Sevastakis_Pnevma 01-06 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα1

Sevastakis_Pnevma 01-06 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα2

Sevastakis_Pnevma 01-06 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα3

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY ¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA

Sevastakis_Pnevma 01-06 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα4

ISBN 978-960-518-327-1

© 2008, NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

© 2 0 0 8 , « I N ¢ I K T O ™ » A N ø N Y M O ™ E K¢OT I K H E T A I P E I A
K·ÏÏȉÚÔÌ›Ô˘ 64, 114 73 A£HNA, TH§.: 210.88.38.007, e-mail: [email protected]
EÍ·‰·ÎÙ‡ÏÔ˘ 5, 546 35 £E™/KH, TH§.: 2310.23.10.83, FAX.: 2310.26.23.99 , www.indiktos.gr
Sevastakis_Pnevma 01-06 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα5

N I K O § A ™ A §. ™ E B A ™ T A K H ™

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY

¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA
™HMEIøMATAPIO KPITIKH™

IN¢IKTO™
A£HNAI 2008
Sevastakis_Pnevma 01-06 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα6
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα7

™ÙcÓ A
^ ÏÂÍ›·, àÎÚÈ‚c ηd Ï·ÙÚÂ̤ÓË ÎfiÚË
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα8
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα9

«^H àÓıÚˆÔÁÓˆÛ›· Ì·˜ ÂrÓ·È ≤Ó·˜ „˘¯ÔÏÔÁÈÎe˜ ÌˉÂÓÈÛÌfi˜: ‰È·-

ÎÚ›ÓÔ˘Ì ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ Û¯¤ÛÂȘ, ¯ˆÚd˜ ¬Ìˆ˜ ÔÙb Óa Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔ˘ÌÂ
οÔÈ· Ú·ÁÌ·ÙÈÎc Û˘Ó¿ÊÂÈ·. Ta ÙÔ›· Ùɘ „˘¯É˜ Ì·˜ ‰bÓ ñ¿Ú-
¯Ô˘Ó Ô˘ıÂÓa ÛÙcÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·Ø ÎÈ óÛÙfiÛÔ Î¿ı ‰¤ÓÙÚÔ Î·d
οı ÏÔ˘ÏÔ‡‰È ÙÔ˘˜ ÂrÓ·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ».
°∫∂√ƒ°∫ §√À∫∞Δ™

«≠Oˆ˜ Ùe ¯ÚÉÌ· àÓ¿ÁÂÈ Ùe ηıÂÙd ÛÙcÓ ‰È΋ ÙÔ˘ àÊ·›ÚÂÛË, öÙÛÈ

ηd Ùe ú‰ÈÔ Û˘ÚÚÈÎÓÒÓÂÙ·È, àe ÙcÓ ú‰È· ÙÔ˘ ÙcÓ Î›ÓËÛË, Ûb οÙÈ
àÌÈÁᘠÔÛÔÙÈÎfi. ^H àÒÏÂÈ· ÙÔÜ Ì¤ÙÚÔ˘ ηd ì ≈‚ÚȘ Á›ÓÔÓÙ·È ì
ÓfiÚÌ· ÙÔ˘».
K∞ƒ§ M∞ƒ•

«“XÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ï›ÁÔ ¯ÚáÌ· Û’ ·éÙeÓ ÙeÓ ÙÔÖ¯Ô”, ϤÂÈ ï ‰È¢ı˘ÓÙc˜

Ùɘ ÙÚ¿Â˙·˜ Ôf Û˘ÌÔÚ‡ÂÙ·È Ìb ÙcÓ âÔ¯‹ ÙÔ˘. “Look hÔw funny”
ϤÂÈ ï àÌÂÚÈηÓe˜ ñ¿ÏÏËÏÔ˜ ‚ϤÔÓÙ·˜ ≤Ó·Ó ¶ÈοÛÔ, “that woman
has three eyes , doesn’t she?” Oî ηÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Ó›ÎËÛ·Ó, àÏÏa qÙ·Ó ÌÈa
‡ÚÚÂÈÔ˜ Ó›ÎË. ™b ηÈÚÔf˜ ÛaÓ ÙeÓ ‰ÈÎfi Ì·˜ ì Ù¤¯ÓË âÈ‚ÈÒÓÂÈ
̤۷ àe Ùd˜ wÙÙ˜ Ù˘».
M∞• X√ƒ∫Ã∞´ª∂ƒ

«^H ÚÔÛÎfiÏÏËÛË ÛÙe Ó¤Ô ñÔ‰ËÏÒÓÂÈ ≤Ó·Ó âÎÊ˘ÏÈÛÌe ÙÔÜ ÎÚÈÙÈ-

ÎÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜, ÁÈ·Ùd Ù›ÔÙ· ‰bÓ ÂrÓ·È Èe ÂûÎÔÏÔ àe Ùe Óa ÎÚ›-
ÓÂȘ Ùe ÓˆÙÂÚÈÛÌe ëÓe˜ öÚÁÔ˘».
¶ø§ B∞§∂ƒÀ
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα10
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα11

§I°A §O°IA

T › àÔ‰ÔÌÂÖ ÙcÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙd˜ ÎÔÈӈӛ˜ Ùɘ ÓÂÔηÈÙ·-

ÏÈÛÙÈÎɘ â›Ù¢Í˘, ÛÙd˜ ‰ÈΤ˜ Ì·˜ «ÌÂÙ·-‰ËÌÔÎڷٛ˜» Ôf
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ó˜ Ôî öÛ¯·Ù˜ âÓÛ·ÚÎÒÛÂȘ Ùɘ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎɘ 剤·˜;
ErÓ·È ÌfiÓÔ ì ÁÓˆÛÙc ≈‚ÚȘ Ùɘ ÔÛÔÙÈÎÔÔ›ËÛ˘ ηd ÙÔÜ ñÔÏÔÁÈ-
ÛÌÔÜ ÙáÓ ¿ÓÙˆÓ, ì àÂÈÏc Ùɘ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔÔ›ËÛ˘ ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘;
hH ö¯Ô˘Ì Óa οÓÔ˘Ì Ìb Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Û˘Ì‚ÔÏÈÎɘ àÔ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ûb
≤Ó·Ó ÔÏÈÙÈÛÌe Ôf ñÏÔÔÈÂÖ Ùc ÓÈÙÛÂ˚Îc ÚÔÊËÙ›· ÁÈa ÙcÓ àıˆfi-
ÙËÙ· ÙÔÜ Á›ÁÓÂÛı·È;
™˘Ó·ÓÙÔÜÌ â‰á ·éÙe Ùe âÚÒÙËÌ· Ûb ≤Ó· ΛÌÂÓÔ Ôf àÓ·Ù‡Û-
ÛÂÙ·È Ìb Ùc ÌÔÚÊc ÛËÌÂÈÒÛÂˆÓ Î·d Û¯ÔÏ›ˆÓ. ™ËÌÂÈÒÛÂȘ ηd Û¯fi-
ÏÈ· Ûb â·Êc Ìb ·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ ηd Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÛΤ„ÂȘ ÁÈa Ùe ÓÂÜÌ·,
ÙcÓ îÛÙÔÚ›·, ÙcÓ ÎÔÈÓˆÓ›· Ùɘ T¯ÓÈÎɘ, Ùe ÓfiËÌ· Ùɘ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎɘ
ÎÚÈÙÈÎɘ àe ÙeÓ B·ÏÂÚf ηd ÙeÓ N›ÙÛ ÛÙeÓ Jan Patocka, ÛÙeÓ X¿ÈÓ-
ÙÂÁÁÂÚ Î·d ÛÙcÓ X¿ÓÓ· òAÚÂÓÙ. K·d Ùe Ï·›ÛÈÔ ¬ÏˆÓ ·éÙáÓ ≤Ó·: ì
ÔÏÈÙÈÎc ηd àÓıÚˆÔÏÔÁÈÎc ÎÚ›ÛË ì ïÔ›· Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ó¤Â˜ ‰È·ÛÙ¿-
ÛÂȘ ¬ÛÔ Ùe ÓÂÜÌ· ÙÔÜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ηÈÙ·ÏÈÛÌÔÜ àÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÙ·È àe
ÙÔf˜ ïÚ›˙ÔÓÙ˜ Ùɘ ÎÏ·ÛÈÎɘ «àÛÙÈÎɘ Û˘Ó›‰ËÛ˘». ^H ÛËÌ·ÓÙÈ-
ÎfiÙÂÚË Û˘Ó¤ÂÈ· ·éÙɘ Ùɘ àÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛ˘ ÂrÓ·È ì àfiÛ·ÛË ÙÔÜ Á›-
ÁÓÂÛı·È ÙáÓ Û˘Ì‚¿ÓÙˆÓ àe οı öÓÓÔÈ· ÛÎÔÔÜ, ì àÂÏ¢ı¤ÚˆÛË
ÙáÓ å‰ÈˆÙÈÎáÓ ñÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ àe ÙcÓ «äıÈÎc ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎc» ηd ì àÓ¿-
ψÛË ÙÔÜ ErÓ·È ÛÙeÓ âȯÂÈÚËÛÈ·Îe ¯ÂÈÚÈÛÌfi. \AÏÏa ·éÙe˜ ï âȯÂÈ-
ÚËÛÈ·Îe˜ ¯ÂÈÚÈÛÌe˜ ‰bÓ ÂrÓ·È ϤÔÓ ì ÁÓÒÚÈÌË àe Ùe ·ÚÂÏıeÓ «âÚÁ·-
ÏÂÈ·Îc ηd Ù¯ÓÈÎc» çÚıÔÏÔÁÈÎfiÙËÙ·. \EÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ó˜
·ÓÙÂÏc˜ öÏÏÂÈ„Ë âÓ‰ÔÈ·ÛÌáÓ Î·d ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌe˜ Ìb οı ÏÔÁɘ
«Î·Îc ñ¤Ú‚·ÛË» â͈ıÒÓÙ·˜ ÙcÓ ÔåÎÔÓÔÌ›· Óa Á›ÓÂÈ ÌÈa Ú·ÁÌ·-
ÙÈÎc Û‡Á¯ÚÔÓË Ì·Á›·. ™b ·éÙb˜ Ùd˜ Û˘ÓıÉΘ ¬Ô˘ ï ú‰ÈÔ˜ ï ηÈ-
Ù·ÏÈÛÌe˜ ÚÔÛÂÙ·ÈÚ›˙ÂÙ·È Ùc ÏÔÁÈÎc ÙÔÜ Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎÔÜ ‰ÚÒÌÂÓÔ˘,

11
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα12

NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

Ùɘ ·ÈÁÓÈÒ‰Ô˘˜ ÂÚÊfiÚÌ·Ó˜ Ìb Ùd˜ àÓÙÔ¯b˜ ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘, ì ÎÚÈÙÈÎc

ıˆڛ· ö¯ÂÈ Ùe ‰Èη›ˆÌ· Óa ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ó˜ ≤Ó·˜ å‰ÈfiÌÔÚÊÔ˜ ÎÚÈÙÈÎe˜
Û˘ÓÙËÚËÙÈÛÌfi˜. ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ϤÔÓ Ùe Û‡ÓÔÏÔ ÙáÓ ÚÔÛ·ıÂÈáÓ ÁÈa
Ùc ‰È¿ÛˆÛË ÙÔÜ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ Ùɘ äıÈÎÔÔÏÈÙÈÎɘ ·éÙÔÓÔÌ›·˜ ηd àÍÈÔ-
Ú¤ÂÈ·˜ ÙáÓ àÓıÚÒˆÓ. T¤ÙÔȘ ÚÔÛ¿ıÂȘ ‰bÓ ö¯Ô˘Ó óÛÙfiÛÔ Î·-
ÌÈa âÏ›‰· ÁÈa àÏÏ·Ác ÙÔÜ Îϛ̷ÙÔ˜ iÓ ‰bÓ Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ì Óa ı¤ÙÔ˘ÌÂ
οÔÈ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ηÙa ηÓfiÓ· ñÔÙÈÌË̤ӷ àe ÙcÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎc
ÎÚÈÙÈ΋: Ùe ˙‹ÙËÌ· Ùɘ âÚÁ·Û›·˜ ηd ÙÔÜ ÙÚfiÔ˘ ·Ú·ÁˆÁɘ, Ùe ˙‹-
ÙËÌ· Ùɘ ÔÏÈÙÈÎɘ ¯ÂÈڷʤÙËÛ˘ ÙÔÜ ‰‹ÌÔ˘ Ì·˙d Ìb Ùe ˙‹ÙËÌ· Ùɘ
‰È·ÓÔËÙÈÎɘ àÎÂÚ·ÈfiÙËÙ·˜ ÙáÓ àÙfïÓ. AéÙc ÂrÓ·È Î·d ì ÔéÛÈ·ÛÙÈÎc
‰È·ÊÔÚa àe οıÂ Û˘ÓÙËÚËÙÈÎe ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎÈÛÌe ï ïÔÖÔ˜ ‰È·Ì·ÚÙ‡ÚÂ-
Ù·È ÁÈa οÔȘ Û˘Ó¤ÂȘ ÙáÓ ÊÈÏÂχıÂÚˆÓ àÔÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÛÙcÓ
ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ‰›¯ˆ˜ Óa âӉȷʤÚÂÙ·È âÍ›ÛÔ˘ ηd ÛÔ‚·Úa ÁÈa Ùd˜ ·åٛ˜
ηd Ùd˜ Û˘ÓıÉΘ Ôf èıÔÜÓ Ûb ·éÙb˜ Ùd˜ àÔÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ.
≠EÓ· ÎÚÈÙÈÎe ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ ÏÔÈfiÓ. K¿ÙÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ àe Ùc
ÏÔÁÈÎc ÙáÓ àÊÔÚÈÛÌáÓ Î·d ÙÔÜ àÔÛ¿ÛÌ·ÙÔ˜ àÏÏa ö͈ ηd àe Ùd˜
ÎÏ·ÛÈÎb˜ ÚԉȷÁÚ·Êb˜ ÙÔÜ ‰ÔÎÈÌ›Ô˘ ηd Ùɘ ÌÂϤÙ˘. K¿ı ÊÔÚa ì
àÊÔÚÌc ÂrÓ·È ≤Ó·˜ ÛÙÔ¯·ÛÌe˜ j ≤Ó· ÁÂÁÔÓfi˜, ÌÈa ıˆÚËÙÈÎc ÚfiÙ·ÛË
j ÌÈa ÂåÎfiÓ· Ùɘ Û˘Á΢ڛ·˜Ø ηd ì àÊÔÚÌc ñ·ÁÔÚ‡ÂÈ Î·d Ùc ÁÏÒÛÛ·
ÙÔÜ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, Ùe ¤Ú·ÛÌ· àe ÙeÓ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎe ÙfiÓÔ ÛÙe ≈ÊÔ˜ Ùɘ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈÎɘ ÎÚÈÙÈÎɘ ηd àe ÙcÓ àÓ¿Ï˘ÛË ÙÔÜ å‰ÂÔÏÔÁ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙcÓ Ô-
ÏÂÌÈ΋.
¶ÂÔ›ıËÛ‹ ÌÔ˘ ÂrÓ·È ¬ÙÈ ‚ÚÈÛÎfiÌ·ÛÙ Ûb ≤Ó· ÛËÌÂÖÔ ¬Ô˘ ï ÎÚÈ-
ÙÈÎe˜ ÏfiÁÔ˜ çÊ›ÏÂÈ Óa «çÓÔÌ·Ù›˙ÂÈ ÙeÓ àÓÙ›·ÏÔ» (Fredric Jameson),
Óa àӷηχ„ÂÈ, âÎ Ó¤Ô˘, Ùe ÓÂÜÌ· Ùɘ ÏÔÁÔÌ·¯›·˜ ηd Ùɘ àÓÙ›ıÂ-
Û˘. XˆÚd˜ âÎÙÒÛÂȘ ηd ÂéÎÔϛ˜, ¯ˆÚd˜ ö·ÚÛË àÏÏa Ìb ·ÚÚË-
Û›·. K·d ·éÙe ÂrÓ·È ‰‡ÛÎÔÏÔ. ™˘¯Óa ï ı˘ÌÈÎe˜ ÙfiÓÔ˜ j ï ú‰ÈÔ˜ ï
«ı˘Ìe˜» ‰bÓ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙc ÁˆÓ›·, ηÏa ÎÚ˘Ì̤ÓÔ˜ ÛÙcÓ ñÔÛËÌ›-
ˆÛË, öÛÙˆ ÛÙc ¯Ú‹ÛË ÙáÓ âÈıÂÙÈÎáÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌáÓ. K·ÏÂÖÛ·È öÙÛÈ

12
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα13

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY ¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA

Óa Ï¿‚ÂȘ Ùa ̤ÙÚ· ÛÔ˘: Óa ÂÚÈ̤ÓÂȘ ÙcÓ ·ÚÂÍ‹ÁËÛË Î·d ÙcÓ Î·-

¯‡ÔÙË Î›ÓËÛË ÙáÓ ü̈Ó, 剛ˆ˜ ¬Ù·Ó ì ˘ÎÓc ÁÚ·Êc ‰bÓ âÈÙÚ¤-
ÂÈ âÎÙÂÓÂÖ˜ ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÂȘ ηd àÓ·Ù‡ÍÂȘ.
^O àÓ·ÁÓÒÛÙ˘ ıa ÌÔÚÔÜÛ Óa ‰È·‚¿ÛÂÈ ·éÙe Ùe «ÛËÌÂȈ̷ٿ-
ÚÈÔ» ·Ú¿ÏÏËÏ· j Ì·˙d Ìb Ùe ‚È‚Ï›Ô ºÈÏfiÍÂÓÔ˜ MˉÂÓÈÛÌfi˜. MÈa
ÛÔ˘‰c ÛÙeÓ homo democraticus. Eå‰ÈÎa ó˜ Úe˜ ÙcÓ àÔÙ›ÌËÛË Ùɘ
ÓÈÙÛÂ˚Îɘ ÛΤ„˘ ηd Ùɘ ÛËÌ·Û›·˜ Ù˘ ÁÈa ÙcÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Ùɘ ·-
ÚÔ˘Û›·˜ ÙáÓ ÌˉÂÓÈÛÙÈÎáÓ âÌÂÈÚÈáÓ Ì¤Û· ÛÙeÓ ÊÈÏÂχıÂÚÔ ÔÏÈÙÈ-
ÛÌfi. ™b ·éÙe Ùe ‚È‚Ï›Ô âÏ›˙ˆ ¬ÙÈ Ï‡ÓÔÓÙ·È Î¿ÔȘ àe Ùd˜ àÔڛ˜
Ôf ÁÂÓÓÈÔÜÓÙ·È àe ÙcÓ àÓ¿ÁÓˆÛË ÙáÓ àÓa ¯ÂÖÚ·˜ ÛËÌÂÈÒÛˆÓ.
\EÏ›˙ˆ ÌfiÓÔ ·éÙb˜ Ôî àÔڛ˜ Óa ÂrÓ·È ÁfiÓÈ̘ ηd ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈΤ˜.

13
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα14
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα15

∞. Δ√ ¶¡∂Àª∞ ∫∞π √ À¶√§√°π™ª√™

«£ a ÌÔÚÔÜÛ ôÚ·Á Óa ñ¿ÚÍÂÈ ÌÈa ÎÔÈÓˆÓ›· Ôf ıa Âr¯Â âÍÔÓ-

ÙÒÛÂÈ Î¿ı ÙÈ àfiÚÈÛÙÔ j àÓÔÚıÔÏÔÁÈÎe ÁÈa Óa àÊÂıÂÖ ÛÙe ÌÂ-
ÙÚ‹ÛÈÌÔ Î·d àԉ›ÍÈÌÔ; – Te Úfi‚ÏËÌ· ÂrÓ·È ñ·ÚÎÙe ηd ÈÂÛÙÈÎfi.
^H ÓˆÙÂÚÈÎc âÔ¯c ÛÙe Û‡ÓÔÏfi Ù˘ Ì·ÚÙ˘ÚÄ ÌÈa Û˘ÓÂ¯É â·‡ÍËÛË
Ùɘ àÎÚ›‚ÂÈ·˜. ^O,Ùȉ‹ÔÙ Ìc âÌ›ÙÔÓ ÛÙc ÛÊ·›Ú· ÙÔÜ ·åÛıËÙÔÜ
‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa Á›ÓÂÈ êÙe ηd ηı˘ÛÙÂÚÂÖ Ùa ñfiÏÔÈ·. Te ÏÔÁ·ÚÈ¿-
˙Ô˘Ì ηْ àÓ¿ÁÎË ¬ÏÔ Î·d ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì¿Ù·ÈÔ Î·d àÛ‹Ì·ÓÙÔ», ·-
Ú·ÙËÚÔÜÛÂ ï ¶gÏ B·ÏÂÚf ÛÙcÓ Ù·Ú·Á̤ÓË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔÜ ’201. ¶ÔÈe
«Ì‹Ó˘Ì·» àÔÛÙ¤ÏÏÂÈ â‰á ï Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÙáÓ M·ÙÈáÓ ÛÙe ™‡Á¯ÚÔÓÔ
KfiÛÌÔ; Te Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ àfiÛ·ÛÌ· ÂrÓ·È ≤Ó·˜ Ï›ÓıÔ˜ ÛÙe ÔåÎÔ‰fi-
ÌËÌ· ÌÈĘ ÂéÚ‡ÙÂÚ˘ ‰È¿ÁÓˆÛ˘ ÁÈa Ùc ʇÛË Î·d Ùa Âڈ̤ӷ ÙÔÜ
Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. AéÙe˜ ï ÎfiÛÌÔ˜, åÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È ï B·ÏÂÚ‡, ‰È¤ÂÙ·È
΢ڛˆ˜ àe ÌÈa àÂÚÈfiÚÈÛÙË ïÚÌc ÁÈa ÙcÓ àÔÁ‡ÌÓˆÛË Î¿ı ñÂÚ-
‚·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ïÚÌc ì ïÔ›· àÁÁ›˙ÂÈ ≤Ó· ÎÚ›ÛÈÌÔ Ûb Û˘Ó¤ÂȘ ηÙÒ-
ÊÏÈ ¬Ù·Ó ï ÎfiÛÌÔ˜ Ùɘ àÊıÔÓ›·˜ Û˘Ì‚·‰›˙ÂÈ Ìb ÙcÓ ÙÂÏÂÈÔÔ›ËÛË ÙÔÜ
Ù¯ÓÈÎÔÜ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔÜ Î·d ¬Ù·Ó ì âÌÊ¿ÓÈÛË ÚÈ˙ÈÎa Ó¤ˆÓ Û˘Ì‚¿Ó-
ÙˆÓ Ï·ÈÛÈÒÓÂÙ·È àe ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ ñ„ËÏɘ àÎÚ›‚ÂÈ·˜2.
^H Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÛΤ„Ë ‰È·Ù˘ÒÓÂÙ·È Ûb ÌÈa ÎÚ›ÛÈÌË Î·Ìc Ùɘ
Û˘˙‹ÙËÛ˘ ÁÈa ÙcÓ ÎÚ›ÛË ÙÔÜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ Î·d ÙcÓ ÙÚ·Áˆ‰›· Ùɘ ÎÔ˘Ï-
ÙÔ‡Ú·˜Ø ¬Ù·Ó ÔÏf ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎb˜ ʈÓb˜ ·åÛı¿ÓÔÓÙ·È ÙcÓ àÓ¿ÁÎË Óa
ñÂÚ·ÛÈÛÙÔÜÓ Ùe ÓÂÜÌ· ó˜ âÎÂÖÓÔ Ùe ÂûıÚ·˘ÛÙÔ Î·d àÓ˘ÂÚ¿ÛÈÛÙÔ
àÓÒÊÂÏÔ Ú¿ÁÌ· Ôf ÌÔÚÂÖ Óa ÛÒÛÂÈ Ùa ñfiÏÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· àe ÙcÓ
ÙÒÛË ÙÔ˘˜ Ûb ÌÈa àÔÛÙÂÈڈ̤ÓË ‰È·Ê¿ÓÂÈ· j Ûb ÌÈa ‚¿Ó·˘ÛË Ù¿ÍË

1. Paul Valéry, «¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ÛÙd˜ ¶ÂÚÛÈÎb˜ \EÈÛÙÔϤ˜», Variété II, Gallimard,

2002, ÛÂÏ. 176.
2. Paul Valéry, «La crise de l’esprit», Variété I, Gallimard, 2002, ÛÂÏ. 22.

15
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα16

NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

(ÌÈa Ù¿ÍË Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ, ¬ˆ˜ àe ÙfiÙ ÂåÒıËÎÂ). ¶ÔÈa ÂrÓ·È ì ÔéÛ›·
·éÙɘ Ùɘ ıÂÒÚËÛ˘ ÙÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜ ó˜ ÔχÙÈÌ˘ ηd àÓ˘ÔÏfiÁÈÛÙ˘
ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·˜; Na àÓÙÈÛÙ¤ÎÂÙ·È ÛÙd˜ àÍÈÒÛÂȘ ÁÈa Ú·ÎÙÈÎc àÔÙÂÏÂ-
ÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ηd ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎc âÓۈ̿وÛË, Ûb οı âÁ¯Â›ÚËÌ· âÍ¿-
ÏÂȄ˘ ÙÔÜ «‰ÈÊÔÚÔ‡ÌÂÓÔ˘» ηd ÙÔÜ «à‰È·Û¿ÊËÙÔ˘» [vague] ηÙa ÙcÓ
öÎÊÚ·ÛË ÙÔÜ B·ÏÂÚ‡Ø Óa Û˘ÓÙËÚÂÖ, Ìb ôÏÏ· ÏfiÁÈ·, ÙcÓ ·åÓÈÁÌ·ÙÈÎc
ÏÔÎc ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘ àÌÊÈÛ‚ËÙÒÓÙ·˜ ÙcÓ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ Ûb àfiıÂÌ·
Ê˘ÛÈÎáÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·d ïÚÌËÙ‹ÚÈÔ ñÔÏÔÁÈÛÙÈÎáÓ ¯ÂÈÚÈÛÌáÓ.
¶·ÚfiÏ· ·éÙa ì Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÊˆÓc ‰bÓ âӉȷʤÚÂÙ·È Óa â·Ó¤Ï-
ıÂÈ ÛÙc ‰È·Ì¿¯Ë Ì˘ÛÙÈÎÔ-ÔÈËÙÈÎɘ ηd Ù¯ÓÈÎÔ-ÂÚÁ·ÏÂÈ·Îɘ ı¤·-
Û˘, ‰È·Ì¿¯Ë Ôf âËÚ¿˙ÂÈ, Ìb ÙeÓ ≤Ó·Ó j ôÏÏÔÓ ÙÚfiÔ, ÙeÓ ·åÛıË-
ÙÈÎe ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌe Ùɘ âԯɘ ÙÔ˘. ¢bÓ âȉÈÒÎÂÈ, ôÏψ˜, Óa
âÌÊ·ÓÈÛÙÂÖ ó˜ ≤Ó· àÎfiÌ· ä¯ÂÖÔ Ùɘ àÔηıËψ̤Ó˘ îÂÚfiÙËÙ·˜ Ùɘ
Ù¤¯Ó˘ ÔûÙ ηd Óa âÈÙÂıÂÖ ÛÙd˜ Ì·Ú̷ڈ̤Ó˜ ÛÙe ¯ÚfiÓÔ ·Ú·‰fi-
ÛÂȘ ̤۷ àe ÌÈa ·åÛıËÙÈÎc Ùɘ ÚfiÎÏËÛ˘. MÈÏÒÓÙ·˜ ÁÈa Ùd˜ ÚÔ-
ÔÙÈÎb˜ ÙÔÜ ·åÒÓ·, ï B·ÏÂÚf ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ùc ‰È¿Ï˘ÛË ¬ÏˆÓ
ÙáÓ «Ê·ÓÙ·ÛÌ¿ÙˆÓ» –ÙáÓ ñÂÚ‚·ÙÔÏÔÁÈÎáÓ ‰È·ÈÛÙ¢ÙËÚ›ˆÓ Ùɘ
ÂéÚˆ·˚Îɘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·˜– ÛÙcÓ ïÚÌc ÙáÓ Û˘Á¯ÚfiÓˆÓ ÁÈa Ùe
êÙe ηd âÊ·ÚÌfiÛÈÌÔ. \Ae ·éÙc ηd ÌfiÓÔ Ùc ‰È·›ÛÙˆÛË ÌÔÚÂÖ
ηÓÂd˜ Óa Û˘Û¯ÂÙ›ÛÂÈ Ùc ʈӋ ÙÔ˘ Ìb ÙcÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·Îc ıÂÒÚËÛË ÁÈa
Ùe Ì˯·ÓÈÎe ‰·ÈÌfiÓÈÔ ÙáÓ ÌÔÓÙ¤ÚÓˆÓ, öÙÛÈ ¬ˆ˜ Ùe ÍfiÚÎÈ˙Â, ≤Ó·Ó
·åÒÓ· Ú›Ó, ì ηÙÂÍÔ¯cÓ âÎÎÂÓÙÚÈÎc Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· ëÓe˜ «TfiÚ˘» ÚÔ-
Ì·ÓÙÈÎÔÜ:

«ErÓ·È ì âÔ¯c ÙáÓ M˯·ÓÈÛÌáÓ Ìb οı â͈ÙÂÚÈÎc ηd âÛˆÙÂ-

ÚÈÎc öÓÓÔÈ· ÙÔÜ ¬ÚÔ˘. ^H âÔ¯c ì ïÔ›· Ìb ïÏfiÎÏËÚË ÙcÓ à‰È¿Û·-
ÛÙË åÛ¯‡ Ù˘ ÚÔˆıÂÖ, ‰È‰¿ÛÎÂÈ Î·d âÊ·ÚÌfi˙ÂÈ Ùc ÌÂÁ¿ÏË Ù¤¯ÓË Ùɘ
ÚÔÛ·ÚÌÔÁɘ ÙáÓ Ì¤ÛˆÓ ÛÙÔf˜ ÛÎÔÔ‡˜.
»^H àÏ‹ıÂÈ· ÂrÓ·È ¬ÙÈ Ôî ôÓıÚˆÔÈ ö¯Ô˘Ó ¯¿ÛÂÈ ÙcÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜

16
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα17

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY ¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA

ÛÙe àfiÚ·ÙÔ Î·d ÈÛÙ‡ԢÓ, âÏ›˙Ô˘Ó Î·d âÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ ÁÈa Ùe

ïÚ·Ùfi».3

^H àÚ¯ÈÎc üıËÛË ÌÈĘ ·ÚfiÌÔÈ·˜ àÓ¿ÁÓˆÛ˘ ÙÔÜ MÔÓÙ¤ÚÓÔ˘ Ú¤-

ÂÈ Óa àÓ·˙ËÙËıÂÖ ÛÙa ÚáÙ· ÛÎÈÚÙ‹Ì·Ù· ÙÔÜ ÁÂÚÌ·ÓÈÎÔÜ å‰Â·ÏÈ-
ÛÌÔÜ Î·d ù¯È ÙfiÛÔ ÛÙcÓ ≈ÛÙÂÚË ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛË Ùɘ ÚÔÌ·ÓÙÈÎɘ
àÓÙ›ıÂÛ˘ ÛÙcÓ Úfi˙· ÙáÓ Ì˯·ÓÈÛÌáÓ Ùɘ ÌÔÓÙ¤ÚÓ·˜ ÔÏÈÙÈÎɘ ηd
ÔåÎÔÓÔÌ›·˜. \Ae Ùd˜ àÚ¯b˜ õ‰Ë ÙÔÜ ‰¤Î·ÙÔ˘ öÓ·ÙÔ˘ ·åÒÓ· ÌÔÚÂÖ Óa
àÓȯÓ¢ÙÂÖ ≤Ó·˜ ÓÂ˘Ì·ÙÔÎÚ·ÙÈÎe˜ àÓıÚˆÈÛÌe˜ Û‡Ìʈӷ Ìb ÙeÓ
ïÔÖÔ ì \I‰¤· Ùɘ \AÓıÚˆfiÙËÙ·˜ ÂrÓ·È à‰‡Ó·ÙÔ Óa Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÂÖ, Ìb
ıÂÙÈÎe ÙÚfiÔ, Ìb Ùe Ì˯·ÓÈÛÙÈÎe ÛÙÔȯÂÖÔ. ™ÙcÓ ú‰È· Ùc Ì˯·Óc ηd
ÙÔf˜ Ì˯·ÓÈÛÌÔf˜ ‰bÓ àÓ·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ÎaÓ ï ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ùɘ \I‰¤·˜
õ, Ìb Ùc ÁÏÒÛÛ· âΛӢ Ùɘ âԯɘ, ηÌÈa âÁÁÂÓc˜ ÂéÁ¤ÓÂÈ· ηd
ÔÈfiÙËÙ·. ^H \I‰¤· –ϤÁÂÙ·È– ·Ú·¤ÌÂÈ àÔÎÏÂÈÛÙÈÎa ÛÙcÓ âÛˆ-
ÙÂÚÈÎc âÏ¢ıÂÚ›· ëÓe˜ äıÈÎÔÜ ÎfiÛÌÔ˘, âÏ¢ıÂÚ›· ì ïÔ›· ñÂÚ¤¯ÂÈ
¬ÏˆÓ ÙáÓ «àÍÈÔıÚ‹ÓËÙˆÓ Î·Ù·Û΢áÓ ëÓe˜ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, ëÓe˜ ÎÚ¿-
ÙÔ˘˜, ÌÈĘ Ù˘ÈÎɘ ÓÔÌÔıÂÛ›·˜»4. ^H öÓÓÔÈ· ÌÈĘ ÔÏÈÙÈÎɘ ÙÔÜ Ó‡-
Ì·ÙÔ˜ öÙÛÈ ¬ˆ˜ ıa ÙcÓ âÂÍÂÚÁ·ÛÙÂÖ ï ÛÙÔ¯·ÛÙc˜ B·ÏÂÚf à˯ÂÖ
·éÙc ÙcÓ àÓıÚˆÈÛÙÈÎc öÌÊ·ÛË ÛÙcÓ ·éÙÔÓÔÌ›· ÙÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜, ù¯È
¬Ìˆ˜ ηd Ùc ÚÔÌ·ÓÙÈÎc ‰˘ÛÊÔÚ›· öÓ·ÓÙÈ Î¿ı „˘¯Úɘ âÍ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓ›-
Î¢Û˘ ηd Ú·ÎÙÈÎɘ ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘ ÙáÓ å‰ÂáÓ ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ ÙáÓ ¯Ú‹-

3. Thomas Carlyle, ™ËÌÂÖ· ÙáÓ K·ÈÚáÓ, \Aı‹Ó·, PÔ¤˜, 2000, ÛÛ. 23, 61.
4. BÏ. «Te ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔÜ ÁÂÚÌ·ÓÈÎÔÜ å‰Â·ÏÈÛÌÔÜ» (1796), àfi-
Û·ÛÌ· Ôf àÔ‰›‰ÂÙ·È ÛÙeÓ Hölderlin –ηd ÁÈa οÔÈÔ˘˜ ÛÙeÓ Hegel– ¬Ô˘ ì
剤· Ùɘ àÓıÚˆfiÙËÙ·˜ àÓÙȉȷÛÙ¤ÏÏÂÙ·È ÛÙcÓ å‰¤· ÙÔÜ KÚ¿ÙÔ˘˜ ì ïÔ›· ‰bÓ
ÌÔÚÂÖ Óa ñ¿ÚÍÂÈ ó˜ 剤· âÊfiÛÔÓ Î¿ı KÚ¿ÙÔ˜ «ÂrÓ·È ñÔ¯Úˆ̤ÓÔ Óa ÌÂÙ·-
¯ÂÈÚ›˙ÂÙ·È ÙÔf˜ âχıÂÚÔ˘˜ àÓıÚÒÔ˘˜ ó˜ ÎÚ›ÎÔ˘˜ ëÓe˜ Ì˯·ÓÈÛÌÔÜ». \Ae Ùe
Aufklärung. Les Lumières Allemands (ΛÌÂÓ· Û¯ÔÏÈ·Ṳ̂ӷ àe ÙeÓ Gerard Raulet),
Paris, GF Flammarion, 1995, ÛÂÏ. 141.

17
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα18

NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

ÛˆÓ. ™Ùc ‚·ÏÂÚ˘·Óc öÓÓÔÈ· Ùɘ ÔÏÈÙÈÎɘ ÙÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜ ‚Ú›ÛÎÂÈ

ηÓÂd˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙcÓ öÁÓÔÈ· ÁÈa ‰È¿ÛˆÛË ÙáÓ ˙ˆÓÙ·ÓáÓ ÌÔÚÊáÓ,
ÙáÓ ÌÔÚÊáÓ Ôf àÂÈÏÔÜÓÙ·È ÙfiÛÔ àe ÙcÓ ÂûÎÔÏË Ù˘ÔÔ›ËÛË ÙáÓ
Ì˯·ÓÈÛÌáÓ ¬ÛÔ Î·d àe Ùd˜ ‰È·Ï˘ÙÈÎb˜ Û˘Ó¤ÂȘ Ôf ö¯ÂÈ ≤Ó·˜ àÂÈ-
ı¿Ú¯ËÙÔ˜ ηd ·éÙÔۯ‰ȷÛÙÈÎe˜ Ï˘ÚÈÎe˜ ñÔÎÂÈÌÂÓÈÛÌfi˜. ^H ÛËÌ·-
Û›· Ôf àÔ‰›‰ÂÈ ï B·ÏÂÚf ÛÙd˜ àÂÈÏb˜ ÁÈa ÙeÓ ‚›Ô ÙÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜
àe Ùd˜ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ «ÂéÎÔϛ˜» Ú¤ÂÈ Óa Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÂÖ Ìb ·éÙb˜ Ùd˜
‰‡Ô Û˘ÓıÉΘ ‰È·Î‡‚¢Û˘ ÛÙd˜ ïÔÖ˜ â·Ó¤Ú¯ÂÙ·È Ìb ÔÏÏb˜ àÊÔÚ-
̤˜: ì ÚÒÙË Û˘Óı‹ÎË àÊÔÚÄ ÙcÓ Ù¿ÛË ÁÈa àÓ·Ï‹ÚˆÛË ˙ˆÙÈÎáÓ
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈáÓ Ùɘ ÎÚÈÙÈÎɘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎɘ ‰È¿ÓÔÈ·˜ àe ÌÈa «Ù¯ÓÈÎc»
‰ÂÍÈÔÙ¯ӛ·, ηd ì ‰Â‡ÙÂÚË àÊÔÚÄ ÙcÓ ñÔÓfiÌ¢ÛË Î¿ı ÌÔÚÊÔÏ·-
ÛÙÈÎɘ ·éÛÙËÚfiÙËÙ·˜, ñÔÓfiÌ¢ÛË ì ïÔ›· ‰È¢ÎÔχÓÂÙ·È àe Ùc ÚÔ-
Ì·ÓÙÈÎc âÈ‚Ú¿‚¢ÛË Ùɘ å‰ÈˆÙÈÎɘ Âé·ÈÛıËÛ›·˜.
hA˜ Í·Ó·‰ÔÜÌ ÏÔÈeÓ Ùd˜ ñÔıÉΘ ÙÔÜ B·ÏÂÚ‡, ñÔıÉΘ Ôf
ÌÔÚÂÖ Óa ÈÛÙˆıÔÜÓ, ¬ˆ˜ Âú·ÌÂ, Ûb ≤Ó·Ó àÓıÚˆÈÛÌe ÙÔÜ Ó‡-
Ì·ÙÔ˜ à·ÏÏ·Á̤ÓÔ àe οı ÔÈËÙÈÎe ̤ÓÔ˜ âÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔÜ çÚıÔÏÔ-
ÁÈÛÌÔÜ. Mb ÔÈe ÙÚfiÔ ≤Ó·˜ ÌÂÛÔÔÏÂÌÈÎe˜ ÛÙÔ¯·ÛÌe˜ Ôf àӷη-
χÙÂÈ ÙcÓ ëÏÎÙÈÎc Û˘Ó¿ÊÂÈ· ÌÂÙ·Íf ñ„ËÏɘ àÎÚ›‚ÂÈ·˜ ηd ÓÂÎÚÈÎɘ
àη̄›·˜, ÌÂÙ·Íf âÓÙ·ÙÈÎÔÔÈË̤ÓÔ˘ ‚ÈÒÌ·ÙÔ˜ ηd äıÈÎɘ àÓ·È-
ÛıËÛ›·˜, ÏËıˆÚÈÎɘ ˙ˆÉ˜ ηd àÚÁÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘, ÌÔÚÂÖ Óa Û˘Ó·ÓÙË-
ıÂÖ Ìb ≤Ó·Ó ÔÏf ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎe ÙfiÔ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ; ¢bÓ ÂrÓ·È Ì‹ˆ˜
ÌÈa ÛΤ„Ë Ôf ʤÚÂÈ Ùe å‰È·›ÙÂÚÔ ôڈ̷ Ùɘ âԯɘ Ùɘ àÓfi‰Ô˘ ÙáÓ
ïÏÔÎÏËÚˆÙÈÛÌáÓ ¬Ô˘, ÁÈa ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ùe ˙‹ÙËÌ· Ùɘ «‚ÈÔÌ˯·-
ÓÈÎɘ» âÍfiÓÙˆÛ˘ j Ùɘ Ì˯·ÓÔÔÈË̤Ó˘ à·ÓıÚˆÈĘ ÛËÌ¿‰Â„Â
ÙcÓ ú‰È· ÙcÓ ÔÏÈÙÈÎc ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ·; Mb ÔÈe ÙÚfiÔ ôÚ·Á ÌÔ-
ÚÔÜÓ Óa ‰È·‚·ÛÙÔÜÓ àÓ¿ÏÔÁ˜ Ó‡ÍÂȘ ηd ñÔı¤ÛÂȘ Ì·ÎÚÈa àe Ùe
ıÂÚÌe îÛÙÔÚÈÎe Ï·›ÛÈÔ ÛÙe ïÔÖÔ àÚıÚÒıËÎ·Ó Ôî Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ àÓË-
Û˘¯›Â˜ ÁÈa ÙcÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ùɘ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜;
•ÂÎÈÓÔÜÌÂ, ÂrÓ·È ÚÔÊ·Ó¤˜, àe ÙcÓ ñfiıÂÛË ¬ÙÈ ù¯È ÌfiÓÔ ÂrÓ·È

18
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα19

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY ¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA

ÓÔËÙe àÏÏa ηd âȂ‚ÏË̤ÓÔ ≤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ¤Ú·ÛÌ·, ÌÈa Ù¤ÙÔÈ· Û˘Á-
¯ÚÔÓÈÎc âÎÙÚÔc ÙÔÜ ÌËӇ̷ÙÔ˜ ÙáÓ ÏfiÁˆÓ ÙÔÜ B·ÏÂÚ‡. Te Ì‹Ó˘Ì·
·éÙe Ì·ÚÙ˘ÚÂÖ Ùe ‰›¯ˆ˜ ôÏÏÔ ÌÈa âÍ·ÈÚÂÙÈÎc ‰È·›ÛıËÛË ÁÈa Ùc ‚·-
ıÂÈa çÓÙÔÏÔÁ›· ¬ÏˆÓ ÙáÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ, å‰È·›ÙÂÚ· ·éÙáÓ
Ôf àÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È Ûb ≤Ó·Ó ÚÔËÁ̤ÓÔ ÛÊ·ÈÚÈÎe ηÈÙ·ÏÈÛÌfi. ¶Úfi-
ÎÂÈÙ·È ÁÈa ‰È·›ÛıËÛË Ôf ÌÔÚÂÖ Óa ñÔ‚¿ÏÂÈ ÌÈa ÂéÚ‡ÙÂÚ˘ Îϛ̷-
η˜ ÛΤ„Ë: ¬ÙÈ ì ÏÔÁÈÎc Ùɘ àÎÚ·›·˜ âÈÙ¿¯˘ÓÛ˘ ηd ‡ÎÓˆÛ˘
ÙáÓ ñÏÈÎáÓ Î·d Ê·ÓÙ·ÛÈ·ÎáÓ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌáÓ ÙÔÜ ÊÈÏÂχıÂÚÔ˘
ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ·Ú¿ÁÂÈ ÌÈa ηٷıÏÈÙÈÎc à‰Ú¿ÓÂÈ·, ÌÈa ·Ú¿‰ÔÍË, ۯ‰eÓ
و̷ÙÈ΋, àη̄›· ÛÙe ‰›Ô Ùɘ Û˘Ì‚ÔÏÈÎɘ âÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔÜ
ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÜ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜. ¶ÚÔÂÎÙ›ÓÔÓÙ·˜ àÎfiÌ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙcÓ âÓ
ÏfiÁˇˆ ‰È·›ÛıËÛË, ÌÔÚÂÖ Óa ÚÔÛÂÏ¿ÛÂÈ Î·ÓÂd˜ ηd ÛÙeÓ ‰ÂÛÌe Ôf
Û˘Ó‰¤ÂÈ ÙeÓ àÎÚ·ÖÔ ÏÔÜÙÔ Ìb ηÈÓÔÊ·ÓÂÖ˜ ÌÔÚÊb˜ „˘¯ÈÎɘ ηd Ô-
ÏÈÙÈÎɘ öÓ‰ÂÈ·˜, ÙcÓ âÓÙ·ÙÈÎÔÔ›ËÛË ÙáÓ ÔåÎÔÓÔÌÈÎáÓ Î·d Ê·ÓÙ·-
ÛȈÛÈÎáÓ àÔ‰fiÛÂˆÓ ÙÔÜ ÊÈÏÂχıÂÚÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ Î·d ÌÈa çÓÙÔÏÔ-
ÁÈÎc ÎfiˆÛË õ, ¬ˆ˜ öÏÂÁ ï B·ÏÂÚ‡, ÌÈa öÏÏÂÈ„Ë àÏËıÈÓɘ ÂÚÈ¤ÙÂÈ·˜.
AéÙc óÛÙfiÛÔ ì ñfiıÂÛË Ú¤ÂÈ Óa ‰È·¯ˆÚÈÛÙÂÖ àe Ùc Ì‹ÙÚ· ì
ïÔ›· ‰ÂÛ̇ÂÈ Ùe ‚ϤÌÌ· ÙÔÜ B·ÏÂÚ‡ –·Úa Ùd˜ àÔÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ àe
ÙcÓ Ù˘ÈÎc ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎc ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›· âÓ·ÓÙ›ÔÓ Ùɘ Ì˯·Óɘ– ÛÙe
‰›Ô ëÓe˜ àÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎÔÜ Î·d àÓÙȉËÌÔÎÚ·ÙÈÎÔÜ ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎÈÛÌÔÜ.
¶ÔÈa ÂrÓ·È ·éÙc ì Ì‹ÙÚ· å‰ÂáÓ Î·d Âé·ÈÛıËÛÈáÓ Ôf ñÉÚÍ ÎÚ·Ù·Èa
ÛÙcÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎc ÎÚÈÙÈÎc Ùɘ ÓˆÙÂÚÈÎɘ «≈‚Úˆ˜»; hA˜ ÔÜÌ ¬ÙÈ
ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Óa ¯ÂÈÚ›˙ÂÙ·È Î·Ïa Ùe Û¯ÉÌ· Ùe ïÔÖÔ àÓÙȉȷÛÙ¤ÏÏÂÈ ÙcÓ
ÂéÁ¤ÓÂÈ· Ùɘ Ù¤¯Ó˘ ÛÙd˜ ‚¿Ó·˘Û˜ ¯ÚËÛÙÈÎfiÙËÙ˜ Ùɘ ñÏÈÎɘ ˙ˆÉ˜,
ÙcÓ ñÂÚ‚·ÙÔÏÔÁÈÎc ηı·ÚfiÙËÙ· Ùɘ ·åÛıËÙÈÎɘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ Ûb ¬Ï˜
Ùd˜ Ê˘ÛÈÎb˜ âÍ·ÚÙ‹ÛÂȘ ηd ÙÔf˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔf˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔf˜ Ùɘ àÙÔ-
ÌÈÎfiÙËÙ·˜Ø ÌÈÏÔÜÌ ÁÈa ≤Ó· Û¯ÉÌ· Û‡Ìʈӷ Ìb Ùe ïÔÖÔ Ùe ÓÂÜÌ·
Ùɘ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ âԯɘ Ú¤ÂÈ Óa ëÚÌËÓ¢ÙÂÖ ó˜ ÈÛÙc ηd ‰ÔÁÌ·-
ÙÈÎc âÊ·ÚÌÔÁc ÙáÓ ıÂÙÈÎÔÂÈÛÙËÌÔÓÈÎáÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÁÈa ÙeÓ ïÏÔÎÏË-

19
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα20

NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

ÚˆÙÈÎe öÏÂÁ¯Ô ÙáÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎáÓ Î·d Ê˘ÛÈÎáÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÔًوÓØ Ìb

Ùc ‚‚·ÈfiÙËÙ·, Ù¤ÏÔ˜, ¬ÙÈ öÛ¯·ÙË Û˘Ó¤ÂÈ· ηd ÚÔ˚eÓ ·éÙɘ Ùɘ
«Ì˯·ÓÈÎɘ âԯɘ» ıa ÂrÓ·È ì ë‰Ú·›ˆÛË ÌÈĘ Ì˘ÚÌËÁÎÔʈÏÈĘ,
ÌÈĘ Ì›˙ÂÚ˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ âÚÁ·˙fiÌÂÓˆÓ ˙ÒˆÓ5.
M˘ÚÌËÁÎÔʈÏÈ¿, ΢„¤ÏË, àÁ¤ÏË j âÎÙÚÔÊÂÖÔØ ÔåÎÂÖ˜ àe Ùe ·-
ÚÂÏıeÓ Î·d ηٷ¯ÚËÛÙÈÎa àӷ΢Îψ̤Ó˜ ÌÂÙ·ÊÔÚb˜ ÙÔÜ Î·ÎÔÜ ™˘Ï-
ÏÔÁÈÎÔÜ Î·d Ùɘ ÏÔÁÈÎɘ ÙÔÜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ àÚÈıÌÔÜ, ÌÂÙ·ÊÔÚb˜ ÙÔÜ ÙÚÔ-
Ì·ÎÙÈÎÔÜ âÁÎÈ‚ˆÙÈÛÌÔÜ Ûb ÌÈa ^EÓfiÙËÙ· Ôf ηٷÚÁÂÖ, ‚¿Ó·˘Û· j
ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‚¿Ó·˘Û·, ÙcÓ ·éıÂÓÙÈÎc ηd ÚÔÛˆÔÔÈË̤ÓË âÓfiÚ·ÛË Ùɘ
ÔÈfiÙËÙ·˜ Ôf ë‰Ú¿˙ÂÙ·È ¿ÓÙÔÙ ÛÙd˜ àÔ¯ÚÒÛÂȘ. \Ae Ùc Ì›· Ùe
Ù¤ÏÌ· ÙáÓ «ôÛ¯ËÌˆÓ àÓÙÈı¤Ûˆӻ6 ηd àe ÙcÓ ôÏÏË ì ÚÔc ÙáÓ Ì˘-
ÚÈ¿‰ˆÓ àÓ˘fiÙ·ÎÙˆÓ àÔ¯ÚÒÛÂˆÓ Î·d ·Ú·ÏÏ·ÁáÓ Ìb ÙcÓ àÓ·ÁÓÒ-
ÚÈÛË ÙáÓ ïÔ›ˆÓ οıÂ Û˘Ì·Ác˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ‰È·ÓÔ›ÁÂÙ·È ÛÙcÓ
ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ Ù˘ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË.
≠OÛÔ Î·d iÓ Ùe Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Û¯ÉÌ· ÂrÓ·È àÓÂ·ÚÎb˜ ηd ÌÄÏÏÔÓ
5. Paul Valéry, «La crise de l’esprit», ¬.., ÛÂÏ. 22. «–\AÓÙ›Ô, Ê·ÓÙ¿ÛÌ·Ù·! ^O Îfi-
ÛÌÔ˜ ‰bÓ ÛĘ ö¯ÂÈ Èa àÓ¿ÁÎË. OûÙ â̤ӷ. ^O ÎfiÛÌÔ˜ ï ïÔÖÔ˜ ‚·Ù›˙ÂÈ Ìb Ùe
ùÓÔÌ· ÚfiÔ‰Ô˜ ÙcÓ Ù¿ÛË ÙÔ˘ Úe˜ ÙcÓ ÌÔÈÚ·›· àÎÚ›‚ÂÈ·, àÓ·˙ËÙÂÖ Óa ·ÓÙÚ¤„ÂÈ
Ùa àÁ·ıa Ùɘ ˙ˆÉ˜ Ìb Ùa ÚÔÓfiÌÈ· ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘. MÈa οÔÈ· Û‡Á¯˘ÛË ‚·ÛÈχÂÈ
àÎfiÌË àÏÏa Ûb Ï›ÁÔ Î·ÈÚe ¬Ï· ıa ʈÙÈÛÙÔÜÓØ ıa ‰ÔÜÌ âÈÙ¤ÏÔ˘˜ Óa âÌÊ·Ó›˙Â-
Ù·È Ùe ı·ÜÌ· ÌÈĘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ˙ÒˆÓ, ÌÈa Ù¤ÏÂÈ· ηd ïÚÈÛÙÈÎc Ì˘ÚÌËÁÎÔʈÏÈ¿».
6. «hAÓ Î¿ÙÈ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÙeÓ âÍ·ÓıÚˆÈÛÌfi Ì·˜, ÌÈa àÏËıÈÓa Ú·ÁÌ·ÙÈÎc ÚfiÔ‰Ô˜ ÂrÓ·È
Ùe ÁÂÁÔÓe˜ ¬ÙÈ ‰bÓ ö¯Ô˘Ì ϤÔÓ àÓ¿ÁÎË àe ñÂÚ‚ÔÏÈÎb˜ àÓÙÈı¤ÛÂȘ, ÛÙcÓ Ú·-
ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· àe η̛· àÓÙ›ıÂÛË ... ÌÔÚÔÜÌ Ӓ àÁ·ÔÜÌ Ùd˜ ·åÛı‹ÛÂȘ, Ùd˜ ö¯Ô˘ÌÂ
S˜ ≤Ó· ÛËÌÂÖÔ ÓÂ˘Ì·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ Î·d Ùd˜ ηٷÛÙ‹Û·Ì ηÏÏÈÙ¯ÓÈΤ˜. ¢ÈηÈԇ̷ÛÙÂ
¬Ï· ·éÙa Ùa Ú¿ÁÌ·Ù· Ôf S˜ ÙÒÚ· Âr¯·Ó ηÎc Ê‹ÌË» (NπΔ™∂, ^O EéÚˆ·˚Îe˜
MˉÂÓÈÛÌfi˜, \Aı‹Ó·, Eéı‡ÓË, ÌÙÊÚ.: ¢ËÌ‹ÙÚ˘ \AÁÁÂÏɘ, 2001, ÛÂÏ. 117). K·d ÛÙe
¶¤Ú· àe Ùe K·Ïe ηd Ùe K·Îfi: «...°È·Ùd àÎfiÌ· ÎÈ ôÓ, â‰á ¬ˆ˜ ÎÈ àÏÏÔÜ, ì
ÁÏÒÛÛ· ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ÍÂÂÚ¿ÛÂÈ Ùc ¯ÔÓÙÚÔÊÙÈ·ÍÈ¿ Ù˘ ηd Û˘Ó¯›˙ÂÈ Óa ÌÈÏÄ ÁÈa
àÓÙÈı¤ÛÂȘ âÎÂÖ ¬Ô˘ ñ¿Ú¯Ô˘Ó ÌfiÓÔ ‚·ıÌÔd ηd ÏÂÙb˜ àÔ¯ÚÒÛÂȘ...» (NπΔ™∂, ¶¤Ú·
àe Ùe K·Ïe ηd Ùe K·Îfi, NËÛ›‰Â˜, ÌÙÊÚ.: ∑‹Û˘ ™·Ú›Î·˜, ÛÂÏ. 34).

20
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα21

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY ¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA

ô‰ÈÎÔ ÁÈa Óa ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ Î·ÓÂd˜ ≤Ó·Ó å‰ÈfiÙÚÔÔ ÏfiÁÔ –¬ˆ˜ ·éÙe˜

ÙÔÜ B·ÏÂÚf Ìb Ùd˜ ÔÏÏb˜ ηÚÙÂÛÈ·Ób˜ ηd Ú·ÁÌ·ÙÈÛÙÈΤ˜ ÙÔ˘ çÊÂÈ-
Ϥ˜– ñÂÓı˘Ì›˙ÂÈ ÌÈa ÔÏ˘Û‡¯Ó·ÛÙË àÊÂÙËÚ›· ÁÈa ÙcÓ ôÛÎËÛË ÎÚÈ-
ÙÈÎɘ ÛÙe ÏÂÁfiÌÂÓÔ «Î·Îe ηÈÓÔ‡ÚÁÈÔ». ™‡Ìʈӷ Ìb ·éÙc ÙcÓ àÊÂ-
ÙËÚ›·, ì ıÂÌÂÏÈ҉˘ ‰È·ÊÔÚa ÙÔÜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ àe Ùd˜ îÛÙÔÚÈÎb˜
ÎÔÈӈӛ˜ ÙÔÜ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ìb ÌÈa ‰È·‰Èηۛ· àfiÙ·Í˘
ÙÔÜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔÜ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘, Ìb ÙeÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎe àÔÚÊ·ÓÈÛÌe ÙáÓ ‰È·-
‰ÈηÛÈáÓ Ùɘ ˙ˆÉ˜. K·Ùa ÙeÓ ™aÚÏ ¶ÂÁ·, ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο, ·éÙe˜
ï âÎÙÔÈÛÌe˜ àÔÙÂÏÂÖ õ‰Ë ÌÈa «âÎfiÚÓ¢ÛË ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘», ≤Ó·Ó «Î·-
Ù·ÎÏ˘ÛÌe ÙfiÛÔ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ», ≤Ó· «ÁÂÁÔÓe˜ ÙfiÛÔ ÙÂÚ·Ùá‰Â˜» ηd ≤Ó·
«Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙfiÛÔ ‰fiÏÈÔ» Ôf ·Ú·¤ÌÂÈ Ûb ÌÈa ‰›¯ˆ˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ
·Ú·Ï˘Û›·7. ^O ¶ÂÁ·, ‚‚·›ˆ˜, àӷʤÚÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙe ¯ÚÉÌ· ηd
ÛÙd˜ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÎÔÈӈӛ˜ ó˜ ıËÚ¿Ì·Ù· Ùɘ ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤Ó˘ àÓÙ·ÏÏ·-
ÎÙÈÎɘ àÍ›·˜. ^H ÙÂÚ·Ù҉˘ àÛˆÙ›· ηd ·Ú·Ï˘Û›· Û˘Ó›ÛÙ·Ù·È ÛÙe
¬ÙÈ Ùe ¯ÚÉÌ· Á›ÓÂÙ·È ì ıÂÌÂÏÈ҉˘ ñÏÈÎc ‰‡Ó·ÌË Î·d ï «ÔÈ̤ӷ˜
ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘» âÎÙÔ›˙ÔÓÙ·˜ ù¯È ÌfiÓÔ Ùd˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎb˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ àÏÏa
ηd Ùd˜ ôÏϘ ñÏÈÎb˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ¬ˆ˜ Ùc Û˘ÏÏÔÁÈÎc ‰‡Ó·ÌË ÙáÓ àÓıÚÒ-
ˆÓ ó˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎáÓ ·Ú·ÁˆÁáÓ.

«...^H ¿ÏË ÂrÓ·È ÌÂÙ·Íf ÙÔÜ ÓÂfiÙÂÚÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ àe Ùc ÌÈa ÌÂÚÈa ηd
àe ÙcÓ ôÏÏË ¬ÏˆÓ ÙáÓ ÎfiÛÌˆÓ Ì·˙›».8

™ÙeÓ ¶ÂÁ·, ì âÎfiÚÓ¢ÛË ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘ ó˜ àÔÓÂ˘Ì¿ÙˆÛË ‰bÓ åÛÔ-

‰˘Ó·ÌÂÖ Ìb Ùe ıÚ›·Ì‚Ô Ùɘ Ú·fiÙËÙ·˜ ηd Ùɘ ¯·Ï·ÚfiÙËÙ·˜ âd Ùɘ
‚·Ó·˘ÛfiÙËÙ·˜ ÙáÓ ·Ï·ÈáÓ îÂÚ·Ú¯ÈÎáÓ ÌÔÚÊˆÌ¿ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ηd

7. ™∞ƒ§ ¶∂°∫À, «≠EÓ· Û‡Ì·Ó Ôf âÎÔÚÓ‡ÂÙ·È», ÛÙe ™ËÌÂÈÒÛÂȘ ÁÈa ÙcÓ
KÚ›ÛË ÙáÓ K·ÈÚáÓ Ì·˜, \Aı‹Ó·, Eéı‡ÓË, 2000, ÛÂÏ. 12.
8. ™Ùe ú‰ÈÔ, ÛÂÏ. 13.

21
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα22

NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ. \EÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ö¯ÔÓÙ·˜ ÙcÓ ñÊc ÌÈĘ Ó¤·˜ àη̄›·˜ –ıÂ-

ÌÂÏȈ̤Ó˘ ÛÙeÓ Û˘ÓÂÉ Î·d ηÙa Û˘Ó¤ÂÈ· ôÙÂÁÎÙÔ âίÚËÌ·ÙÈÛÌe
¬ÏˆÓ ÙáÓ ñÏÈÎáÓ Î·d ÓÂ˘Ì·ÙÈÎáÓ Û¯¤ÛˆӖ Ôf ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ó˜
«Ùe Ì·Ï·Îe ÙÔÜ ÓˆıÚÔÜ», ó˜ àÓËıÈÎfiÙËÙ· Ôf ‰bÓ ÂrÓ·È ‰ÂÈÏc ÛÙd˜
ÎÈÓ‹ÛÂȘ Ù˘ àÏÏa ÊÔÚ¤·˜ Ê·Ó·ÙÈÛÌÔÜ âÊfiÛÔÓ âÁηÈÓÈ¿˙ÂÈ Ùe ‚·Û›-
ÏÂÈÔ ÌÈĘ «ïÏÔÎÏËÚˆÙÈÎɘ ηd ‚¤‚·È˘ ñÏÈÎfiÙËÙ·˜».
MÈa öÎÊÚ·ÛË àÔ‰›‰ÂÈ Î·Ïa ÙcÓ ÂåÎfiÓ· Ôf ö¯ÂÈ ï ¶ÂÁÎf ÁÈa
·éÙeÓ ÙeÓ Ìc-ÎfiÛÌÔ ÙÔÜ ¯Ú‹Ì·ÙÔ˜: ì àη̄›· ÙáÓ Î·Ù·Ó·ÁηÛÌáÓ
ÙÔ˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È âÊÂÍɘ àe Ùa «õÈ· õıË» õ, ¬ˆ˜ ıa ÁÚ¿„ÂÈ àÏÏÔÜ,
àe ÙcÓ öÏÏÂÈ„Ë Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌÔÜ.

«...ï ÎfiÛÌÔ˜ âÎÂ›ÓˆÓ Ôf ‰bÓ ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó Ûb Ù›ÔÙ·, ÔûÙ ÛÙeÓ àıÂ˚-
ÛÌfi, Ôf ‰bÓ àÊÔÛÈÒÓÔÓÙ·È, Ôf ‰bÓ ı˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÁÈa Ù›ÔÙÂ. \AÎÚÈ‚á˜:
ï ÎfiÛÌÔ˜ âÎÂ›ÓˆÓ Ôf ‰bÓ ö¯Ô˘Ó Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌfi».9

AéÙe Ôf ¯ˆÚ›˙ÂÈ ÙeÓ ÎfiÛÌÔ ÙÔÜ ¯Ú‹Ì·ÙÔ˜ àe ¬Ï˜ Ùd˜ ÚÔËÁÔ‡-
ÌÂÓ˜ ÎÔÈӈӛ˜ ÂrÓ·È ÌÈa Û˘ÓÔÏÈÎc ΛÓËÛË «àÊ·›ÚÂÛ˘ ÙÔÜ Ì˘ÛÙÈÎÈ-
ÛÌÔÜ» ì ïÔ›· âÎÊÚ¿˙ÂÙ·È ÙfiÛÔ ó˜ ÎÚ›ÛË ÙÔÜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ ¬ÛÔ Î·d
ó˜ ·Ú·ÎÌc Ùɘ ÔÏÈÙÈÎɘ 剤·˜ ηd Ùɘ ÚÂÔ˘ÌÏÈηÓÈÎɘ ›ÛÙ˘.
EúÙ àÓ·ÛÙÔ¯·˙fiÌÂÓÔ˜ ÙcÓ Ù¿ÛË Úe˜ Ùc ÌÔÈÚ·›· àÎÚ›‚ÂÈ· ÂúÙÂ
‰È·‚ϤÔÓÙ·˜ ÌÈa ÔÚ›· Úe˜ ÙcÓ âÍ·Ê¿ÓÈÛË ÙÔÜ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌÔÜ Î·d
ÙcÓ «àÏ·˙ÔÓÈÎc» ñÏÈÎfiÙËÙ·, ·éÙe˜ ï ÏfiÁÔ˜ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Óa η›ÁÂÙ·È ÁÈa
≤Ó· ηd Ùe ·éÙe ÁÂÁÔÓfi˜: ÙcÓ àÔÓÂ˘Ì¿ÙˆÛË ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘ ó˜ ‰Â-
Ûfi˙Ô˘Û· âÌÂÈÚ›· Ùɘ ÚÔËÁ̤Ó˘ ÂéÚˆ-·ÌÂÚÈηÓÈÎɘ àÓıÚˆfiÙË-
Ù·˜, Ùɘ ïÔ›·˜ Ôî àÚ¯ÈÎb˜ ñÔıÉΘ ·ÚÂÎÎÏ›ÓÔ˘Ó ÂúÙ Úe˜ ÙcÓ
«ÂéÎÔÏ›·» ÙáÓ ·éÙÔÌ·ÙÈÛÌáÓ Î·d ÙcÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙáÓ âÍ·ÚÙËÌ¿ÙˆÓ
(B·ÏÂÚ‡) ÂúÙ Úe˜ ÙcÓ «àÛˆÙ›·» ηd ÙcÓ «·Ú·Ï˘Û›·» ëÓe˜ ηıÔ-

9. «\EÎÂÖÓÔÈ Ôf ‰bÓ ö¯Ô˘Ó M˘ÛÙÈÎÈÛÌfi», ÛÙe ú‰ÈÔ, ÛÂÏ. 66.

22
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα23

AYTO TO ¶NEYMA ¶OY ¶APA¢I¢EI TO ¶NEYMA

ÏÈÎÔÜ âίÚËÌ·ÙÈÛÌÔÜ. \EÓÓÔÂÖÙ·È â‰á ¬ÙÈ Ôî ‰‡Ô ·ÚÂÎÎÏ›ÛÂȘ Ì·Ú-

Ù˘ÚÔÜÓ ÙcÓ ú‰È· öÏÏÂÈ„Ë åÛÔÚÚÔ›·˜, Ùe ú‰ÈÔ ‚·ıf ÚÉÁÌ· ÛÙeÓ îÛÙÔ-
ÚÈÎe ¯ÚfiÓÔ Î·d ÛÙc Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔÜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ. MÈa ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎc âΉԯc
Ùɘ ú‰È·˜ ‰È¿ÁÓˆÛ˘ ıa qÙ·Ó ì ëÍɘ: ì Û˘Ó›‰ËÛË ÙáÓ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·-
ÙÈÛÌáÓ Ôf ÎÏÔÓ›˙Ô˘Ó Ùc ÛËÌÂÚÈÓc Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· à‰˘Ó·ÙÂÖ Óa âϤÁ-
ÍÂÈ ÙÔf˜ ·åÊÓȉȷÛÌÔf˜ Ìb ÙÔf˜ ïÔ›Ô˘˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂÖÙ·È ì ÚfiÔ‰Ô˜.
°Èa ÚÒÙË ÊÔÚ¿, ‰È·‚‚·ÈÒÓÂÈ ï ¶ÂÁ·, «≤Ó·˜ ïÏfiÎÏËÚÔ˜ ÎfiÛÌÔ˜
˙ÂÖ Î·d ÚÔÎfi‚ÂÈ âÓ·ÓÙ›ÔÓ Î¿ı ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔÜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ»10.
Te âÚÒÙËÌ· ÂrÓ·È Ù› ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎe ÎÔÌ›˙Ô˘Ó ·éÙa Ùa Û¯fiÏÈ· Ìb Ú›-
˙˜ ÛÙd˜ ÚáÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔÜ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ˘ ·åÒÓ· àe Ùc Û˘Ì‚·-
ÙÈ΋, ηd ÔÏf ·Ï·ÈfiÙÂÚË, â›ÎÚÈÛË ÛÙeÓ ‚ÈÔÌ˯·ÓÈÛÌe ηd ÛÙd˜
âÌÔÚÈÎb˜ ÎÔÈӈӛ˜. ™b ÔÈe ‚·ıÌe ÌÈa «àÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎc» j ëÙÂÚfi-
‰ÔÍ· àÓÙÈηÈÙ·ÏÈÛÙÈÎc ıÂÒÚËÛË Ùɘ ÎÚ›Û˘ ÙÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜ ÌÔ-
ÚÂÖ Óa ‰È·‚·ÛÙÂÖ ó˜ âӉȷʤÚÔ˘Û· j àÎfiÌ· â›Î·ÈÚË âΉԯc ÎÚÈÙÈ-
ÎÔÜ ÏfiÁÔ˘;
\Ae ÌÈa ôÔ„Ë, ≤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙáÓ Èe ¿Óˆ ‰È·ÁÓÒÛˆÓ
ÌÔÈ¿˙ÂÈ Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈÎa ÎÔÓÈÔÚÙÔÔÈË̤ÓÔ ¬ÛÔ ÚÔÛÂÁÁ›˙Ô˘Ì Úe˜ Ùe
Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÜ ÂåÎÔÛÙÔÜ ·åÒÓ· ηd ÛÙe Û‹ÌÂÚ·. ^H «ÌÔÈÚ·›· àÎÚ›‚ÂÈ·»11,
ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ìb ÙcÓ öÓÓÔÈ· Ùɘ âÈ‚ÔÏɘ ÌÈĘ ÂÚÈÂÎÙÈÎɘ çÚıÔÏÔÁÈ-
ÛÙÈÎɘ ‰È·Ê¿ÓÂÈ·˜, ‰bÓ àÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙa ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎa ‚Ȉ̷-

10. ¶∂°∫À, «\EÎÂÖÓÔÈ Ôf ‰bÓ ö¯Ô˘Ó M˘ÛÙÈÎÈÛÌfi», ¬.., ÛÂÏ. 68.
11. ^H àÓ¿ÁÓˆÛË ÙÔÜ ÚÔËÁ̤ÓÔ˘ Ù¯ÓÈÎÔÜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ó˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ÛÙeÓ ïÔÖÔÓ
΢ÚÈ·Ú¯ÔÜÓ Ôî «îηÓfiÙËÙ˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁɘ» ηd ù¯È Ôî ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎb˜ îηÓfiÙËÙ˜
ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘, ó˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ÙáÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎáÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁáÓ Î·d ÙáÓ ÏÂÈÙÔ˘Ú-
ÁÈÎáÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ, ÂrÓ·È ÔåΛ· ηd Ûb ≤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ùɘ ÌÂÙ·-¯·˚ÓÙÂÁÁÂ-
ÚÈ·Óɘ ëÚÌËÓ¢ÙÈÎɘ. BÏ. ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎa Ùd˜ ÛΤ„ÂȘ ÙÔÜ H. G. Gadamer (àe
¬Ô˘ ηd Ôî àÓ·ÊÔÚb˜ ÛÙcÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÈÎfiÙËÙ·) ÛÙe ‰ÔΛÌÈfi ÙÔ˘ «T› ÂrÓ·È Ú¿ÍË;
Oî ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÙÔÜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÜ §fiÁÔ˘», ÛÙeÓ ÙfiÌÔ ^O §fiÁÔ˜ ÛÙcÓ âÔ¯c Ùɘ
\EÈÛÙ‹Ì˘, \Aı‹Ó·, NÉÛÔ˜, 1997, ÛÛ. 82-84.

23
SEVASTAKIS 7-66 22/4/2008 04:26 μμ Σελίδα24

NIKO§A™ A§. ™EBA™TAKH™

ÙÈÎa ÛÂÓ¿ÚÈ· ÙáÓ àÙÔÌÈÎáÓ ñÔÎÂÈ̤ӈÓ. ^H «Âé·ÈÛıËÛ›·» ÌÔÚÂÖ

ϤÔÓ Óa ÂåÛ·ÎÔ‡ÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ àe ÙcÓ àÓ¿ÁÎË ÁÈa çÚıÔÏÔÁÈÎc
Û˘Ó¤ÂÈ· ηd àÎÚ›‚ÂÈ·. \AÓÙ›ÛÙÔȯ· ηd ì 剤· ëÓe˜ Ú·ÎÙÈÎÔÜ Û‡Ì-
·ÓÙÔ˜ àe ¬Ô˘ ö¯ÂÈ àÊ·ÈÚÂıÂÖ Î¿ıÂ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈÎc âÌÂÈÚ›· àÓÙÈ-
‚·›ÓÂÈ ÛÙd˜ âÌÊ·ÓÂÖ˜ Û˘Ó¤ÂȘ àe Ùc ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË ÛÙa õıË Î·d
ÛÙd˜ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎb˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÔÏÏáÓ àÓıÚÒˆÓ ÛÙd˜ ÎÔÈӈӛ˜
Ì·˜. \Ae ÙcÓ ôÏÏË, ì öÓÓÔÈ· Ùɘ öÎÏÂȄ˘ ÙÔÜ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌÔÜ ÔÏf
Ï›ÁÔ ÊˆÙ›˙ÂÈ –Ùe àÓÙ›ıÂÙÔ, Ì¿ÏÈÛÙ·– ÙcÓ ÂÚ›ÙˆÛË âÎÂ›ÓˆÓ ÙáÓ
ÔÏÈÙÈÎÔıÚËÛ΢ÙÈÎáÓ ÛÂÎÙ·ÚÈÛÙÈÎáÓ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ Ùa ïÔÖ· Û˘ÁÎÚÔ-
ÙÔÜÓÙ·È, Ìb ôÓÂÛË, ÌÂÙ·Íf àÓÒÙÂÚˆÓ âÈ¤‰ˆÓ Ù¯ÓÈÎÔÜ çÚıÔÏÔÁÈ-
ÛÌÔÜ Î·d Ó¤ˆÓ âΉԯáÓ îÂÚÔÜ ¿ıÔ˘˜ ηd Ê·Ó·ÙÈÛÌÔÜ.
M‹ˆ˜ ÏÔÈeÓ Ùe Û¯fiÏÈÔ ÁÈa ÙcÓ àÔÓÂ˘Ì¿ÙˆÛË ÚÔÛÎÚÔ‡ÂÈ,
ÌÔÈÚ·Ö·, ÛÙd˜ ·Úˆ¯Ë̤Ó˜ Û΢b˜ Ùɘ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎɘ ÎÚÈÙÈÎɘ; M‹-
ˆ˜ ÂrÓ·È a priori ¯Úˆ̤ÓÔ ÛÙc Û˘ÓÙËÚËÙÈÎc Û˘ÓËÁÔÚ›· Ùɘ àÎÂÚ·È-
fiÙËÙ·˜ ÙáÓ Û˘Ì‚ÔÏÈÎáÓ êÚÌáÓ j ÛÙcÓ Ì›· j ôÏÏË àÓÙÈÓˆÙÂÚÈÎc
‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›· âÓ·ÓÙ›ÔÓ ·éÙÔÜ Ôf ï ∑›˙ÂÎ àÔηÏÂÖ ÚÔÛÊ˘á˜ ‰ËÌÔ-
ÎÚ·ÙÈÎe ñÏÈÛÌfi; º·ÓÙ¿˙ÔÌ·È êÏá˜, ¯ˆÚd˜ Óa ÂrÌ·È Û›ÁÔ˘ÚÔ˜, ¬ÙÈ
ñ¿Ú¯ÂÈ Î·d ≤Ó· οˆ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎe âӉ¯fiÌÂÓÔ. ErÓ·È úÛˆ˜ ‰˘Ó·Ùe
Óa ÛÎÂÊÙÔÜÌ ÙcÓ àÔÓÂ˘Ì¿ÙˆÛË ó˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›· ì ïÔ›· ‰bÓ ı›ÁÂÈ
ÚˆÙ›ÛÙˆ˜ ÙcÓ ÔÈËÙÈÎc âÌÂÈÚ›· j öÛÙˆ ÙcÓ å‰È·›ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯c ÙáÓ
·åÛıËÙÈÎáÓ âӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ Î·d ÎϛۈÓØ Óa àÓ·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ì ÙcÓ ·-
ÚÔ˘Û›· Ù˘ ó˜ οÙÈ Ôf ‰bÓ ÚÔÛ‚¿ÏÏÂÈ, ηÙa ÚÔÓÔÌÈ·Îe ÙÚfiÔ, Ùe
«ÓÂÜÌ·» j Ùe ‰›Ô ÙáÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Ùɘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎɘ ‰ËÌÈÔ˘Ú-
Á›·˜ ηd Ùɘ ‰È·ÓÔËÙÈÎfiÙËÙ·˜, àÏÏa âÍ›ÛÔ˘ j ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ùa ú‰È· Ùa
ñÏÈÎa ıÂ̤ÏÈ· ÙÔÜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÜ ‰ÂÛÌÔÜ. ™ÙcÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·éÙ‹, ì àÔ-
ÓÂ˘Ì¿ÙˆÛË ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ÓÔËıÂÖ ó˜ ıÚ›·Ì‚Ô˜ ÙÔÜ ïÚ·ÙÔÜ àÓÙÈÎÂÈ-
̤ÓÔ˘ ηd âȂ‚·›ˆÛË ÙáÓ «ÌÂÙÚ‹ÛÈ̈ӻ Ûb ‚¿ÚÔ˜ ÙáÓ àÓ˘ÔÏfi-
ÁÈÛÙˆÓ Î·d Ì˘ÛÙÈÎÔÔÈËÙÈÎáÓ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙÔÜ ErÓ·È. ^H ı¤ÛË ¬ÙÈ ì
ÔéÛ›· Ùɘ Ù¯ÓÔ-ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎɘ âԯɘ Û˘ÓÙ›ÓÂÈ Ûb ÌÈa „˘¯Úc ñÔ-

24
SEVASTAKIS 67-160 22/4/2008 04:27 μμ Σελίδα155

¶EPIEXOMENA

§I°A §O°IA ..................................................................................................................11

∞. Δ√ ¶¡∂Àª∞ ∫∞π √ À¶√§√°π™ª√™ ...................................................................15

μ. ∞ªπ°∏™ ∞π™£∏Δπ∫∏ ∫∞π π™ÃÀ™ .........................................................................25
°. ∫∞£∏ª∂ƒπ¡√Δ∏Δ∞ ∫∞π √ƒ°π√ ..........................................................................32
¢. O ∂ª¶∂πƒπ∫√™ «¢∏ª√∫ƒ∞Δπ∫√™ ∫∞¶πΔ∞§π™Δπ∫√™» À§π™ª√™...............38
∂. √ √ƒπ∑√¡Δ∞™ ∫∞π Δ√ √ƒº∞¡√ ™Àªμ∞¡.........................................................40
™T. ¡πΔ™∂´∫∞ ¶∞ƒ∞§∂π¶√ª∂¡∞ ............................................................................43
∑. H ™À¡£∏∫∏ Δ∏™ ¶¡∂Àª∞Δπ∫√Δ∏Δ∞™ ..........................................................53

KƒπΔπ∫O ™∏ª∂πøª∞ΔAƒπ√

T√ ¶¡∂Àª∞ Δ∏™ ™À¡Δ∏ƒ∏™∏™ ∫∞π ∏ ºπ§∂§∂À£∂ƒ∏ √ÀΔ√¶π∞ ................67

T∞ √ƒπ∞ ∫∞π ∏ Ã∏™∏ Δ√À™ ...................................................................................74
M∂Δ∞ª√ƒºø™∂π™ Δ∏™ øƒ∞π∞™ æÀÃ∏™................................................................77
H£√°ƒ∞ºπ∞ ∫∞π ª∂™∞π√™ Ãøƒ√™ .........................................................................83
E§∂À£∂ƒπ∞ ∫∞π Oπ∫∂π√Δ∏Δ∞ .................................................................................85
H ºÀ™∞§π¢∞ Δ√À ∫√™ª√¶√§πΔπ™ª√À ...............................................................90
NπΔ™∂´∫∂™ ∫§∏ƒ√¡√ªπ∂™......................................................................................94
¶√À ∞¡∏∫∂π √ μ√ªμπ™Δ∏™; ..................................................................................97
H Δ∂á∏ ª∂Δ∞ Δ∏¡ Δ∂á∏;...............................................................................101
E§∂À£∂ƒπ√π ∫∞π Tπª∏Δ∂™ ....................................................................................107
H ∏£π∫∏ Δ√À Ã√¡√À ..........................................................................................110
T√ ¶√π∏ª∞ ø™ (∞¶√)Ã∞πƒ∂Δπ™ª√™ ..................................................................115
H ∫∞∫√¢∞πª√¡π∞ Δ√À Aπ™£∏Δπ∫√À.................................................................118
A¡Δπºπ§√™√ºπ∞/A¡Δ∂¶∞¡∞™Δ∞™∏....................................................................126
™Δ√πÃ∂π∞ °π∞ Δ∏ ª∂Δ∞ª√¡Δ∂ƒ¡∞ ∞¡£ƒø¶√-∑ø√§√°π∞ ..........................132

ø™ E¶π§√°√™ ...........................................................................................................141

155
SEVASTAKIS 67-160 22/4/2008 04:27 μμ Σελίδα156
SEVASTAKIS 67-160 23/4/2008 11:47 πμ Σελίδα157

TO BIB§IO TOY ÓÈÎÔÏ· ·Ï.

Û‚·ÛÙ·ÎË ·˘ÙÔ ÙÔ Ó¢
Ì· Ô˘ ·Ú·‰È‰ÂÈ ÙÔ Ó¢
Ì· ™TOIXEIO£ETH£HKE
KAI ™E§I¢O¶OIH£ËKE
™TO TY¶O°PAºIKO EP°·
™THPI TH™ IN¢IKTOY TI™
¢IOP£ø™EI™ E¶IME§H£H
KE O ¶ETPO™ °IAPMENITH™
TY¶ø£HKE ™TH §YXNIA
O.E. KAI BIB§IO¢ETH£HKE
·Ô TON ™AKH BA™I§O¶OY
§O TON MA˚Ô TOY 2008
°IA §O°API·™MO TH™ EK¢O
TIKH™ ETAIPEIAÛ IN¢IKTO™

\AÚÈıÌe˜ \EΉfiÛˆ˜: 291

\AÓÙ›Ù˘· Aã \EΉfiÛˆ˜: 1.000
SEVASTAKIS 67-160 22/4/2008 04:27 μμ Σελίδα158
SEVASTAKIS 67-160 22/4/2008 04:27 μμ Σελίδα159
SEVASTAKIS 67-160 22/4/2008 04:27 μμ Σελίδα160