also to cross national boundaries, influencing people's behaviors, lifestyles, opinions, and thoughts. TV series can even affect language usage, encouraging individuals to learn a new language or adopt words from another language. Turkish cinema, particularly Turkish TV series, has increasingly gained recognition and demand among global audiences in recent years. In connection with this, various studies have been conducted on the impact of Turkish TV series in different regions and countries around the world. However, the cultural and linguistic impact of Turkish TV series in Russia has not been sufficiently studied. This research provides a sociolinguistic examination of the linguistic and cultural effects of Turkish TV series on Russian society. The study focuses solely on TV series, excluding feature films, short films, advertisements, television programs, and interactive projects on social networks. The research employs methods such as “personal interviews, promotion, interpretation, and viewership data from websites about films and series broadcast in Russia, and a review of relevant literature in Turkey and Russia.” Additionally, the study seeks to answer the questions: “To what extent are Turkish TV series used accurately and effectively as a soft power tool for language and cultural transmission? How can Turkish TV series be used for language and cultural transmission purposes?” The study concludes that Turkish TV series have a significant impact not only on culture and language but also on areas such as the economy, tourism, and consumption habits in Russian society.
... 62 Page 2. II II. BÖLÜM 1. KIRGIZCADAN TÜRKÇEYE ÇEV R .....64 1. 1. Kırgızlar ve Kırgız Türkç... more ... 62 Page 2. II II. BÖLÜM 1. KIRGIZCADAN TÜRKÇEYE ÇEV R .....64 1. 1. Kırgızlar ve Kırgız Türkçesi ..... 64 ... 1. 4. Kırgız Türkçesinden Türkiye Türkçesine Çeviri Meseleleri ..... 149 ...
BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın ... more BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın sonlarından itibaren Rus hâkimiyetine giren Kırgızlar dil ve eğitim politikalarıyla Ruslar vasıtasıyla tanışmışlardır. Rusların uyguladıkları iyi niyetten uzak dil ve eğitim politikaları sonucunda Kırgızistan"da her geçen gün Rus okullarının sayısı artmış, Kırgız Türkçesi konuşma dili seviyesine inmiş, Rus kültürü her alanda hâkim duruma gelmiştir. Ruslar açtıkları okullar vasıtasıyla Ruslaştırma, Hıristiyanlaştırma, Rus dilini ve kültürünü öğretme ve rejimin taleplerine uygun Sovyet insanını yetiştirmeyi amaçlamışlardır. Sovyet döneminde Kırgızların kullanmakta olduğu Arap alfabesi kaldırılıp önce Latin, sonra da her Türk boyu için farklı olacak şekilde Kiril alfabesine geçilmiştir. Kırgızistan 31 Ağustos 1991"de ilân ettiği bağımsızlıkla birlikte dile ve millî değerlere ağırlık veren bir dil ve eğitim politikası benimsemiştir. Eğitim dili olarak özellikle ilk ve orta öğretimde Kırgız Türkçesi esas alınmış, Kırgız Türkçesiyle ders kitapları hazırlanmıştır. Bununla birlikte, gelinen aşama istenen seviyede değildir. Bu çalışmada Rusların Kırgızistan"ı işgalinden başlayarak günümüze değin Kırgızistan"da uygulanan dil ve eğitim politikaları arka plânlarıyla birlikte ortaya konmaya çalışılmıştır.
BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın ... more BAġLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE KIRGIZĠSTAN'DA DĠL VE EĞĠTĠM POLĠTĠKALARI Aysel BAYTOK 1 Özet 19. yüzyılın sonlarından itibaren Rus hâkimiyetine giren Kırgızlar dil ve eğitim politikalarıyla Ruslar vasıtasıyla tanışmışlardır. Rusların uyguladıkları iyi niyetten uzak dil ve eğitim politikaları sonucunda Kırgızistan"da her geçen gün Rus okullarının sayısı artmış, Kırgız Türkçesi konuşma dili seviyesine inmiş, Rus kültürü her alanda hâkim duruma gelmiştir. Ruslar açtıkları okullar vasıtasıyla Ruslaştırma, Hıristiyanlaştırma, Rus dilini ve kültürünü öğretme ve rejimin taleplerine uygun Sovyet insanını yetiştirmeyi amaçlamışlardır. Sovyet döneminde Kırgızların kullanmakta olduğu Arap alfabesi kaldırılıp önce Latin, sonra da her Türk boyu için farklı olacak şekilde Kiril alfabesine geçilmiştir. Kırgızistan 31 Ağustos 1991"de ilân ettiği bağımsızlıkla birlikte dile ve millî değerlere ağırlık veren bir dil ve eğitim politikası benimsemiştir. Eğitim dili olarak özellikle ilk ve orta öğretimde Kırgız Türkçesi esas alınmış, Kırgız Türkçesiyle ders kitapları hazırlanmıştır. Bununla birlikte, gelinen aşama istenen seviyede değildir. Bu çalışmada Rusların Kırgızistan"ı işgalinden başlayarak günümüze değin Kırgızistan"da uygulanan dil ve eğitim politikaları arka plânlarıyla birlikte ortaya konmaya çalışılmıştır.
‹nsano¤lunun ömür yolculu¤unda, hayat›n›n bafllang›c› (do¤um) ve bitifli (ölüm) aras›nda çok büyü... more ‹nsano¤lunun ömür yolculu¤unda, hayat›n›n bafllang›c› (do¤um) ve bitifli (ölüm) aras›nda çok büyük öneme sahip bir geçifl dönemi daha vard›r: Evlilik. Evlilik iki gencin yeni bir hayata ad›m atmas›, yeni roller üstlenmesi, farkl› bir aile, farkl› bir çevre içine girmesi demektir. Evlilik bazen yeni bir köyde/flehirde yaflama, bazen de yeni bir kültüre kat›lma anlam›na gelir. Evlilik bazen iki insan›, iki aileyi, iki boyu, iki halk› ve hatta iki ülkeyi birlefltiren bir ba¤d›r. Evlili¤in en önemli sonucu da aileye yeni birey ya da bireylerin kat›lmas›d›r. Bu anlamda evlilik neslin, toplumun da devam›d›r. Aile kurumu insanl›¤›n deva-m›n›n en temel kayna¤› ve yeni nesillerin ilk ve sürekli bir e¤itim oca¤›d›r. "Geçifl dönemlerinin ikincisini oluflturan evlenme, aile kurumunun oluflmas›ndaki ifllevi, neslin devam›, ayr›ca sosyal hayat›n düzen ve istikrar›ndaki rolü nedeniyle evrensel bir nitelik tafl›r." 1
ÖZET Bu çalışmanın konusu, Türk tarihçiliğinin henüz ilgilenmediği bir alanı, psikoloji tarihini,... more ÖZET Bu çalışmanın konusu, Türk tarihçiliğinin henüz ilgilenmediği bir alanı, psikoloji tarihini, psikoloji ile siyasi iktidar ilişkisi bağlamında incelemektir. Bunun için Türk psikolojisinin kurucularının yazılarından yararlandık. Psikoloji tarihi yalnız psikoloji sahasındaki meseleler değildir. Onu Türk düşünce ve sosyal tarihi içine yerleştirmek gerekiyor. Bu açıdan değerlendirildiğinde psikolojinin temel rolü eğitim reformunun gerçekleştirilmesi ve modernleşme sürecinin başarılı bir şekilde yürütülmesi olmuştur. Psikoloji ve pedagoji iktidar için eğitim reformunda kullanılacak bir araçtır. Dolayısıyla yöneticilerin ilgisini çeken psikolojinin teorik yanı değil uygulama yönüdür. İktidar hedefe ulaşmakta yardımını istediği psikolojiye gerekli kurumsal ve maddi desteği sağlamıştır. İstanbul’daki psikoloji ve pedagoji bölümlerinin çalışma konularına genel bir bakış onların da kendilerinden beklenenin farkında olduklarını gösteriyor. Ancak ilk uzmanlar eğitimde psikolojiye bilimsel eğitim ve sosyal disiplin aracı olarak kullanmakta birleşseler de nasıl kullanılacağı ve hangi hususların öne çıkarılacağı konusunda az çok birbirlerinden ayrılıyorlardı. Üzerinde durulması gereken bir diğer nokta, Türk psikologların dönemlerinin meselelerini takip ettikleri ve psikolojiye dayalı çözüm önerilerini iktidarın bilgisine sunduklarıdır. ANAHTAR SÖZCÜKLER Türk Psikolojisi, Türk Modernleşmesi, Eğitim Reformu, Türk Pedagojisi ABSTRACT The subject of this work is one that has to date been largely ignored by historians of Turkish psychology: the relationship between psychology and political power. To investigate this matter, we drew upon the writings of the framers of Turkish psychology. The history of psychology should not only be considered from the subject of psychology per se, but, rather, 82 Modern Türklük Araştırmaları Dergisi Cilt 13. Sayı 1. Mart 2016  also should also include such topics as Turkish thought and social history. It is when it is viewed from this perspective that psychology's fundamental role in the processes of educational reform and modernization can be successfully realized. Because psychology and pedagogy are tools that the government uses in educational reform, it is the practical, rather than theoretical, aspects of psychology that draw the attention of the administrators. Governments are willing to provide both corporate and material support to those fields within psychology that they believe will help them achieve their objectives. A general look at the kinds of topics being chosen as research topics by psychology and pedagogy departments in Istanbul demonstrates an awareness of what is being expected of them. However, even if early specialists were in accord regarding the role of psychology as a tool in education, science-based education, and social discipline, they differentiated to various degrees as to how and in what respects it should be utilized. Another point that needs consideration is to what degree Turkish psychologists followed the issues of their current times and how they presented psychology-based proposal solutions to the relative authorities. KEY WORDS Turkish psychology, Turkish modernisation, educational reformism in early Turkish Republic, Turkish pedagogy
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi /Journal of Modern Turkish Studies, 2014
Yansımalı sözcükler doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardığı sesleri taklit yoluyla yansıta... more Yansımalı sözcükler doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardığı sesleri taklit yoluyla yansıtan; dış görünüşlerini, hareketlerini betimleyen; insanların hissettikleri duyguları dokunma, koklama ve tatma duyuları yoluyla hissettiren kelimelerdir. Yansımalı sözcüklerle ifade ettiği nesne ya da durum arasında doğrudan bir ilişki vardır. Yani gösteren ile gösterilen arasında nedenli bir ilişki söz konusudur. Kırgız Türkçesinde yansımalı sözcükler genellikle "ses yansımalı sözcükler" (tabış tuurandı sözdör) ve "görünüş yansımalı sözcükler" (elestüü sözdör) olarak iki başlık altında ele alınmıştır. Son zamanlarda ise bu sözcükler anlamına göre "ses yansımalı sözcükler", "görünüş yansımalı sözcükler" ve "sezgi yansımalı sözcükler" (tuyum tuurandı sözdör) olarak üç grup altında değerlendirilmektedir. Yansımalı sözcükler ses, şekil ve anlam bakımından pek çok özelliğe sahiptir. Bu nedenle lehçeler arası aktarmada tam ve doğru bir aktarım için aktarıcı yansımalı sözcüklere özellikle dikkat etmelidir. ANAHTAR SÖZCÜKLER
Kırgızlar hayatlarının her aşamasında ritüelleri olan bir halktır. Doğumdan ölüme uygulanan çeşit... more Kırgızlar hayatlarının her aşamasında ritüelleri olan bir halktır. Doğumdan ölüme uygulanan çeşitli gelenek görenekler ve okunan şiirler, dualar vardır. Ak-batalar bunlardan biridir. Bata Fatiha’nın Kırgız Türkçesindeki söylenişidir ve “dua” anlamında kullanılır. Dua etmek ise bata berüü olarak ifade edilir. Ak-batalar dil ile Yaradan’a, Tanrı’ya kendi duygu ve düşüncelerini doğrudan ifade etmektir. Kırgızlarda Ak batalar Sıcak Sözler (Cıluu Sözdör) olarak da adlandırılır. Kırgızlar sözün kuvvetine inanan, sözü bir araç olarak kullanan bir halktır. Kırgızlarda Ak-bataya olan inanç, ondaki sözün kuvvetine güven asırlardan beri görülmektedir. Savaşa meydanlarına giden yiğitler altın, gümüş değil Ak-bata alıp çıkmışlardır. Kırgızlarda tabiattaki her varlığın bir sahibi, koruyucusu vardır. Bu koruyuculardan biri de dileğe ulaştıran, kazadan beladan koruyan Ak-batalardır. Ak-batalar’ın içinde en büyüğü, en yücesi, Zalkar Batalar’dır. Bu bataları halkın inandığı değerli kişiler verirler. Bu kişiler günlük sofralarda, aşlarda, toylarda bata vermezler; onlar önemli bir olay olduğunda halkı vatanı için özel olarak dua ederler. Ak-bataların bir diğeri iş dualarıdır. Öncelikle en basit olarak İş ilgeri bolsun. (İşiniz yürüsün/ Bereketli olsun.) şeklindeki iyi dilek ifade eden söz, işi ileri götürme arzusunu dile getiren bir duadır. Kırgızlarda iş yaparken, işin yürümesi dileğiyle selâm olarak söylenen iyi dilek sözleri çoktur. Örneğin Kırgızlar yere tohum ekerken gelecekte verimi bol olsun diye duayla eker. Ayrıca Kırgızlar tabiatın sahibinin sıcak sözleri, bataları duyduğuna inandıkları için tabiatla konuşur şekilde ak-batasını, dileğini, ellerini açıp dua eden kişiye benzer şekilde söyleyerek tohum serper. Tohumunu tabiat varlıklarına rızık olarak serpip bir avucunu yetimlere, bir avucunu ihtiyarlara, düşkünlere, ondan sonrakini de açlara, sonrakini kurda kuşa vb. rızık olarak eker. Kırgızlar Anadolu köylerinde de olduğu gibi her tür işte, işi yapan kişiye iyi dileğini içeren bir selâm verir: Örneğin harman savuran kişilere Harmanınız bereketli olsun. (Kırmanıñar tolsun.), İşiniz üresin. (İş ilgeri bolsun.) denir. Bunu duyan çalışanlar da sırasıyla Yolunuz açık olsun. (Coluñuz bolsun.), İleri olmak sizden. (İlgeri bolmok özüñüzdön.) diye karşılık verir. Orak biçenlere Orağınız körelsin. (Oroguñar mokosun.) diyen biri Söylediğin olsun. (Aytkanıñ kelsin.) şeklinde bir karşılık alır. At, koyun vb. sağanlara Sağının çoğalsın. (Saan köböysün.) ya da Mal sütten kesilmesin. (Mal bayıbasın.) dendiğinde, sağan kişi Ağzına sağlık. (Oozuñuzga ak.) diye karşılık verir. Kervana Yükün sakin olsun. (Cügüñ baysalduu bolsun.), Kazancın bol olsun. (Soodañ colduu bolsun.) diyen biri karşılığında Dileğinizi (Allah) versin. (Tilegiñizdi bersin.) diye karşılık alacaktır. Bu dua ve dileklerden de görüleceği üzere birbirlerinin iyiliğini isteyen, birbirleri için dua ve dileklerde bulunan Kırgız halkı bu gelenek, örf ve âdetlerini yetmiş yıllık Rus esaretine rağmen kaybetmemiştir. Anahtar kelime: Kırgızlar, Ak Batalar, Dilek Selamları
Kırgızlar geleneklerine, örf âdetlerine son derece bağlı bir halktır. Bu geleneklerini geçmişten ... more Kırgızlar geleneklerine, örf âdetlerine son derece bağlı bir halktır. Bu geleneklerini geçmişten günümüze oyunlar, eğlenceler, yarışmalar vb. yollarla yeni nesillere aktarmışlardır. Cambı atma (3-4 metre yükseğe asılan gümüş sikkeye okla nişan alma), aşık oyunu (ordo), at yarışı (at çabış), oğlak çekişmesi (ulak tartış), ok atma (caa atuu), kılıç oyunu (kılıç çabışuu), güreş (küröş), tekerleme (cañılmaç), bilmece (tabışmak), atışma (aytış) gibi oyun ve yarışmalar ilk bakışta eğlence amaçlı gibi görünse de arka planda konar göçer ve savaşçı bir halk olan Kırgız gençlerinin at binme yeteneğini geliştirme, onlara savaş sanatını, halkın geleneklerini, inançlarını, toplumsal kurallarını öğretme, beden terbiyesi gibi daha yüce amaçlar olduğu görülmektedir. Bu tür uygulamalardan biri de asırlardır nesilden nesle taşınıp bugüne kadar gelen, düğünlerde, bayramlarda, ziyafetlerde eğlence geleneği olarak bilinen sarmerdendir.
SADAB II. Uluslararası Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı (tam metin), 2018
Diğer Türk toplulukları gibi Kırgızlar da son derece misafirperver, sofrası her zaman herkese açı... more Diğer Türk toplulukları gibi Kırgızlar da son derece misafirperver, sofrası her zaman herkese açık bir halktır. Geleneklerine oldukça bağlı olan Kırgızlarda misafir ağırlamak ve misafire ikramda bulunmak ev sahibinin hem şanı hem de en kutsal görevlerinden biridir. Kırgızlarda misafiri sevmeyen, istemeyen kişiler toplum içinde çok ayıplanır. Kırgızlar gelen misafir kim olursa olsun, nereden olursa olsun elinde neyi var neyi yoksa önüne sererek saygıyla ağırlarlar ve güzel bir şekilde yolcu ederler. Misafirin atına yemini suyunu vererek en iyi şekilde bakarlar. Günümüzde atın yerini alan arabalara da dikkat eder, çocukların ya da başka kişilerin ona zarar vermesini önlerler. En güzel yiyeceklerini çocuklarına bile yedirmeyip misafire saklarlar. Kırgızlarda misafir geldiğinde evde hasta varsa hastalığını belli etmez. Hatta misafir varken evden biri vefat etse misafire duyurulmaz; gerekenler misafir yolcu edildikten sonra yapılır. Kırgızlarda geleneksel olarak misafiri karşılamanın, ağırlamanın ve yolcu etmenin belli kuralları vardır. Mutlaka uyulması gereken kurallardan biri de eve gelen misafire yemek yedirmek, ikramda bulunmaktır. Kırgızlarda, oturma düzeninden başlayarak yemeği yiyip bitirene dek sofranın da belli kuralları vardır. İlk olarak yemekten önce oturanların elleri yıkatılır. Genç bir erkek ya da kız bir leğen, ibrik ve havluyla dolaşarak misafirlerin ellerini yıkatır. Sofrada herkes yaşına, durumuna göre kesilen hayvanın belli bölgelerini yer. Hayvanın en önemli parçası başıdır. O nedenle baş sofranın aksakalına verilir. Misafir de önüne konan yemeği, eti tamamen bitirmelidir, aksi takdirde ayıp etmiş olur. Misafir yolcu edilirken de atına ya da arabasına kadar refakat edilir ve en güzel dilek ve dualarla uğurlanır. Misafir ağırlama Kırgız Türklerini (aynı zamanda bütün Türk topluluklarını) diğer toplumlardan ayıran en önemli özelliklerden biridir. Kırgızlarda günümüzün modern yaşam şartlarında geleneklerin bir kısmı uygulamadan kalkmış olsa da çoğu aynı şekilde veya şekil değiştirerek devam etmektedir. Anahtar kelimeler: Kırgızlar, misafir, yemek, sofra adabı.
Just like the other Turkic communities, Kyrgyz people are also exceptionally hospitable; a nation whose doors are open to anyone any time. For the Kyrgyz, who are highly loyal to their traditions, it is one of the most sacred duties of the host and a requirement of his dignity to welcome his guests and treat them appropriately. In Kyrgyz culture, those who are not pleased with the existence of a guest or those who don't accept guests willingly are highly condemned in the society. Kyrgyz people treat their guests in the best way no matter who they are and no matter where they come from by serving whatever they have available at home to show their hospitality and respect, so that their guests leave with complete satisfaction. They would also look after the horse of the guest by feeding it. Today, they take care of guests' cars that replace the horse, preventing children or other people from harming it. They reserve the best of their food for their guests, even by not allowing their own children to eat it. In Kyrgyz, when guests visit a house and if there is a patient in that house, the person doesn't reveal his/her illness and pretends to be healthy. Even if somebody from the family passes away while the guests are still at that home, the guests are not announced and the necessary actions to be taken are carried out later after the guests leave. In Kyrgyz traditions, there are certain manners for welcoming, hosting and seeing off guests. One of the most essential rules that must be followed is to offer food and refreshments for the guests. Besides, there are certain rules of the table, starting from the seating arrangement till the end of the meal. First of all, before the meal, it is ensured that everybody washes the hands. A young man or girl serves the guests a washbowl, pitcher and towel to help them wash their hands. At the table, everyone eats certain parts of the animal which is slaughtered according to their age, status. The most important part of the animal is the head. That's why, this part of the animal is served to the most elderly person at the table. Guests should also finish the meat and the dish in front of them completely, otherwise it would be regarded as an unmannerly behaviour. While guests are leaving, they are accompanied to their horse or car and sent off with the best wishes and prayers. The custom of welcoming guests is one of the most important features that differentiates Kyrgyz Turks, and all the other Turkish communities, from other societies. Although some of the traditions have disappeared in today's modern living conditions in Kyrgyz, most of them continue in the same way or transform into new ones. Key Words: Kyrgyz, guest, food, table manner.
Uploads
Papers by Aysel Baytok
visuals alone. When used correctly, television can be one of the most effective educational tools and can be used in various fields such as sociocultural, political, scientific, etc. Programs broadcast on television affect people to different degrees, with films and TV series being the most influential. In particular, TV series have the power to influence not only their own people but also to cross national boundaries, influencing people's behaviors, lifestyles, opinions, and thoughts. TV series can even affect language usage, encouraging individuals to learn a new language
or adopt words from another language.
Turkish cinema, particularly Turkish TV series, has increasingly gained recognition and demand among global audiences in recent years. In connection with this, various studies have been conducted on the impact of Turkish TV series in different regions and countries around the world. However, the cultural and linguistic impact of Turkish TV series in Russia has not been sufficiently studied. This research provides a sociolinguistic
examination of the linguistic and cultural effects of Turkish TV series on Russian society. The study focuses solely on TV series, excluding feature films, short films, advertisements, television programs, and interactive projects on social networks. The research employs methods such as “personal interviews, promotion, interpretation, and viewership data from websites about films and series broadcast in Russia, and a review of relevant literature in Turkey and Russia.” Additionally, the study seeks to answer the questions: “To what extent are Turkish TV series used accurately and effectively as a soft power tool for language and cultural transmission? How can Turkish TV series be used for language and cultural transmission purposes?” The study concludes that Turkish TV series have a significant impact not only on culture and language but also on areas such as the economy, tourism, and consumption habits in Russian society.
visuals alone. When used correctly, television can be one of the most effective educational tools and can be used in various fields such as sociocultural, political, scientific, etc. Programs broadcast on television affect people to different degrees, with films and TV series being the most influential. In particular, TV series have the power to influence not only their own people but also to cross national boundaries, influencing people's behaviors, lifestyles, opinions, and thoughts. TV series can even affect language usage, encouraging individuals to learn a new language
or adopt words from another language.
Turkish cinema, particularly Turkish TV series, has increasingly gained recognition and demand among global audiences in recent years. In connection with this, various studies have been conducted on the impact of Turkish TV series in different regions and countries around the world. However, the cultural and linguistic impact of Turkish TV series in Russia has not been sufficiently studied. This research provides a sociolinguistic
examination of the linguistic and cultural effects of Turkish TV series on Russian society. The study focuses solely on TV series, excluding feature films, short films, advertisements, television programs, and interactive projects on social networks. The research employs methods such as “personal interviews, promotion, interpretation, and viewership data from websites about films and series broadcast in Russia, and a review of relevant literature in Turkey and Russia.” Additionally, the study seeks to answer the questions: “To what extent are Turkish TV series used accurately and effectively as a soft power tool for language and cultural transmission? How can Turkish TV series be used for language and cultural transmission purposes?” The study concludes that Turkish TV series have a significant impact not only on culture and language but also on areas such as the economy, tourism, and consumption habits in Russian society.
Kırgızlarda Ak-bataya olan inanç, ondaki sözün kuvvetine güven asırlardan beri görülmektedir. Savaşa meydanlarına giden yiğitler altın, gümüş değil Ak-bata alıp çıkmışlardır. Kırgızlarda tabiattaki her varlığın bir sahibi, koruyucusu vardır. Bu koruyuculardan biri de dileğe ulaştıran, kazadan beladan koruyan Ak-batalardır.
Ak-batalar’ın içinde en büyüğü, en yücesi, Zalkar Batalar’dır. Bu bataları halkın inandığı değerli kişiler verirler. Bu kişiler günlük sofralarda, aşlarda, toylarda bata vermezler; onlar önemli bir olay olduğunda halkı vatanı için özel olarak dua ederler.
Ak-bataların bir diğeri iş dualarıdır. Öncelikle en basit olarak İş ilgeri bolsun. (İşiniz yürüsün/ Bereketli olsun.) şeklindeki iyi dilek ifade eden söz, işi ileri götürme arzusunu dile getiren bir duadır. Kırgızlarda iş yaparken, işin yürümesi dileğiyle selâm olarak söylenen iyi dilek sözleri çoktur. Örneğin Kırgızlar yere tohum ekerken gelecekte verimi bol olsun diye duayla eker. Ayrıca Kırgızlar tabiatın sahibinin sıcak sözleri, bataları duyduğuna inandıkları için tabiatla konuşur şekilde ak-batasını, dileğini, ellerini açıp dua eden kişiye benzer şekilde söyleyerek tohum serper. Tohumunu tabiat varlıklarına rızık olarak serpip bir avucunu yetimlere, bir avucunu ihtiyarlara, düşkünlere, ondan sonrakini de açlara, sonrakini kurda kuşa vb. rızık olarak eker.
Kırgızlar Anadolu köylerinde de olduğu gibi her tür işte, işi yapan kişiye iyi dileğini içeren bir selâm verir: Örneğin harman savuran kişilere Harmanınız bereketli olsun. (Kırmanıñar tolsun.), İşiniz üresin. (İş ilgeri bolsun.) denir. Bunu duyan çalışanlar da sırasıyla Yolunuz açık olsun. (Coluñuz bolsun.), İleri olmak sizden. (İlgeri bolmok özüñüzdön.) diye karşılık verir.
Orak biçenlere Orağınız körelsin. (Oroguñar mokosun.) diyen biri Söylediğin olsun. (Aytkanıñ kelsin.) şeklinde bir karşılık alır.
At, koyun vb. sağanlara Sağının çoğalsın. (Saan köböysün.) ya da Mal sütten kesilmesin. (Mal bayıbasın.) dendiğinde, sağan kişi Ağzına sağlık. (Oozuñuzga ak.) diye karşılık verir.
Kervana Yükün sakin olsun. (Cügüñ baysalduu bolsun.), Kazancın bol olsun. (Soodañ colduu bolsun.) diyen biri karşılığında Dileğinizi (Allah) versin. (Tilegiñizdi bersin.) diye karşılık alacaktır.
Bu dua ve dileklerden de görüleceği üzere birbirlerinin iyiliğini isteyen, birbirleri için dua ve dileklerde bulunan Kırgız halkı bu gelenek, örf ve âdetlerini yetmiş yıllık Rus esaretine rağmen kaybetmemiştir.
Anahtar kelime: Kırgızlar, Ak Batalar, Dilek Selamları
Kırgızlarda geleneksel olarak misafiri karşılamanın, ağırlamanın ve yolcu etmenin belli kuralları vardır. Mutlaka uyulması gereken kurallardan biri de eve gelen misafire yemek yedirmek, ikramda bulunmaktır. Kırgızlarda, oturma düzeninden başlayarak yemeği yiyip bitirene dek sofranın da belli kuralları vardır. İlk olarak yemekten önce oturanların elleri yıkatılır. Genç bir erkek ya da kız bir leğen, ibrik ve havluyla dolaşarak misafirlerin ellerini yıkatır. Sofrada herkes yaşına, durumuna göre kesilen hayvanın belli bölgelerini yer. Hayvanın en önemli parçası başıdır. O nedenle baş sofranın aksakalına verilir. Misafir de önüne konan yemeği, eti tamamen bitirmelidir, aksi takdirde ayıp etmiş olur. Misafir yolcu edilirken de atına ya da arabasına kadar refakat edilir ve en güzel dilek ve dualarla uğurlanır. Misafir ağırlama Kırgız Türklerini (aynı zamanda bütün Türk topluluklarını) diğer toplumlardan ayıran en önemli özelliklerden biridir. Kırgızlarda günümüzün modern yaşam şartlarında geleneklerin bir kısmı uygulamadan kalkmış olsa da çoğu aynı şekilde veya şekil değiştirerek devam etmektedir.
Anahtar kelimeler: Kırgızlar, misafir, yemek, sofra adabı.
Just like the other Turkic communities, Kyrgyz people are also exceptionally hospitable; a nation whose doors are open to anyone any time. For the Kyrgyz, who are highly loyal to their traditions, it is one of the most sacred duties of the host and a requirement of his dignity to welcome his guests and treat them appropriately. In Kyrgyz culture, those who are not pleased with the existence of a guest or those who don't accept guests willingly are highly condemned in the society. Kyrgyz people treat their guests in the best way no matter who they are and no matter where they come from by serving whatever they have available at home to show their hospitality and respect, so that their guests leave with complete satisfaction. They would also look after the horse of the guest by feeding it. Today, they take care of guests' cars that replace the horse, preventing children or other people from harming it. They reserve the best of their food for their guests, even by not allowing their own children to eat it. In Kyrgyz, when guests visit a house and if there is a patient in that house, the person doesn't reveal his/her illness and pretends to be healthy. Even if somebody from the family passes away while the guests are still at that home, the guests are not announced and the necessary actions to be taken are carried out later after the guests leave.
In Kyrgyz traditions, there are certain manners for welcoming, hosting and seeing off guests. One of the most essential rules that must be followed is to offer food and refreshments for the guests. Besides, there are certain rules of the table, starting from the seating arrangement till the end of the meal. First of all, before the meal, it is ensured that everybody washes the hands. A young man or girl serves the guests a washbowl, pitcher and towel to help them wash their hands. At the table, everyone eats certain parts of the animal which is slaughtered according to their age, status. The most important part of the animal is the head. That's why, this part of the animal is served to the most elderly person at the table. Guests should also finish the meat and the dish in front of them completely, otherwise it would be regarded as an unmannerly behaviour. While guests are leaving, they are accompanied to their horse or car and sent off with the best wishes and prayers. The custom of welcoming guests is one of the most important features that differentiates Kyrgyz Turks, and all the other Turkish communities, from other societies. Although some of the traditions have disappeared in today's modern living conditions in Kyrgyz, most of them continue in the same way or transform into new ones.
Key Words: Kyrgyz, guest, food, table manner.