View source for Donald Rumsfeld

{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Polaiteoir [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]], thar a bheith conspóideach, ba ea '''Donald Henry Rumsfeld ('''a rugadh in [[Evanston, Illinois|Evanston]], [[Illinois]] ar [[9 Iúil]] [[1932]] - [[29 Meitheamh]] [[2021]]). [[Íomhá:US Navy 050428-N-0295M-002 Secretary of Defense Donald Rumsfeld poses with superheroes Spider-Man and Captain America during the unveiling of a comic book that will be distributed free to U.S. forces in Iraq and around the worl.jpg|clé|mion|Rumsfeld sa [[An Peinteagán|Phentagon]]  i mí Aibreáin 2005 ag tabhairt faoi fheachtas,  "America Supports You" in éineacht le [[Spiderman]] agus [[Captain America]]|300x300px]]
== Saol ==
Ba é Rumsfeld an 13ú Rúnaí Cosanta i rialtas [[Gerald R. Ford]], idir [[1975]] agus [[1977]].

=== Gríosóir cogaidh ===
Sna 1990idí, bhí Freedom House, meitheal mhachnaimh,<ref>{{Lua idirlín|url=https://freedomhouse.org/expanding-freedom-and-democracy|teideal=Expanding freedom and democracy.|language=en|work=Freedom House|dátarochtana=2021-07-01}}{{Dead link|date=Deireadh Fómhair 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> gafa ag na nua-choimeádaigh, gafa Donald Rumsfeld  san áireamh. Bhí siad ag pleanáil an ionraidh mhídhleathaigh ar an Iaráic, ó 1998 ar aghaidh ar a laghad, chun "saoirse" agus "daonlathas" a thabhairt chun na tíre sin.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-cad-chuige-a-bhfuiltear-ag-cur-i-gcoinne-mugabe-an.aspx|teideal=Cad chuige a bhfuiltear ag cur i gcoinne Mugabe anois?|údar=Maidhc Ó Cathail|dáta=2008|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2021-07-01}}</ref>

I 1998, scríobh baill den 'Project for the New American Century',<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Project for the New American Century|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Project_for_the_New_American_Century&oldid=1021259702|journal=Wikipedia|date=2021-05-03|language=en}}</ref> Donald Rumsfeld ina measc, chuig an Uachtarán [[William J. Clinton|Clinton]] ag moladh dó deireadh a chur le réimeas an Uachtaráin [[Saddam Hussein]] san [[An Iaráic|Iaráic]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-an-bhfuil-ag-teip-ar-pholasaithe-ionsaitheacha-na.aspx|teideal=An bhfuil ag teip ar pholasaithe ionsaitheacha na Stát Aontaithe?|údar=Brian Ó Broin|dáta=2006|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2021-07-01}}</ref>  Scríobh [[William Kristol]] sa *Weekly Standard*  ba riachtanas é fórsaí Mheiriceá a chur ar an talamh sa [[An Meánoirthear|Meánoirthear]], fiú in éagmais Saddam, chun srian a chur ar Iaráin.

=== 21ú Rúnaí Cosanta SAM ===
Ar [[20 Eanáir]] [[2001]], ghlac Rumsfeld post i rialtas [[George W. Bush]] mar 21ú [[Rúnaí Cosanta Stáit Aontaithe Mheiriceá]].

Chuir 'Rummy' amach go raibh airm ollscriosta san Iaráic sa bhliain 2002-2003, rud nach raibh fíor, ach  scaip na ráflaí ina loscadh sléibhe. Ba leor an neamhaird a thug Saddam Hussein ar chigirí airm na [[Na Náisiúin Aontaithe|Náisiún Aontaithe]], a úsáid mar leithscéal don ionradh sa bhliain 2003.. [[Íomhá:Donald H. Rumsfeld takes a tour of the Abu Ghraib Detention Center in Abu Ghraib, Iraq (040513-F-6655M-235).jpg|clé|mion|Rumsfeld ag tabhairt cuairt ar Abu Ghraib sa bhliain 2004 ]]

=== Cogadh na hIaráice ===
[[Íomhá:2008 DNC day 2 protest (2802500866).jpg|clé|mion|agóid in aghaidh Rumsfeld (ar scor ag an am) agus rialtas Bush sa bhliain 2008 i SAM]]
Ba iad [[George W. Bush]] (leasainm Dubya), [[Dick Cheney]] agus Donnie Rumsfeld a fuair ‘faisnéis’ go raibh [[airm ollscriosta]] san [[An Iaráic|Iaráic]], rud a shaothraigh leithscéal dóibh ionradh a dhéanamh ar an tír sin, [[Saddam Hussein]] a mharú agus na mílte mílte eile de bhunadh na tíre sin a shíobadh chun na síoraíochta.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/dubya-dick-donnie-agus-an-fhaisneis-nach-faisneis/|teideal=Dubya, Dick, Donnie agus an fhaisnéis nach faisnéis|údar=Pól Ó Muirí|dáta=21 Eanáir 2021|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-07-01}}</ref>

Bhí an ‘fhaisnéis’ a bhí ag Rumsfeld chomh lochtach le [[Emmental]],<ref>{{Lua idirlín|url=https://halal-cheese.ch/emmental-with-holes/|teideal=Why does the Emmental have holes? - Halal-cheese|dáta=2018-10-01|language=en-US|work=halal-cheese.ch|dátarochtana=2021-07-01|archivedate=2020-12-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201202211638/https://halal-cheese.ch/emmental-with-holes/}}</ref> agus fuarthas amach nach raibh aon  [[airm ollscriosta]] san Iaráic.  

Ba é plean an Rúnaí Cosanta seilbh a ghlacadh ar an Iaráic go tapaidh, an tír a chur ar ais ar a bonnaí le hairgead [[ola]], agus síol an [[Daonlathas|daonlathais]] a chur i lár gharraí an [[An Meánoirthear|Mheánoirthir]]. Ach ní raibh Rumsfeld ag súil le cogadh cathartha, gan go leor trúpaí aige chun smacht a choinneáil ar an tír.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-an-gcuimhneofar-ar-2007-mar-bhliain-an-choinscriof.aspx|teideal=An gcuimhneofar ar 2007 mar bhliain an choinscríofa?|údar=Brian Ó Broin|dáta=2006|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2021-07-01}}</ref>

{{Main|Cogadh na hIaráice}}

[[Íomhá:Rumsfeld-interrogation-techniques.pdf|clé|mion|Meamram de chuid Rumsfeld ]]
=== Céasadh ===
Chreid Rumsefeld go raibh sé inghlactha daoine a chéasadh, rud a tharla sa [[Príosún Abu Ghraib|Phríosún Abu Ghraib]] san Iaráic, Guantanamo<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Guantanamo Bay detention camp|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Guantanamo_Bay_detention_camp&oldid=1030547926|journal=Wikipedia|date=2021-06-26|language=en}}</ref> agus áiteanna eile. 

Iarradh ar Rumsfeld éirí as oifig sa bhliain 2004 is cosúil, tar éis fhoilsiú phictiúir Phríosún Abu Ghraib.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-cursai-ag-dul-chun-donais-do-na-poblachtanaigh.aspx|teideal=Cúrsaí ag dul chun donais do na Poblachtánaigh|údar=Brian Ó Broin|dáta=Aibreán 2006|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2021-07-01}}</ref>[[Íomhá:UnknownUnknownsEN1.svg|clé|mion|Fealsúnacht Rumsfeld]]

=== Fealsúnacht Rumsfeld ===

Dúirt Rumsfeld féin go raibh iomarca rudaí ag baint leis nach eol dúinn ag an am, faoi mar a deirtear, na 'unknown unknowns'; níl ár ndóthain ar eolas againn faoi, nó <blockquote>'go leor rudaí i gceist i gcásanna mar seo, rudaí is eol dúinn iad agus gur eol dúinn gur eol dúinn iad, rudaí is eol dúinn nach eol dúinn iad agus rudaí nach eol dúinn agus nach eol dúinn nach eol dúinn iad'.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/an-la-brea-eicint-amach-anseo-tagtha-agus-saoire-campala-ar-na-bacain/|teideal=An ‘lá breá éicint amach anseo’ tagtha agus saoire campála ar na bacáin|údar=Bridget Bhreathnach|dáta=2019|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-07-01}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/ce-a-lionfaidh-an-da-chathaoir-le-nua-ghaeilge-in-ma-nuad-agus-gaillimh/|teideal=Cé a líonfaidh an dá chathaoir le Nua-Ghaeilge, in Má Nuad agus Gaillimh?|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-07-01}}</ref></blockquote>

=== 'Generals' Revolt' ===
D'éirigh Rumsfeld as an post (ar iarratas ón uachtarán is cosúil)<ref name=":0" /> ar [[8 Samhain]] [[2006]]. Ruaigeadh as oifig é, is cosúil agus na Ginearáil san airm thar a bheith míshásta le Rumsfeld ('the Generals' Revolt').<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/14/AR2006041401649_pf.html|teideal=Bush Speaks Out for Rumsfeld|údar=Washington Post (Cartlann)|dáta=Aibreán 2006|work=web.archive.org|dátarochtana=2021-07-01|archivedate=2011-06-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629021426/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/14/AR2006041401649_pf.html}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2006/04/14/washington/more-retired-generals-call-for-rumsfelds-resignation.html|teideal=More Retired Generals Call for Rumsfeld's Resignation|údar=David S. Cloud, Eric Schmitt|dáta=2006-04-14|language=en-US|work=The New York Times|dátarochtana=2021-07-01}}</ref> Tháinig [[Robert Gates]] isteach ina áit.

=== Pearsanta ===
Phós Rumsfeld Joyce Pierson i [[1954]].

== Féach freisin ==

* [[Cogadh na hIaráice]]
* [[Cogadh san Afganastáin (2001 - anois)|Cogadh san Afganastáin (2001 - ?)]]
* [[Príosún Abu Ghraib]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Abu Ghraib prison|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Abu_Ghraib_prison&oldid=1029031972|journal=Wikipedia|date=2021-06-17|language=en}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=Abu Ghraib torture and prisoner abuse|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Abu_Ghraib_torture_and_prisoner_abuse&oldid=1031311482|journal=Wikipedia|date=2021-06-30|language=en}}</ref>
* [[Teagasc Rumsfeld]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Rumsfeld Doctrine|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumsfeld_Doctrine&oldid=999281670|journal=Wikipedia|date=2021-01-09|language=en}}</ref>

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Rumsfeld, Donald}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1932]]
[[Catagóir:Básanna in 2021]]
[[Catagóir:Daoine as Chicago]]
[[Catagóir:Daoine Meiriceánacha de bhunadh na hEorpa]]
[[Catagóir:Daoine nár cúisíodh as coireanna cogaidh]]
[[Catagóir:Fir]]
[[Catagóir:Lucht gnó na Stát Aontaithe]]
[[Catagóir:Pearsanra míleata Meiriceánach]]
[[Catagóir:Poblachtánaigh na Stát Aontaithe]]
[[Catagóir:Preispitéirigh]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Meiriceánacha]]