Xeración do 28

O nome Xeración do 28 coñécese como o colectivo venezolano de universitarios que protagonizou un movemento de carácter académico e estudantil no entroido de Caracas de 1928 que desembocou nun enfrontamento co réxime de Juan Vicente Gómez.

Estudantes da Xeración do 28.

Esta actividade política desatada en 1928, con protestas e discursos políticos cargados de ideas marxistase anti-gomecistas, levou a centos de estudantes á prisión da Rotunda e ao castelo de Puerto Cabello.

Pouco despois da liberación dos estudantes produciuse un achegamento entre algúns destes Juan José Palacios, Francisco Rivas Lázaro, Fidel Rontondaro e Germán Tortosa, entre outros, con mozos oficiais do Exército, entre os que se atopaba Eleazar López Contreras fillo, co propósito de planificar un golpe de estado que se levou a cabo o 7 de abril de 1928, pero que estivo controlado por Eleazar López Contreras. Os seus principais autores foron presos na Rotunda .

Neste movemento participaron como estudantes: Agustín Valdivieso Otaola, Rómulo Betancourt, Jóvito Villalba, Andrés Eloy Blanco, Juan Oropeza, Raúl Leoni, Rafael Vegas, Humberto Tejera, Miguel Otero Silva, Edmundo Fernández, Juan Bautista Fuenmayor, Germán Suárez Flamerich, Miguel Suárez Acosta Saignes, Kotepa Delgado, Juan Oropeza, Elías Toro, Rodolfo Quintero e Fernando Salvador Key Sánchez, Francisco Ignacio Romero Villalobos, entre outros. Segundo Miguel Otero Silva, o movemento estivo formado por un total de 252 estudantes.

Importancia

Foi o primeiro movemento de masas exitoso na historia política de Venezuela. Deste grupo xurdiron os dirixentes que comezaron a organizar os novos grupos políticos que constituían o futuro e instrumentos de loita política contra o goberno de Gómez.

Acto de febreiro

O entroido

Os actos para o entroido consistiron en:

• Desfile da Universidade Central de Venezuela ata o Panteón Nacional, en homenaxe aos heroes da Independencia.
• Coroación da raíña dos estudantes Beatriz I (Beatriz Peña Arreaza), no Teatro Municipal de Caracas .
• Recital xuvenil, nun teatro da capital.
• Concentración xuvenil en La Pastora.

Todo no marco do fortalecemento da nova Federación de Estudantes de Venezuela, promovida por mozos estudantes que pretendían reconstruír esta entidade, pechada no pasado por Cipriano Castro.

Todo comezou o luns 6 de febreiro e transcorreu con normalidade durante o tempo, até que comezaron os pronunciamentos, o primeiro dos cales foi de José Pio Tamayo, que recitou un poema dedicado á raíña Beatriz I, considerada por algúns como a primeira antigomecista. manifesto. O poema decía:

(...)Pero no, Majestad

que he llegado hasta hoy,

y el nombre de esa novia se me parece a vos!

Se llama: ¡LIBERTAD!

Decidle a vuestros súbditos

-tan jóvenes que aún no pueden conocerla-

que salgan a buscarla, que la miren en vos,

¡vos, sonriente promesa de escondidos anhelos!

Vuestra justicia ordene.

Y yo, enhiesto otra vez,

-alegre el junco en silbo de indígena romero-

armado de esperanzas como la antigua raza,

proseguiré en marcha.

Pues con vos, Reina nuestra,

juvenil, en su trono, ¡se instala el porvenir!

Ao día seguinte na Praza da Pastora Joaquín Gabaldón Márquez, nunha vehemente arenga aos estudantes, convidounos a seguir o exemplo dos mozos patriotas na Victoria de 1814 e o mércores día 8 no teatro Rívoli, nun recital de poesía., estalaron os discursos políticos onde falaron Miguel Otero Silva, Manuel Noriega Trigo, Gonzalo Carnevali, Jacinto Fombona Pachano, Antonio Arráiz e Rómulo Betancourt.

Cárcere, protesta e liberdade

O goberno puxo fin á celebración e o 14 de febreiro, Día da Xuventude: polas súas intervencións detiveron aos estudantes de Dereito Rómulo Betancourt, Joaquín Gabaldón Márquez e Jóvito Villalba, Prince Lara por romper a placa e a Pío Tamayo polo seu poema "subversivo".

En solidariedade cos detidos, máis de douscentos universitarios difundiron un telegrama a Juan Vicente Gómez no que se consideraban corresponsables do ocorrido, polo que tamén foron encarcerados 214 deles, agora na antiga fortaleza colonial de Puerto Cabello. Ante este abuso de autoridade, en Caracas estalaron novas protestas populares, acompañadas do peche de negocios e folgas, que se estenderon a outras partes do país. Para calmar, e nun acto sen precedentes, o goberno deixou en liberdade aos mozos estudantes doce días despois da súa detención, que foron aplaudidos polos populares ao regresar á capital.

7 de abril Rebelión

Nos primeiros días do mes de abril, o día 7, tivo lugar o levantamento militar do capitán Rafael Alvarado e dos subtenentes Barrios, Fernández e Leffman (da Academia Militar), os militares contaron co apoio inmediato e amplo dos estudantes. e outros sectores da sociedade caraqueña. Deste xeito, os dirixentes estudantís do 28 que iniciaran un movemento de protesta, víronse moi pronto nun movemento armado que tiña como finalidade derrocar o goberno de Gómez.

Aínda que os rebeldes conseguiron controlar o cuartel de Miraflores, cando acudiron ao Cuartel de San Carlos para facer o mesmo, comprobaron que os alí implicados foran dominados polo propio xeneral López Contreras. A pesar de que o movemento foi facilmente suprimido polo goberno de Gómez, demostrou a existencia de tendencias contrarias ao gomecismo, pero que non proviñan do vello caudillismo do século XIX. Anos máis tarde, o capitán Alvarado declararía sobre a sublevación:

«...después de la fiesta de los estudiantes comprendí que el estado de ánimo del pueblo de Venezuela, en un momento dado, era posible que acompañara a un individuo de ideas nuevas (sin ser socialista) hasta la realización de un plan preconcebido...».

En definitiva, todos os implicados no levantamento foron detidos e xulgados en condicións de tortura e crueldade. O capitán Alvarado morreu no cárcere do castelo de Puerto Cabello o 12 de decembro de 1933 e a maioría dos seus compañeiros permaneceron no cárcere até a morte do xeneral Gómez en decembro de 1935.

Véxase tamén

• Plan de Barranquilla
• Grupo Revolucionario de Esquerda
• Universidade Central de Venezuela

Bibliografía

• Arquivo Rómulo Betancourt. Tomo 1, 1917-1929. Caracas : Ed. Fundación Rómulo Betancourt 1988.