Yakın dönem tarihi, geçmiş dönem tarihinden belirgin farklı özel liklere sahip bir çalışma sahası... more Yakın dönem tarihi, geçmiş dönem tarihinden belirgin farklı özel liklere sahip bir çalışma sahasıdır. Bunun farkında olan tarihçiler, ya dö nemden tamamen uzak durarak işi diğer sosyal bilimlere (siyaset bilimleri, sosyoloji, ekonomi vs.) bırakmakta, yada geçmiş dönemin çalışma me totlarını yakın döneme uygulamakta, bu durumda da yetersiz kalmaktadır. Günümüz tarihçiliğindeki "bugün için tarih yazma" pragmatik amacını göz önüne alırsak, tarihçilerin tavırlarını değiştirme gerekliliği kendiliğinden ortaya çıkar. Bu makale, tarihi düşünce ve çalışma disiplininin, yakın dönem dünyasına uygulanıp uygulanamayacağı sorusuna cevap ara maktadır. Konu karşılaştırma yoluyla ele alınmış, geçmiş ve yakın dönem tarihi arasındaki farklar yakın dönem tarihçisi, olayları ve kaynakları, ve inceleme metodu bağlamlarında tartışılmıştır. Bu suretle bir yandan, yakın dönem tarihinin, geçmiş tarihten farklı olarak, nitelikleri daha belirgin hale gelirken, diğer yandan, yakın dönemin diğer sahalardan farkı ortaya çık mıştır. Beliren bir başka nokta da, yakın dönem tarihinin geçici niteliğidir. Bütün bu nitelikler ve farklılıklar, yakın dönemi kendi başına bir çalışma sahası yapmaktadır, fakat bu arada, yakın dönemi çalışmak için diğer sos * Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü. Çalışmamın ilk so nuçlarını yüksek lisans Tarih Metodolojisi dersinde öğrencilere sunma ve onlarla tartışma fırsatı veren ve daha sonra metni okuyarak önerilerde bulunan hocam Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız'a te şekkürlerimi sunuyorum. Meslekdaşlarım Arş. Görv. Saime Selenga Gökgöz ve Arş. Görv. Yonca Anzerlioğlu ile yaptığımız tartışmalar pek çok noktanın netleşmesine vesile oldu. Kendilerine teşekkür ediyorum.
KÜRESEL REKABETTE DİJİTAL KÜLTÜR Fatma ACUN Özet Ülke ekonomilerin küresel rekabetle başa çıkabil... more KÜRESEL REKABETTE DİJİTAL KÜLTÜR Fatma ACUN Özet Ülke ekonomilerin küresel rekabetle başa çıkabilmesinin, iyi bir eğitim ve araştırma altyapısı geliştirilmesiyle sağlanabileceğine, bunun da ancak, Bilgi ve İletişim Teknolojileri'nin (BİT) bütün imkanlarından faydalanmayla ...
Öz: 1863 yılında dört öğrenci ile İstanbul'da Bebek sırtlarında eğitime başlayan Robert Kolej, Am... more Öz: 1863 yılında dört öğrenci ile İstanbul'da Bebek sırtlarında eğitime başlayan Robert Kolej, Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi toprakları dışında, uzak diyarlarda kurduğu ilk misyoner okuludur. O sebeple, kuruluş aşamasında başarılı olması konusunda şüpheler belirmiştir. Ancak, iyi yönetimi, seçilen idareci ve hocaların maddiyat yerine maneviyatı ve misyonu ön plana koymaları ve bu misyona kendilerini adamaları sayesinde, kolej kısa sürede başarıya ulaşmış ve dünya standartlarında eğitim veren bir kurum haline dönüşmüştür. Mezun sayısı hızla artarak Osmanlı son döneminde kurulan ulus devletlerin idari, bürokratik ve teknik vb. elaman ihtiyacını karşılamıştır. Dünyaya açık olmaları dolayısıyla, dünyadaki gelişmeleri ülkelerine taşıyanlar ve ilkleri gerçekleştirenler de Kolej mezunları arasından çıkmıştır. Bu çalışmada, Kolejin kuruluşu, öğrencileri ve mezunları hakkında bilgi verildikten sonra, verilen eğitime değinilmiş, ardından da Türk mezunları ve Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkeye yaptığı katkılar çeşitli alanlara göre sıralanmıştır. Çalışmadan elde edilen netice şudur; Kolej eğitimi, insanın eğitim yoluyla değiştirile bilineceği düşüncesine uygun olarak düzenlenmiş, öğrencileri bilgi ile donatmanın yanı sıra, ahlaki ve dini yönlerini geliştirmek üzere her türlü çaba sarf edilmiştir. Bu suretle, modern bilgiye ve sağlam manevi donanıma sahip olan öğrenciler, içinde yaşadıkları topluma katkı ve katma değer sağlayan bireyler haline gelmiştir. Kolej de bu suretle, Amerikan toprakları haricindeki en eski ve köklü okul olma sıfatını kazanmıştır.
Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt, 2022
Günümüz tarih yazıcılığında akademik tarih adeta bir kriz içerisinde bulunmakta, popüler tarih is... more Günümüz tarih yazıcılığında akademik tarih adeta bir kriz içerisinde bulunmakta, popüler tarih ise, akademik tarihe paralel ve alternatif oluşturacak biçimde hızla gelişmektedir. Öyle ki, akademik tarih kitaplarının yüzlerce sayıda satılmasına karşın, ki bunların çoğunluğu kütüphane alımlarıdır ve daha az okuyucu tarafından okunmaktadır, popüler tarih kitapları, binlerce satmakta ve geniş kitlelere ulaşmaktadır. Örneğin, yazarın Yakın Dönem Tarihi Metodolojisi kitabı 2008 yılında 500 adet basılmış, aradan 8 yıl geçmesine rağmen, baskısı halen tükenmemiştir. Osmanlının Şifreleri adlı, bir Televizyon dizisinden derlenen, kitap ise 2016 yılında 35.000 adet basılmıştır. Şimdiye kadar, ne kadar satıldığını bilmiyoruz, fakat baskı sayısının yüksek olması, satış sayısının da yüksek olacağı beklentisini doğurmaktadır.
Tarih boyunca medeniyetler şehirlerde kurulmuş ve gelişmiş, medeniyetlerin çöküşü de şehirlerin g... more Tarih boyunca medeniyetler şehirlerde kurulmuş ve gelişmiş, medeniyetlerin çöküşü de şehirlerin gerilemesine paralel bir çizgi takip etmiştir. Medeniyet ve şehir arasındaki bu yakın ilişki dolayısıyla, medeniyetler, şehir ile özdeşleştirilmiştir. Osmanlı Sultanı II. Mehmed'in (1451-1481), İstanbul'un fethini "gazay-ı asgar" olarak niteleyip, "gazay-ı ekber"in şehrin imarı ile yeni başladığını belirtmesi ve hemen ardından İstanbul ile birlikte Anadolu ve Balkanlar'da şehirlerin gelişmesi ve yayılması için gerekli düzenlemelere başlanması, ancak medeniyetlerin yükselişi ile şehirlerin gelişmesi arasındaki sıkı ilişkinin iyi kavranmış olmasıyla açıklanabilir. İstanbul'un fethi ile Osmanlı Devleti bir İmparatorluğa dönüşmüştür. Ancak, özelde İstanbul'u, genelde ise, diğer şehirleri geliştirme ve şehirleşmeyi yaygınlaştırma politikası, II. Mehmed döneminde başlatılan, sonraları da devem ettirilen bir süreç olarak benimsenmeseydi, devlet gerçek mana...
Amerika’dan uzak diyarlarda misyoner Cyrus Ham l in ile hayirsever Christopher Robert’in kurdugu ... more Amerika’dan uzak diyarlarda misyoner Cyrus Ham l in ile hayirsever Christopher Robert’in kurdugu Robert Kolej, kisa surede geliserek Osmanli topraklarinda acilan en iyi okul haline gelmis, Osmanli Imparatorlugu yikilinca, sadece Turkiye’nin degil, Ortadogu ve Balkanlarin en koklu ve basarili okullarindan biri olmustur. Kolej bu ununu bugun de devam ettirmektedir. Kolejin, Osmanli topraklarinda acilan dort binin uzerindeki misyoner okulu arasindan temayuz ederek uzun yillar devam etmesi, oncelikle egitime olan yaklasimina baglidir. Insan karakterini fiziksel, zihinsel ve ruhsal bakimdan beraberce ve en ileri duzeyde gelistirme olarak ozetlene bilinecek bu yaklasim, Kolejin ders programina da yansimisti r . Bu arastirmada, tersinden bir bakis acisiyla, ders programi incelenerek egitim felsefesinin nasil uygulandigi ve hayata nasil gecirildigi incelenmistir. Elde edilen netice sudur; Ders programlari, Kolejin de icinde bulundugu Istanbul ve devletin hizla degisen siyasi ve sosyal sartl...
Bilgi Cagi’nin henuz baslangicinda oldugumuz, yasamakta oldugumuz bu donemde, mevcut bilgi, toplu... more Bilgi Cagi’nin henuz baslangicinda oldugumuz, yasamakta oldugumuz bu donemde, mevcut bilgi, toplum ve kulturun genis capta degisime ugramasiyla karsi karsiya bulunuyoruz. Bu degisim, tarihin toplum hayatinda daha genis capli ve yaratici rol oynayabilme potansiyeline sahip oldugu bir doneme de isaret etmektedir. Dijital Cag diye de adlandirdigimiz Bilgi Cagi’nda, tarihin toplumu degistirici rolunu iyi oynamasi ancak, tarih arastirmalarinda dijital yontemlerden faydalanilmasi, urunlerinin de dijital ortamlarda sunulmasi ile mumkun olabilecektir. Bu makale, konuya dikkat cekmek uzere kaleme alinmistir. Bu kapsamda, Bilgi Cagi’nin altyapisini olusturan faktorler ve gelisimine ozetle deginmenin ardindan, dijitalin ve dijital tarihin kapsamli bir tanimi yapilarak, dijital veri turleri ve dijital tarih calismalarinin niteligi uzerinde durulacaktir. Dijital tarih arastirmalarinin avantajlari ve dezavantajlarinin tarih, tarihci ve tarih yaziciligi bakimindan detayli bicimde tartisilmasinin a...
The Ottoman Empire experienced a transformation of its classical system of tax administration wit... more The Ottoman Empire experienced a transformation of its classical system of tax administration with new methods for tapping the surplus product and resources in the Iate 16th through i 7th centuries. This period also saw the creation of a state based more on taxation. In the face of escalating expenditures, the older sources of revenue proved inadequate and the provincial taxation system of the earlier periods (timar) proved less and less relevant to mcet the demands for a more immediate system of extraction. As a result, the timar system was first supplemented and ultimately replaced by the system oftaxation known as tax-fanning (iltizam) in the seventeenth century. The most significant change in the timar system based on feudal dues and tithes, was its replacement by general cash-tax levies. Despite the pressing conditions of time, the state did not resort to increasing the traditional taxes which would have benefited the holders of timars. Instead, it chose to resort to avariz lev...
Yakın dönem tarihi, uzak dönem tarihinden farklı özelliklere sahip bir çalışma alanıdır. Bunun fa... more Yakın dönem tarihi, uzak dönem tarihinden farklı özelliklere sahip bir çalışma alanıdır. Bunun farkında olan uzak dönem tarihçileri, ya bu dönemden tamamen uzak durarak ala- nı diğer sosyal bilimlere (siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, sosyoloji) bırakmakta ya da, uzak dönemin tarih anlayışını ve çalışma metodlarını yakın döneme uygulamakta, bunda da yetersiz kalmaktadır. Günümüz tarihçiliğindeki "bugün için tarih yazma" pragmatik smacı göz önüne alındığında, tarihçilerin tavırlarını değiştirmeleri gerekliliği kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu düşünceler içinde hazırladığımız bu çalışmada amacımız, yalca dönem toplumu çalışılabilir mi veya çalışılmalı mı konusunu tartışmak değildir. Bunu bütün sosyal bilimciler kendi çalışma alanları bakımından zaten yapıyorlar. Bizim amacımız, tarihî düşüncenin belli bir disiplini, yakın dönem dünyasına başarılı bir şekilde uygulanabilir mi sorusuna cevap aramaktır. Konu karşılaştırma yoluyla ele alınmış, uzak dönem ve yakın dönem tarihi arasındaki benzerlikler ve farklılıklar, yakın dönem tarihi ve tarihçisi, yakın dönem olayları ve verileri bağlamlarında tartışılmıştır. Bu karşılaştırma neticesinde, her iki tarih türü arasında farklılaşan noktalar daha açıklıkla ortaya konulurken, yakın dönem tarihinin kendine has özellikleri daha belirgin hale gelmiştir. Yakın dönem tarihinin kaynakları ve çalışma metodları da ele alınarak, bu sahanın araştırmaya yönelik özellikleri de belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye'de tarih metodolojisi konusunda çalışmalar, yabancı dillerden yapılan tercümeler hariç tutulursa, maalesef çok az sayıdadır. Yakın dönem tarihi söz konusu olduğunda ise bunun yokluğa dönüştüğünü söylemek abartılı olmaz sanırız. Elinizdeki çalışma, bu eksikliği gidermek üzere kaleme alınmış, yakın dönem tarihi araştırmacılarına ve öğrencilerine rehber olmayı amaçlamıştır. Diğer bir amacı da, yakın dönem tarihinin nasıl yazıldığı konusunda bilgi vermek suretiyle, bu dönem tarihi okuyucularının, okudukları eserleri eleştirel gözle değerlendirmelerine yardımcı olmaktır
Makalede, Cumhuriyetin ilk yillarinda gerceklestirilen modernlesme cabalarinin onemli ve radikal ... more Makalede, Cumhuriyetin ilk yillarinda gerceklestirilen modernlesme cabalarinin onemli ve radikal nitelikteki kismini teskil eden kadin konusu, ozellikle de kadin imaji ele alinmistir. Bu baglamda, Cumhuriyetin ilk donemlerinde, adeta inkilâplari simgelercesine cizilen model-kadin imaji uzerinde durulmus, bunlarin gercek hayattaki karsiliklari gorsel veriler uzerinde aranmistir. Amac, Cumhuriyet ideolojisi tarafindan olusturulan kadin imajinin ne derece yasayan kadini yansittigi, model gosterilen kadin imajinin ne olcude benimsendigi, daha da onemlisi, model gosterilen kadin imaji ile gercek hayattaki kadin imaji arasindaki farklar ve ortak noktalarin neler oldugunu tespit etmektir. Bu suretle, yeni Cumhuriyetin sembolu hâline getirilen kadinin incelenmesi yoluyla, genelde inkilâplarin yerlestirilmesi ve benimsenmesi sureci, ozelde ise kadinin gecirdigi degisim sureci hakkinda bilgi edinilmeye calisilmistir. Arastirmanin kaynak materyalini, donemden kalan gorsel veriler (fotograf, af...
Bu calismada, Milli Mucadele donemiyle ilgili ve bu donemde yazilmis olan turkulerden alti adet t... more Bu calismada, Milli Mucadele donemiyle ilgili ve bu donemde yazilmis olan turkulerden alti adet turku incelenmektedir. Milli Mucadele doneminde yazilan turkulere dair yeterli ve sistematik bilgi mevcut degildir. Bu sebeple, haklarinda duzenli ve detayli bilgi toplana bilinen alti turku uzerine ornek bir calisma yapilmistir. Calisma, sistemli ve her turkuye uygulanabilir, turkuleri karsilastirmali olarak inceleme firsati veren ve boylece daha kolay netice cikarmaya yardimci olacak bicimde belli kategoriler etrafinda duzenlenmistir. Bu kapsamda, once turkunun metni verilmis, varsa farkli nushalari karsilastirmali olarak incelenmis, ardindan hikayesi anlatilmistir. Turkunun tahlili kisminda ise, turkude gecen mekan, zaman, insan ve motifler detayli bicimde incelenmistir. Amac, Osmanli Devleti’nin yikilisinin ardindan, yeni bir devlet kurmak uzere, milletce verilen Milli Mucadele’nin, toplum katmaninda ne tur tesirlerinin oldugu ve toplumun buna nasil tepki verdigini, turkuler uzerinden...
Yakın dönem tarihi, geçmiş dönem tarihinden belirgin farklı özel liklere sahip bir çalışma sahası... more Yakın dönem tarihi, geçmiş dönem tarihinden belirgin farklı özel liklere sahip bir çalışma sahasıdır. Bunun farkında olan tarihçiler, ya dö nemden tamamen uzak durarak işi diğer sosyal bilimlere (siyaset bilimleri, sosyoloji, ekonomi vs.) bırakmakta, yada geçmiş dönemin çalışma me totlarını yakın döneme uygulamakta, bu durumda da yetersiz kalmaktadır. Günümüz tarihçiliğindeki "bugün için tarih yazma" pragmatik amacını göz önüne alırsak, tarihçilerin tavırlarını değiştirme gerekliliği kendiliğinden ortaya çıkar. Bu makale, tarihi düşünce ve çalışma disiplininin, yakın dönem dünyasına uygulanıp uygulanamayacağı sorusuna cevap ara maktadır. Konu karşılaştırma yoluyla ele alınmış, geçmiş ve yakın dönem tarihi arasındaki farklar yakın dönem tarihçisi, olayları ve kaynakları, ve inceleme metodu bağlamlarında tartışılmıştır. Bu suretle bir yandan, yakın dönem tarihinin, geçmiş tarihten farklı olarak, nitelikleri daha belirgin hale gelirken, diğer yandan, yakın dönemin diğer sahalardan farkı ortaya çık mıştır. Beliren bir başka nokta da, yakın dönem tarihinin geçici niteliğidir. Bütün bu nitelikler ve farklılıklar, yakın dönemi kendi başına bir çalışma sahası yapmaktadır, fakat bu arada, yakın dönemi çalışmak için diğer sos * Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü. Çalışmamın ilk so nuçlarını yüksek lisans Tarih Metodolojisi dersinde öğrencilere sunma ve onlarla tartışma fırsatı veren ve daha sonra metni okuyarak önerilerde bulunan hocam Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız'a te şekkürlerimi sunuyorum. Meslekdaşlarım Arş. Görv. Saime Selenga Gökgöz ve Arş. Görv. Yonca Anzerlioğlu ile yaptığımız tartışmalar pek çok noktanın netleşmesine vesile oldu. Kendilerine teşekkür ediyorum.
KÜRESEL REKABETTE DİJİTAL KÜLTÜR Fatma ACUN Özet Ülke ekonomilerin küresel rekabetle başa çıkabil... more KÜRESEL REKABETTE DİJİTAL KÜLTÜR Fatma ACUN Özet Ülke ekonomilerin küresel rekabetle başa çıkabilmesinin, iyi bir eğitim ve araştırma altyapısı geliştirilmesiyle sağlanabileceğine, bunun da ancak, Bilgi ve İletişim Teknolojileri'nin (BİT) bütün imkanlarından faydalanmayla ...
Öz: 1863 yılında dört öğrenci ile İstanbul'da Bebek sırtlarında eğitime başlayan Robert Kolej, Am... more Öz: 1863 yılında dört öğrenci ile İstanbul'da Bebek sırtlarında eğitime başlayan Robert Kolej, Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi toprakları dışında, uzak diyarlarda kurduğu ilk misyoner okuludur. O sebeple, kuruluş aşamasında başarılı olması konusunda şüpheler belirmiştir. Ancak, iyi yönetimi, seçilen idareci ve hocaların maddiyat yerine maneviyatı ve misyonu ön plana koymaları ve bu misyona kendilerini adamaları sayesinde, kolej kısa sürede başarıya ulaşmış ve dünya standartlarında eğitim veren bir kurum haline dönüşmüştür. Mezun sayısı hızla artarak Osmanlı son döneminde kurulan ulus devletlerin idari, bürokratik ve teknik vb. elaman ihtiyacını karşılamıştır. Dünyaya açık olmaları dolayısıyla, dünyadaki gelişmeleri ülkelerine taşıyanlar ve ilkleri gerçekleştirenler de Kolej mezunları arasından çıkmıştır. Bu çalışmada, Kolejin kuruluşu, öğrencileri ve mezunları hakkında bilgi verildikten sonra, verilen eğitime değinilmiş, ardından da Türk mezunları ve Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkeye yaptığı katkılar çeşitli alanlara göre sıralanmıştır. Çalışmadan elde edilen netice şudur; Kolej eğitimi, insanın eğitim yoluyla değiştirile bilineceği düşüncesine uygun olarak düzenlenmiş, öğrencileri bilgi ile donatmanın yanı sıra, ahlaki ve dini yönlerini geliştirmek üzere her türlü çaba sarf edilmiştir. Bu suretle, modern bilgiye ve sağlam manevi donanıma sahip olan öğrenciler, içinde yaşadıkları topluma katkı ve katma değer sağlayan bireyler haline gelmiştir. Kolej de bu suretle, Amerikan toprakları haricindeki en eski ve köklü okul olma sıfatını kazanmıştır.
Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt, 2022
Günümüz tarih yazıcılığında akademik tarih adeta bir kriz içerisinde bulunmakta, popüler tarih is... more Günümüz tarih yazıcılığında akademik tarih adeta bir kriz içerisinde bulunmakta, popüler tarih ise, akademik tarihe paralel ve alternatif oluşturacak biçimde hızla gelişmektedir. Öyle ki, akademik tarih kitaplarının yüzlerce sayıda satılmasına karşın, ki bunların çoğunluğu kütüphane alımlarıdır ve daha az okuyucu tarafından okunmaktadır, popüler tarih kitapları, binlerce satmakta ve geniş kitlelere ulaşmaktadır. Örneğin, yazarın Yakın Dönem Tarihi Metodolojisi kitabı 2008 yılında 500 adet basılmış, aradan 8 yıl geçmesine rağmen, baskısı halen tükenmemiştir. Osmanlının Şifreleri adlı, bir Televizyon dizisinden derlenen, kitap ise 2016 yılında 35.000 adet basılmıştır. Şimdiye kadar, ne kadar satıldığını bilmiyoruz, fakat baskı sayısının yüksek olması, satış sayısının da yüksek olacağı beklentisini doğurmaktadır.
Tarih boyunca medeniyetler şehirlerde kurulmuş ve gelişmiş, medeniyetlerin çöküşü de şehirlerin g... more Tarih boyunca medeniyetler şehirlerde kurulmuş ve gelişmiş, medeniyetlerin çöküşü de şehirlerin gerilemesine paralel bir çizgi takip etmiştir. Medeniyet ve şehir arasındaki bu yakın ilişki dolayısıyla, medeniyetler, şehir ile özdeşleştirilmiştir. Osmanlı Sultanı II. Mehmed'in (1451-1481), İstanbul'un fethini "gazay-ı asgar" olarak niteleyip, "gazay-ı ekber"in şehrin imarı ile yeni başladığını belirtmesi ve hemen ardından İstanbul ile birlikte Anadolu ve Balkanlar'da şehirlerin gelişmesi ve yayılması için gerekli düzenlemelere başlanması, ancak medeniyetlerin yükselişi ile şehirlerin gelişmesi arasındaki sıkı ilişkinin iyi kavranmış olmasıyla açıklanabilir. İstanbul'un fethi ile Osmanlı Devleti bir İmparatorluğa dönüşmüştür. Ancak, özelde İstanbul'u, genelde ise, diğer şehirleri geliştirme ve şehirleşmeyi yaygınlaştırma politikası, II. Mehmed döneminde başlatılan, sonraları da devem ettirilen bir süreç olarak benimsenmeseydi, devlet gerçek mana...
Amerika’dan uzak diyarlarda misyoner Cyrus Ham l in ile hayirsever Christopher Robert’in kurdugu ... more Amerika’dan uzak diyarlarda misyoner Cyrus Ham l in ile hayirsever Christopher Robert’in kurdugu Robert Kolej, kisa surede geliserek Osmanli topraklarinda acilan en iyi okul haline gelmis, Osmanli Imparatorlugu yikilinca, sadece Turkiye’nin degil, Ortadogu ve Balkanlarin en koklu ve basarili okullarindan biri olmustur. Kolej bu ununu bugun de devam ettirmektedir. Kolejin, Osmanli topraklarinda acilan dort binin uzerindeki misyoner okulu arasindan temayuz ederek uzun yillar devam etmesi, oncelikle egitime olan yaklasimina baglidir. Insan karakterini fiziksel, zihinsel ve ruhsal bakimdan beraberce ve en ileri duzeyde gelistirme olarak ozetlene bilinecek bu yaklasim, Kolejin ders programina da yansimisti r . Bu arastirmada, tersinden bir bakis acisiyla, ders programi incelenerek egitim felsefesinin nasil uygulandigi ve hayata nasil gecirildigi incelenmistir. Elde edilen netice sudur; Ders programlari, Kolejin de icinde bulundugu Istanbul ve devletin hizla degisen siyasi ve sosyal sartl...
Bilgi Cagi’nin henuz baslangicinda oldugumuz, yasamakta oldugumuz bu donemde, mevcut bilgi, toplu... more Bilgi Cagi’nin henuz baslangicinda oldugumuz, yasamakta oldugumuz bu donemde, mevcut bilgi, toplum ve kulturun genis capta degisime ugramasiyla karsi karsiya bulunuyoruz. Bu degisim, tarihin toplum hayatinda daha genis capli ve yaratici rol oynayabilme potansiyeline sahip oldugu bir doneme de isaret etmektedir. Dijital Cag diye de adlandirdigimiz Bilgi Cagi’nda, tarihin toplumu degistirici rolunu iyi oynamasi ancak, tarih arastirmalarinda dijital yontemlerden faydalanilmasi, urunlerinin de dijital ortamlarda sunulmasi ile mumkun olabilecektir. Bu makale, konuya dikkat cekmek uzere kaleme alinmistir. Bu kapsamda, Bilgi Cagi’nin altyapisini olusturan faktorler ve gelisimine ozetle deginmenin ardindan, dijitalin ve dijital tarihin kapsamli bir tanimi yapilarak, dijital veri turleri ve dijital tarih calismalarinin niteligi uzerinde durulacaktir. Dijital tarih arastirmalarinin avantajlari ve dezavantajlarinin tarih, tarihci ve tarih yaziciligi bakimindan detayli bicimde tartisilmasinin a...
The Ottoman Empire experienced a transformation of its classical system of tax administration wit... more The Ottoman Empire experienced a transformation of its classical system of tax administration with new methods for tapping the surplus product and resources in the Iate 16th through i 7th centuries. This period also saw the creation of a state based more on taxation. In the face of escalating expenditures, the older sources of revenue proved inadequate and the provincial taxation system of the earlier periods (timar) proved less and less relevant to mcet the demands for a more immediate system of extraction. As a result, the timar system was first supplemented and ultimately replaced by the system oftaxation known as tax-fanning (iltizam) in the seventeenth century. The most significant change in the timar system based on feudal dues and tithes, was its replacement by general cash-tax levies. Despite the pressing conditions of time, the state did not resort to increasing the traditional taxes which would have benefited the holders of timars. Instead, it chose to resort to avariz lev...
Yakın dönem tarihi, uzak dönem tarihinden farklı özelliklere sahip bir çalışma alanıdır. Bunun fa... more Yakın dönem tarihi, uzak dönem tarihinden farklı özelliklere sahip bir çalışma alanıdır. Bunun farkında olan uzak dönem tarihçileri, ya bu dönemden tamamen uzak durarak ala- nı diğer sosyal bilimlere (siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, sosyoloji) bırakmakta ya da, uzak dönemin tarih anlayışını ve çalışma metodlarını yakın döneme uygulamakta, bunda da yetersiz kalmaktadır. Günümüz tarihçiliğindeki "bugün için tarih yazma" pragmatik smacı göz önüne alındığında, tarihçilerin tavırlarını değiştirmeleri gerekliliği kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu düşünceler içinde hazırladığımız bu çalışmada amacımız, yalca dönem toplumu çalışılabilir mi veya çalışılmalı mı konusunu tartışmak değildir. Bunu bütün sosyal bilimciler kendi çalışma alanları bakımından zaten yapıyorlar. Bizim amacımız, tarihî düşüncenin belli bir disiplini, yakın dönem dünyasına başarılı bir şekilde uygulanabilir mi sorusuna cevap aramaktır. Konu karşılaştırma yoluyla ele alınmış, uzak dönem ve yakın dönem tarihi arasındaki benzerlikler ve farklılıklar, yakın dönem tarihi ve tarihçisi, yakın dönem olayları ve verileri bağlamlarında tartışılmıştır. Bu karşılaştırma neticesinde, her iki tarih türü arasında farklılaşan noktalar daha açıklıkla ortaya konulurken, yakın dönem tarihinin kendine has özellikleri daha belirgin hale gelmiştir. Yakın dönem tarihinin kaynakları ve çalışma metodları da ele alınarak, bu sahanın araştırmaya yönelik özellikleri de belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye'de tarih metodolojisi konusunda çalışmalar, yabancı dillerden yapılan tercümeler hariç tutulursa, maalesef çok az sayıdadır. Yakın dönem tarihi söz konusu olduğunda ise bunun yokluğa dönüştüğünü söylemek abartılı olmaz sanırız. Elinizdeki çalışma, bu eksikliği gidermek üzere kaleme alınmış, yakın dönem tarihi araştırmacılarına ve öğrencilerine rehber olmayı amaçlamıştır. Diğer bir amacı da, yakın dönem tarihinin nasıl yazıldığı konusunda bilgi vermek suretiyle, bu dönem tarihi okuyucularının, okudukları eserleri eleştirel gözle değerlendirmelerine yardımcı olmaktır
Makalede, Cumhuriyetin ilk yillarinda gerceklestirilen modernlesme cabalarinin onemli ve radikal ... more Makalede, Cumhuriyetin ilk yillarinda gerceklestirilen modernlesme cabalarinin onemli ve radikal nitelikteki kismini teskil eden kadin konusu, ozellikle de kadin imaji ele alinmistir. Bu baglamda, Cumhuriyetin ilk donemlerinde, adeta inkilâplari simgelercesine cizilen model-kadin imaji uzerinde durulmus, bunlarin gercek hayattaki karsiliklari gorsel veriler uzerinde aranmistir. Amac, Cumhuriyet ideolojisi tarafindan olusturulan kadin imajinin ne derece yasayan kadini yansittigi, model gosterilen kadin imajinin ne olcude benimsendigi, daha da onemlisi, model gosterilen kadin imaji ile gercek hayattaki kadin imaji arasindaki farklar ve ortak noktalarin neler oldugunu tespit etmektir. Bu suretle, yeni Cumhuriyetin sembolu hâline getirilen kadinin incelenmesi yoluyla, genelde inkilâplarin yerlestirilmesi ve benimsenmesi sureci, ozelde ise kadinin gecirdigi degisim sureci hakkinda bilgi edinilmeye calisilmistir. Arastirmanin kaynak materyalini, donemden kalan gorsel veriler (fotograf, af...
Bu calismada, Milli Mucadele donemiyle ilgili ve bu donemde yazilmis olan turkulerden alti adet t... more Bu calismada, Milli Mucadele donemiyle ilgili ve bu donemde yazilmis olan turkulerden alti adet turku incelenmektedir. Milli Mucadele doneminde yazilan turkulere dair yeterli ve sistematik bilgi mevcut degildir. Bu sebeple, haklarinda duzenli ve detayli bilgi toplana bilinen alti turku uzerine ornek bir calisma yapilmistir. Calisma, sistemli ve her turkuye uygulanabilir, turkuleri karsilastirmali olarak inceleme firsati veren ve boylece daha kolay netice cikarmaya yardimci olacak bicimde belli kategoriler etrafinda duzenlenmistir. Bu kapsamda, once turkunun metni verilmis, varsa farkli nushalari karsilastirmali olarak incelenmis, ardindan hikayesi anlatilmistir. Turkunun tahlili kisminda ise, turkude gecen mekan, zaman, insan ve motifler detayli bicimde incelenmistir. Amac, Osmanli Devleti’nin yikilisinin ardindan, yeni bir devlet kurmak uzere, milletce verilen Milli Mucadele’nin, toplum katmaninda ne tur tesirlerinin oldugu ve toplumun buna nasil tepki verdigini, turkuler uzerinden...
Uploads
Papers by Fatma Acun