Kontinentaalplaad

Tekst üüb Öömrang

At bütjer skel faan a eerd as at lithosphäre (stianskel), an diaroner as leewent. An diaram feranert ham det stianskel, hat bräächt ütjenööder üs isskosen. Detdiar feranrang het tektoonik an jo skosen het kontinentaalplaaden.

A 15 grater kontinentaalplaaden

Steeden mä eerdbeewrin

Grat plaaden

Diar san sööwen:

• Afrikoonsk plaad
• Antarktis-plaad
• Euraasisk plaad
• Indo-Austraalisk plaad
• Nuurdameerikoo-plaad
• Pasiifik-plaad
• Süüdameerikoo-plaad

Madelgrat plaaden

Diar san aacht:

• Araabisk plaad
• Kariibisk plaad
• Cocos-plaad
• Indisk plaad
• Juan de Fuca-plaad
• Nazca-plaad
• Filipiinen-plaad
• Scotia-plaad

Letj plaaden

An do san diar noch son 50 letjer plaaden, huar a wedenskapslidj ei gans ians auer san.

Tektoonik

Oner a kontinentaalplaaden (lithosphäre, "stianskel") as at asthenosphäre ("wok skel"). Det as hiat an suragt diarför, dat at lithosphäre ütjenööderrewen of tuuppuid woort. Diar kön do wulkaaner apstiig, diar materiool faan't asthenosphäre efter boowen bring, an diar komt det uk tu't eerdbeewrin.