Rei de romanos

Rei de romanos^[1]^[2] (en latín: Rex Romanorum) foi o título utilizado por Siagrio, e máis adiante polo rei alemán seguindo a súa elección polos príncipes-electores desde a época do Emperador Henrique II (1014-1024) en adiante. Este título supoñía unha reclamación para ser elixido Sacro Emperador Romano, e dependía da coroación polo papa.

Orixe

A unción e coroación imperial de Lois II en abril de 850, asentou unha constante ao longo do medievo, de que tales ritos só podería facelos o papa, e en Roma, incluso se o rei xa fora unxido previamente. En 855, coa abdicación e morte do emperador Lotario I, Lois II, que por entón xa era rei de Italia, non obtivo territorios ao norte dos Alpes na repartición efectuada por Lotario I. Ao quedar como soberano italiano, o título imperial quedou confinado en Italia^[3]^[4] e o rei encargado da defensa do papado, do que resultou, tras a morte de Lois II, que o propio papado se arrogou a iniciativa de designar ao emperador.^[5]

Este principio, de que só o papa podía coroar o emperador, e que o emperador era o protector da Igrexa romana, que se estableceu no período carolinxio, continuou a partir do século X cando Odón I reclamou ao papa o recoñecemento do seu status político.^[6] Odón I empregou o título de Imperator Augustus, e foron o seu fillo Odón II e o seu neto Odón III os que decantaron a afirmación do Imperio centrada en Roma, e manifestada definitivamente a través da súa intitulación como Romanorum Imperator Augustus en 982.^[7]

Porén, o papa era o que en último lugar podía coroar o soberano alemán como emperador; o soberano alemán era potencialmente un emperador e podían pasar anos antes de levarse a cabo a coroación imperial, co que os soberanos alemáns debían conformarse co título de rex.^[8] O vínculo entre os reis alemáns coa coroa imperial foi reforzado con Conrado II ao intitularse como designado para a coroa imperial dos romanos, Imperium designatus Romanorum, sendo xa rei de Alemaña e de Italia. Finalmente, foi Henrique III cando se estableu a conexión entre o seu título real e a coroa imperial cando emitiu un diploma o 14 de xaneiro de 1040 onde, por primeira vez, apareceu a expresión Romanorum Rex (Rei de romanos). O uso deste termo foi estendéndose máis frecuentemente e estableceuse de forma máis permanente con Henrique V,^[9] coa intención de contrarrestar a designación pexorativa e limitada de Rex Teutonicorum coa que o papa se refería a el durante a Querela das Investiduras.^[10]^[11]

Significado

O Rei de romanos pode ser considerado como un emperador electo en espera de ser coroado como tal en Roma, ou como o herdeiro do emperador designado en vida do propio emperador.^[12] Isto é, o Rei de romanos podería ser o herdeiro dun emperador ou un soberano do Sacro Imperio en exercicio en «espera de coroación» e que se intitularía emperador cando fose coroado polo papa en Roma.^[13] O rei de Romanos intitulábase como Romanorum Rex semper Augustus antes de ser coroado Romanorum Imperator semper Augustus polo papa —até o ano 1508—.

Un emperador xa coroado desexoso de transmitir o seu trono á súa descendencia nunha monarquía electiva, facía elixir o seu sucesor durante o seu reinado pola súa propia iniciativa, co consentimento dos Príncipes Electores e de acordo coas provisións da Bula de Ouro de 1356. Deste modo, á morte do emperador, había xa un rei que o sucedía inmediatamente, sen requirir outra coroación ou Wahlkapitulation, posto que xa fora xurada unha capitulación; así evitábase un trono vacante e conflitos de intereses nunha nova elección.^[14] Este sucesor tomaba o título de Rei de romanos e coroábase en Aquisgrán ou en Frankfurt, e non interviña no goberno salvo incapacidade do emperador ou que este renunciase ás súas responsabilidades (como fixeron Maximiliano I durante o reinado do emperador Frederico III ou Fernando I durante o reinado do emperador Carlos V), a súa única función era ser o vigairo xeral do Imperio.^[15]

Se á morte do emperador non había ningún Rei de romanos electo, entón facíase necesaria unha elección por electores, acorde coas provisións da Bula de Ouro de 1356. Durante a vacancia no trono, a autoridade era exercida por dous vigairos imperiais: o conde palatino do Rin (Pfalzgraf bei Rhein) e o duque de Saxonia (Herzog von Sachsen).^[16]

Desde o ano 1508, o Rei de romanos Maximiliano I intitulose, co consentimento do papa Xulio II, como emperador electo (Erwählter Römischer Kaiser), co que xa non necesitaba ser coroado polo papa, senón que bastaba coa coroación nos seus territorios. Así, a posición do Rei de romanos quedou limitada a ser o herdeiro electo en vida do emperador, que automaticamente pasaba a ser emperador electo á morte do seu predecesor sen necesidade doutra cerimonia.

Lista dos reis dos Romanos

Nota: con fondo amarelo, os reis de Romanos que foron coroados emperadores do Sacro Imperio.

Rei de romanos	Dinastía	Elección / Coroación como Rei de romanos	Final
Henrique V	Salia	10 de maio de 1098 / 6 de xaneiro de 1099	13 de abril de 1111 Coroación imperial

Lotario II	Supplinburgo	24 de agosto de 1125 / 30 de agosto de 1125	4 de xuño de 1133 Coroación imperial
Conrado III rei rival	Hohenstaufen	18 de decembro de 1127 Elección como rei rival	Setembro de 1135 Renuncia

Conrado III	Hohenstaufen	7 de marzo de 1138 / 13 de marzo de 1138	15 de febreiro de 1152 †
Henrique Berenguer	Hohenstaufen	Marzo de 1147 / 30 de marzo de 1147	Agosto de 1150 †

Frederico I	Hohenstaufen	5 de marzo de 1152 / 9 de marzo de 1152	18 de xuño de 1155 Coroación imperial

Henrique VI	Hohenstaufen	Xullo de 1169 / 15 de agosto de 1169	15 de abril de 1191 Coroación imperial
Frederico II	Hohenstaufen	25 de decembro de 1196 Primeira elección como Rei de romanos	6 e 8 de marzo de 1198 Elección de Filipe de Suabia^[17]

Filipe de Suabia	Hohenstaufen	6 e 8 de marzo de 1198 / 8 de setembro de 1198 (Primeira coroación) e 6 de xaneiro de 1205 (Segunda coroación)	21 de agosto de 1208 †
Odón IV rei rival	Güelfa	9 de xuño de 1198 / 12 de xullo de 1198	Recoñecido como lexítimo Rei de romanos

Odón IV	Güelfa	22 de setembro de 1208 e 11 de novembro de 1208 Segunda elección como lexítimo Rei de romanos	4 de outubro de 1209 Coroación imperial
Frederico II rei rival	Hohenstaufen	Novembro de 1211 e 5 de decembro de 1212 Segunda elección (como rei rival) / 9 de decembro de 1212 Primeira coroación (como rei rival)	Recoñecido como lexítimo Rei de romanos

Frederico II	Hohenstaufen	25 de xullo de 1215 Segunda coroación como lexítimo Rei de romanos	22 de novembro de 1220 Coroación imperial
Henrique	Hohenstaufen	23 de abril de 1220 / 8 de maio de 1222	4 de xullo de 1235 Deposto
Henrique Raspe rei rival	Ludowinger	22 de maio de 1246 Elección como rei rival	16 de febreiro de 1247 †

Conrado IV	Hohenstaufen	Febreiro e xullo de 1237 Elixido e confirmado, pero non coroado	21 de maio de 1254 †
Guillerme de Holanda rei rival	Holanda	3 de outubro de 1247 / 1 de novembro de 1248	28 de xaneiro de 1256 †

Ricardo de Cornualla	Plantagenet	13 de xaneiro de 1257 / 17 de maio de 1257	2 de abril de 1272
Afonso de Castela rei rival	Borgoña	1 de abril de 1257 Elixido rei rival pero non coroado	Maio de 1275 Renuncia

Rodolfo I	Habsburgo	29 de setembro de 1273 / 24 de outubro de 1273	15 de xullo de 1291 †

Adolfo de Nassau	Nassau	5 de maio de 1292 / 24 de xuño de 1292	23 de xuño de 1298 Deposto / 2 de xullo de 1298 †

Alberte I	Habsburgo	24 de xuño e 27 de xullo de 1298 / 24 de agosto de 1298	1 de maio de 1308 †

Henrique VII	Luxemburgo	27 de novembro de 1308 / 6 de xaneiro de 1309	29 de xuño de 1312 Coroación imperial

Lois IV	Wittelsbach	20 de outubro de 1314 / 25 de novembro de 1314	17 de xaneiro de 1328 Coroación imperial
Frederico de Habsburgo rei rival	Habsburgo	19 de outubro de 1314 / 25 de novembro de 1314	5 de setembro de 1325 Tratado de Trausnitz
Frederico de Habsburgo	Habsburgo	7 de xaneiro de 1326 Rei de romanos correxgente polo tratado de Ulm	13 de xaneiro de 1330 †
Carlos IV rei rival	Luxemburgo	11 de xullo de 1346 / 26 de novembro de 1346	Recoñecido como lexítimo Rei de romanos

Günther de Schwarzburg rei rival	Schwarzburg	30 de xaneiro de 1349 / 6 de febreiro de 1349	26 de maio de 1349 Renuncia polo tratado del Eltville
Carlos IV	Luxemburgo	17 de xuño de 1349 / 25 de xullo de 1349 Segunda elección / coroación como lexítimo Rei de romanos	5 de abril de 1355 Coroación imperial

Venceslau	Luxemburgo	10 de xuño de 1376 / 6 de xullo de 1376	20 de agosto de 1400 Deposto
Frederico de Brunswick-Lüneburg rei rival	Güelfa	22 de maio de 1400 Elixido rei rival	5 de xuño de 1400 †

Roberto do Palatinado	Wittelsbach	21 de agosto de 1400 / 6 de xaneiro de 1401	18 de maio de 1410

Sexismundo	Luxemburgo	20 de setembro de 1410 e 21 de xullo de 1411 / 8 de novembro de 1414	31 de maio de 1433 Coroación imperial
Jobst de Moravia rei rival	Luxemburgo	1 de outubro de 1410 Elixido rei rival	8 de xaneiro de 1411 †

Alberte II	Habsburgo	18 de marzo de 1438 Elixido pero non coroado como Rei de romanos	27 de outubro de 1439 †

Frederico III	Habsburgo	2 de febreiro de 1440 / 17 de xuño de 1442	19 de marzo de 1452 Coroación imperial

Maximiliano I	Habsburgo	16 de febreiro de 1486 / 9 de abril de 1486	4 de febreiro de 1508 e 6 de febreiro de 1508 Recoñecemento e coroación como Emperador electo

Carlos V	Habsburgo	28 de xuño de 1519 / 23 de outubro de 1520	26 de outubro de 1520 Recoñecemento como Emperador electo

Fernando I	Habsburgo	5 de xuño de 1531 / 11 de xaneiro de 1531	24 de marzo de 1558 Coroación como Emperador electo

Maximiliano II	Habsburgo	28 de novembro de 1562 / 30 de novembro de 1562	25 de xullo de 1564 Recoñecemento como Emperador electo

Rodolfo II	Habsburgo	27 de outubro de 1575 / 1 de novembro de 1575	12 de outubro de 1576 Recoñecemento como Emperador electo

Fernando III	Habsburgo	22 de decembro de 1636 / 30 de decembro de 1636	15 de febreiro de 1637 Recoñecemento como Emperador electo
Fernando IV	Habsburgo	31 de maio de 1653 / 18 de xuño de 1653	9 de xullo de 1654 †

Xosé I	Habsburgo	23 de xaneiro de 1690 / 26 de xaneiro de 1690	5 de maio de 1705 Recoñecemento como Emperador electo

Xosé II	Habsburgo-Lorena	27 de marzo de 1764 / 3 de abril de 1764	18 de agosto de 1765 Recoñecemento como Emperador electo

Outras mencións

Rex Romanorum foi tamén o título co que os bárbaros xermanos invasores do Imperio romano denominaron o territorio da Galia, aínda non xermanizado, sobre o que gobernaba Siagrio (464-486).

Durante o Imperio de Oriente (Imperio romano de Oriente), cuxa capital era Constantinopla, usábase a lingua grega, e para utilizar o termo latino imperator (emperador) facían referencia á palabra basileus (rei), aínda que o monarca levaba o título de Βασιλεύς των Ρωμαίων (Basileús tōn Rōmaniōn), é dicir: "Rei de romanos".

A Napoleón II outorgóuselle por nacemento o título de Rei de Roma, a instancias do seu pai o emperador de Francia Napoleón I o 17 de febreiro de 1810.

Notas

↑ "rei". Enciclopedia Galega Universal 14. Ir Indo Edicións. 1999-2002. pp. 353–354. ISBN 84-7680-288-9. 12 rei de romanos HIST Título oficial do emperador de Alemaña adoptado regularmente a partir de Enrique IV...
↑ "rei". Diciopedia do século 21 3. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 1773. ISBN 978-84-8288-942-9. Rei de romanos Título que posuían o emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico, non coroado aínda polo papa, e o seu sucesor.
↑ Barraclough, Geoffrey (1976). The crucible of Europe: the ninth and tenth centuries in European history (en inglés). University of California Press. p. 70. ISBN 9780520031180.
↑ Folz, Robert (1974). The Coronation Of Charlemagne (en inglés). Routledge & K.Paul. pp. 197–199. ISBN 0710078471.
↑ Canning, Joseph (1996). A history of medieval political thought, 300-1450 (en inglés). Routledge. p. 72. ISBN 9780415013499.
↑ Canning, Joseph (2014). A history of medieval political thought, 300-1450 (en inglés). Routledge. p. 95. ISBN 9781136623424.
↑ Canning, Joseph (2014). A history of medieval political thought, 300-1450 (en inglés). Routledge. pp. 96–97. ISBN 9781136623424.
↑ Reuter, Timothy (2014). Germany in the Early Middle Ages C. 800-1056 (en inglés). Routledge. p. 274. ISBN 9781317872399.
↑ Weinfurter, Stefan (1999). The Salian Century: Main Currents in an Age of Transition (en inglés). University of Pennsylvania Press. pp. 27–28. ISBN 9780812235081.
↑ Weinfurter, Stefan (1999). The Salian Century: Main Currents in an Age of Transition (en inglés). University of Pennsylvania Press. p. 155. ISBN 9780812235081.
↑ Reuter, Timothy (2014). Germany in the Early Middle Ages C. 800-1056 (en inglés). Routledge. p. 275. ISBN 9781317872399.
↑ "General Series". Historical Association (en inglés) (16): 16. 1950.
↑ Prothero, G. W.; Ward, A. W.; Leathes, Stanley (1902). Cambridge modern history (en inglés) 1. Cambridge University Press. p. 289.
↑ The Museum: or the literary and historical register (en inglés) 2. Robert Dodsley. 1746. p. 317.
↑ The modern part of an Universal history, from the earliest accounts to the present time (en inglés) 42. T. Osborne, C. Hitch, A.Mi llar, John Rivington, S. Crowder, B. Law, T. Longman, and C. Ware. 1764. p. 110.
↑ The Museum: or the literary and historical register (en inglés) 2. Robert Dodsley. 1746. pp. 317–318.
↑ Milman, Henry Hart (1880), History of Latin Christianity: including that of the popes to the pontificate of Nicolas V, Volume 5, Ed. Armstrong, páxs.203-204

Véxase tamén

Bibliografía

The London magazine, and monthly chronologer, ed. Edward Ekshaw, 1741
George Sale, George Psalmanazar, Archibald Bower, John Campbell, George Shelvocke, John Swinton, An Universal history, from the earliest accounts to the present time, Volumen 50, Printed for C. Bathurst, 1783
Helmut Beumann (1995): "Rex Romanorum", en: Lexikon des Mittelalters, tomo VII. Múnic: LexMA-Verlag. ISBN 3-7608-8907-7.

Outros artigos

Lista de emperadores do Sacro Imperio Romano

Ligazóns externas

Royal Styles (en inglés). Consultada o 14 de outubro de 2016.

[EGU-1] "rei". Enciclopedia Galega Universal 14. Ir Indo Edicións. 1999-2002. pp. 353–354. ISBN 84-7680-288-9. 12 rei de romanos HIST Título oficial do emperador de Alemaña adoptado regularmente a partir de Enrique IV...

[DS21-2] "rei". Diciopedia do século 21 3. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 1773. ISBN 978-84-8288-942-9. Rei de romanos Título que posuían o emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico, non coroado aínda polo papa, e o seu sucesor.

[3] Barraclough, Geoffrey (1976). The crucible of Europe: the ninth and tenth centuries in European history (en inglés). University of California Press. p. 70. ISBN 9780520031180.

[4] Folz, Robert (1974). The Coronation Of Charlemagne (en inglés). Routledge & K.Paul. pp. 197–199. ISBN 0710078471.

[5] Canning, Joseph (1996). A history of medieval political thought, 300-1450 (en inglés). Routledge. p. 72. ISBN 9780415013499.

[6] Canning, Joseph (2014). A history of medieval political thought, 300-1450 (en inglés). Routledge. p. 95. ISBN 9781136623424.

[7] Canning, Joseph (2014). A history of medieval political thought, 300-1450 (en inglés). Routledge. pp. 96–97. ISBN 9781136623424.

[8] Reuter, Timothy (2014). Germany in the Early Middle Ages C. 800-1056 (en inglés). Routledge. p. 274. ISBN 9781317872399.

[9] Weinfurter, Stefan (1999). The Salian Century: Main Currents in an Age of Transition (en inglés). University of Pennsylvania Press. pp. 27–28. ISBN 9780812235081.

[10] Weinfurter, Stefan (1999). The Salian Century: Main Currents in an Age of Transition (en inglés). University of Pennsylvania Press. p. 155. ISBN 9780812235081.

[11] Reuter, Timothy (2014). Germany in the Early Middle Ages C. 800-1056 (en inglés). Routledge. p. 275. ISBN 9781317872399.

[12] "General Series". Historical Association (en inglés) (16): 16. 1950.

[13] Prothero, G. W.; Ward, A. W.; Leathes, Stanley (1902). Cambridge modern history (en inglés) 1. Cambridge University Press. p. 289.

[14] The Museum: or the literary and historical register (en inglés) 2. Robert Dodsley. 1746. p. 317.

[15] The modern part of an Universal history, from the earliest accounts to the present time (en inglés) 42. T. Osborne, C. Hitch, A.Mi llar, John Rivington, S. Crowder, B. Law, T. Longman, and C. Ware. 1764. p. 110.

[16] The Museum: or the literary and historical register (en inglés) 2. Robert Dodsley. 1746. pp. 317–318.

[17] Milman, Henry Hart (1880), History of Latin Christianity: including that of the popes to the pontificate of Nicolas V, Volume 5, Ed. Armstrong, páxs.203-204

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]