Aristarco de Samos

Aristarco de Samos (en grego antigo: Ἀρίσταρχος, Arístarchos ou Aristarjos; e en latín: Aristarchus); nado contra o 310 a. C. e finado contra o 230 a. C., foi un filósofo da etapa helenística.

Aristarco de Samos

Nome orixinal	(grc) Ἀρίσταρχος ὁ Σάμιος
Biografía
Nacemento	310 a. C. Samos, Grecia
Morte	230 a. C. Alexandría, Exipto
País de nacionalidade	greco
Actividade
Campo de traballo	Astronomía e matemáticas
Ocupación	astrónomo
Profesores	Estratão de Lâmpsaco (pt)
Descrito pola fonte	Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Encyclopædia Britannica

Aristarco de Samos.

Traxectoria

Concretamente podemos dicir que foi un matemático e astrónomo grego e ademais que foi un dos primeiros personaxes en afirmar que a Terra e os demais planetas xiran ao redor do Sol. Por dita razón foi considerado por máis dun coma unha persoa demente.

Aristarco foi coetaneo de Euclides e de Arquímedes, Segundo conta Aëtius, Aristarco foi pupilo do filósofo Estratón de Lámsaco. As súas contribucións á astronomia foron recollidas por numerosos autores, así Tolomeo recolle que Aristarco observou o solsticio do ano 280 a.C, e Arquímedes recolle na súa obra "O contador de area", a teoría heliocéntrica de Aristarco. Vitrubio atribúe tamén a Aristarco a invención do "hemisphaerium", un reloxo de sol onde a sombra recorre unha semiesfera escavada nunha pedra cuadrada.

Cálculo das distancias Terra, Lúa, Sol

Distancia Terra Lúa

Perante un eclipse lunar, Aristarco calculou o tempo que tardaba a Lúa en percorrer a sombra que proxectaba a Terra na superficie lunar, resultando ser a metade do tempo que duraba a eclipse. Polo tanto o diámetro da Lúa era dunhas dúas veces o diámetro da sombra da Terra, tamén calculou que a Lúa tardaba arredor dunha hora en saír da sombra da Terra, deducindo de tal xeito que a Lúa recorre nunha hora unha distancia equivalente ao seu diámetro. Como xa era coñecido na época que a Lúa tarda 29,5 días en completar unha órbita arredor da Terra, calculou a órbita da Lúa en diámetros lunares segundo a fórmula 29,5 días x 24 horas = 708 diámetros. Con estes datos na súa man calculou mediante trigonometría que o radio da Terra é 2,85 veces o radio da Lúa (en realidade o cálculo real é de 3,66 veces). Sabendo o radio, calculou a distancia Terra - Lúa aplicando os resultados anteriores, deulle unha distancia Terra-Lúa de 225,4 radios lunares, unhas 79 veces o radio da Terra, (a distancia media real á Lúa é de 60 radios terrestres).

Aristarco calculou o ángulo entre o Sol e a Lúa cando a Lúa está en cuarto minguante ou crecente, cando o ángulo ''α'' entre o Sol e a Lúa é de 90º. Entón medindo o ángulo β entre o Sol e a Terra pódese resolver o triángulo. Sendo β igual a 90º menos o ángulo solar na Terra, dándolle 87º graos, de onde o ángulo solar resultaba ser de 3º. O seno de 3º é igual a 1/19, polo que deduciu que a distancia Terra Sol era 19 veces a distancia Terra Lúa.  

Distancia Terra Sol

Aristarco calculou o ángulo entre o Sol e a Lúa cando a Lúa está en cuarto minguante ou crecente, cando o ángulo ''α'' entre a liña Sol Lúa é a liña Terra Lúa é de 90º. Entón medindo o ángulo β formado entre a liña Sol Terra e a liña Terra Lúa pódese resolver o triángulo. Sendo o ángulo β igual a 90º menos o ángulo solar (formado pola intersección da liña Sol-Terra e a liña Sol-Lúa), calculando o ángulo β en 87º graos, de onde o ángulo solar resultaba ser de 3º (completando así os 180 graos da suma dos ángulos do triángulo rectángulo). O seno de 3º é igual a 1/19, polo que concluíu que a distancia Terra Sol (a liña Terra-Sol) era 19 veces a distancia da Terra á Lúa (a liña Terra-Lúa) o cal é errado. Aínda que o seu modelo xeométrico era correcto os seus datos de observación eran inexactos, desviándose un 3 por cento dos datos reais, dado que a observación do ángulo β era moi difícil para os medios da súa época, en realidade o ángulo só difire dos 90º graos nunha sexta parte dun grao, de onde se deriva que o seno de 1/6 de grao é igual a 1/344, de onde resulta que a distancia media real entre a Terra e o Sol é de 344 veces a distancia entre a Terra e a Lúa.

A pesar dos erros nos seus cálculos, o máis salientable foi que no século III a. C. fose quen de calcular as distancias entre a Terra, a Lúa, e o Sol, e os seus respectivos diámetros, baseándose en observacións astronómicas ou experimentais, (o que tamén mostra o seu profundo coñecemento das eclipses) abrindo o camiño para que outros astrónomos, como Tolomeo ou Arquímedes, volveran a facer os mesmos cálculos cos seus propios datos experimentais, e nos permitisen coñecer a distancias entre o Sol, a Lúa, e a Terra, e os seus diámetros, aquí radica a xenialidade de Aristarco.

Véxase tamén

---

Este artigo sobre unha personalidade é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---