Papers by Doç. Dr. İsmail Taş
YAZICIOĞLU ALİ’NİN TEVÂRİH-İ ÂL-İ SELÇUK ESERİNDE YER ALAN MANZUM OĞUZNÂME HAKKINDA, 2024
Yazıcıoğlu Ali, one of the important scholars of the reign of Murad II, translated İbn-i Bibi's E... more Yazıcıoğlu Ali, one of the important scholars of the reign of Murad II, translated İbn-i Bibi's El-Evâmirü'l-Alâ'iyye fi'l-Umurei'l-Al'iyye into Turkish in four parts under the name Tarih-i 'Âl-i Selçuk by the order of sultan. Nuru'd-din bin Hüseyin bin Muhammed bin Ali El-Ca'feri er-Rudegi, known as İbn-i Bibi, one of the thirteenth century Iranian historians, wrote El-Evâmirü'l-Alâ'iyye fi'l-Umurei'l. Yazıcıoğlu Ali added a section called oğuznâme to the beginning of his work Tevârih-i Âli Selçuk. The prose Oğuznâme section written by Yazıcıoğlu presents us with a very fine line the language structure, vocabulary, world of meaning and thought structure of the period. This work is also very important in terms of seeing the development of the sentence structure of Turkish. In this study, evaluated the Oğuznâme section of Yazıcıoğlu Ali's work titled Tevârih-i Âli Selçuk and examined the verse section between 1b-3a of the copy numbered nekty09291 of the Istanbul University Rare Works Library.
DİVÂN-I HİKMET AHMED-İ YESEVÎ: TENKİTLİ METİN ÖRNEĞİ, 2024
Şeyh-i Türkistân, pîr-i Türkistân adlandırmalarıyla anılan, sûfî bir şair ve tarikat sahibi mürşi... more Şeyh-i Türkistân, pîr-i Türkistân adlandırmalarıyla anılan, sûfî bir şair ve tarikat sahibi mürşid olarak Türk milletinin mânevî hayatında asırlarca nüfuzu devam eden ve çeşitli tarikatlar üzerinde de tesirli olan Ahmed-i Yesevî, dikkate değer bir şahsiyettir. Onun Nakşibendî silsilesinin hâcegânından olması bugünkü Türkiye ve Orta Asya Türk devletleri için çok önemli ve etkili bir isim olduğu anlamına da gelmektedir. Kültür ve medeniyet dairemize çok büyük katkıları olan bu büyük zatın fikirlerini ve üslubunu anlayabilmemiz de oldukça önem arz eder. Bu denli etkili bir ismin gerek dil gerekse edebiyatımızın temelleri arasında sayılan eseri ise hikmetleridir. Divân-ı Hikmet, esasında Ahmed-i Yesevî"den asırlarca sonra Yesevî dervişleri tarafından tertip edilmiş bir hikmetler mecmuasıdır. Bu bakımdan Divân-ı Hikmet"in bazı nüshalarında Yesevî dervişlerinin aynı tarz ve içerikte söyledikleri hikmetler yer almaktadır. Bu çalışmada, Ahmed-i Yesevî"nin hikmetlerinin içerisinde yer aldığı Divân-ı Hikmet"in özenle seçilen nüshalarından edisyon kritik yöntemiyle metin kurgusu örneği yer almaktadır. İncelemede bulunduğumuz nüshalarda Ahmed-i Yesevî"nin hikmetleri tespit edilerek sırasına ve konu takibine göre metin oluşturulmuş ve çalışmanın sonunda nüsha farkları karşılaştırma yöntemiyle ayrıca sunulmuştur. Ahmed-i Yesevî"nin hikmetlerinin net sayı açısından tespit edilmesinin henüz mümkün olmaması ve çalışmanın genişliği dikkate alınarak yalnızca, metin edisyon kritiği örneğinin ilgililerin istifadesine sunulması amaçlanmıştır. Tarafımızdan 2011 yılında başlanan ve yakın süreçte tamamı yayınlanacak olan Divân-ı Hikmet Ahmed-i Yesevî adlı çalışmanın metin tahkiki kısmının örnekleri bu makalenin ana hatlarını oluşturmaktadır.
Şeyh-i Türkistân, pîr-i Türkistân adlandırmalarıyla anılan, sûfî bir şair ve tarikat sahibi mürşi... more Şeyh-i Türkistân, pîr-i Türkistân adlandırmalarıyla anılan, sûfî bir şair ve tarikat sahibi mürşid olarak Türk milletinin mânevî hayatında asırlarca nüfuzu devam eden ve çeşitli tarikatlar üzerinde de tesirli olan Ahmed-i Yesevî, dikkate değer bir şahsiyettir. Onun Nakşibendî silsilesinin hâcegânından olması bugünkü Türkiye ve Orta Asya Türk devletleri için çok önemli ve etkili bir isim olduğu anlamına da gelmektedir. Kültür ve medeniyet dairemize çok büyük katkıları olan bu büyük zatın fikirlerini ve üslubunu anlayabilmemiz de oldukça önem arz eder. Bu denli etkili bir ismin gerek dil gerekse edebiyatımızın temelleri arasında sayılan eseri ise hikmetleridir. Divân-ı Hikmet, esasında Ahmed-i Yesevî"den asırlarca sonra Yesevî dervişleri tarafından tertip edilmiş bir hikmetler mecmuasıdır. Bu bakımdan Divân-ı Hikmet"in bazı nüshalarında Yesevî dervişlerinin aynı tarz ve içerikte söyledikleri hikmetler yer almaktadır. Bu çalışmada, Ahmed-i Yesevî"nin hikmetlerinin içerisinde yer aldığı Divân-ı Hikmet"in özenle seçilen nüshalarından edisyon kritik yöntemiyle metin kurgusu örneği yer almaktadır. İncelemede bulunduğumuz nüshalarda Ahmed-i Yesevî"nin hikmetleri tespit edilerek sırasına ve konu takibine göre metin oluşturulmuş ve çalışmanın sonunda nüsha farkları karşılaştırma yöntemiyle ayrıca sunulmuştur. Ahmed-i Yesevî"nin hikmetlerinin net sayı açısından tespit edilmesinin henüz mümkün olmaması ve çalışmanın genişliği dikkate alınarak yalnızca, metin edisyon kritiği örneğinin ilgililerin istifadesine sunulması amaçlanmıştır. Tarafımızdan 2011 yılında başlanan ve yakın süreçte tamamı yayınlanacak olan Divân-ı Hikmet Ahmed-i Yesevî adlı çalışmanın metin tahkiki kısmının örnekleri bu makalenin ana hatlarını oluşturmaktadır.
HATİBOĞLU MUHAMMED’İN FERAHNÂME ESERİ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME: BOSNA NÜSHASI ÖRNEĞİ, 2023
Ferahnâme, Hatiboğlu'nun en büyük eseri olarak bilinmektedir. Hatiboğlu'nun hayatı ilgili bilgile... more Ferahnâme, Hatiboğlu'nun en büyük eseri olarak bilinmektedir. Hatiboğlu'nun hayatı ilgili bilgilere bu eser sayesinde ulaşılmıştır. Eser, 829 (1426) yılında tamamlanmıştır. Ferahnâme, Darîr'in Yüz Hadis ve Yüz Hikâye tercümesinden faydalanılarak kaleme alınmış bir hadis tercümesidir. Bu bakımdan Ferahnâme'de hadis tercümelerinin daha iyi anlaşılabilmesi için bazı hikâyelere, dinî ve ahlâkî öğütlere yer verirken namaz, oruç, hac, niyet, ihlas, cömertlik gibi konuları işleyerek hadislerle İslâm dininin esaslarını öğretmeyi amaç edinen nazma yer verilmiştir. Eser, 6091 beyitlik didaktik bir mesnevi şeklinde yazılmıştır. Bütün eser fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilün vezniyle, mesnevî tarzında yazılmıştır, sadece bir yerinde Mef'ûlü/fâ'ilâtü/mefâ'îlü/fâ'ilün vezninde ve gazel tarzında kafiyelenmiş bir şiir görülmektedir.
Karabük Türkoloji dergisi, Dec 30, 2020
Turk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 2013
Turk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 2012
Avrasya Beşeri Bilim Araştırmaları Dergisi, 2021
Türkçenin önemli dil alanlarından biri de Eski Anadolu Türkçesidir. Türkçenin bu döneminde yazıla... more Türkçenin önemli dil alanlarından biri de Eski Anadolu Türkçesidir. Türkçenin bu döneminde yazılan eserler hakkında birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar incelendiğinde Türkçenin değişik fonetik özellikler gösterdiği görülecektir. Burada bu fonetik özelliklerden ses düşmeleri üzerinde durulacaktır. Bu çalışmamızda, esasında yabancı öğrencilere örnek olması için Eski Anadolu Türkçesi Dönemi ses düşmesi hadisesi belli başlı yönleriyle ele alınmıştır. Derslerimizde ele aldığımız ses düşmesi konusunun bir başka yönüyle anlatılması amaçlanmıştır.
Turk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 2010
Journal of Turkish Studies, 2010
These representational characters are Kün-Togdı (Justice), Ay-Toldı (Fortune), Ögdülmiş (Intellec... more These representational characters are Kün-Togdı (Justice), Ay-Toldı (Fortune), Ögdülmiş (Intellect/ Wisdom), Odgurmış (Man's Last And). These are very important characters since they demonstrate the theoretical structure of the Kutadgu Bilig. In this respect, we think that the Kutadgu Bilig reflects the theoretical structure of the traditional Islamic philosophy.
Eski Anadolu Türkçesi Dönemi “Mülk Suresi Tercümesi” Eserinden Hareketle, Eşdizim Sözlük Önerisi, 2022
Eski Anadolu Türkçesi, Türkçenin XIII-XV. yüzyılları arasında gelişme gösteren dönemidir. Anadolu... more Eski Anadolu Türkçesi, Türkçenin XIII-XV. yüzyılları arasında gelişme gösteren dönemidir. Anadolu'da, Türkler arasında en çok okunan kısa sure tercümeleri bu dönemde Türkçeye aktarılmış; Arapça terimlere karşılılık mütercimler, eserlerinde halkın kullandığı sade dili tercih ederek bunları kullanmışlardır. Kısa sure tercümelerinin incelenmesiyle, yeni bir kültür havzasına girmiş olan Türk dilinin alıntı kelimeleri ilk olarak ne şekilde özümsediği ortaya konulabilmektedir. Ayrıca bu eserlerde konuşma dilinde yer alan kelimeler seçilmiş, kaynağın bir kutsal metin olması sebebiyle de tercümelere ayrıca özen gösterilip sade bir dil kullanılmıştır. Dönemin doğru değerlendirilmesi, Oğuz yazı dilinin teşekkülü, Türk medeniyetinin yeniden kurulması aşamasının doğru değerlendirilmesi ve Türk dilinin gelişimini takip edebilmemiz adına Eski Anadolu Türkçesi dönemi kısa sure tercümelerinin söz varlığı ortaya konmalı ve eşdizim sözlüğü hazırlanmalıdır. Bu bakımdan çalışmamızda, Eski Anadolu Türkçesi dönemi eserlerinden "Mülk Suresi Tercümesi"nin eşdizim sözlüğü örneği ilk beş varaklık kısım esas alınarak hazırlandı. Böylece, Türkçenin tarihî sözvarlığı tespitinde metne bağlı yöntem önerisi ve anlambilim sözlük çalışması gerçekleştirildi.
EDITORIAL PRINCIPLES AND RULES OF ARTICLE WRITING OF THE JOURNAL OF TURKISH LANGUAGE AND LITERATU... more EDITORIAL PRINCIPLES AND RULES OF ARTICLE WRITING OF THE JOURNAL OF TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE OF ISTANBUL UNIVERSITY FACULTY OF ARTS (TDED
Avrasya Beşeri Bilim Araştırmaları Dergisi, 2021
Türkçenin önemli dil alanlarından biri de Eski Anadolu Türkçesidir. Türkçenin bu döneminde yazıla... more Türkçenin önemli dil alanlarından biri de Eski Anadolu Türkçesidir. Türkçenin bu döneminde yazılan eserler hakkında birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar incelendiğinde Türkçenin değişik fonetik özellikler gösterdiği görülecektir. Burada bu fonetik özelliklerden ses düşmeleri üzerinde durulacaktır. Bu çalışmamızda, esasında yabancı öğrencilere örnek olması için Eski Anadolu Türkçesi Dönemi ses düşmesi hadisesi belli başlı yönleriyle ele alınmıştır. Derslerimizde ele aldığımız ses düşmesi konusunun bir başka yönüyle anlatılması amaçlanmıştır.
Karabük Türkoloji Dergisi, 2021
Turkish language has a wide range of sound events. Sometimes, some of the sounds that are origina... more Turkish language has a wide range of sound events. Sometimes, some of the sounds that are originally in the word are lost for various reasons. These changes will occur during the historical course as well as due to the additions to words. The subject of elision in higher education is one of the important issues that should be taught to students. Explaining this subject especially to foreign students is another issue. In this study, certain elision events are examined in order to set an example for foreign students. It is aimed to explain the subject of elision, which we discussed in our lessons, from another aspect.
Key Words: Key Words: Elision, Consonant Deletion, Sound/Syllable Degemination, Turkish language
Kur’an tercumeleri, Turklerin Islam dinini kabul etmesinden sonra ortaya cikmis eserlerdir. Turk ... more Kur’an tercumeleri, Turklerin Islam dinini kabul etmesinden sonra ortaya cikmis eserlerdir. Turk dilinin tarihi gelisimi icerisinde bu tercumelerin cok onemli bir yeri vardir. Kuran’in Turkceye tercumesi degisik sekillerde olmustur. Bazen tefsir niteliginde bazen de kelime kelime tercume teknikleri kullanilmistir. Kelime kelime yapilan bu tercumeler satir alti veya satir arasi olarak adlandirilmaktadir. Incelemesini yaptigimiz eser XV. yuzyila ait bir tefsirli tercumedir. Calistigimiz eserin ismi Tercume- i Tefsir-i Ebu’l-Leys es-Semerkandi adiyla da bilinmektedir. Ebu’l-Leys es-Semerkandi tefsirinin 15. yuzyilda Anadolu’da Ahmed-i Dâi, Ibn Arabsah ve Ebu’l-Fazl Musa bin Haci Huseyin el-Izniki tarafindan ayri ayri Turkceye tercume edildigi kabul edilmektedir. Musa el-Izniki’nin ayni zamanda Hâzin-i Bagdadi’nin Lubâbu’t-te’vil fi Ma’âni’t-tenzil’ini Turkce’ye EnfesulCevâhir adiyla tercume ettigi de iddia edilir. Bu arastirmada varilan sonuc sudur: Musâ el-Izniki, Ebu’l-Leys es-Semerk...
Uploads
Papers by Doç. Dr. İsmail Taş
Key Words: Key Words: Elision, Consonant Deletion, Sound/Syllable Degemination, Turkish language
Key Words: Key Words: Elision, Consonant Deletion, Sound/Syllable Degemination, Turkish language
II. Murad devrinin önemli âlimlerinden olan Yazıcıoğlu Ali, padişahın emriyle XIII. Yüzyıl İranlı tarihçilerinden İbn-i Bibi olarak tanınan Nuru’d-din bin Hüseyih bin Muhammed bin Ali El-Ca’feri er-Rudegi’nin El-Evâmirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umurei’l-Al’iyye adlı eserini Tevârih-i ‘Âl-i Selçuk adıyla dört bölüm halinde Türkçeye çevirmiş, başına da bir Oğuznâme ilave etmiştir. Yazıcıoğlu’nun kaleme aldığı mensur Oğuznâme bölümü devrin dil yapısını, kelime hazinesini, anlam dünyasını ve düşünce yapısını çok ince bir çizgiyle bizlere sunmaktadır. Bu eser, Türkçenin cümle yapısının gelişimini görmemiz açısından da oldukça önemlidir. Bu bakımdan gelecek çalışmalara da fayda sağlaması temennisiyle Yazıcıoğlu’nun Tevârih-i ‘Âl-i Selçuk eserinde yer alan Oğuznâme “inceleme, tenkitli metin, sözlük ve ekler dizini” şeklinde yayına hazırlanmıştır.
Yayınlanan bu çalışmanın tenkitli metin kısmı, Topkapı Sarayı Yazma Eserler Bölümü R1390 (Revan 1390) numaralı yazma temelinde on nüsha üzerinden tahkiki yapılmış, ancak metin kurgusu tıpkıbasımı da verilen altı nüshaya dayalı gerçekleştirilmiştir. Sözlük ve ekler dizini yine Revan 1390 numaralı yazmadan çalışılmıştır. Dipnotta, madde yazım usulüyle dil incelemesi ve metin karşılaştırılması gerçekleştirilmiştir.
Akıcı ve düzenli bir üslupla kaleme alınan Yazıcıoğlu’nun Oğuznâmesi ilim dünyasında tanınmış ve takdir görmüştür. Ayrıca, kendi devrini aydınlattığı kadar bugünün insanlarına da ışık saçmakta, yeni bir ülküyle, süs ve gösterişten itina edercesine bizleri selamlamaktadır.
Makalat-i erba'în which belongs to Haji Bektash Veli. The author completed his work at
the end of 812 (1409) Muharram, while he was thirty-five years old. Bahru'l-hakaik is one of the earliest works of Old Anatolian Turkish language and it’s language is plain
and fluent. It contains many archaic words in terms of vocabulary and grammatical
structure. Bahru'l-hakaik, which we have examined, presents us with the most devolved
language structure, vocabulary, meaning world and thought structure of the period. In
this regard, the study of semantics, which is a scientific discipline that examines words
in terms of meaning and in terms of their changes and developments over time, will be
very useful in terms of seeing the history and richness of Turkish language. In our
study, the general evaluation of the Bahru'l-hakaik composition, the studies on it and the
findings on vocabulary will be referred to and will be evaluated in terms of semantics.
Key words: Hatiboglu Muhammed, Bahru’l-Hakaik, semantics, vocabulary,
Turkish language
Anahtar Kelime: Pakistan-Türkiye ilişkilerinde Türkçenin öğretimi, Türkçe eğitim, kültürel değerler, Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi