Humaita
| Humaita Humaitá | ||
|---|---|---|
| Tetã |  Paraguái
| |
| Tetãvore | Ñe'ẽmbuku | |
| Távayguakuéra | 1.530 ava | |
| Ape távagui | 20.002 km² | |
| ISO | ||
| Yvatekue | 44 m | |
| Koordinasion | ||
Humaita ha’e peteĩ tavaguasu Paraguáipe, oiméva Tetãvore Ñe’ẽmbukúpe-pe, oĩmeva ysyry Paraguái ñemby rembeýpe.
Kóva ojehayhuterei Paraguáipe, ojepurú akue Ñorairõ Paraguáigua-pe. Heta ñorairõ oikó kóva-pe ha umi yvy ijykereguape, Paraguái rembiasakuepe oñemandu'porã'iterei.
Téra tendágui oúva
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Héra ou avañe’ẽ guaranígui yma he’iséva ymaguáre ha itá he’iséva ita. Humaita'he’iséva Ita ymaguaréva
Tetãnguéra
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Geografía oñemombaretéva ko’ã tendáre ha’e peteĩ sávana yvy ipéva, ijyvy morotĩ, ndojehechái oñemokoníha. Péva hi’aguĩva ysyry jerégui, péva oguahẽvo y ojupi jave, upévare tuicha mba’eva’ekue geopolítica ohasáva upérõ.
Ára pytu
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]EÁra pytu imarangatu, katuetéva ohechauka ha oñeñandu temperatura tropical, ohóva mínima 0 ºC araro’ýpe, ha arahakúpe 40 ºC rupi.
Demografía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Tavaguasu yvypóra ndahetáiva ipype.
Tembiasákue
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Kóva ha’eva’ekue peteĩ Humaita peteĩ fortaleza oñemohendáva Río Paraguái asúpe, amo 430 km yvy gotyo Paraguaýgui.
Ojegueromandu’avo Guerra de la Tríple Alianza (1864-1870), ko tenda guive oĩ ñangareko vía fluvial jeike tavaguasu, Paraguaýpe, omopyendáva ñemombarete ha kyhyje upe complejo ojeguerekóva defensa paraguaya ramo.
Sistema ojeporúva defensa ramo Humaita oipuru ñepyrũ Carlos Antonio López (1790-1862). Péva oheróva ysyry ojerévo hapépe, omopyendáva defensa ramo heta jey, upéicha yvy rupive río gotyo. Avei mokõi muro orekóva casamata artillada pohýiva, orekóva umi kuartel tropa oficial, depósito munición, ñorãirõ ombojurúva, ofisína, tupão, tyvyty ha karugua área ojeréva, omo’ãva heta kilómetro trinchera. Péicha hupa ramo oreko ysyryguasu, mina ha mbohapy hilera kakuaa itasãva ohapejokóva navegación upe trecho ohenóiva fortaleza.
Pe kuártel general ha’éva centro del poder militar Francisco Solano López, poderoso complejo defensivo, imbyte rypy’üme, oiméva artillado río gotyo haimete ochenta piesa rupi, ha yvy ykére gotyo ohasáva cien tatarendýpe upe reductotenda ombohováiva ysyryguasu.
Upéva rire ojokóva progreso fuerzas aliadas haimete mokõi ary jey 1866 ha 1868, ndaipórigui ñangareko insalubridad oĩgui upe tendáre, atáke paraguayo, vanguardia mbaretépe ha mba’eve ndojejapóigui. Péva 1867 guive ombohapévo Marques de Caxias (1803-1880), posición oñepyrũ ho’a ha opyta ha’eño, oipyhy ramo umi tropa aliada conquista Tajy-gui (2 jasypateĩ 1867), oikytĩva comunicación fluvial ha yvy Humaita oiko tavaguasu ramo.
Ipahápe oatáka tropa 3º Cuerpo de ejército brasileño omotenondéva Mariscal del Campo Manuel Luís Osório (1808-1879), ombotovéva umi atáke 21 jasyapy guvie 17 jasypokõi 1868. Ohejáva fuerzas paraguayas, oiporúva tropa brasileña, péva 25 jasypokõi 1868 ha upe ára guive oiporu omopyendávo operación campaña aliado-kuéra.
Oime gueteri upe contienda-pe upe Tupão ruina, ho’apava’ekue ombokapúgui guarini ambue tetãguáva.
Museo Histórico tavaguasúpe, ha’eva’ekue kuártel Mariscal López, hetaiterei trofeo ojeguereko ko ñorãirõgui.
Economía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Oikóva ipype omba’apo ganadería-pe, ko’ãva agricultura mbovýve ha peteĩ parte oñemomba’eguasúva población omomba’apóva pira kutu ha iñekuave’ẽ.
Arte ha Artesanía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Péicha ko’ã tembiapo ou por0Òva umi tavayguakuéra oike artesanía, cuadro ojejapóva arpillera, florero, manopla, esponja vegetal-pe omba’apóva ha oñeikuave’ẽva. Avei omba’apo alfombra ha tápiz rústico, mantel ha umi mba’e ojejapóva krochépe.
Mbayrumýi
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Mba’éichapa oñeguahẽ
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ko tavaguasúpe oñeguahẽ, Asunción guive tape guasu 1 rupi, ha tavaguasu San Ignacio, oipyhýva desvío Pilar. Oñeguahẽ Pilar, ha ojehasa tavaguasu yvy gotyo, ojehóvo 40 km-ve upe ruta terraplenada, ndorekóiva asfalto ári.
Ojeguereko umi ómnibus osẽva terminal Asunción guive Pilar peve, ha péva línea de omnibus interurbanooguahẽva Humaita peve. Upe tenda guive ikatu oñeguahẽ tape guasu 6 rupive, oñeguahẽ Encarnación-pe ha ojeju jey Asunción gotyo, ha upéi oñeguahẽ San Ignacio oĩ ko’ápe upe desvío ohóva Pilar peve.
Patrimonio
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Kóva ha’e patrimonio histórico de la ciudad hetaiterei mba’e ogueromandu’águi. Oñemombareteva’ekue ñorãirõme, ha ndaipóri pete{i táva ojeporuvéva ko tendáicha ñorãirõ guasu triple alianza-pe, ohapejokóva invasión aliada. Kóva oime jave jha’eño ha kane’õme, ho’a bastión, ñorãirõ oñemohu’ã.
Turismo
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Humaitápe oñeguahẽ propósito turístico-pe. Ou umi delegación temimbo’e opavate tenda Paraguáqigui oguahẽva, militar paraguayo, brasileño, argentino, yvypóra estadounidense ha europoeo-kuéra, oikuaaséva umi mba’e hembýva Guerra de la Triple Alianza-gui ohechava’erãva.
Ruina Humaita, ha’éva tupão San Carlos Borromeo, ombokapúva flota aliada, orekóva símbolo ramo komunidad.
- Ruina Humaita: opytáva ha ohechaukáva ombokapu hague tetã ambue guarini ñorãirõ guasu jave. Péva tupão San Carlos Borromeo, omondóva omopu’ã hague Carlos Antonio López ha oinauguráva 1 jasyteĩ 1861 jave. Upérõ, oñembojerovia ha’eha Amérikape iporãvéva ojeguerekóva.
- Museo López kuártelkue:orekóva 3 koty ko’ápe ojehechauka umi reliquia ojuhúva okñemotenonde hague batalla; fusil vála, kañón, estrivo, espuela, espada ha ambue tembiporu ojeporúva ñorãirõ aja.
- Itapytapúnta
- kurupayty
- Estero Bellaco
Ojeguereko umi tenda ojepytu’úha, haa’éva hotel Municipal, arquitectura italianizante, omopu’ãva siglo XIX jave, ko’ápe memorioso, ha’éva heta ára tenda opytu’uhágue gral. Stroessner, oiko jave revolución 1947.
Gastronomía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Oñeemotenondévo upe plazoleta yvyramáta mbytépe õmbojeguáva tajy ha eukalipto henyhẽva umi tu’ĩ ha iñe’ẽme opurahéiva, opu’ãva complejo gastronómico La Terraza, ipyahúva. Restaurante, oipe’ava hokẽ arakõi guive arakõi meve, okikuave’ẽva mbohapy tembi’u ára ha ára: oñerambosa, ojekaru ha ojekaru pyhare.
Tenda pirakutúha
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Ko tenda oiméva tenda ndaijojaháiva porãgui oĩva ysyry Paraguái rembe’ýpe ha oñemoaguĩva río Paranágui, Humaita oikuave’ẽ pira ñegueno{e ysyrýgui. Opáichagua mymba ypégua oiméva ko ysyrýpe ha’éva boga, mandi’i, bagre, pirãi, armado, pico de pato, piraju, suruvi, paku, karimbata ha ambue mymba mimi ome’ẽva pescador-kuérape viru okaru haguã. Péicha milanesa suruvígui ojejapóva ha’e plato gastronómico ojeguerohoryvéva bar ha restaurant upe távape oñemomba’eguasúva. Oñemotenonde va’erã mba’ejerúre, ani haguã oĩ tapykue, ikatu haguã oñemohenda hekopete ojjerurévo upe tembi’u hérava chupín pirágui ojejapóva ha ojeguerohoryetéva.