Illas Chafarinas

Illas Chafarinas
Tipo	arquipélago; territorio disputado
Localizado na área protexida	Q112274660
Localización
Continente	África
División administrativa	Melilla, España
	35°11′00″N 2°26′00″O / 35.183333333333, -2.4333333333333
Bañado por	Mar Mediterráneo
Composto por	Illa Isabel II ; Illa do Congreso ; Illa do Rei, Chafarinas
Características
Altitude	137 m
Superficie	0,525 km²

As Illas Chafarinas (Ya`fariyya en árabe, Takfarinas en bérber) son un arquipélago español do mar Mediterráneo, situado fronte ás costas do norte de África, das que dista 4 km. Está constituído por tres illas principais: illa do Congreso, Isabel II e illa do Rei. Están protexidas baixo a forma de Reserva Nacional de Caza. Só os militares destinados nelas teñen acceso ás illas, xunto con gardas e científicos da Estación Biolóxica.

Historia

Igrexa da Purísima Concepción, na illa Isabel II, en 1893.

Hai constancia dun xacemento neolítico de tipo cardial na Illa do Congreso datado na segunda metade do V milenio a.C.^[1]

As illas Chafarinas son sinaladas nos itinerarios xeográficos latinos como "Tres insulae" e en diferentes cartas con outros diversos nomes como Yezirat Meluia, Yezirat Quebdan, Shaffarin, Yasfárin, Zafarin, Quebdana, Farines, Chiafarina, Aljafarinas ou Illas de Maluia. O nome vén de Ya`far, nome propio árabe de home.

O arquipélago pertence a España desde o 6 de xaneiro de 1848, día en que desembarcou nas mesmas o Xeral Serrano con dous buques de guerra procedentes de Málaga. Ata entón foran terra de ninguén.

Xeografía

Vista das illas Chafarinas desde a costa marroquí

O arquipélago das Chafarinas está situado na zona meridional do mar de Alborán (35º 11' N 2º 26' W), a unhas 27 millas náuticas ao leste de Melilla e a 2,5 ao norte do Cabo da Auga (Ras el Ma), na costa marroquí. As illas atópanse separadas da costa africana por unha plataforma continental relativamente uniforme e de escasa profundidade (10-15 metros), que recibe a influencia sedimentaria do río Muluya, cuxa desembocadura está próxima á fronteira con Alxeria.

De orixe volcánica, consta de tres illas denominadas illa do Congreso, Isabel II e Rei Francisco, estando habitada actualmente só a segunda. A do Congreso é a illa máis occidental, a de maior tamaño con 22,5 hectáreas, e a máis alta, alcanzando a súa cima os 137 metros sobre o nivel do mar. Isabel II (15,9 ha; 35msnm) atópase situada entre as outras dúas, separada 1 km da anterior e uns 175 m do Rei Francisco, a illa máis oriental, con tan só 12,7 hectáreas e de menor altura (31 msnm).

Datos básicos

Coordenadas xeográficas: Latitude 35º 5' Norte, Lonxitude 2º 25' Oeste

Superficie terrestre: 52,5 ha

Illa do Congreso: 25,6 ha
Illa Isabel II: 15,3 ha
Illa do Rei: 11,6 ha

Superficie mariña protexida baixo a figura de Refuxio Nacional de Caza: 261,9 ha (máxima profundidade: 60 m)

Extensión: 0,747 km²

Altitude máxima: Cerro Niño das Aguias, na illa do Congreso, con 137 msnm.

Clima

Temperatura media anual: 19´5 °C
Temperatura máxima: 41,1 °C (media 23,3 °C)
Temperatura mínima: 5,2 °C (media 16,5 °C)
Humidade relativa media anual: 76,9%
Presión atmosférica media anual: 1.017,8 mm Hg
Pluviosidade: 297,2 mm/ano.

Medio terrestre

Máis de 180 especies vexetais (15 endemismos norafricanos ou iberoafricanos). Especies animais: 12 especies de réptiles (1 endémica), 90 especies de aves (10 reprodutoras), 153 especies de invertebrados (11 gasterópodos ou caracois, 12 isópodos ou cochinillas, 74 arácnidos e 56 coleópteros ou escaravellos. Medio mariño: 64 especies de algas, 26 de equinodermos, 150 anélidos, 60 especies de peixes etc.

Poboación

Sen poboación civil estable. Na illa Isabel II atópase unha pequena guarnición militar pertencente ao Corpo de Regulares do Exército Español e un equipo de persoal por conta do Organismo Autónomo Parques Nacionais (Antigo ICONA) do Ministerio de Medio Ambiente.

Valores naturais

Gaivota de Audouin

Están presentes en Chafarinas 9 dos 11 invertebrados mariños catalogados en España; alberga a segunda colonia mundial de gaivota de Audouin, e o segundo continxente máis numeroso de España de pardela Cincenta; entre as máis de 180 especies de plantas hai 11 endemismos norafricanos ou iberoafricanos.

As Chafarinas foron o obxecto de estudo da primeira tese doutoral lida sobre o medio natural africano. Luis Bescansa Casares, farmacéutico militar destinado no Hospital de Chafarinas entre setembro de 1900 e 1901, herborizou o material necesario para defender na Universidade Central o 21 de xuño de 1902 a súa tese doutoral Herborizaciones fanerogámicas en las islas Chafarinas y sus inmediaciones del Campo Moro.

Valores arqueolóxicos e patrimonio

Na Illa de Isabel II consérvanse algúns edificios interesantes, como a Igrexa da Purísima Concepción, construída a mediados do século XIX en estilo clásico, a torre da Conquista, da mesma época e o faro, de principios do século XX. Na illa do Congreso existe un poboado neolítico do V milenio a.C. de tipo cardial, que produciu unha gran cantidade de material arqueolóxico, sobre todo cerámico, que está sendo escavado desde o ano 2000 por membros do Instituto de Cultura Mediterránea.

Notas

↑ Análisis radiocarbónico. Antonio Bravo Nieto, Juan Antonio Bellver Garrido: Una estación neolítica al aire libre en las Islas Chafarinas, El Zafrín: Primera datación radiocarbónica; Akros: La revista del museo, ISSN 1579-0959, Nº. 2, 2003 , páxinas 79-86.

Véxase tamén

Ligazóns externas

[1] Análisis radiocarbónico. Antonio Bravo Nieto, Juan Antonio Bellver Garrido: Una estación neolítica al aire libre en las Islas Chafarinas, El Zafrín: Primera datación radiocarbónica; Akros: La revista del museo, ISSN 1579-0959, Nº. 2, 2003 , páxinas 79-86.

[1]