Federico Mediante
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1888  Abres, España |
| Morte | 1951 (62/63 anos) Madrid, España |
| Actividade | |
| Ocupación | escritor, xornalista |
| Carreira militar | |
| Conflito | guerra de Melilla |
| Familia | |
| Cónxuxe | Horentina Acosta Waytorn |
 | |
Federico Mediante Noceda, nado en Abres (A Veiga) en 1888 de pais de Abres e Conforto,[1] e finado en Madrid en 1951, foi un escritor e xornalista asturiano e ligado a Ribadeo.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]
Fillo do mestre Manuel Mediante, Federico acompañaba ó seu avó materno nas viaxes entre Ribadeo e Xixón no seu barco.[2] Emigrou a Arxentina con 14 anos de idade. Alí tivo varios traballos. En 1907 volveu a España e ingresou como voluntario no Rexemento de Infantaría Príncipe, co que participou na Guerra de Melilla, onde foi feito prisioneiro. Unha vez liberado retornou á súa terra natal.
En 1914 viaxou de novo á Arxentina, onde colaborou con xornais como El Argentino ou El Comercio e fundou La Tarde. Colaborou despois en Eco de Galicia, Heraldo de Galicia, El Regional, El Compostelano, La Comarca, Las Riberas del Eo e Vida Gallega.
Traballou de actor de teatro e enrolouse nun circo co que visitou Mercedes, Buenos Aires, onde coñeceu a Horentina Acosta Waytorn coa que casou. Retornou a España, instalándose en Madrid. Alí traballou como explicador de películas de cine mudo.[3]
Anarquista, co golpe de Estado do 18 de xullo de 1936 refuxiouse en Ribadeo onde o seu irmán José rexentaba o Café-Bar Mediante, quedando separado da muller.[1] Ao finalizar a guerra, grazas á carta de recomendación do director de Las Riberas del Eo, puido regresar a Madrid xunto á súa muller.[4] En Ribadeo escribiu Versos de Ausencia e A orillas del Pilcomayo, a súa primeira obra de aventuras, xénero que o faría famoso.
Morreu no 1951 dun cancro de gorxa.[2]
Obra
[editar | editar a fonte]Foi autor de máis dun cento de novelas populares,[5] chamadas daquela 'novelas de un duro',[1] empregando varios pseudónimos, H. A. Waytorn (que son as iniciais da súa muller) e outros como Fred Baxter, Norman Lincoln, Walter Brown, Hendrix Keyne, Spencer Scott, J. Medhel, Bill O'Hara, Boris King, King Drake ou Warner Williams.[4] Na Biblioteca nacional de España hai fichas de 272 das súas obras.[6]
Asemade, escribiu poesía e crónicas a ambas beiras do Atántico.[1]
Recoñecementos
[editar | editar a fonte]No 2023 publícase "Federico Mediante, el Salgari español", de Ana Rosa Martínez Loredo, neta súa.[2] En 2024 preséntase en Ribadeo unha segunda edición, lanzada por Eoditorial.[1]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 "«Mi abuelo escribió 272 novelas de aventuras en los años cuarenta»". La Voz de Galicia (en castelán). 2024-12-08. Consultado o 2024-12-08.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "Un libro recupera la vida y obra del ribadense Federico Mediante, el Salgari español". La Voz de Galicia (en castelán). 2023-11-12. Consultado o 2023-11-12.
- ↑ Sánchez Salas, Daniel (1998). "La figura del explicador en los inicios del cine español" pp. 73-84. Actas del VI Congreso de la A.E.H.C (en castelán).
- ↑ 4,0 4,1 Martínez Loredo, Ana Rosa (14/12/2021). "Federico Mediante". Álbum de Galicia. Consello da Cultura Galega.
- ↑ Cora, Xosé de (13/7/2021). "Federico Mediante, autor de cien novelas, actor, explicador de películas…" (en castelán).
- ↑ Martínez Loredo, Ana Rosa (2024). Federico Mediante. El Salgari español. Eoditorial. ISBN 9788412847192.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Fernández, Martín (14/5/2017). "Federico Mediante, autor de cien novelas populares vinculado al cine y a Ribadeo" La Voz de Galicia (en castelán).
- Sánchez Chaves, Alberto (8/6/2016) "Federico Mediante Noceda, el explicador" La Memoria del Bolsilibro (en castelán).
