«Օկլահոմա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Replacing Philbrook.jpg with File:Philbrook_Museum_of_Art,_and_gardens.jpg (by CommonsDelinker because: File renamed: this is not Philbrook, Minnesota). |
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 7. | Տող 7. | ||
}} |
}} |
||
'''Օկլահոմա''' ([[անգլերեն]]՝ {{Աուդիո|En-us-Oklahoma.ogg|Oklahoma}}), նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի հարավում։ Հարավից սահմանակից է [[Տեխաս |
'''Օկլահոմա''' ([[անգլերեն]]՝ {{Աուդիո|En-us-Oklahoma.ogg|Oklahoma}}), նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի հարավում։ Հարավից սահմանակից է [[Տեխաս]]ին, հյուսիսից սահմանակից է [[Կանզաս]]ին և [[Կոլորադո]]յին, արևելքից սահմանակից է [[Միսսուրի]]ին և Արկանզասին, արևմուտքից սահմանակից է [[Նյու Մեքսիկո]]<nowiki/>յին: Բնակչությունը կազմում է 3 850 568 մարդ (2013 թվականի տվյալներով 28-րդ տեղում է [[ԱՄՆ]]-ում): Վարչական կենտրոնը և ամենամեծ քաղաքը Օկլահոմա-Սիթին է։ «Օկլահոմա» անվանումը առաջացել է «okla humma» բառից, որը չոկտաների լեզվով նշանակում է «Կարմիր մարդիկ»: |
||
Նահանգի պաշտոնական կարգախոսն է «աշխատանքը հաղթում է բոլորին» ({{lang-la|Labor Omnia Vincit}} Labor Omnia Vincit): Պաշտոնական կարգախոսն է` «Հողանվաճողների նահանգ» ({{lang-en|Sooner State}}): |
Նահանգի պաշտոնական կարգախոսն է «աշխատանքը հաղթում է բոլորին» ({{lang-la|Labor Omnia Vincit}} Labor Omnia Vincit): Պաշտոնական կարգախոսն է` «Հողանվաճողների նահանգ» ({{lang-en|Sooner State}}): |
||
== Ստուգաբանություն == |
== Ստուգաբանություն == |
||
Օկլահոմա անունը գալիս է «Okla Humma» արտահայտությունից, որը թարգմանվել է չոկտաների լեզվից և բառացիորեն նշանակում է «Կարմիր մարդիկ» կամ հնդկացիներ: Այս անվանումը առաջարկել է [[1866]] թվականին չոկտա ցեղի առաջնորդ Ալլեն Ռայթը՝ դաշնային կառավարության հետ հնդկացիների կարգավիճակի վերաբերյալ պայմանագրային բանակցությունների ժամանակ: «Հնդկացիներ» արտահայտությունը չոկաերեն լեզվով գործածվում է Okla Humma՝ նկարագրելով հնդկացիներին որպես մեկ ամբողջություն: Չոլա հնդկացիները այդ տարածքի տեղաբնիկները չեն: Նրանք բռնի կերպով են բերվել այստեղ [[հինգ քաղաքակիրթ ցեղեր]]<nowiki/>ի կողմից: Հնդկացիական դե-ֆակտո տարածքը հայտնի դարձավ և պաշտոնապես կոչվեց «Օկլահոմա» [[1890]] թվականին <ref> |
Օկլահոմա անունը գալիս է «Okla Humma» արտահայտությունից, որը թարգմանվել է չոկտաների լեզվից և բառացիորեն նշանակում է «Կարմիր մարդիկ» կամ հնդկացիներ: Այս անվանումը առաջարկել է [[1866]] թվականին չոկտա ցեղի առաջնորդ Ալլեն Ռայթը՝ դաշնային կառավարության հետ հնդկացիների կարգավիճակի վերաբերյալ պայմանագրային բանակցությունների ժամանակ: «Հնդկացիներ» արտահայտությունը չոկաերեն լեզվով գործածվում է Okla Humma՝ նկարագրելով հնդկացիներին որպես մեկ ամբողջություն: Չոլա հնդկացիները այդ տարածքի տեղաբնիկները չեն: Նրանք բռնի կերպով են բերվել այստեղ [[հինգ քաղաքակիրթ ցեղեր]]<nowiki/>ի կողմից: Հնդկացիական դե-ֆակտո տարածքը հայտնի դարձավ և պաշտոնապես կոչվեց «Օկլահոմա» [[1890]] թվականին <ref>[http://digital.library.okstate.edu/Chronicles/v014/v014p156.html Chronicles of Oklahoma]</ref><ref>[http://www.state.ok.us/osfdocs/stinfo2.html Oklahoma State History and Information]</ref><ref>[http://digital.library.okstate.edu/chronicles/v019/v019p314.html Chief Allen Wright]</ref>: |
||
== Աշխարհագրություն == |
== Աշխարհագրություն == |
||
Տող 18. | Տող 18. | ||
=== Կլիմա === |
=== Կլիմա === |
||
Օկլահոմայի կլիման բարեխառն մայրցամաքային է: Նշանակալի ազդեցություն ունեն [[Մեքսիկական ծոց |
Օկլահոմայի կլիման բարեխառն մայրցամաքային է: Նշանակալի ազդեցություն ունեն [[Մեքսիկական ծոց]]ից եկող խոնավ օդային հոսանքները <ref>[http://cig.mesonet.org/climateatlas/doc60.html The Climate of Oklahoma]</ref>: Նահանգի մեծ մասում լինում է Ալլեի տոռնադոներ, որը բնութագրվում է տաք և սառը օդային զանգվածների փոխազդեցությամբ: Միջին հաշվով մեկ տարվա ընթացքում Օկլահոմայի տարածքում լինում է 54 տոռնադո: Նահանգի եղանակային պայմանները կարող են կարճ հեռավորություններում տարբեր լինել: Օրինակ [[1911]] թվականի նոյեմբերի 11-ին Օկլահոմա-Սիթի քաղաքի ջերմաստիճանը հասել է 28 °C (83 °F), օրվա երկրորդ կեսին (այդ ռեկորդային ամսաթվում) սառը ճակատում ջերմաստրճանը նվազել էկեսգիշերին հասնելով -8 °C (17 °F) (այս ամսաթվով ամենացածր ջերմաստրճանի ռեկորդը): Այսպիսով ռեկորդային բարձր և ռեկորդային ցածր ջերմաստիճանները գտանցվել են նոյեմբերի 11-ին նույն օրը <ref>[http://www.mesonet.org/index.php/news/article/november_11_1911_a_palindrome_to_remember November 11, 1911: A Palindrome to Remember]</ref>: Տեղումների և ջերմաստիճանի նվազումը լինում է արևմուտքից դեպի արևելք, նահանգի հարավարևելյան մասում միօջին ջերմաստիճանը կազմել է 17 °C (62 °F) , իսկ տարեկան տեղումների քանակը 1420 մմ իսկ հյուսիսարևմոտյան մասում 14 °C (58 °F), իսկ տեղումները համապատասխանաբար 430 մմ: Պարբերաբար ողջ տարածքում նկատվում է խիստ ցածր (-18 °C), և չափազանց բարձի ջերմաստիճան (38 °C) <ref>[http://climate.mesonet.org/county_climate/Products/oklahoma_climate_overview.pdf Oklahoma’s Climate]</ref>: Ձյան ծածկույթը 1 սմ է Կոլորադոյի հետ սահմանին և 10 սմ Օկլահոմայի հարավում: Ամենաբարձր ջերմաստիճանը գրանցվել է 1994 թվականի հունիսի 27-ին Թիփթոն քաղաքում` 49 °C, իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը գրանցվել է [[2011]] թվականի փետրվարի 10-ին Նեվատ քաղաքում` -35 °C: |
||
<!-- {{Закончить перевод|en}} --> |
<!-- {{Закончить перевод|en}} --> |
||
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto" "text-align:center;font-size:90%;" | |
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto" "text-align:center;font-size:90%;" | |
||
Տող 81. | Տող 81. | ||
| colspan="13" style="text-align:center; font-size:90%; background:#e8eafa; text-align:center; font-size:90%; background:#e8eafa;"| ''Միջին առավելագույնը/նվազագույն ջերմաստիճանը ''°F''<ref>{{cite web |year=2007|publisher=UStravelweather.com | accessdate=2007-08-02 | url=http://www.ustravelweather.com/weather-oklahoma| title=Oklahoma Weather And Climate|archiveurl = http://web.archive.org/web/20070927001532/http://www.ustravelweather.com/weather-oklahoma |archivedate = September 27, 2007|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|publisher=MSN Weather|accessdate=2007-08-13|url=http://weather.msn.com/monthly_averages.aspx?wealocations=wc:USOK0307|title=Weather Averages: Lawton, Oklahoma|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HTcoBDZo|archivedate=2013-06-19}}</ref>'' |
| colspan="13" style="text-align:center; font-size:90%; background:#e8eafa; text-align:center; font-size:90%; background:#e8eafa;"| ''Միջին առավելագույնը/նվազագույն ջերմաստիճանը ''°F''<ref>{{cite web |year=2007|publisher=UStravelweather.com | accessdate=2007-08-02 | url=http://www.ustravelweather.com/weather-oklahoma| title=Oklahoma Weather And Climate|archiveurl = http://web.archive.org/web/20070927001532/http://www.ustravelweather.com/weather-oklahoma |archivedate = September 27, 2007|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|publisher=MSN Weather|accessdate=2007-08-13|url=http://weather.msn.com/monthly_averages.aspx?wealocations=wc:USOK0307|title=Weather Averages: Lawton, Oklahoma|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HTcoBDZo|archivedate=2013-06-19}}</ref>'' |
||
|} |
|} |
||
== Բնակչություն == |
== Բնակչություն == |
||
Ըստ ԱՄՆ բյուրոյի մարդահամարի տվյալների [[2012]] թվականի հուլիսի 12-ի դրությամբ Օկլահոմայի բնակչությունը կազմել է 3.814.820 մարդ, իսկ բնական աճը կազմել է 1.7%՝ համեմատած [[2010]] թվականի մարդահամարի տվյալների: |
Ըստ ԱՄՆ բյուրոյի մարդահամարի տվյալների [[2012]] թվականի հուլիսի 12-ի դրությամբ Օկլահոմայի բնակչությունը կազմել է 3.814.820 մարդ, իսկ բնական աճը կազմել է 1.7%՝ համեմատած [[2010]] թվականի մարդահամարի տվյալների: |
||
Ըստ 2010 թվականի տվյալների ոչ իսպանախոս սպիտակամորթները կազմել են 68.7% (1970 թ-ինկազմել է 88% <ref> |
Ըստ 2010 թվականի տվյալների ոչ իսպանախոս սպիտակամորթները կազմել են 68.7% (1970 թ-ինկազմել է 88% <ref>[https://www.census.gov/population/www/documentation/twps0056/twps0056.html Historical Census Statistics on Population Totals By Race, 1790 to 1990, and By Hispanic Origin, 1970 to 1990, For The United States, Regions, Divisions, and States]</ref>), աֆրոամերիկացիներ 7,3%, հնդկացիները և Ալյասկայի էսկիմոսները՝ 8,2%, ասիացիները՝ 1,7%, պոլինեզիացիները՝ 0.1% <ref>[https://www.census.gov/popest/data/national/totals/2012/index.html National Totals: Vintage 2012 — U.S Census Bureau]</ref>: Օկլահոմայի բնակչության 8.9% իսպանախոս են կամ ունեն իսպանական ծագում: |
||
Նահանգը ունի երկրորդ ամենամեծ թվով բնիները։ Դրանք ամերիկյան հնդկացիներն են, որոնց թիվը 2002 թվականին կազմել է 395,219 մարդ <ref> |
Նահանգը ունի երկրորդ ամենամեծ թվով բնիները։ Դրանք ամերիկյան հնդկացիներն են, որոնց թիվը 2002 թվականին կազմել է 395,219 մարդ <ref>[https://www.census.gov/prod/2002pubs/c2kbr01-15.pdf http://www.census.gov/prod/2002pubs/c2kbr01-15.pdf]</ref>: 2006 թվականի տվյալներով, Օկլահոմայի բնակչության 4.7% -ը ծնվել են այլ երկրներում: |
||
2006 թվականի տվյալներով Օկլահոման ԱՄՆ 50 նահանգներում 35-րդն է՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտով (32,210 դոլար) <ref> |
2006 թվականի տվյալներով Օկլահոման ԱՄՆ 50 նահանգներում 35-րդն է՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտով (32,210 դոլար) <ref>[https://www.bea.gov/newsreleases/regional/spi/2007/spi0307.htm State Personal Income 2006]</ref>: |
||
2011 թվականի տվյալներով Օկլահոմայի բնակչության 7.0%-ը հինգ տարեկան երեխաներն են, 24,7%-ը մինչև 18 տարեկան երեխաները, 13,7% -ը եղել են 65 տարեկան և ավելի: Կանանց բաժին է ընկնում բնակչության 50.5%-ը: |
2011 թվականի տվյալներով Օկլահոմայի բնակչության 7.0%-ը հինգ տարեկան երեխաներն են, 24,7%-ը մինչև 18 տարեկան երեխաները, 13,7% -ը եղել են 65 տարեկան և ավելի: Կանանց բաժին է ընկնում բնակչության 50.5%-ը: |
||
== Քաղաքներ == |
== Քաղաքներ == |
||
[[պատկեր:Skyline of Oklahoma City.jpg|left|250px|thumb|Օկլահոմա-Սիթի - Նահանգի ամենամեծ քաղաքը]] |
[[պատկեր:Skyline of Oklahoma City.jpg|left|250px|thumb|Օկլահոմա-Սիթի - Նահանգի ամենամեծ քաղաքը]] |
||
[[Պատկեր:Photo-okc6.jpg|մինի|250px|ձախից|Օկլահոմա Սիթիի կենտրոնը գիշերը]] |
[[Պատկեր:Photo-okc6.jpg|մինի|250px|ձախից|Օկլահոմա Սիթիի կենտրոնը գիշերը]] |
||
2010 թվականին Օկլահոմայում կային 598 քաղաք։ 4 քաղաքներում ապրում է ավելի քան 100 000 մարդ, իսկ 43 քաղաք ունի ավելի քան 10 000 բնակչություն <ref> |
2010 թվականին Օկլահոմայում կային 598 քաղաք։ 4 քաղաքներում ապրում է ավելի քան 100 000 մարդ, իսկ 43 քաղաք ունի ավելի քան 10 000 բնակչություն <ref>[http://okcommerce.gov/file/2000-2010-Oklahoma-Incorporate_3238.xls 2000–2010 Oklahoma Incorporated Place Populations]</ref>: |
||
<div align="center"> |
<div align="center"> |
||
Տող 193. | Տող 192. | ||
== Տնտեսություն == |
== Տնտեսություն == |
||
[[պատկեր:oil well.jpg|thumb|250px|Օկլահոմա — ԱՄՆ-ում մեծությամբ հինգերորդ նավթ արտադրող նահանգը .<ref name="oerb2008">{{cite web|url=http://www.oerb.com/Portals/0/docs/State%20Oil%20Gas%20Impact%20Draft%2020080916.pdf|publisher=Oklahoma Energy Resource Board|year=2008|title=The Economic Impact of Oklahoma's Oil & Natural Gas Industry|accessdate=2011-10-22|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HZXVeJmY|archivedate=2013-06-22}}</ref>]] |
[[պատկեր:oil well.jpg|thumb|250px|Օկլահոմա — ԱՄՆ-ում մեծությամբ հինգերորդ նավթ արտադրող նահանգը .<ref name="oerb2008">{{cite web|url=http://www.oerb.com/Portals/0/docs/State%20Oil%20Gas%20Impact%20Draft%2020080916.pdf|publisher=Oklahoma Energy Resource Board|year=2008|title=The Economic Impact of Oklahoma's Oil & Natural Gas Industry|accessdate=2011-10-22|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HZXVeJmY|archivedate=2013-06-22}}</ref>]] |
||
Նահանգի տնտեսության հիմնական ոլորտներին են` ավիացիան, էներգետիկա, տրանսպորտային սարքավորումներ, սննդի վերամշակում, [[էլեկտրոնիկա]] և հեռահաղորդակցություն: Օկլահոման բնական գազի, օդանավերի և սննդի կարևոր արտադրող է: ԱՄՆ-ում նահանգը գազի և գյուղատնտեսության արտադրությամբ 27-րդն է, իսկ ցորենի արտադրությամ 5-րդը <ref> |
Նահանգի տնտեսության հիմնական ոլորտներին են` ավիացիան, էներգետիկա, տրանսպորտային սարքավորումներ, սննդի վերամշակում, [[էլեկտրոնիկա]] և հեռահաղորդակցություն: Օկլահոման բնական գազի, օդանավերի և սննդի կարևոր արտադրող է: ԱՄՆ-ում նահանգը գազի և գյուղատնտեսության արտադրությամբ 27-րդն է, իսկ ցորենի արտադրությամ 5-րդը <ref>[https://data.ers.usda.gov/reports.aspx?StateFIPS=40&StateName=Oklahoma&ID=17854 USDA ERS — State Fact Sheets: agriculture income population food education employment unemployment federal funds farms top commodities exports financial indicators poverty foo]</ref>: Fortune 500-ի չորս ընկերությունների, և Fortune 1000 վեց ընկերությունների գլխավոր գրասենյակները գտնվում են Օկլահոմայում <ref>[https://globaledge.msu.edu/states/oklahoma/corporations Oklahoma: Corporations >> globalEDGE: Your source for Global Business Knowledge]</ref>: Նավթի արդյունահանումը և վերամշակումը պատմականորեն գերակշռում է նահանգի տնտեսությունում: [[1980]]-ական թվականներին էներգետիկայի արդյունաբերությունը հանգեցրել է 90,000 գեգաջոուլ էներգիայի կորստի, որը կապված է եղել նաև աշխատատեղերի կրճատման հետ, ինչն էլ լուրջ վնաս է հասցրել տեղական տնտեսությանը: Ինչ վերաբերում է 2011 թվականի օգոստոսին, գործազրկության մակարդակը կազմել է 5.6% <ref>[https://www.bls.gov/lau/ Local Area Unemployment Statistics Home Page]</ref>: |
||
== Սպորտ == |
== Սպորտ == |
||
Նահանգում բավականին հայտնի է «Օկլահոմա-Սիթի Թանդեր» բասկետբոլային ակումբը, որը անդամակցում է NBA-ի մրցաշարերին։ |
Նահանգում բավականին հայտնի է «Օկլահոմա-Սիթի Թանդեր» բասկետբոլային ակումբը, որը անդամակցում է NBA-ի մրցաշարերին։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
22:51, 3 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Օկլահոմա անգլ.՝ Oklahoma | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
Երկիր | ԱՄՆ | |||
Մասն է | Մայրցամաքային նահանգներ | |||
Կարգավիճակ | ԱՄՆ-ի նահանգ | |||
Մտնում է | ԱՄՆ | |||
Վարչկենտրոն | Օկլահոմա Սիթի | |||
Ամենաբարձր կետ | Black Mesa? | |||
ԲԾՄ | 395 մետր | |||
Օրենսդրական մարմին | Oklahoma Legislature? | |||
Դատական մարմին | Oklahoma Court of Criminal Appeals? և Oklahoma Supreme Court? | |||
Միության մուտք | նոյեմբերի 16, 1907 (46-րդ) | |||
Պաշտոնական լեզուներ | անգլերեն | |||
Բնակչություն | ▲3 959 353 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (28 տեղ) | |||
Տարածք | 181 195 կմ² (20 տեղ) | |||
Հիմնադրված է | նոյեմբերի 16, 1907 թ. | |||
Սահմանակցում է | Տեխաս, Նյու Մեքսիկո, Կոլորադո, Կանզաս, Միսսուրի և Արկանզաս | |||
Ժամային գոտի | UTC-6 և Ամերիկա/Չիկագո | |||
Հապավում | OK և Okla. | |||
Փոխարինեց | Oklahoma Territory? և Indian Territory? | |||
ISO 3166-2 կոդ | US-OK | |||
Անվանված է | Oklahoma Territory? | |||
Մականուն | Sooner State | |||
Միության մուտք | նոյեմբերի 16, 1907 (46-րդ) | |||
ok.gov(անգլ.) | ||||
Օկլահոմա (անգլերեն՝ Oklahoma), նահանգ ԱՄՆ-ի հարավում։ Հարավից սահմանակից է Տեխասին, հյուսիսից սահմանակից է Կանզասին և Կոլորադոյին, արևելքից սահմանակից է Միսսուրիին և Արկանզասին, արևմուտքից սահմանակից է Նյու Մեքսիկոյին: Բնակչությունը կազմում է 3 850 568 մարդ (2013 թվականի տվյալներով 28-րդ տեղում է ԱՄՆ-ում): Վարչական կենտրոնը և ամենամեծ քաղաքը Օկլահոմա-Սիթին է։ «Օկլահոմա» անվանումը առաջացել է «okla humma» բառից, որը չոկտաների լեզվով նշանակում է «Կարմիր մարդիկ»:
Նահանգի պաշտոնական կարգախոսն է «աշխատանքը հաղթում է բոլորին» (լատին․՝ Labor Omnia Vincit Labor Omnia Vincit): Պաշտոնական կարգախոսն է` «Հողանվաճողների նահանգ» (անգլ.՝ Sooner State):
Ստուգաբանություն
Օկլահոմա անունը գալիս է «Okla Humma» արտահայտությունից, որը թարգմանվել է չոկտաների լեզվից և բառացիորեն նշանակում է «Կարմիր մարդիկ» կամ հնդկացիներ: Այս անվանումը առաջարկել է 1866 թվականին չոկտա ցեղի առաջնորդ Ալլեն Ռայթը՝ դաշնային կառավարության հետ հնդկացիների կարգավիճակի վերաբերյալ պայմանագրային բանակցությունների ժամանակ: «Հնդկացիներ» արտահայտությունը չոկաերեն լեզվով գործածվում է Okla Humma՝ նկարագրելով հնդկացիներին որպես մեկ ամբողջություն: Չոլա հնդկացիները այդ տարածքի տեղաբնիկները չեն: Նրանք բռնի կերպով են բերվել այստեղ հինգ քաղաքակիրթ ցեղերի կողմից: Հնդկացիական դե-ֆակտո տարածքը հայտնի դարձավ և պաշտոնապես կոչվեց «Օկլահոմա» 1890 թվականին [2][3][4]:
Աշխարհագրություն
Օկլահոման ԱՄՆ-ի 20-րդ խոշորագույն նահանգն է` 181,035 քառակուսի կիլոմետր ընդհանուր տարածքով (69,898 քառակուսի մղոն): Արևելքից սահմանակից է Միսսուրիին և Արկանզասին, հարավից սահմանակից է Տեխասին, արևմուտքից սահմանակից է Նյու Մեքսիկոյին, իսկ հյուսիսից սահմանակից է Կանզասին և Կոլորադոյին: Բնության առանձնահատկություններից է, մթնոլորտային ճակատով ջերմաստիճանային կտրուկ փոփոխություններ, իսկ ուժեղ քամիները և փոթորիկները ստեղծում են բարենպաստ պայմաններ: Հաճախ այս նահանգում լինում է ավերիչ տոռնադոներ, նահանգին ամենամեծ վնաս հասցրել է 2013 թվականի մայիսի 20-ի տոռնադոն [5]:
Կլիմա
Օկլահոմայի կլիման բարեխառն մայրցամաքային է: Նշանակալի ազդեցություն ունեն Մեքսիկական ծոցից եկող խոնավ օդային հոսանքները [6]: Նահանգի մեծ մասում լինում է Ալլեի տոռնադոներ, որը բնութագրվում է տաք և սառը օդային զանգվածների փոխազդեցությամբ: Միջին հաշվով մեկ տարվա ընթացքում Օկլահոմայի տարածքում լինում է 54 տոռնադո: Նահանգի եղանակային պայմանները կարող են կարճ հեռավորություններում տարբեր լինել: Օրինակ 1911 թվականի նոյեմբերի 11-ին Օկլահոմա-Սիթի քաղաքի ջերմաստիճանը հասել է 28 °C (83 °F), օրվա երկրորդ կեսին (այդ ռեկորդային ամսաթվում) սառը ճակատում ջերմաստրճանը նվազել էկեսգիշերին հասնելով -8 °C (17 °F) (այս ամսաթվով ամենացածր ջերմաստրճանի ռեկորդը): Այսպիսով ռեկորդային բարձր և ռեկորդային ցածր ջերմաստիճանները գտանցվել են նոյեմբերի 11-ին նույն օրը [7]: Տեղումների և ջերմաստիճանի նվազումը լինում է արևմուտքից դեպի արևելք, նահանգի հարավարևելյան մասում միօջին ջերմաստիճանը կազմել է 17 °C (62 °F) , իսկ տարեկան տեղումների քանակը 1420 մմ իսկ հյուսիսարևմոտյան մասում 14 °C (58 °F), իսկ տեղումները համապատասխանաբար 430 մմ: Պարբերաբար ողջ տարածքում նկատվում է խիստ ցածր (-18 °C), և չափազանց բարձի ջերմաստիճան (38 °C) [8]: Ձյան ծածկույթը 1 սմ է Կոլորադոյի հետ սահմանին և 10 սմ Օկլահոմայի հարավում: Ամենաբարձր ջերմաստիճանը գրանցվել է 1994 թվականի հունիսի 27-ին Թիփթոն քաղաքում` 49 °C, իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը գրանցվել է 2011 թվականի փետրվարի 10-ին Նեվատ քաղաքում` -35 °C:
Նահանգի խոշորագույն քաղաքների միջին ջերմաստիճան | ||||||||||||
Քաղաք | Հունվ. | Փետր. | Մարտ | Ապր. | Մայիս | Հունիս | Հուլիս | Օգոս. | Սեպ. | Հոկ. | Նոյ. | Դեկ. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Օկլահոմա-Սիթի | 47/26 | 54/31 | 62/39 | 71/48 | 79/58 | 87/66 | 93/71 | 92/70 | 84/62 | 73/51 | 60/38 | 50/29 |
Թալսա | 46/26 | 53/31 | 62/40 | 72/50 | 80/59 | 88/68 | 94/73 | 93/71 | 84/63 | 74/51 | 60/39 | 50/30 |
Լոնթոն | 50/26 | 56/31 | 65/40 | 73/49 | 82/59 | 90/68 | 96/73 | 95/71 | 86/63 | 76/51 | 62/39 | 52/30 |
Միջին առավելագույնը/նվազագույն ջերմաստիճանը °F[9][10] |
Բնակչություն
Ըստ ԱՄՆ բյուրոյի մարդահամարի տվյալների 2012 թվականի հուլիսի 12-ի դրությամբ Օկլահոմայի բնակչությունը կազմել է 3.814.820 մարդ, իսկ բնական աճը կազմել է 1.7%՝ համեմատած 2010 թվականի մարդահամարի տվյալների:
Ըստ 2010 թվականի տվյալների ոչ իսպանախոս սպիտակամորթները կազմել են 68.7% (1970 թ-ինկազմել է 88% [11]), աֆրոամերիկացիներ 7,3%, հնդկացիները և Ալյասկայի էսկիմոսները՝ 8,2%, ասիացիները՝ 1,7%, պոլինեզիացիները՝ 0.1% [12]: Օկլահոմայի բնակչության 8.9% իսպանախոս են կամ ունեն իսպանական ծագում:
Նահանգը ունի երկրորդ ամենամեծ թվով բնիները։ Դրանք ամերիկյան հնդկացիներն են, որոնց թիվը 2002 թվականին կազմել է 395,219 մարդ [13]: 2006 թվականի տվյալներով, Օկլահոմայի բնակչության 4.7% -ը ծնվել են այլ երկրներում:
2006 թվականի տվյալներով Օկլահոման ԱՄՆ 50 նահանգներում 35-րդն է՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտով (32,210 դոլար) [14]:
2011 թվականի տվյալներով Օկլահոմայի բնակչության 7.0%-ը հինգ տարեկան երեխաներն են, 24,7%-ը մինչև 18 տարեկան երեխաները, 13,7% -ը եղել են 65 տարեկան և ավելի: Կանանց բաժին է ընկնում բնակչության 50.5%-ը:
Քաղաքներ
2010 թվականին Օկլահոմայում կային 598 քաղաք։ 4 քաղաքներում ապրում է ավելի քան 100 000 մարդ, իսկ 43 քաղաք ունի ավելի քան 10 000 բնակչություն [15]:
20000-ից ավել բնակչություն ունեցող քաղաքներ 2004 թվականի հուլիսի 1-ի տվյալներով | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Տնտեսություն
Նահանգի տնտեսության հիմնական ոլորտներին են` ավիացիան, էներգետիկա, տրանսպորտային սարքավորումներ, սննդի վերամշակում, էլեկտրոնիկա և հեռահաղորդակցություն: Օկլահոման բնական գազի, օդանավերի և սննդի կարևոր արտադրող է: ԱՄՆ-ում նահանգը գազի և գյուղատնտեսության արտադրությամբ 27-րդն է, իսկ ցորենի արտադրությամ 5-րդը [17]: Fortune 500-ի չորս ընկերությունների, և Fortune 1000 վեց ընկերությունների գլխավոր գրասենյակները գտնվում են Օկլահոմայում [18]: Նավթի արդյունահանումը և վերամշակումը պատմականորեն գերակշռում է նահանգի տնտեսությունում: 1980-ական թվականներին էներգետիկայի արդյունաբերությունը հանգեցրել է 90,000 գեգաջոուլ էներգիայի կորստի, որը կապված է եղել նաև աշխատատեղերի կրճատման հետ, ինչն էլ լուրջ վնաս է հասցրել տեղական տնտեսությանը: Ինչ վերաբերում է 2011 թվականի օգոստոսին, գործազրկության մակարդակը կազմել է 5.6% [19]:
Սպորտ
Նահանգում բավականին հայտնի է «Օկլահոմա-Սիթի Թանդեր» բասկետբոլային ակումբը, որը անդամակցում է NBA-ի մրցաշարերին։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
- ↑ Chronicles of Oklahoma
- ↑ Oklahoma State History and Information
- ↑ Chief Allen Wright
- ↑ Օկլահոմայում տոռնադոները էներգիայի աղբյուր են
- ↑ The Climate of Oklahoma
- ↑ November 11, 1911: A Palindrome to Remember
- ↑ Oklahoma’s Climate
- ↑ «Oklahoma Weather And Climate». UStravelweather.com. 2007. Արխիվացված է օրիգինալից September 27, 2007-ին. Վերցված է 2007-08-02-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ «Weather Averages: Lawton, Oklahoma». MSN Weather. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-06-19-ին. Վերցված է 2007-08-13-ին.
- ↑ Historical Census Statistics on Population Totals By Race, 1790 to 1990, and By Hispanic Origin, 1970 to 1990, For The United States, Regions, Divisions, and States
- ↑ National Totals: Vintage 2012 — U.S Census Bureau
- ↑ http://www.census.gov/prod/2002pubs/c2kbr01-15.pdf
- ↑ State Personal Income 2006
- ↑ 2000–2010 Oklahoma Incorporated Place Populations
- ↑ «The Economic Impact of Oklahoma's Oil & Natural Gas Industry». Oklahoma Energy Resource Board. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-06-22-ին. Վերցված է 2011-10-22-ին.
- ↑ USDA ERS — State Fact Sheets: agriculture income population food education employment unemployment federal funds farms top commodities exports financial indicators poverty foo
- ↑ Oklahoma: Corporations >> globalEDGE: Your source for Global Business Knowledge
- ↑ Local Area Unemployment Statistics Home Page
Արտաքին հղումներ
- OK.gov – Պաշտոնական կայք
- Oklahoma Tourism
|
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օկլահոմա» հոդվածին։ |
|