Քարխոտ
| Քարխոտ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ինֆրաթագավորություն | Streptophyta |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophytes) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Boraginales |
| Ընտանիք | Գաղտրիկազգիներ (Boraginaceae) |
| Ցեղ | Քարխոտ (Symphytum) L., 1753 |
Քարխոտ (լատին․՝ Symphytum), զոտուկ, թորթ, ափնիք, հայվազ, գաղտրիկազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 20 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ։
Հայաստանում՝ 3 տեսակ՝
- կովկասյան քարխոտ (Symphytum caucasicum),
- կոշտ քարխոտ (Symphytum asperum)
- հայաստանյան քարխոտ (Symphytum hajastanum)։
Տարածում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում (ստորինից մինչև վերին լեռն, գոտի)։ Աճում է անտառներում, գետերի, լճերի, առվակների ափերին, խոնավ վայրերում, մարգագետիններում և այլն։
Պտուղն ընկուզիկ է։ Հայաստանյան քարխոտը բնաշխարհիկ է. հանդիպում է Գեղարքունիքի (Մարտունի) և Կոտայքի (Ազատ գետի ավազան) մարզերում։
Կենսաբանական նկարագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ցողունը ճյուղավորվող է՝ ծածկված փափուկ կամ կոշտ մազմզուկներով, բարձրությունը՝ 40-200 սմ։ Տերևները հերթադիր են, սրտաձև-կլորավուն, ձվաձև կամ երկարավուն։ Ծաղկաբույլը ոլորք է կամ հուրանանման, ծաղիկները՝ կապույտ կամ դեղին։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղն ընկուզիկ է։
Քիմիական կազմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պարունակում է՝
- ալանտոին - ձմռանը արմատներում կուտակվում է հսկայական քանակությամբ[1]
- ալկալոիդներ
- վիտամին В12
- ֆլավոնոիդներ
- աղանյութեր
- բուսայուղեր
- օսլա
- սպիտակուցներ
- ինուլին
- տերպեններ
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայտնի է մոտ 7 տեսակ[2]
- Symphytum abchasicum Trautv.
- Symphytum asperum Lepech. [syn. Symphytum asperrimum Sims]
- Symphytum besseri Zaver.
- Symphytum caucasicum M.Bieb.
- Symphytum officinale L. [syn. Symphytum peregrinum Ledeb.]
- Symphytum popovii Dobrocz.
- Symphytum ×uplandicum Nyman = [Symphytum officinale × Symphytum asperum][3]
- Symphytum cordatum Willd.
- Symphytum grandiflorum DC.
- Symphytum ibericum Steven ex M.Bieb.
- Symphytum orientale L.
- Symphytum tauricum Willd.
- Symphytum tuberosum L.
 |
 |
 | |||
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Кузнецов Н. И. Symphytum asperum Lepech. в Европейской России // Известия Императорской Академии наук. —СПБ., 1912. — С. 957—969. (с картой распространения Symphytum asperum Lepech.)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Տեսասրահ Արխիվացված 2019-01-14 Wayback Machine
- Окопник в Энциклопедии декоративных садовых растений
- Comfrey Central — A Clearinghouse for Symphytum Information(անգլ.)
- Contentions with Comfrey Studies Արխիվացված 2007-11-03 Wayback Machine(անգլ.)
- Окопник на сайте USDA NRCS(անգլ.)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քարխոտ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քարխոտ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
|