Jump to content

Հանես Ալֆվեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հանես Ալֆվեն
շվեդ.՝ Hannes Alfvén
Ծնվել էմայիսի 30, 1908(1908-05-30)[1][2][3][…]
Norrköping, Շվեդիա[4]
Մահացել էապրիլի 2, 1995(1995-04-02)[1][5][2][…] (86 տարեկան)
Դանդերյուդ, Դանդերյուդ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[4]
ԳերեզմանԴյուրսհոլմի գերեզմանոց[6][7]
Քաղաքացիություն Շվեդիա
Դավանանքաթեիզմ
Մասնագիտությունֆիզիկոս, աստղագետ, աստղաֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս, ինժեներ-էլեկտրիկ և գիտաֆանտաստիկ գրող
Հաստատություն(ներ)Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ[5][8], Ուփսալայի համալսարան[9] և Կալիֆոռնիայի համալսարան[10]
Գործունեության ոլորտֆիզիկա
ԱնդամակցությունՇվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Թագավորական շվեդական ճարտարագիտական գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Էլեկտրական և Էլեկտրոնիկական ճարտարագետների ինստիտուտ, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերՈւփսալայի համալսարան (1934)[5][11]
Տիրապետում է լեզուներինշվեդերեն[12] և անգլերեն[13]
Գիտական ղեկավարԿարլ Սիգբան
Կարլ Վիլհելմ Օզեն
Ինչով է հայտնիՄագնիսահիդրոդինամիկա, Ալֆվենի ալիք
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Kerstin Alfvén?[20]
Երեխա(ներ)Ինգեր Ալֆվեն և Gösta Alfvén?
ՀայրՅոհանես Ալֆվեն[21]
ՄայրԱննա-Կլարա Ռոմանուս-Ալֆվեն[21]
 Hannes Alfvén Վիքիպահեստում

Հանես Օլոֆ Գոստա Ալֆվեն (շվեդ.՝ Hannes Olof Gösta Alfvén [alˈveːn], մայիսի 30, 1908(1908-05-30)[1][2][3][…], Norrköping, Շվեդիա[4] - ապրիլի 2, 1995(1995-04-02)[1][5][2][…], Դանդերյուդ, Դանդերյուդ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[4]), շվեդացի էլեկտրատեխնիկ։ Ստոկհոլմի թագավորական ԳԱ անդամ։ ԽՍՀՍ ԳԱ արտասահմանյան անդամ (1958 թվականից)։ Էլեկտրադինամիկայի ոլորտում իր աշխատանքների համար 1970 թվականին արժանացել է Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի[22]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է մայիսի 5-ին, Նորլեպինգում (Շվեդիա)։ 1940 թվականից Ստոկհոլմի թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտի էլեկտրոնիկայի, իսկ 1963 թվականից՝ պլազմայի ֆիզիկայի ամբիոնների պրոֆեսոր։

Գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են տիեզերական ճառագայթմանը և էլեկտրադինամիկային։ Ալվենը հայտնագործել է նոր էլեկտրադինամիկական ալիքներ (հայտնի են ալվենյան ալիքներ անունով)։ Դասակարգել է էլեկտրադինամիկական ալիքները, որոնք այժմ կոչվում է Ալֆվենի ալիքներ։

Ալվենի հետազոտությունները մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում բարձր ջերմաստիճանային պլազմայի ֆիզիկայի և ջերմամիջուկային սինթեզի բնագավառում։ Նրա ղեկավարությամբ աշխատանքներ են տարվում տիեզերական մագնիսացված պլազմայում, այդ թվում և Երկրի մագնիսային ոլորտում և «պեկուլյար» գալակտիկաների պլազմայում ընթացող, պրոցեսների մոդելավորման ուղղությամբ։ Զարգացրել է հյուսիսափայլերի, գեոմագնիսական փոթորիկների արեգակնային համակարգի ծագման տեսությունը։ Ալֆվենը հետազոտությունները նպաստել են բևեռափայլի, Վան Ալենի ճառագայթային գոտիի, երկրի մագնիսական դաշտում մագնիսական փոթորիկների, երկրային մագնիսասֆերայի և Ծիր կաթին գալակտիկայում պլազայի դինամկայի նկարագրմանը։

Մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մագնիսական հիդրոդինամիկայի ստեղծման համար 1970 թվականին արժանացել է նոբելյան մրցանակի։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Norrköpings S:t Olai kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker. Huvudserien, SE/VALA/00273/C I/17 (1905-1910), bildid: 80001061_00322
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Sveriges dödbok 1830–2020 (շվեդերեն) — 8 — Sveriges Släktforskarförbund, 2021.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  6. ↑ Hannes* Olov Gösta Alfvén — FinnGraven.se.
  7. ↑ http://www.svenskagravar.se/gravsatt/106008364
  8. ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 8.
  9. ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 6.
  10. ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 10.
  11. ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 4—5.
  12. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  13. ↑ CONOR.Sl
  14. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1970/
  15. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  16. ↑ https://www.polhemspriset.se/pristagare-polhemspriset/
  17. ↑ http://www.ras.ru/win/db/award_dsc.asp?P=id-1.ln-ru
  18. ↑ https://web.archive.org/web/20180322130304/http://www.science.unsw.edu.au/alumni/dirac-lecture-series
  19. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 8.
  20. ↑ https://www.myheritage.cat/names/kerstin_alfv%C3%A9n
  21. ↑ 21,0 21,1 Hannes Olof Gösta, f. 1908 i Sankt Olai Norrköping Östergötlands län, Fil. kand. (շվեդերեն) — Riksarkivet.
  22. ↑ Նոբելյան մրցանակի պաշտոնական կայք
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հանես Ալֆվեն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 191)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հանես_Ալֆվեն&oldid=9717518» էջից