Papers by Tadeusz Kołosowski
Seminare. Poszukiwania naukowe
Święty Hieronim jest nam znany przede wszystkim jako tłumacz Pisma Świętego (Wulgata), komentator... more Święty Hieronim jest nam znany przede wszystkim jako tłumacz Pisma Świętego (Wulgata), komentator ksiąg biblijnych Starego i Nowego Testamentu, szermierz walki o ascetyczny ideał życia, obrońca ortodoksji. Mniej natomiast znany jako duszpasterz. Tymczasem jego dzieła, zwłaszcza obfita korespondencja, pozwalają nam poznać go jako duszpasterza, który przez osobisty kontakt, a także poprzez listy, stara się w indywidualny sposób podejść do każdego człowieka, stosownie do czasu i sytuacji życiowych, w jakich się znaleźli. W jednym z listów Hieronim pisze: "Z kapłańskiego obowiązku miłuję wszystkich chrześcijan jak synów, a ich postęp w dobrym jest moją chlubą" 1. Poczucie misji kapłańskiej rodzi w Hieronimie miłość duszpasterską, której wyraz znajdujemy w wielu miejscach jego korespondencji. Ta miłość duszpasterska dojrzewała w Hieronimie podczas całego jego życia, w którym rozwijał się duchowo i zdobywał doświadczenie do późniejszego, często elitarnego duszpasterstwa. Zanim więc przejdziemy do ukazania w kilku obrazach sylwetki Hieronima jako duszpasterza, spróbujmy spojrzeć krótko na koleje jego życia, które pozwolą nam lepiej zrozumieć jego późniejszą działalność duszpasterską. Hieronim 2 urodził się około 347 r. na obszarze dzisiejszej Słowenii. Pochodził z zamożnej rodziny chrześcijańskiej, co umożliwiło mu solidne wykształcenie. Podczas studiów w Rzymie z rąk papieża Liberiusza przyjmuje sakrament chrztu. Po studiach w 367 r. zatrzymuje się na krótki czas w Trewirze. Pod wpływem mnichów odkrywa tutaj swoją skłonność do kontemplacji i ascezyduchowe elementy, które wywrą swój wpływ na dalszą jego drogę życia. Na krótki czas powraca do Italii. W Akwilei wśród tamtejszych duchownych zakłada ascetyczny krąg, do którego należą Rufin, Heliodor i Euzebiusz z Vercelli.
Seminare. Poszukiwania naukowe
Artykuł przedstawia nauczanie Ojców Kościoła na temat Ducha Świętego. Pierwsza synteza teologiczn... more Artykuł przedstawia nauczanie Ojców Kościoła na temat Ducha Świętego. Pierwsza synteza teologicznej refleksji nad Duchem Świętym ma miejsce w apostolstwie Credo: „Wierzymy w Ducha Świętego, który jest Panem i daje życie pochodzi od Ojca i Syna, który oddaje cześć z Ojcem i Synem i będzie uwielbiony, który mówił przez proroków”. Na podstawie tej wersji rozwija pierwotną doktrynę o Duchu Świętym w starożytnym chrześcijaństwie. Szczególnie rozwinęło się nauczanie o Duchu Świętym w znaczeniu naukowym po Soborze Nicejskim. Na Wschodzie z teologii Ducha Świętego: Athanasius von Aleksandria, Bazyli Wielki, Grzegorz z Nazjanzu, a na Zachodzie: Hilarius z Poitiers, Ambroży z Mediolanu i Augustyn z Hippony. Artykuł podtrzymuje ideę patrystyczną na temat specyfiki działania Ducha Świętego, działania Ducha w Sakramenty i ważność Ducha w modlitwie chrześcijańskiej.
Seminare. Poszukiwania naukowe
Darrel Amundsen argues that there were thinkers in early Christianity who recognized the natural ... more Darrel Amundsen argues that there were thinkers in early Christianity who recognized the natural causality of disease, used or recommended to others the use of ancient physicians and their recommendations for preventive health, that is, they were influenced by ancient medicine. The purpose of this article is to show the influence of ancient medicine on St. Jerome's view of health and disease. An analysis of his rather abundant literary oeuvre makes it possible to note that especially his letters addressed to various persons show a considerable knowledge of the subject of ancient medicine, a familiarity with the works of the most eminent physicians of antiquity, and the use of the knowledge that arises from these works, above all, in giving advice of a medical nature. This paper discusses the following: Ancient medicine and its approach to illness and health; Jerome on his own illnesses and the illnesses and sufferings of others; knowledge of ancient medicine in the work of St. J...
Vox Patrum
Die Analyse der Schriften des heiligen Augustinus lasst zu feststellen, dass Augustinus in der th... more Die Analyse der Schriften des heiligen Augustinus lasst zu feststellen, dass Augustinus in der theoretischen Betrachtungen die Todesstrafe erlaubt. Der Richter, welcher ais der Vertreter der offentlichen Behorde dem Tode verurteilt, nicht handelt gegen das Gebot.
Seminare. Poszukiwania naukowe, 2016
Niema! każdy chrześcijanin słyszał o nawróceniu św. Augustyna. Jednak zazwyczaj wiedza ta ogranic... more Niema! każdy chrześcijanin słyszał o nawróceniu św. Augustyna. Jednak zazwyczaj wiedza ta ogranicza się do faktu, że Augustyn przez wiele lat żył w grzesznym związku z pewną kobietą, spłodził z nią syna, a jego matka, św. Monika, wiele lat modliła się o jego nawrócenie. Modlitwa w końcu została wysłuchana i Augustyn po lekturze wskazanego mu przez Opatrzność tekstu św. Pawła nawrócił się, przyjął chrzest, został biskupem i wielkim teologiem Kościoła. Wszystkie wskazane tu elementy są jak najbardziej prawdziwe. Jednak nawrócenie Augustyna było procesem bardzo złożonym i długoletnim. Składało się ono z różnych etapów, dlatego zwykło się nawet mówić o kilku nawróceniach "Doktora Łaski". Świadectwem tego procesu, pozostawionym nam przez samego Augustyna są jego Wyznania, dzieło w którym niejako w formie spowiedzi na oczach całego świata stara się ukazać swoją drogę do Boga, drogę znaczoną wieloletnim zmaganiem się ze sobą samym, nie tylko ze swoim ciałem, ale i nieprzeciętnym przecież umysłem, a także swoją wolą, i wielokrotnie rozbitym w ciągu tych łat duchem. Była to długa droga, której źródeł trzeba szukać już w środowisku rodzinnym Augustyna. Spróbujmy więc wytyczyć i scharakteryzować najważniej sze odcinki tej drogi. 178 TADEUSZ KGŁOSOWSKI strukturę społeczną miasteczka Tagaste i jego okolic, "Spotykały się tutaj i ścierały ze sobą najważniejsze warstwy społeczne; przybysze i tubylcy, panowie i słudzy, wielki przepych i skrajna nędza. Przepych panował w miastach, pędza na wsi, gdzie wokół luksusowych willi wielkich właścicieli ziemskich mieściły się chałupy-kolonów, którzy będąc w zależności od właścicieli, w pocie czoła pracowali, aby w jakiś sposób zapewnić utrzymanie swojej rodzinie" 1. Między tymi dwiema skrajnościami znajdowała się klasa średnia. Byli to w znacznej mierze ludzie pochodzenia afrykańskiego, jakkolwiek pod względem kulturowym zromanizowani, czyli przesiąknięci mentalnością rzymską. Była to klasa drobnych posiadaczy, którzy uczestniczyli w kierowaniu sprawami publicz nymi przez spełnianie różnych pośledniejszych urzędów. Kierowało nimi w większości pragnienie, by ich synowie zdobyli możliwie najwszechstronniejsze wykształcenie, by następnie zostali urzędnikami, retorami lub prawnikami2. Do tej klasy należała także rodzina św. Augustyna. Ojciec Augustyna, Patrycjusz, żywił także wielkie pragnienie, by jego syn Augustyn zdobył stosowne wykształcenie. O pozycji ekonomiczno-społecznej ojca i jego pragnieniach względem syna, Augustyn po latach zanotuje w Wyznaniach: "Ojciec mój, nader skromny obywatel miasta Tagasty, człowiek, którego ambicje górowały' nad środkami materialnymi, postanowił zebrać pieniądze na wysłanie mnie :w dalszą podróż do Kartaginy. [...] Wszyscy pod niebiosa wysławiali wówczas mojego ojca za to, że ponad stan swojego majątku łożył pieniądze na wszystko, co było niezbędne dla studiów syna w miejscu tak odległym. Wielu innych obywateli, nawet znacznie bogatszych, nie poświęcało takich starań swoim dzieciom" 3. Słów tych, w których Augustyn sugeruje nam, że urodził się z rodziców biednych, nie możemy jednak brać zbyt dosłownie. Rodzice Augustyna posiadali bowiem służbę i pewne dobra ziemskie. Ojciec należał do rady miejskiej. Była to rodzina prawdopodobnie afrykańska, lecz zromanizowana. W domu Patrycjusza wszyscy, nie wyłączając służby, mówili po łacinie. Ojciec był w stanie posłać swego syna Augustyna na studia do Madaury odległej około 30 km od Tagaste i powziął ambitny plan wysłania syna na dalsze studia do Kartaginy. Jednak, aby w pełni zrealizować ten ostatni plan, potrzebował sponsorów. Został nim niejaki Romanian, który dopomógł sfinansować studia Augustyna. Jakie było rodzinne środowisko Augustyna pod względem religijnym? środowisko, w którym św. Augustyn spędził swe dzieciństwo było chrześcijańskie, choć nie w pełni. Pogaństwo było jeszcze wciąż żywe. Wielu rodaków Augustyna oddawało cześć różnym bożkom i pogardzało chrześcijanami. Daje temu wyraz Augustyn już jako biskup Hippony, gdy w jednym z kazań głosi: "Gdziekolwiek napotkają chrześcijanina zwykle wyśmiewają, niepokoją, wyszydzają, nazywają 1 A. Trap e, Święty Augustyn, człowiek-duszpasterz-mistyk, tł. J. Sulowski, Warszawa1937,
Święty Hieronim jest nam znany przede wszystkim jako tłumacz Pisma Świętego (Wulgata), komentator... more Święty Hieronim jest nam znany przede wszystkim jako tłumacz Pisma Świętego (Wulgata), komentator ksiąg biblijnych Starego i Nowego Testamentu, szermierz walki o ascetyczny ideał życia, obrońca ortodoksji. Mniej natomiast znany jako duszpasterz. Tymczasem jego dzieła, zwłaszcza obfita korespondencja, pozwalają nam poznać go jako duszpasterza, który przez osobisty kontakt, a także poprzez listy, stara się w indywidualny sposób podejść do każdego człowieka, stosownie do czasu i sytuacji życiowych, w jakich się znaleźli. W jednym z listów Hieronim pisze: "Z kapłańskiego obowiązku miłuję wszystkich chrześcijan jak synów, a ich postęp w dobrym jest moją chlubą" 1. Poczucie misji kapłańskiej rodzi w Hieronimie miłość duszpasterską, której wyraz znajdujemy w wielu miejscach jego korespondencji. Ta miłość duszpasterska dojrzewała w Hieronimie podczas całego jego życia, w którym rozwijał się duchowo i zdobywał doświadczenie do późniejszego, często elitarnego duszpasterstwa. Zanim więc przejdziemy do ukazania w kilku obrazach sylwetki Hieronima jako duszpasterza, spróbujmy spojrzeć krótko na koleje jego życia, które pozwolą nam lepiej zrozumieć jego późniejszą działalność duszpasterską. Hieronim 2 urodził się około 347 r. na obszarze dzisiejszej Słowenii. Pochodził z zamożnej rodziny chrześcijańskiej, co umożliwiło mu solidne wykształcenie. Podczas studiów w Rzymie z rąk papieża Liberiusza przyjmuje sakrament chrztu. Po studiach w 367 r. zatrzymuje się na krótki czas w Trewirze. Pod wpływem mnichów odkrywa tutaj swoją skłonność do kontemplacji i ascezyduchowe elementy, które wywrą swój wpływ na dalszą jego drogę życia. Na krótki czas powraca do Italii. W Akwilei wśród tamtejszych duchownych zakłada ascetyczny krąg, do którego należą Rufin, Heliodor i Euzebiusz z Vercelli.
Jednym z najbardziej aktualnych dzisiaj zagadnień, które w Polsce często się dyskutuje, które wzb... more Jednym z najbardziej aktualnych dzisiaj zagadnień, które w Polsce często się dyskutuje, które wzbudza wiele polemik i kontrowersji, jest sprawa stosunków między państwem a Kościołem. Rozprawia się żywo, czy te wzajemne relacje mają się streszczać w pojęciu "rozdział Kościoła od państwa", czy też w słowach "autonomia i współpraca". W istocie rzeczy, zawsze ważną i aktualną kwestią, dla której trzeba umieć znajdować właściwe rozwiązania na co dzień, jest sprawa miejsca i roli chrześcijan w społeczności państwowej. Ważnym faktem jest, jak sami chrześcijanie tę swoją pozycję w państwie rozumieją, a także w jaki sposób państwo i jego władza stwarza chrześcijanom warunki, by mogli żyć po chrześcijańsku i w duchu chrześcijańskim byli użyteczni dla społeczności państwowej, w której żyją. Innymi słowy, by odnieść się do cytowanych w tytule słów Chrystusa, by mogli oni w należyty sposób oddać Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co się Jemu należy. Spróbujmy zwrócić uwagę, jak w Kościele starożytnym interpretowano powyższe słowa Chrystusa? Jak w ogóle starożytni chrześcijanie rozumieli swoje miejsce i rolę w społeczności państwowej? Jaka była ich postawa wobec władzy państwowej i państwa? SYTUACJA KOŚCIOŁA W CESARSTWIE RZYMSKIM W TRZECH PIERWSZYCH WIEKACH W niniejszym artykule ograniczymy się do pierwszego okresu dziejów Kościoła, jaki zamyka się w pierwszych trzech stuleciach po Chrystusie. Jest to okres, który w historiografii zwykło się określać dobą męczenników. Chrześcijanie aż do 1 Mt 22, 21.
, żyjący i działający na niwie kościelnej w IV w. biskup galijskiego miasteczka Poitiers 1 , popr... more , żyjący i działający na niwie kościelnej w IV w. biskup galijskiego miasteczka Poitiers 1 , poprzez swoje dzieła egzegetyczne i teologiczne przeszedł do historii literatury wczesnochrześcijańskiej i teologii jako najwybitniejszy, między Tertulianem a św. Augustynem, teolog wśród łacińskich Ojców Kościoła. W większości tych dzieł bardzo wiele uwagi poświęca on miejscu i roli pokuty w życiu człowieka. Myśl, jaką Hilary przedstawia na powyższy temat, sprawia, że na trwale zapisuje się on do dziejów teologicznej myśli Kościoła w tym temacie. Wydaje się więc ze wszech miar użyteczne jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi nauczania Biskupa Poitiers na temat pokutnego wyznania grzechów, jakie powinno mieć miejsce w życiu każdego chrześcijanina. Wyznawszy swoją wiarę i uzyskawszy w wodzie chrztu świętego odpuszczenie wszystkich swoich grzechów, chrześcijanin wkracza na drogę zbawienia. W interpretacji Biskupa Poitiers chrzest jest dla chrześcijanina pierwszym obmyciem (ablutio) z grzechów. Ten chrzest jest początkiem drogi do Królestwa Niebieskiego, chrześcijanin doznaje przedsmaku niebiańskiego szczęścia 2. Czymś istotnym w przyjęciu chrztu świętego-jak postrzega to Biskup Poitiers-jest odnowa życia chrześcijańskiego, która wyraża się w przejściu od grzechu do cnoty 3. Jest to jednak tylko początek drogi: "Nie znaczy to jednak, że już można sobie spocząć 1 Szerzej na temat życia i działalności św. Hilarego z Poitiers zob.
Introduction The first form of monastic life, which emerged at the turn of the 3rd and 4th centur... more Introduction The first form of monastic life, which emerged at the turn of the 3rd and 4th century, was anachorite. It consisted in the anchorite monk going to a secluded place, most often a desert, where, with only what nature gave him as food, he devoted himself to prayer, reading the Holy Bible, and ascetic practices 1. Slightly later the first cenobitic congregations were established. Cenobitism differed from anachorite mainly in the fact that the monks lived in a community in a closed monastery 2 and their lives were subordinate to the monastic rule. This rule "defined every aspect of a member's life. Food, work, prayer, clothes, rest are all inscribed in the schematic rhythm of the monastery life" 3. In his book on the ethical aspects of ancient medicine, P. Ashyk notes: "Many ancient religious rules instructed the monks in detail about their life, the rules of monastery functioning, the ascetic discipline in the communities giving their lives to God. The monks and nuns were subjected to very strict discipline, daily duties and mortifications were precisely specified. An organized religious community was intended as an efficiently managed structure, largely self-sufficient, organizing every aspect of its members from the moment they woke up to sleep" 4. This article attempts to answer the question of how Eastern and Western monastic rules normalized the life of sick people in ancient monasteries. Did they enjoy any special status among their brothers or sisters? What people in the monastery and how were responsible for the care of the sick? In this respect, the monastic rules are an interesting and unique source of information about the actions taken with regard to the sick members of a religious community who needed care 5. We thoroughly analysed several monastic rules from this perspective. These rules were established in various regions of the then world: Egypt, North 1
Vox Patrum
Der Artikel beschreibt Entstehung und Entwickłung des Lehrstuhles der Geschichte der antiken Kirc... more Der Artikel beschreibt Entstehung und Entwickłung des Lehrstuhles der Geschichte der antiken Kirche in der Akademie der Katholischen Theoiogie in Warschau, Personbestand, didaktische Beschaftigung der Professoren, Adjunkten und Assistenten, Richtungen der wissenschaftiichen Forschungen und hauptsachiiche Bekanntmachungen.
Vox Patrum
In ancient Greece and Rome, though it considered that children constituted God’s blessing and the... more In ancient Greece and Rome, though it considered that children constituted God’s blessing and the wealth of the man, and the sterility is fatality and the divine punishment, on the other hand one committed kills of children in the mother’s womb, and even killings from favour of eugenic children already born. Such position took up Plato and Aristotle, despite the view about the animation of the foetus already in the mother’s womb. Stoics who thought that the foetus was only a part of the mother, they did not see the problem, to make the abortion in every moment the maternity period. The abortion was so executed, however to this practice accompanied also and the social condemnation which saw in the abortion the crime worthy of the divine punishment and human, and expression of this are works of Aeschylus, Cicero, Ovid and Juvenal.
Uploads
Papers by Tadeusz Kołosowski