Lazi

Kart di Lazi.

Lazi (don non an ka vini di oun rasin sémitik « esch », ka dézigné lyé où Solèy a ka lévé) sa roun dé sèt kontinan ou roun parti dé siperkontinan Érazi ou Afro-Érazi di Latè. Ké 43 810 582 km2 di latè é 4,3 milyar di zabitan, Lazi sa pli gran kontinan (8,6 % di sirface total térès ou 29,4 % dé latè émerjé) é pli péplé (environ 60 % de la population mondyal). Lazi sa plis oun konsèp kiltirèl ki roun antité onmojenn.

Jéyografi

Jéyografi fizik

Wè satélit di Azi.

Azi sa roun sou-kontinan di 43 810 582 km2. I ka posédé plizyò rékòr jéyografik mondyal : altitid maksimal (Everest andan Himalaya ké 8 848 m), altitid minimal (lanmè Mort ké −417 m) é latè émerjé pli élwagné di tout loséyan (sitchwé à 2 648 km di kot pli pròch, koòrdoné 46° 17′ N, 86° 40′ E), ensi ki lak pli profon (Lak Baïkal) ki ka rouprézanté prè di 20 % dé rézerv di dilo dous di planèt a.

Jéyografi politik

Kart dé péyi di Azi.

Péyi é téritwar	Kapital	Siperfisi (km²)	Popilasyon (est. 2013)	Dansité (zab./km²)
Afganistan	Kaboul	647 500	30 551 674	47
Arabi Saoudit	Riyad	2 152 000	28 828 870	13
Arméni	Erevan	29 800	2 976 372	100
Azerbaydjan	Bakou	86 600	8 177 717	94
Baréyn	Manama	665	686 585	1 032
Bangladesh	Dhâkâ	144 000	156 594 962	1087
Boutan	Thimphou	47 000	753 945	16
Birmani	Naypyidaw	678 500	53 259 219	78
Brounéy	Bandar Seri Begawan	5 770	379 444	66
Kanbodj	Phnom Penh	181 035	15 135 169	84
Répiblik popilèr di Lachin (RPL)	Beijing ou Pékin	9 596 960	1 385 566 537	144
Koré di Nò	Pyongyang	120 540	24 895 480	207
Koré di Sid	Séoul	99 274	49 262 598	496
Émirat arab ini	Abou Dabi	82 880	9 346 126	112
Hong Kong		1 104	7 018 636	6 357
End	New Delhi	3 287 590	1 252 139 596	381
Endonézi	Jakarta	1 919 440	249 865 631	130
Iran	Téhéran	1 648 000	77 447 168	47
Irak	Bagdad	437 072	33 765 232	77
Israyèl	Jérusalem	20 770	7 733 123	372
Japon	Tokyo	377 835	127 143 577	337
Jordani	Amman	92 300	7 273 799	79
Kazakstan	Astana	2 717 300	16 440 547	6
Kirgizistan	Bichkek	198 500	5 213 898	26
Kowèyt	Koweït	17 820	2 418 393	136
Laos	Vientiane	236 800	6 769 755	29
Liban	Beyrouth	10 452	4 821 938	461
Makao		29	566 375	19 530
Malézi	Kuala Lumpur	329 750	29 716 965	90
Maldiv	Malé	298	359 008	1 204
Mongoli	Oulan-Bator	1 565 000	2 832 224	1.8
Népal	Katmandou	147 781	27 797 547	188
Oman	Mascate	309 500	3 632 444	12
Ouzbékistan	Tachkent	447 400	28 934 102	65
Pakistan	Islâmâbâd	803 940	182 142 594	227
Palestin	Ramallah	5 860	4 326 295	738
Filipin	Manille	300 000	98 393 574	328
Katar	Doha	11 437	2 168 673	190
Risi	Moscou	17 075 200	142 833 689	8
Singapour	Singapour	699	4 492 150	6 426
Sri Lanka	Colombo	65 610	21 273 218	324
Siri	Damas	185 180	21 898 061	118
Tadjikistan	Douchanbé	143 100	7 320 815	51
Taywan (RDL)	Taipei	35 980	23 146 090	643
Taylann	Bangkok	514 000	67 010 502	130
Timor oryantal	Dili	15 007	1 132 879	75
Tirki	Ankara	780 580	74 932 641	96
Tirkménistan	Achgabat	488 100	5 042 920	10
Viêt Nam	Hanoï	329 560	91 679 733	278
Yémen	Sanaa	527 970	24 407 855	46

• Sa chif ka enkli parti éropéyenn di Risi.

Popilasyon é sivilizasyon

Démografi

Azi ka konté 4,3 milyar di zabitan an 2014, swa pli di lamotché di popilasyon mondyal (anviron 60 %). Anviron 2 milyar di ant yé gen mwen di 20 lan. Popilasyon an sa toutfwè trè inégalman réparti : o dézèr moun di lwès é di nò di Azi ki ka opozé so kò gran fwayé yan di pèpman di Azi di sid é di lès.

Lanng

Lanng yan pli parlé an Azi sa mandarin, ké anviron 1 milyar di lokitò é hindi.

Rélijyon

Azi ka konté plizyò rélijyon majèr é pou laplipar orijinèr di Azi é dispersé asou tout kontinan : animism, bouddism, kristyanism, konfisyanism, hindouism, sikhism, jayinism, islam, judayism, shintoyism, taoyism, zoroastrism, bahayism é yézidism.

Lékonnomi

Kontinan-an sa tré rich an rousours natirèl, tèl ki chis, danbwa, poson, dilo, gaz natirèl, kwiv ké lajan.

Lazi-a sa dézyenm kontinan pli rich di monn pa PIB nominal aprè Léròp é pronmyé an PPA.

Pli gran lékonnomi di Lazi sa Lachin, Japon, End, Koré di Sid ké Endonézi.