ناهمگونی
در واج‌شناسی، به خصوص در زبان‌شناسی تاریخی، ناهمگونی[۱] (به انگلیسی: Dissimilation) فرایندی است که طی آن همخوان‌ها یا واکه‌های مشابه در یک واژه شباهتشان کمتر می‌شود.
ناهمگونی عکس پدیده همگونی است. طی این روند، همخوانی که با همخوان مجاور خود یک یا بیش از یک مختصه آوایی مشترک دارد، در ترکیب، آن مختصه‌های آوایی مشترک را از دست داده و مختصه‌های آوایی دیگری را می‌پذیرد. ناهمگونی همانند فرایند همگونی می‌تواند پیشرو یا پسرو باشد. برای مثال، در کلمه لشکر همخوان /k/ که در دو مختصه بیواکی و سختی با همخوان /ʃ/ مشترک است، در ترکیب به علت پدیده ناهمگونی پیشرو این دو مختصه را از دست داده و مختصه‌های واکداری و نرمی را می‌پذیرد و به شکل /ɡ/ درمی‌آید؛ بدین ترتیب، کلمه به شکل لشگر تلفظ می‌شود.[۲]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ «ناهمگونی، ناهمگون‌شدگی» [زبان‌شناسی] هم‌ارزِ «dissimilation»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ ناهمگونی)
- ↑ حق‌شناس، علی‌محمد. آواشناسی (فونتیک). تهران: نشر آگه، ۱۳۹۳. ص. ۱۵۵. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۲۹-۰۵۶-۶.