حقوق فضایی
حقوق فضا مجموعه ای از قوانینی است که فعالیتهای مربوط به فضا را کنترل می‌کند، شامل توافقات، قوانین و اصول بین‌المللی و داخلی است.[۱] پارامترهای حقوق فضایی شامل اکتشاف فضا، مسئولیت خسارت، استفاده از سلاح، تلاش برای نجات، حفظ محیط زیست، به اشتراک گذاری اطلاعات، فناوری‌های جدید و اخلاق است.[۲] سایر رشته‌های حقوق، از قبیل حقوق اداری، مالکیت معنوی ، کنترل تسلیحات، قانون بیمه، محیط زیست، حقوق کیفری و حقوق تجارت نیز در قانون فضا ادغام شده‌اند.[۳]
از زمان جنگ سرد، پیمان اصول حاکم بر فعالیت کشورها در اکتشاف و استفاده از فضای خارجی، از جمله ماه و سایر اجرام آسمانی («پیمان فضای خارج از کشور») و اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور به عنوان چارچوب اساسی عمل کرده‌است. و مجموعه ای از اصول و رویه‌های حقوق فضایی را تشکیل می‌دهد.[۴][۵] بعلاوه، کمیته استفاده صلح آمیز از فضای بیرونی سازمان ملل (COPUOS)، به همراه کمیته‌های فرعی حقوقی و علمی و فنی خود، مسئولیت بحث در مورد موضوعات قانون و سیاست بین‌المللی فضایی را بر عهده دارند. دفتر امور فضای بیرونی سازمان ملل (UNOOSA) به عنوان دبیرخانه کمیته فعالیت می‌کند و از طریق طیف وسیعی از کنفرانس‌ها و برنامه‌های ظرفیت سازی، دسترسی به فضا برای همه را ارتقا می‌بخشد.[۶] دستورالعملهای خاصی در مورد تعریف فضای هوایی هنوز به‌طور جهانی تعیین نشده‌است.[۷]
تحولات اولیه
[ویرایش]یکی از کارهای اولیه در زمینه حقوق فضایی، ولادیمیر ماندل، حقوقدان چک، کتاب Das Weltraum-Recht: Ein Problem der Raumfahrt (قانون فضایی: مشکلی از سفرهای فضایی) بود که به زبان آلمانی نوشته شد و در سال ۱۹۳۲ منتشر شد.[۸]
در مؤسسه فناوری کالیفرنیا در سال ۱۹۴۲ تئودور فون کارمن و دیگر دانشمندان موشک با هم متحد شدند و با کمک وکیل اندرو جی هیلی شرکت آیروجت تشکیل دادند. بیست سال بعد، هیلی کتاب، قانون فضا و دولت را منتشر کرد.[۹]
از سال ۱۹۵۷ با رقابت فضایی، ملت‌ها بحث در مورد سیستم‌هایی را برای اطمینان از استفاده صلح آمیز از فضای خارج آغاز کردند.[۱۰][۱۱] بحث‌های دو جانبه بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سال ۱۹۵۸ منجر به ارائه موضوعات برای بحث و گفتگو به سازمان ملل شد.[۱۰][۱۲][۱۳] در سال ۱۹۵۹، سازمان ملل کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلح‌آمیز از فضا (COPUOS) را ایجاد کرد.[۱۴]
قطعنامه‌های مجمع عمومی 1721 (XVI) و 1802 (XVII)، هر دو با عنوان «همکاری بین‌المللی در استفاده صلح آمیز از فضای بیرونی»، و قطعنامه ۱۹۶۲، یا «اعلامیه اصول قانونی حاکم بر فعالیتهای کشورها در کاوش و استفاده از فضای بیرونی» به اتفاق آرا تصویب شد. این اصول اساسی پایه و اساس پیمان فضای بیرونی سال ۱۹۶۳ را تشکیل داد.[۱۵]
معاهدات بین‌المللی
[ویرایش]پنج معاهده بین‌المللی در COPUOS مورد مذاکره و تنظیم قرار گرفته‌است:
- معاهده ۱۹۶۷ مبنی بر اصول حاکم بر فعالیت کشورها در کاوش و استفاده از فضای خارجی، از جمله ماه و سایر اجرام آسمانی («پیمان فضای بیرونی»)
- توافقنامه ۱۹۶۸ در مورد نجات فضانوردان، بازگشت فضانوردان و بازگشت اجسام به فضا («پیمان نجات فضانوردان»).
- کنوانسیون ۱۹۷۲ درمورد مسئولیت بین‌المللی در برابر خسارات ناشی از اشیای فضایی («پیمان پذیرش مسئولیت فعالیتهای فضایی»).
- کنوانسیون ۱۹۷۵ دربارهٔ ثبت اشیا در فضا راه اندازی شد («پیمان ثبت جزئیات اجسام پرتاب شده به فضا»).
- توافقنامه ۱۹۷۹ مربوط به فعالیتهای دولتها دربارهٔ ماه و سایر اجرام آسمانی («پیمان ماه»).
معاهده فضای خارجی با ۱۱۰ طرف گسترده‌ترین معاهده است.[۱۶]
بعلاوه، معاهده منع آزمایش‌های سلاح هسته ای در سال ۱۹۶۳ در جو، در فضای خارجی و زیر آب («پیمان منع جزئی آزمایش هسته‌ای») آزمایش سلاح‌های هسته‌ای در فضا را ممنوع کرد.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ "What Is Space Law?". Legal Career Path.
- ↑ "Space Law". United Nations Office for Outer Space Affairs.
- ↑ Gabrynowicz, Joanne Irene. "Space law: Its Cold War origins and challenges in the era of globalization". Suffolk University Law Review – via Law Journal Library.
- ↑ robert.wickramatunga. "The Outer Space Treaty". www.unoosa.org (به انگلیسی). Retrieved 2018-12-04.
- ↑ Henri, Yvon. "Orbit Spectrum Allocation Procedures ITU Registration Mechanism" (PDF). International Telecommunications Union.
- ↑ "Committee on the Peaceful Uses of Outer Space and its Subcommittees". United Nations Office for Outer Space Affairs.
- ↑ Gabrynowicz, Joanne Irene. "Space law: Its Cold War origins and challenges in the era of globalization". Suffolk University Law Review – via Law Journal Library.
- ↑ Kopal, V. The Life and Work of Professor Vladimir Mandl – A Pioneer of Space Law. New Perspectives of Space Law - Proceedings of the 53rd IISL Colloquium on The Law of Outer Space. Paris: International Institute of Space Law, 2011, available online at http://www.iislweb.org/docs/NewPerspectivesonSpaceLaw.pdf بایگانی‌شده در ۲۱ آوریل ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine German text of Vladmír Mandl's book is available online at https://www.law.csuohio.edu/sites/default/files/lawlibrary/mandldasweltraum-recht.pdf English translation is available online at https://ntrs.nasa.gov/api/citations/19850008388/downloads/19850008388.pdf
- ↑ Forewords for Space Law and Government were contributed by Lyndon B. Johnson, Carl Albert, and George P. Miller. The book was reviewed by American Journal of Legal History, Southern California Law Review, Duke Law Journal, and Georgetown Law Journal.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ inesap.org بایگانی‌شده در ۲۰۰۸-۰۳-۱۸ توسط Wayback Machine Peaceful Uses of Outer Space and International Law.
- ↑ UN website UN Resolution 1148 (XII). بایگانی‌شده در اوت ۱۴, ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
- ↑
{{cite book}}: Empty citation (help) - ↑ UN website UN Resolution 1348 (XIII). بایگانی‌شده در نوامبر ۱۷, ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- ↑ "United Nations Committee on the Peaceful Uses of Outer Space". United Nations Office for Outer Space Affairs.
- ↑ Gotlieb, A.E. (1969). "Direct Satellite Broadcasting: A Case Study in the Development of the Law of Space Communications". The Canadian Yearbook of International Law 1969. 7: 33–60. doi:10.1017/S0069005800011826.
- ↑ https://www.unoosa.org/documents/pdf/spacelaw/treatystatus/TreatiesStatus-2020E.pdf