República das sete illas

A República das Illas Xónicas ou República das Sete Illas é o nome que recibe a entidade formada polas sete illas do mar Xónico (antigamente pertencentes á República de Venecia ) situadas entre Grecia e Italia creada en 1800 baixo a protección do imperios ruso e otomán . Non debe confundirse coa heptanesa, que era unha rexión de Grecia durante o dominio otomán formada polas mesmas illas.

República das sete illas

Επτάνησος Πολιτεία (el) Repubblica Settinsulare (it)
Localización
38°30′N 20°30′L
Capital	Corfú
Poboación
Lingua oficial	lingua grega lingua italiana
Relixión	Cristianismo ortodoxo e catolicismo
Xeografía
Superficie	2.506 km²
Datos históricos
Creación	21 de marzo de 1800
Disolución	1807
Sucedido por	segundo goberno francés nas Illas Xónicas
Organización política
Forma de goberno	aristócrata república
Órgano lexislativo	Parlamento ,
Moeda	gazeta das Illas Xónicas

As sete illas que formaban a República das Illas Xónicas eran:

• Corfú ( Κέρκυρα ), capital: Corfú.
• Paxoi (Paxoí, Παξοί ), capital: Gaios
• Lefkada (Leucas, Λευκάδα), capital: Léucade, Santa Maura.
• Cefalonia ( Κεφαλλονιά ), capital: Argostoli.
• Ítaca ( Ιθάκη ), capital : Vathi.
• Zakynthos (Ζάκυνθος ), capital: Zante.
• Citerea (Cythera, Κύθηρα ), capital: Capsali.

Período ruso

O 21 de marzo de 1800, os imperios ruso e otomán acordaron polo Tratado de Constantinopla crear a república federativa das Sete Illas. O tsar Alexandre I convértese no protector oficial da nova república mentres o sultán Selim III do Imperio Otomán conserva a soberanía nominal a cambio dun tributo de 75.000 piastras que se lle pagará ao tsar cada tres anos.

Pola súa importancia estratéxica, Rusia envía unha forza de ocupación á república que se instala en Leucas, pero os canóns terrestres seguen baixo a responsabilidade dun funcionario turco designado especificamente polo Divan.

Ioannis Kapodistrias.

As illas son practicamente autónomas de feito. O executivo está constituído por un senado de doce membros repartidos entre Corfú, Cefalonia e Zante, as tres illas principais, mentres que un príncipe-presidente, elixido polo senado, representa a autoridade suprema. O poder xudicial está en mans da nobreza así como do resto dos cargos clave. O clero non exerce máis que unha autoridade moral sobre o país. O grego moderno é recoñecido como a lingua administrativa, despois de séculos de dominio do italiano. A relixión considerada dominante tamén cambia: a Igrexa Católica é substituída pola Igrexa Ortodoxa Grega.

Ioannis Kapodistrias, o futuro líder da Grecia independente, é un dos homes que gobernou a República. Encargouse da organización das illas de Cefalonia, Leucas e Ítaca. Tamén se lle atribúe a Constitución de 1803.

A República das Sete Illas é recoñecida pola República Francesa, España, a República Bátava e o Reino Unido polo Tratado de Amiens o 25 de marzo de 1802. Pero a partir do 10 de outubro de 1801, unha das disposicións dunha convención secreta -cuxo obxectivo era consolidar o Tratado de Lunéville- asinada por Talleyrand en nome de Francia e polo embaixador ruso, o conde de Markov en nome de Rusia, recoñeceu e garantiu a independencia da República das Sete Illas e acordou que non habería máis presenza de tropas estranxeiras nas illas. Cando os turcos ameazaron con intervir para restablecer a orde anterior e ante a animosidade da poboación grega das illas cara aos turcos Talleyrand aconsellou levar a cabo unha intervención francesa.

O 14 de novembro de 1803 promúlgase unha nova constitución. Ao parecer, máis atrevida que a anterior, finalmente resulta que non é máis que unha hábil copia da primeira, mantendo os aristócratas todo o poder. Só a fidalguía tiña dereito a voto, con numerosas restricións: só podían votar os nobres nacidos nas illas de unión lexítima, os cristiáns e que tiñan importantes ingresos ou título universitario. Durante este tempo Talleyrand exhorta a Napoleón a non intervir aínda xa que isto podería desencadear un conflito europeo. Así, o xeneral Romieux, un home con pouca experiencia na zona, foi enviado como embaixador. Os seus informes son pesimistas, xa que tamén tiveron que tratar cun influente partido ruso, un poder que liderara a cambio un sutil conxunto de alianzas na zona: o representante do Imperio ruso era o conde Georges Mocenigo, figura do partido aristocrático, nado en Zante e de orixe veneciana. A desaparición da República de Venecia permitiulle obter facilmente a nacionalidade rusa, sendo elixido para o cargo de cónsul do tsar co que controlaba os poderes nas illas e gobernaba de facto.

Período francés

En 1806 a posición rusa é cada vez menos sólida nas illas Xónicas. Alí Paxá soña con aumentar as súas posesións apoderándose das illas. Para iso, enviou ao seu secretario, Mehmet Guerini, reunirse con Napoleón en Tilsit co fin de obter o respaldo de Francia aos seus proxectos. Ao mesmo tempo, Napoleón ofrece ao tsar Alexandre I as illas Xónicas a cambio do seu apoio. Finalmente o arquipélago pasa a formar parte de Francia coa sinatura do Tratado de Tilsit en 1807. En agosto de 1807, o xeneral Berthier chega a Corfú e anuncia ao Senado que as illas están agora baixo protección francesa. Nada cambia no funcionamento constitucional, administrativo ou xudicial da República. Berthier integra nas súas tropas regulares a uns poucos miles de albaneses expulsados do continente por Ali Pasha. O coronel Minot é o encargado de organizar este rexemento albanés que ten como misión defender as illas xa que Napoleón ordenou que ningún soldado francés, italiano ou napolitano o fixese. A experiencia é un fracaso: os albaneses, máis afeitos á guerrilla montañesa, non aceptan facilmente a disciplina militar. Amotináronse en numerosas ocasións, como en outubro de 1809 cando os británicos se apoderaron das illas.

O período británico

Bandeira das illas Xónicas durante o protectorado británico.

Decepcionado pola actitude francesa en Tilsit, Ali Pasha recorreu aos británicos para levar a cabo o seu proxecto de anexión das illas Xónicas, sendo Kapodistrias determinante no fracaso do proxecto de Ali Pasha e no establecemento do protectorado británico. En outubro de 1809 Gran Bretaña ocupa as illas de Cefalonia, Citerea, Ítaca e Zante. O 16 de abril de 1810 Leucas, o 13 de febreiro de 1814 Paxoí. Corfú, valerosamente defendida polo xeneral Donzelot, só se renderá despois da abdicación de Napoleón. O Congreso de Viena de 1815 puxo as illas baixo un protectorado británico. En 1819 o sultán Mahmut II recoñeceu o protectorado a cambio da restitución de Parga, que fora tomada polos británicos o 22 de marzo de 1814.

Mentres o Senado das Illas Xónicas agardaba a que o Congreso de Viena restablece a liberdade da república, encoméndase aos británicos que exercen un estrito control sobre as illas. Adoptase o nome Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων en grego moderno (República das Illas Xónicas en galego, United States of the Ionian Islands en inglés). O xeneral Campbell, primeiro representante inglés nas illas tras o Congreso de Viena, anuncia que a Coroa non recoñecerá a existencia dun pobo xónico libre e pon en marcha unha serie de tribunais militares para acabar con toda oposición. O seu sucesor, Sir Thomas Maitland, adopta o título de Lord Alto Comisionado ou Gobernador e decide disolver o Senado Xónico.

Maitland obtén unha Asemblea Constituínte Xónica para adoptar unha constitución para a República das Illas Xónicas en decembro de 1817. Un senado ou Guerusía ( Γερουσία ) de seis membros e unha asemblea ou Bulé ( Βουλή ) de 42 deputados gobernaban a República pero todas as súas decisións son sometidas ao gobernador británico da illa que ten dereito a veto (de aí o alcume do Abortador). que os gregos da illa deron a Maitland). O Senado é elixido polos deputados da Asemblea pero o seu presidente é nomeado polo gobernador. A asemblea é aristocrática e escollida polas diferentes illas en función da súa poboación. O gobernador encárgase de Asuntos Exteriores, a policía e a saúde pública. Reside en Corfú e está representado por un oficial ou residente en cada unha das outras seis illas. Este residente ten localmente os mesmos poderes que o gobernador.

Nin os gobernadores posteriores nin os británicos son moi populares entre a poboación local. Sir Thomas Maitlan é chamado Rei Tom polos propios británicos e o Aborter pola poboación grega pola súa actitude durante a Guerra de Independencia grega, posto que decide que as illas se manteñan neutrais ordenando a prisión dos patriotas gregos e mesmo a execución dalgúns deles. O seu sucesor Sir Frederick Adam (1824-1835) tamén é impopular polo seu gasto en produtos de luxo. Malia ter casado cunha muller de Corfú e converterse en mecenas da arte, está acusado de levar as arcas públicas ao bordo da quebra. Sir Howard Douglas (1835-1841) foi un dos menos impopulares grazas ás súas accións a favor da economía local e obrigando aos funcionarios a aprender grego moderno.

A modernización das illas (estradas, pontes, escolas, universidade, hospitais, desenvolvemento do comercio e da industria) data do período británico. Corfú, Zante e Argostoli teñen cada un un colexio e un instituto. Lord Guilford inaugura a Universidade de Corfú o 29 de maio de 1824 e ordena a creación dunha biblioteca na illa. Sir Howard Douglas permite a creación do Banco Xónico (Ionian Bank, IB, que aínda existe) co fin de fomentar os préstamos aos agricultores locais. O sistema xudicial xónico é unha copia do sistema británico. Os impostos directos desaparecen case por completo, substituídos polos tipos de importación e exportación.

Un primeiro intento británico de aumentar a autonomía da república das Illas Xónicas produciuse baixo Lord Seaton (1843-1848), quen pensou que as illas poderían pasar a formar parte do Reino de Grecia. Seaton alentou o desenvolvemento da vida política establecendo a liberdade de prensa e convocando eleccións libres. Porén, estas reformas non deixaron satisfeito a ninguén: o partido pro-inglés criticouno por terlle dado demasiado poder aos gregos mentres que o partido grego xulgaba estas medidas como insuficientes e seguía considerando aos ingleses como opresores. A oposición grega foi encabezada por Andreas Mustoxidi.

Os acontecementos de 1848 tamén se reflectiron nas Illas Xónicas. Os radicais ou Ριζοσπάστες, liderados por Vlacco e Nodaro, tentaron acabar co control británico. O gobernador Sir Henry Wald decreta o estado de emerxencia e reprime todos os movementos. Porén, para evitar o rexurdir deste fenómeno en 1851, modificouse a antiga constitución de 1817 coa intención de aumentar as competencias das institucións locais.

A situación non é totalmente aceptada polos gobernadores posteriores. O último gobernador, Sir Henry Stow, é tan impopular e ditatorial como o King Tom.

En 1864, Gran Bretaña retirouse do arquipélago e o 21 de maio pasou a formar parte do reino de Grecia. Esta retirada pódese interpretar como un agasallo británico para a coroación do novo rei de Grecia Xurxo I, cuxa candidatura foi apoiada polos británicos.

Véxase tamén

Bibliografía

• Lacroix, Louis (1853). Iles de la Grèce. L'Univers. Histoire et description de tous les peuples, vol. 38 (en francés). París: Typographie de Firmin Didot frères. 

Outros artigos

• Illas Xónicas