پرش به محتوا

بنیامین نتانیاهو

ویرایش پیوندها
صفحه حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
«نتانیاهو» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، نتانیاهو (ابهام‌زدایی) را ببینید.

بنیامین نتانیاهو
בנימין נתניהו
Head and shoulders portrait of 60-ish man with gray hair, wearing suit and tie and looking at camera.
پرتره رسمی، ۲۰۲۳
نهمین نخست‌وزیر اسرائیل
آغاز به کار
۲۹ دسامبر ۲۰۲۲
رئیس‌جمهوراسحاق هرتزوگ
پس ازیائیر لاپید
دوره مسئولیت
۳۱ مارس ۲۰۰۹ – ۱۳ ژوئن ۲۰۲۱
رئیس‌جمهورشیمون پرز
رووین ریولین
پس ازایهود المرت
پیش ازنفتالی بنت
دوره مسئولیت
۱۸ ژوئن ۱۹۹۶ – ۶ ژوئیه ۱۹۹۹
رئیس‌جمهورعزر وایزمن
پس ازشیمون پرز
پیش ازایهود باراک
وزیر امور خارجه
دوره مسئولیت
۱۸ دسامبر ۲۰۱۲ – ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳
پس ازاویگدور لیبرمن
دوره مسئولیت
۶ نوامبر ۲۰۰۲ – ۲۸ فوریه ۲۰۰۳
نخست‌وزیرآریل شارون
پس ازشیمون پرز
پیش ازسیلوان شالوم
رهبر اپوزیسیون
دوره مسئولیت
۲۸ مارس ۲۰۰۶ – ۳۱ مارس ۲۰۰۹ / ۱۳ ژوئن ۲۰۲۱–۲۹ دسامبر ۲۰۲۲
نخست‌وزیرایهود المرت
پس ازعمیر پرتس
پیش اززیپی لیونی
وزیر دارایی
دوره مسئولیت
۲۸ فوریه ۲۰۰۳ – ۹ اوت ۲۰۰۵
نخست‌وزیرآریل شارون
پس ازسیلوان شالوم
پیش ازایهود المرت
اطلاعات شخصی
زاده۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ ‏(۷۵ سال)
تل‌آویو، اسرائیل
حزب سیاسیلیکود
همسر(ان)
  • میریام وایزمن (ا. ۱۹۷۲–ج. ۱۹۷۸)
  • فلور کیتس (ا. ۱۹۸۱–ج. ۱۹۸۸)
  • سارا بن-آرتزی (ا. ۱۹۹۱)
فرزندان۳، شامل یائیر[۱]
والدینبنزیون نتانیاهو (پدر)
زیلا نتانیاهو (مادر)
خویشاوندان
محل تحصیلمؤسسه فناوری ماساچوست
دانشگاه هاروارد
امضا
وبگاه
خدمات نظامی
لقب(ها)بی‌بی
وفاداری اسرائیل
خدمت/شاخهاسرائیل نیروهای دفاعی اسرائیل
سال‌های خدمت۱۹۶۷–۱۹۷۳
درجهکاپیتان
یگانسایرت متکل
جنگ‌ها/عملیات‌جنگ استنزاف،
جنگ یوم کیپور

بنیامین «بی‌بی» نتانیاهو (به عبری: בִּנְיָמִין "ביבי" נְתַנְיָהוּ؛ زادهٔ ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹) سیاستمدار اهل اسرائیل است که از سال ۲۰۲۲ به عنوان نخست‌وزیر اسرائیل فعالیت می‌کند. او پیش‌تر از ۱۸ ژوئن ۱۹۹۶ تا ۶ ژوئیه ۱۹۹۹ و از ۱ آوریل ۲۰۰۹ تا ۱۳ ژوئن ۲۰۲۱ نیز عهده‌دار این سمت بود. او رهبر کنونی حزب لیکود است. وی با بیش از ۱۶ سال، طولانی‌ترین دورهٔ تصدی را در میان نخست‌وزیران اسرائیل داشته و نخستین نخست‌وزیر تاریخ اسرائیل است که پس از تأسیس این کشور، در آن به دنیا آمده است.[۳][۴]

او که در تل‌آویو از والدینی یهودی سکولار متولد شد، در اورشلیم و فیلادلفیا در آمریکا بزرگ شد. او در سال ۱۹۶۷ برای پیوستن به نیروهای دفاعی اسرائیل به اسرائیل بازگشت. او از رهبران تیمی در نیروهای ویژهٔ سایرت متکل شد و در مأموریت‌های متعددی شرکت کرد و پیش از بازخرید موفق به دریافت درجهٔ سروانی شد. او پس از فارغ‌التحصیلی از مؤسسهٔ فناوری ماساچوست، مشاور اقتصادی گروه مشاورهٔ بوستون شد. او در سال ۱۹۷۸ برای تأسیس مؤسسهٔ ضد ترور یوناتان نتانیاهو به اسرائیل بازگشت. از ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸، او نمایندهٔ دائم اسرائیل در سازمان ملل متحد بود. او پس از انتخاب به ریاست لیکود و رهبری اپوزیسیون در سال ۱۹۹۳ به شهرت رسید. در انتخابات ۱۹۹۶، نتانیاهو شیمون پرز را شکست داد و اولین نخست‌وزیر اسرائیل است که مستقیماً با رأی مردم انتخاب می‌شود و جوان‌ترین نخست‌وزیر اسرائیل شد. نتانیاهو و لیکود در انتخابات سال ۱۹۹۹ شکست سنگینی از ائتلاف ایهود باراک خوردند؛ و نتانیاهو به کلی از سیاست کناره گرفت و وارد بخش خصوصی شد. او بعدها به سیاست بازگشت و به عنوان وزیر امور خارجه و وزیر دارایی در کابینهٔ آریل شارون وارد شد. در دورهٔ حضور او در وزارت دارایی او اصلاحاتی را در اقتصاد اسرائیل شروع کرد که منجر به رشدی شایان توجه شد،[۵][۶] و نهایتاً بر سر اختلاف به خاطر خروج اسرائیل از نوار غزه استعفا داد.

نتانیاهو در سال ۲۰۰۵ به رهبری لیکود بازگشت[۷] و بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ رهبر اپوزیسیون بود. پس از انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۹، نتانیاهو با دیگر احزاب راست، ائتلافی تشکیل داد و دوباره نخست‌وزیر شد.[۸][۹][۱۰] او لیکود را در انتخابات ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ به پیروزی رساند.[۱۱]

نتانیاهو از سال ۲۰۱۶ نزدیکی خود با دونالد ترامپ، که از دههٔ ۱۹۸۰ دوست شخصی‌اش بود را به محور جذبهٔ سیاسی خود تبدیل کرد.[۱۲] در جریان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت، حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت، پیمان ابراهیم را مذاکره کرد که رشته عادی‌سازی‌هایی در روابط اسرائیل و کشورهای گوناگون جهان عرب بود. نتانیاهو به خاطر سیاست چند دهه‌ای خود به عنوان نخست‌وزیر برای گسترش شهرک‌های اسرائیلی در کرانهٔ باختری اشغال شده به دست اسرائیل، که بر اساس قانون‌های بین‌المللی غیرقانونی تلقی می‌شود مورد انتقاد قرار دارد.[۱۳] در سال ۲۰۱۹, در پی یک محاکمه برای نتانیاهو به اتهام نقض اعتماد، ارتشا و کلاهبرداری کیفرخواستی صادر شد،[۱۴] که به خاطر آن او به جز منصب نخست‌وزیری همهٔ مناصب وزیری‌اش را رها کرد.[۱۵][۱۴][۱۶]

در اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل هدف حمله‌ای از سوی گروه‌های فلسطینی به رهبری حماس قرار گرفت که باعث بروز جنگ اسرائیل و حماس شد. نتانیاهو به خاطر ناکامی در پیش‌بینی این حمله به عنوان رهبر اسرائیل هنگام بزرگ‌ترین شکست اطلاعاتی این کشور در ۵۰ سال گذشته مورد انتقاد قرار گرفته است،[۱۷][۱۸][۱۹] و با اعتراضاتی روبه‌رو بوده که خواهان برکناری او شده‌اند.[۲۰][۲۱] حکومت نتانیاهو متهم به نسل‌کشی شده، که[۲۲][۲۳][۲۴] اوج آن در پروندهٔ آفریقای جنوبی در برابر اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری در دسامبر ۲۰۲۳ بوده است.[۲۵][۲۶] در مه ۲۰۲۴، کریم احمد خان دادستان دیوان کیفری بین‌المللی، اعلام کرد قصد دارد به عنوان بخشی از تحقیقات دیوان کیفری بین‌المللی در فلسطین برای نتانیاهو و دیگر اعضای کابینهٔ او به خاطر جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت حکم بازداشت درخواست کند.[۲۷][۲۸][۲۹] عالمان سیاسی استدلال کرده‌اند اسرائیل یک دولت مطرود شده یا در شرف تبدیل به آن قرار دارد و در نتیجه در سطح جهان محکوم و در صحنهٔ جهانی منزوی شده است.[۳۰][۳۱][۳۲]

اوایل زندگی

تصویر نتانیاهو در سال ۱۹۶۷ از نیروهای دفاعی اسرائیل

بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۴۹ میلادی در شهر تل‌آویو متولد شد. مادر او زیلا و پدر او بنزیون نتانیاهو است. او در اورشلیم بزرگ شده است و خانوادهٔ او بین سال‌های ۱۹۵۶ تا ۱۹۵۸، و دوباره بین ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷، مدتی در ایالات متحدهٔ آمریکا زندگی کردند.[۳۳]

در سال ۱۹۶۷ به اسرائیل بازگشت و به عضویت در یگان تکاوری فوق ویژهٔ ستاد کل فرماندهی و عملیات ارتش اسرائیل به نام یگان سایرت متکل پیوست. او دوباره در سال ۱۹۷۲ به آمریکا بازگشت و تحصیلات خود را در مؤسسهٔ فناوری ماساچوست آغاز کرد.[۳۳]

هنگامی که جنگ یوم کیپور در سال ۱۹۷۳ آغاز شد، او به اسرائیل بازگشت و به نیروهای جنگندهٔ کانال سوئز و ارتفاعات جولان پیوست. پس از اتمام جنگ، به بوستون بازگشت و کارشناسی خود در رشتهٔ معماری را به پایان رساند، کارشناسی ارشد در رشتهٔ مدیریت اجرایی دریافت کرد و سپس به تحصیل علوم سیاسی در دانشگاه هاروارد پرداخت.[۳۳]

بنیامین نتانیاهو دارای مدرک کارشناسی در رشتهٔ معماری و کارشناسی ارشد در مدیریت اجرایی از مؤسسهٔ فناوری ماساچوست (دانشگاه ام‌آی‌تی) است. وی همین‌طور در مقطع دکترا در دانشگاه هاروارد در رشتهٔ علوم سیاسی تحصیل کرد اما تحصیلات خود را پس از جان باختن برادرش در حملهٔ انتبه[۳۴] به پایان نرسانده و مدرکی از دانشگاه هاروارد کسب نکرد.[۳۵][۳۶]

اوایل فعالیت

نتانیاهو (راست) با سورین هرشکو، یک سرباز مجروح و فلج‌شده در جریان عملیات انتبه، ۲ ژوئیهٔ ۱۹۸۶

پس از فارغ‌التحصیلی از هاروارد، به عنوان مشاور اقتصادی در گروه مشاورهٔ بوستون در بوستون مشغول به کار شد، و همچنین به فعالیت‌های اطلاعاتی اسرائیل در آمریکا پرداخت.[۳۳]

رهبری اپوزیسیون (۱۹۹۳–۱۹۹۶)

نتانیاهو پیش از انتخابات پارلمانی ۱۹۸۸ به اسرائیل بازگشت و به حزب لیکود پیوست. او در انتخابات داخلی لیکود در فهرست حزبی در رتبهٔ پنجم جای گرفت. بعدها او در دورهٔ دوم کنست به عنوان نماینده انتخاب شد و به عنوان قائم مقام وزیر امور خارجه موشه آرنس و بعداً دیوید لوی منصوب شد.

نتانیاهو و لوی با هم همکاری نمی‌کردند و رقابت بین آن‌ها پس از آن بیشتر هم شد. در جریان جنگ خلیج فارس در اوایل ۱۹۹۱, نتانیاهوی مسلط به زبان انگلیسی به عنوان سخنگوی اصلی اسرائیل در مصاحبه‌های رسانه‌ای در سی‌ان‌ان و دیگر رسانه‌های خبری ظهور کرد. در جریان کنفرانس ۱۹۹۱ مادرید نتانیاهو عضوی از هیئت اسرائیلی به رهبری اسحاق شامیر بود. پس از کنفرانس مادرید نتانیاهو به‌عنوان وزیر قائم مقام در دفتر نخست‌وزیر منصوب شد.[۳۷]

پس از شکست لیکود در انتخابات ۱۹۹۲ نتانیاهو در انتخابات رهبری این حزب پیروز شد و بنی بگین پسر مناخم بگین، سیاستمدار کهنه‌کار دیوید لوی[۳۸] را شکست داد. شارون نیز مدتی رقابت کرد ولی پس از روشن شدن کم بودن حمایت از او کناره‌گیری کرد. شامیر، اندکی پس از شکست لیکود از سیاست کناره گرفت.[۳۹]

در پی ترور اسحاق رابین در یک راهپیمایی در حمایت از پیمان‌های اسلو، شیمون پرز جانشین موقت اسحاق رابین تصمیم گرفت به منظور کسب مشروعیت برای پیش بردن فرایند صلح، فرمان انتخابات زودهنگام صادر کرد.[۴۰] نتانیاهو نامزد لیکود برای نخست‌وزیر در انتخابات ۱۹۹۶ اسرائیل که در ۲۹ مه برگزار شد بود و این اولین باری بود اسرائیلی‌ها مستقیماً نخست وزیرشان را انتخاب می‌کردند.[۴۱] نتانیاهو عامل سیاسی حزب جمهوری‌خواه آمریکا آرتور فینکلستاین را برای ادارهٔ کمپین خود انتخاب کرد.[۴۲] نتانیاهو این انتخابات را برنده شد و جوان‌ترین فرد در تاریخ این منصب و اولین نخست‌وزیر اسرائیل شد که در کشور اسرائیل به دنیا آمده است. (اسحاق رابین در اورشلیم در دوران قیمومت بریتانیا بر فلسطین پیش از تأسیس دولت اسرائیل در ۱۹۴۸ به دنیا آمده بود).[۴۱]

پیروی نتانیاهو بر شیمون پرز که پیش از انتخابات محتمل‌تر تلقی می‌شد بسیاری را متعجب کرد.

نخست‌وزیری (۱۹۹۶–۱۹۹۹)

دور اول

اولین دیدار نتانیاهو با یاسر عرفات رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در گذرگاه بیت حانون، ۴ سپتامبر ۱۹۹۶

نتانیاهو نخستین بار در ۴ سپتامبر ۱۹۹۶ با یاسر عرفات رئیس‌جمهور فلسطین دیدار کرد. پیش از این دیدار، رهبران این دو کشور تلفنی گفت‌وگو کرده بودند.[۴۳] این جلسات تا پاییز ۱۹۹۶ ادامه خواهد داشت. نتانیاهو در نخستین دیدار خود گفت: «مایلم تأکید کنم که ما باید نیازها و الزامات هر دو طرف را بر پایهٔ تعامل متقابل و تضمین امنیت و رفاه هم اسرائیلی‌ها و هم فلسطینی‌ها در نظر بگیریم.» عرفات نیز گفت: «ما مصمم هستیم با آقای نتانیاهو و دولت او همکاری کنیم.»[۴۴] مذاکرات در ۱۴ ژانویهٔ ۱۹۹۷ با امضای پروتکل الخلیل به اوج خود رسید.[۴۵] امضای پروتکل الخلیل با تشکیلات خودگردان فلسطین منجر به استقرار مجدد نیروهای اسرائیلی در الخلیل و انتقال قدرت غیرنظامی در بیشتر مناطق به کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین شد.

نشست نتانیاهو با وزیر امور خارجهٔ آمریکا مادلین آلبرایت و رئیس‌جمهور فلسطین یاسر عرفات در یادداشت تفاهم رودخانهٔ وای، ۱۹۹۸

در ادامه اما عدم پیشرفت روند صلح منجر به مذاکرات جدیدی شد که حاصل آن تهیهٔ یادداشت تفاهم رودخانهٔ وای در سال ۱۹۹۸ بود که در آن گام‌هایی را که باید توسط دولت اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین برای اجرای توافق موقت قبلی در سال ۱۹۹۵ برداشته شود، شرح داده شد. این سند توسط نتانیاهو و یاسر عرفات، رئیس ساف امضا شد و در ۱۷ نوامبر ۱۹۹۸، پارلمان ۱۲۰ عضوی اسرائیل، کنست، تفاهم‌نامهٔ رودخانهٔ وای را با ۷۵ رأی موافق در برابر ۱۹ رأی مخالف تصویب کرد. نخست‌وزیر نتانیاهو در اشاره‌ای به کنفرانس خارطوم در سال ۱۹۶۷، بر سیاست «سه نَه» تأکید کرد: نه به خروج از بلندی‌های جولان، نه به بحث در مورد اورشلیم و نه به مذاکره تحت هیچ‌گونه پیش‌شرطی.[۴۶]

در سال ۱۹۹۷, نتانیاهو اجازهٔ عملیات موساد برای ترور خالد مشعل رهبر حماس در اردن را، تنها سه سال پس از امضای پیمان صلح اسرائیل و اردن صادر کرد.[۴۷] تیم موساد که تحت پوشش پنج گردشگر کانادایی در ۲۷ سپتامبر ۱۹۹۷ وارد اردن شد در یک خیابان در امان در گوش مشعل زهر ریخت.[۴۷] نقشه برملا شد و دو مأمور از سوی پلیس اردن دستگیر و سه نفر دیگر در سفارت اسرائیل که پس از آن در محاصرهٔ سربازان قرار گرفت پنهان شدند.[۴۷] ملک حسین خشمگین از اسرائیل درخواست کرد پادزهر را بدهد و تهدید کرد پیمان صلح را ملغی می‌کند.[۴۸] نتانیاهو پس از فشار رئیس‌جمهور بیل کلینتون در برابر فشارها تسلیم شد و دستور آزادی ۶۱ زندانی اردنی و فلسطینی از جمله شیخ احمد یاسین را صادر کرد.[۴۷] این حادثه روابط نوپای اسرائیل و اردن را به پایین‌ترین حد خود رساند.[۴۸]

بنیامین نتانیاهو، یاسر عرفات و نبیل شعث در اجلاس داووس، سوئیس، ۱۹۹۷

نخست‌وزیری (۲۰۲۱–۲۰۰۹)

دور دوم

نتانیاهو در دیدار با رئیس‌جمهور دیمیتری مدودف در روسیه، ۲۴ مارس ۲۰۱۱

بنیامین در سال ۲۰۰۹ رهبر حزب راست‌گرای لیکود بود و این حزب به رهبری وی در انتخابات سراسری ۲۰۰۹ اسرائیل موفق به کسب ۲۷ کرسی، از پارلمان ۱۲۰ عضوی اسرائیل شد.[۴۹]

در تاریخ ۲۰ فوریهٔ ۲۰۰۹ میلادی، شیمون پرز، رئیس‌جمهوری اسرائیل از بنیامین نتانیاهو، خواست تا در مقام نخست‌وزیر، دولت جدید اسرائیل را تشکیل دهد.[۵۰]

در تاریخ ۱ آوریل ۲۰۰۹ میلادی، بنیامین نتانیاهو، کابینهٔ جدید خود را به کنست معرفی کرد و با دریافت ۶۹ رأی موافق، ۴۵ رأی مخالف، ۱ رأی ممتنع و ۵ غایب، موفق به گرفتن رأی اعتماد برای دولت جدید اسرائیل شامل ۳۰ وزارتخانه شد.[۵۱] در دولت بنیامین نتانیاهو، ۲ وزیر زن[۵۲] و ۵ وزیر روسی‌الاصل حضور داشتند.[۵۳]

کابینهٔ اسرائیل در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۸۸ (۵ آوریل ۲۰۰۹)، به پیشنهاد بنیامین نتانیاهو، عوزی آراد را به سمت رئیس شورای عالی امنیت ملی اسرائیل منصوب کرد.[۵۴]

یک نظرسنجی در ژوئیهٔ ۲۰۰۹ توسط هاآرتص نشان داد که بیشتر اسرائیلی‌ها از دولت نتانیاهو حمایت می‌کنند که به او محبوبیت شخصی در حدود ۴۹ درصد می‌دهد.[۵۵] نتانیاهو ایست‌های بازرسی را در کرانهٔ باختری برداشت که منجر به آزادی رفت‌وآمد و جریان واردات شد. گامی که منجر به رونق اقتصادی در کرانهٔ باختری شد.[۵۶][۵۷][۵۸] در سال ۲۰۰۹، نتانیاهو از ابتکار صلح عربی ("ابتکار صلح عربستان سعودی") استقبال کرد و درخواست سلمان بن حمد بن عیسی آل خلیفه ولیعهد بحرین برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را ستود.[۵۹][۶۰]

دور سوم

نتانیاهو، رئیس‌جمهور ایالات متحده، باراک اوباما و رئیس‌جمهور اسرائیل رووین ریولین در مراسم تشییع جنازهٔ شیمون پرز، رئیس‌جمهور پیشین اسرائیل در اورشلیم، ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۶

پس از انتخابات سال ۲۰۱۳ شیمون پرز، رئیس‌جمهور اسرائیل، نتانیاهو را به‌عنوان رهبر بزرگ‌ترین جناح حاضر در کنست، مأمور تشکیل دولت سی و سوم اسرائیل کرد. ائتلاف جدید شامل احزاب یش عتید، خانهٔ یهودی و هاتنوعا بود و با اصرار یش عتید و خانهٔ یهودی، احزاب افراطی ارتدوکس از ائتلاف حذف شدند.

در آوریل ۲۰۱۴ و بار دیگر در ژوئن، نتانیاهو از نگرانی‌های عمیق خود در مورد توافق حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین و سپس تشکیل دولت وحدت سخن گفت و به‌شدت از تصمیم ایالات متحده و دولت‌های اروپایی برای همکاری با دولت ائتلافی فلسطین انتقاد کرد.[۶۱] او حماس را مسئول ربایش و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ژوئن ۲۰۱۴ دانست[۶۲] و عملیات جست‌وجو و دستگیری گسترده‌ای را در کرانه یباختری آغاز کرد و به‌طور ویژه بر اعضای حماس تمرکز کرد و طی هفته‌های بعد ۶۰ هدف را در غزه مورد هدف قرار داد.[۶۳] تبادل حملات موشکی و راکتی بین ستیزه‌جویان غزه و ارتش اسرائیل پس از یافتن پیکر نوجوانان کشته شده، در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۴ افزایش یافت.[۶۴] پس از کشته شدن چند تن از عوامل حماس، در پی یک انفجار و در اثر بمباران اسرائیل، حماس رسماً اعلام کرد که از غزه به سمت اسرائیل راکت پرتاب خواهد کرد[۶۳][۶۵] و اسرائیل نیز عملیات لبهٔ حفاظتی در نوار غزه را آغاز کرد و به‌طور رسمی به توافقنامهٔ آتش‌بس نوامبر ۲۰۱۲ پایان داد.[۶۶] نخست‌وزیر نتانیاهو یک دور برنامهٔ تلویزیونی را در ایالات متحده انجام داد و اعضای حماس را در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان «تروریست‌های نسل‌کش» توصیف کرد.[۶۷] هنگامی که از نتانیاهو پرسیده شد که آیا تلفات در غزه بر اثر انجام این عملیات ممکن است جرقهٔ آغاز «انتفاضهٔ سوم» شود، نتانیاهو پاسخ داد که حماس برای رسیدن به همین هدف تلاش می‌کند.[۶۸]

در ۲ دسامبر ۲۰۱۴، نتانیاهو دو تن از وزرای خود، یائیر لاپید وزیر دارایی، که ریاست حزب میانه‌روی یش عتید را بر عهده داشت و تسیپی لیونی، وزیر دادگستری که ریاست هاتنوعا را بر عهده داشت، برکنار کرد. این تغییرات منجر به انحلال دولت شد.[۶۹]

در ژانویهٔ ۲۰۱۵، نتانیاهو برای سخنرانی در کنگرهٔ آمریکا دعوت شد. این سخنرانی سومین سخنرانی نتانیاهو در جلسهٔ مشترک کنگره بود.[۷۰]

با نزدیک شدن به روز انتخابات ۲۰۱۵ اسرائیل، نتانیاهو در پاسخ به یک سؤال تأکید کرد که در دورهٔ مسؤولیت او، کشور فلسطینی ایجاد نخواهد شد. وی گفت: حمایت از یک کشور فلسطینی به منزلهٔ واگذاری اراضی به تروریست‌های اسلامگرای تندرو برای حمله به اسرائیل است.[۷۱] با این حال، نتانیاهو افزود: «من راه‌حل تک‌دولتی نمی‌خواهم. من یک راه‌حل صلح‌آمیز و پایدار دو دولتی می‌خواهم. من سیاستم را تغییر نداده‌ام.»[۷۲]

نخست‌وزیر (۲۰۲۲–اکنون)

دور ششم

اعتراضات علیه اصلاحات قضایی ۲۰۲۳ اسرائیل در مارس ۲۰۲۳

پس از انتخابات ۲۰۲۲، نتانیاهو بار دیگر به عنوان رهبر یک ائتلاف تندرو به عنوان نخست‌وزیر سوگند خورد.[۷۳] او در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲ رسماً ششمین دوره صدارت خود را آغاز کرد.[۷۴]

ماه‌های اول ششمین دوره نخست‌وزیری او شاهد اصلاحات قضایی ۲۰۲۳ اسرائیل بود که انتقادات گسترده‌ای را برانگیخت. منتقدان اثرات منفی ای که این اصلاحات بر تفکیک قوا،[۷۵][۷۶][۷۷] منصب دادستان کل،[۷۸][۷۹][۸۰] اقتصاد،[۸۱][۸۲][۸۳] بهداشت عمومی،[۸۴][۸۵] زنان و اقلیت‌ها،[۸۴][۸۵][۸۶] حقوق کارگران،[۸۷] پژوهش علمی،[۸۵][۸۸] استحکام کلی دموکراسی اسرائیل[۸۹][۹۰]و روابط خارجی آن می‌گذارد را برجسته کردند.[۹۱] پس از هفته‌ها اعتراض، که شمار فزاینده ای از نیروهای ذخیره نظامی به آن پیوستند، وزیر دفاع یوآف گالانت در ۲۵ مارس علیه آن سخن گفت و خواهان توقف فرایند قانونگذاری «برای امنیت اسرائیل» شد.[۹۲] نتانیاهو یک روز بعد اعلام کرد قصد دارد گالانت را از سمتش برکنار کند، که اعتراضات انبوه دیگری را در سراسر اسرائیل برانگیخت و نهایتاً باعث شد نتانیاهو بپذیرد این طرح را یک ماه به تعویق بیندازد.[۹۳][۹۴]

در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، پس از این که ستیزه‌جویان فلسطینی حمله ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل را از غزه انجام دادند، نتانیاهو اعلام کرد اسرائیل علیه حماس وارد وضعیت جنگی خواهد شد.[۹۵] او تهدید کرد «همه مکان‌هایی که حماس در آن سازمان یافته و پنهان شده است را به شهرهایی از خرابه تبدیل خواهد کرد» و غزه را "شهر شر " خواند، و به ساکنانش اصرار کرد «حالا آن را ترک کنند.»[۹۶] او بعدها پس از این که لاپید رهبر اپوزیسیون به نتانیاهو اصرار کرد «تفاوت‌هایمان را کنار بگذاریم و یک دولت حرفه ای اضطراری محدود تشکیل دهیم»[۹۷] پیشنهاد کرد حزب‌های اپوزیسیون یش عتید و وحدت ملی در میانه این درگیری وارد کابینه جنگی اسرائیل شوند.[۹۸]

شروع جنگ منجر به مخالفت فزاینده شهروندان اسرائیلی با نتانیاهو و حکومت به دلیل ناکامی در پیش‌بینی حمله به رهبری حماس و فراخوان‌های فزاینده برای استعفای نتانیاهو شد.[۹۹] نظرسنجی ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد ۵۶٪ از اسرائیلی‌ها معتقد بودند نتانیاهو باید پس از جنگ استعفا دهد، و ۸۶٪ از پاسخ دهندگان رهبری کشور را مسئول ناکامی‌های امنیتی ای دانستند که منجر به حمله شد.[۱۰۰][۱۰۱] در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، مقایسه نتانیاهو بین حماس و عمالیق، که گفت: «باید آنچه عمالیق با شما کرده را آن طور که کتاب مقدس ما می‌گوید به یاد بیاورید. و ما به یاد می‌آوریم» باعث شد او به استفاده از «لفاظی خطرناک» متهم شود.[۱۰۲] در ۲۹ اکتبر نتانیاهو سران امنیتی اسرائیل را در یک پس در اکس (توئیتر سابق) به خاطر حمله حماس سرزنش کرد؛ و پس از انتقادات آن را پاک کرد.[۱۰۳]

در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۳, او آتش‌بس در جنگ را رد کرد و تهدید کرد اسرائیل «اگر ضروری باشد در برابر جهان خواهد ایستاد.» او گفت نیروهای دفاعی اسرائیل «تا هر زمان ضروری باشد» در غزه خواهد ماند و اسرائیل از بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطین به غزه جلوگیری خواهد کرد.[۱۰۴] نتانیاهو اتهامات به اسرائیل که قانون بین‌الملل را شکسته را «مهمل» خواند و فلسطینیان کشته شده در جنگ اسرائیل و حماس را «تلفات جانبی» خواند.[۱۰۵] در ۵ دسامبر ۲۰۲۳, او در جلسه ای با گروگان‌های آزاده شده از دست حماس مورد انتقاد قرار گرفت. یکی از گروگان‌ها او را متهم کرد به سیاست بر «بالاتر از بازگشت گروگان‌ها» اولویت داده.[۱۰۶] در دسامبر ۲۰۲۳, نتانیاهو گفت اسرائیل از «مهاجرت داوطلبانه» فلسطینیان از غزه حمایت می‌کند.[۱۰۷]

در ۲۰ مه ۲۰۲۴, کریم احمد خان، دادستان دیوان بین‌المللی کیفری اعلام کرد قصد داد برای نتانیاهو به خاطر فقره‌های متعدد جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت درخواست حکم بازداشت کند.[۱۰۸][۱۰۹]

مواضع

مواضع نسبت به اختلاف اسرائیل و فلسطین

بنیامین نتانیاهو، وعده‌های انتخاباتی متعددی را در راستای انتخابات سراسری اسرائیل (۲۰۰۹) داد. از آن‌جمله، وی در دیدار از شهر اشکلون وعده داد که در صورت دستیابی به مقام نخست‌وزیری اسرائیل، حکومت حماس در نوار غزه را سرنگون خواهد کرد.[۱۱۰]

شهرک‌های یهودی‌نشین

بنیامین نتانیاهو همچنین وعده داده است تا «رشد طبیعی شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانهٔ باختری رود اردن را ادامه دهد، با برچیدن شهرک‌ها مخالفت کند، از دادن امتیاز دربارهٔ تقسیم اورشلیم به فلسطینی‌ها خودداری ورزد و سرانجام این‌که به توافقات پشت‌پردهٔ دولت‌مردان سابق اسرائیل با حکومت خودگردان فلسطین تعهدی نداشته باشد».[۱۱۰]

اظهار نظر دربارهٔ امکان بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷

در ویدئویی که از نتانیاهو در سال ۲۰۰۱ بدون آگاهی خودش ضبط شده است، او دربارهٔ پیمان اسلو می‌گوید: «قبل از انتخابات از من پرسیدند که آیا به معاهدات اسلو پایبند خواهم بود. من گفتم که خواهم بود، ولی … معاهدات را طوری تفسیر خواهیم کرد که از پیش‌تازی به سمت مرزهای ۶۷ جلوگیری کنم.»[۱۱۱]

در سال ۲۰۱۱ در سخنرانی که دربارهٔ کنگره آمریکا انجام داد، نتانیاهو بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ را رد کرد.[۱۱۲] او آمادگی اسرائیل را برای «سازش‌هایی دردناک» جهت دستیابی به صلح با فلسطینیان اعلام کرد. نتانیاهو همچنین با تقسیم اورشلیم (بیت‌المقدس) و حق بازگشت آوارگان فلسطینی و خانواده‌هایشان مخالفت کرد. نتانیاهو گفت که اسرائیل آماده است شماری از آبادی‌های مناقشه‌برانگیز یهودی‌نشین در کرانهٔ باختری رود اردن را واگذار کند، ولی چند آبادی نیز به خاک اسرائیل منضم خواهند شد.

کشور مستقل فلسطینی

در تاریخ ۱۴ ژوئن ۲۰۰۹ میلادی، بنیامین نتانیاهو، در سخنرانی در دانشگاه تل‌آویو برای اولین بار با تشکیل کشور مستقل فلسطینی به‌طور مشروط موافقت کرد. او بازگشت آوارگان فلسطینی را منتفی و اورشلیم را پایتخت واحد و ابدی اسرائیل دانست و غیرنظامی‌شدن مناطق فلسطینی و به رسمیت‌شناختن اسرائیل، به عنوان یک دولت یهودی از سوی فلسطینی‌ها را پیش‌شرط موافقت با تشکیل کشور فلسطینی دانست.[۱۱۳]

خروج از یونسکو

با اتمام سال ۲۰۱۸ و همزمان با آغاز سال جدید میلادی، اسرائیل خروج این کشور از سازمان یونسکو را به‌طور رسمی اجرایی ساخت.[۱۱۴][۱۱۵][۱۱۶] وزارت خارجه آمریکا در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۷ با متهم ساختن یونسکو به «رویکردهای ضد اسرائیلی» اعلام کرده بود که از این سازمان خارج خواهد شد. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل نیز در همان روز به وزارت خارجهٔ کشورش دستور داد مقدمات خروج اسرائیل از یونسکو را فراهم کند.[۱۱۶] او همچنین در سپتامبر ۲۰۱۸ دعوت برای شرکت در یک کنفرانس با موضوع یهودستیزی را که یونسکو در حاشیهٔ مجمع عمومی برگزار کرد، نپذیرفت.[۱۱۴] تصمیم آمریکا و اسرائیل برای خروج از یونسکو در اکتبر ۲۰۱۷ که طبق اساسنامهٔ این سازمان باید در پایان سال بعد به مرحلهٔ اجرا می‌رسید، در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸ اجرایی شد.[۱۱۷]

ایران

بنیامین نتانیاهو از مخالفان سرسخت دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای است و آن را مهم‌ترین تهدید برای موجودیت و امنیت اسرائیل قلمداد می‌کند.[۱۱۸]

در پی اعتراضات مردمی جنبش سبز نسبت به نتایج اعلام‌شده در دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، بنیامین نتانیاهو «شجاعت باورنکردنی» هواداران اپوزیسیون در ایران را مورد ستایش قرار داد و تصریح کرد که مردم دلیر ایران، چهرهٔ واقعی ایران را به نمایش گذاشته‌اند.[۱۱۹]

سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲

محور اصلی سخنان نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۲ ایران و برنامهٔ هسته‌ای ایران بود. در این سخنان او گفت: «برای فهمیدن این‌که دنیا در صورت مسلح شدن ایران به انرژی هسته‌ای چه وضعی خواهد داشت، تنها وضع دنیا را در صورت مسلح شدن القاعده به انرژی هسته‌ای تصور کنید».[۱۲۰]

در ادامه سخنی از اکبر هاشمی رفسنجانی را نقل قول کرد و گفت «به حرف‌های آیت‌الله رفسنجانی گوش بدهید من نقل قول می‌کنم ایشان گفته است که استفاده از یک بمب اتم علیه اسرائیل همه چیز اسرائیل را ازبین می‌برد ولی فقط به دنیای اسلام ضربه خواهد زد. رفسنجانی گفت: فکر کردن به چنین چشم‌اندازی غیر منطقی نیست. این مطلب از طرف یکی از میانه‌روهای ایرانی عنوان شده است. آدم شوکه می‌شود».[۱۲۱]

او سپس خط قرمزی برای برنامهٔ هسته‌ای ایران تعیین کرد.[۱۲۲] نتانیاهو تصویری از یک بمب فرضی را به حاضران نشان داد و گفت که ساختن بمب اتم سه مرحله دارد. مرحلهٔ اول که هفتاد درصد راه است ایجاد اورانیوم غنی‌سازی شده با درصد کم، به مقدار کافی است؛ که ایران این مرحله را تمام کرده است. مرحلهٔ دوم که پایان آن نود درصد راه است ایجاد اورانیوم غنی‌سازی شده با درصد بالا، به مقدار کافی است. سپس او با ماژیک، خط قرمزی را در بخش نود درصد کشید و گفت اینجا خط قرمز ماست. او گفت خط قرمزها از جنگ جلوگیری می‌کنند.

مصاحبه بی‌بی‌سی فارسی با نتانیاهو

در ۵ اکتبر ۲۰۱۳ (۱۳ مهر ۱۳۹۲) نتانیاهو مصاحبه‌ای با بخش فارسی بی‌بی‌سی انجام داد.[۱۲۳] در این گفتگو دربارهٔ وضعیت آزادی در ایران گفت «اگر مردم ایران واقعاً اختیاری داشتند، روحانی را به ریاست‌جمهوری انتخاب نمی‌کردند. شما ۷۰۰ کاندیدا داشتید. آن‌ها ۷۰۰ کاندیدا را رد صلاحیت کردند و فقط یک درصد از آن تعداد را باقی گذاشتند که رقابت کنند».

سپس در ادامه گفت: «من فکر می‌کنم اگر مردم ایران آزاد بودند، شلوار جین می‌پوشیدند، به موسیقی غربی گوش می‌دادند و انتخاباتی آزاد می‌داشتند.»[۱۲۴]

سخنرانی در کنگرهٔ آمریکا

مقایسهٔ جمهوری اسلامی با آلمان نازی

نتانیاهو که به شدت مخالف تلاش‌های حکومت جمهوری اسلامی برای دست‌یابی به غنی‌سازی اورانیوم است عقیده دارد: «هم‌اکنون سال ۱۹۳۸ است و ایران همان آلمان است که به سرعت تلاش دارد خودش را به بمب‌های اتمی مسلح کند».[۱۲۵][۱۲۶] نتانیاهو در کنفرانسی خبری در آوریل ۲۰۰۸ اظهار کرد که تنها یک تفاوت بین آلمان نازی و جمهوری اسلامی ایران وجود دارد و آن این است که اولی ابتدا وارد یک درگیری جهانی شد و سپس به دنبال تسلیحات اتمی رفت، درحالی‌که دومی در ابتدا به دنبال تسلیحات اتمی است و هنگامی که بدان دست یابد، جنگی جهانی را آغاز خواهد کرد.[۱۲۷]

اتهامات فساد مالی

مقالهٔ اصلی: محاکمه بنیامین نتانیاهو

در سال ۲۰۱۷ نتانیاهو به همراه تعدادی از وزراء، بازرگانان و روزنامه‌نگاران اسرائیلی متهم به فساد مالی شد که تظاهرات صدها نفری را در اسرائیل رقم زد. برخی معترضان این اعتراضات را «تظاهرات ننگ» نامیدند و در خیابان‌های تل‌آویو تظاهرات کردند.[۱۲۸][۱۲۹][۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲]

نتانیاهو دربارهٔ موضوع اتهام رشوه‌خواری در معاملهٔ زیردریایی با آلمان مورد سؤال قرار خواهد گرفت اگر چه در حال حاضر وزارت دادگستری چندین تن از نزدیک‌ترین دستیاران وی را در این قضیه دخیل می‌داند و هنوز خود نتانیاهو را متهم نکرده است.[۱۳۳]

دادستانی کل اسرائیل همچنین بنیامین نتانیاهو را به مشارکت در یک پروندهٔ فساد تازه متهم کرده است. یودیت تیروش از دفتر دادستانی کل اسرائیل در دادگاهی در تل‌آویو گفته است، نتانیاهو مظنون است که به یک شرکت مخابراتی وعده داده در صورت باز کردن «یک صفحهٔ اینترنتی و گزارش‌دهی بهتر» می‌تواند از طریق وزارت ارتباطات، مزایای حقوقی دریافت کند. دادستانی کل اسرائیل مورد جدید اتهامی نتانیاهو را از «موارد بسیار سنگین» در زمینهٔ «رشوه و رشوه‌خواری» نامیده است. گفته می‌شود، تسهیلاتی که شرکت مخابراتی بِزِک دریافت کرده به یک میلیارد شِکِل (حدود ۲۳۳ میلیون یورو) می‌رسد.[۱۳۴]

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، پلیس این کشور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر را به رشوه‌خواری متهم کرده است و می‌گوید شواهد کافی برای طرح این اتهام‌ها در دادگاه در دست دارد؛ بنابراین گزارش‌ها، پلیس در همین رابطه با نتانیاهو رو در رو گفتگو کرده و از او سؤالاتی پرسیده است. به گزارش رسانه‌های اسرائیل، اکنون پلیس می‌گوید شواهد و مدارک کافی برای طرح دو پروندهٔ جداگانه در دادگاه در دست دارد هر چند تصریح کرده: «فعلاً اتفاقی نخواهد افتاد چون هنوز چیزی به اثبات نرسیده». در اتهام نخست، گفته شده آقای نتانیاهو از یک انتشارات اسرائیلی خواسته از او جانب‌داری کند و در برابر به این انتشارات در رقابت با ناشر رقیبش کمک کرده است. در اتهام دوم هم نخست‌وزیر اسرائیل متهم است که از سال ۲۰۰۹ تاکنون از آرنون میلشان، از نام‌های بزرگ صنعت سینمای هالیوود و دیگر حامیان خودش، در قالب هدیه حدود ۱۰۰ هزار دلار دریافت کرده است. آقای میلشان هم‌اکنون ممکن است به اتهام پرداخت رشوه به دادگاه احضار شود. روزنامه اسرائیلی هاآرتص می‌گوید آقای نتانیاهو پس از دریافت این هدایا که در قالب اقلامی چون شراب یا سیگار گران‌قیمت بوده به تصویب قانونی که آقای میلشان خواستار آن بوده توجه کرده است؛ قانونی که به موجب آن یهودیانی که برای اقامت به اسرائیل بازمی‌گردند را برای ۱۰ سال از پرداخت مالیات معاف می‌کند. این مصوبه اکنون به «قانون میلشان» در اسرائیل شهرت یافته است. آقای نتانیاهو هر دو اتهام را رد کرده و می‌گوید بی‌گناه است.[۱۳۵]

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل هفت بار به اتهام فساد مالی تحت بازجویی قرار گرفت. سارا نتانیاهو، همسر نخست‌وزیر اسرائیل نیز متهم است از خزانهٔ دولت برای مقاصد خصوصی بهره‌برداری کرده است.[۱۳۶]

زندگی شخصی

نتانیاهو طی سال‌هایی که در بوستون تحصیل می‌کرد، با همسر اولش میریام ملاقات کرد و با او ازدواج کرد و فرزند اول خود به نام «نوا» را به دنیا آوردند. وی از همسر دومش سارا دو فرزند به نام‌های اونر و یائیر دارد.

یوناتان نتانیاهو، برادرش که از فرماندهان عملیاتی یگان ویژهٔ سایرت متکل بود، در تاریخ ۴ ژوئیهٔ ۱۹۷۶ میلادی و در جریان عملیات آزادسازی مسافران اسرائیلی هواپیمایی فرانسه که توسط چریک‌های فلسطینی به گروگان گرفته شده و به اوگاندا منتقل شده بودند، کشته شد. وی از قهرمانان ملی در اسرائیل به‌شمار می‌رود.[۳]

تألیفات

نگارخانه

منابع

  1. ↑ عشق غیر یهودی پسر نتانیاهو و خشم اسرائیلی‌ها، بی‌بی‌سی فارسی
  2. ↑ Bibi’s Blues January 23, 2013, David Remnick, New Yorker
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «شرح حال بنیامین نتانیاهو؛ نخست‌وزیر جدید اسرائیل». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۰۹-۰۳-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  4. ↑ Heller, Aron (17 July 2019). "Netanyahu makes history as Israel's longest-serving leader". Associated Press. Archived from the original on 17 July 2019. Retrieved 17 July 2019.
  5. ↑ Mitchell, Thomas G. (2015). Likud Leaders. Jefferson, North Carolina: McFarland. p. 186. ISBN 978-0-7864-9713-3.
  6. ↑ "Netanyahu Gets Tough to Transform Israel's Economy". The New York Times. 24 October 2004. Retrieved 4 January 2023.
  7. ↑ "Netanyahu elected as Likud party chairman". Xinhua News Agency. 20 December 2005. Archived from the original on 27 February 2006. Retrieved 27 July 2009.
  8. ↑ Hoffman, Gil (10 February 2009). "Kadima wins, but rightist bloc biggest". The Jerusalem Post. Archived from the original on 27 January 2013. Retrieved 17 June 2012.
  9. ↑ "Netanyahu sworn in as Israel's prime minister". Haaretz. 31 March 2009. Archived from the original on 22 October 2012. Retrieved 10 March 2013.
  10. ↑ Heller, Jeffrey (31 March 2009). "Netanyahu sworn in as Israeli prime minister". Reuters. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 10 March 2013.
  11. ↑ Tobin, Amir; Birnbaum, Ben (20 March 2015). "'Is This Ship Sinking?' Inside the Collapse of the Campaign Against Netanyahu". The New Yorker. New York City. Archived from the original on 22 March 2015. Retrieved 21 March 2015.
  12. ↑ Halbfinger, David M. (9 November 2020). "Biden's Win Means a Demotion for Netanyahu and Less Focus on Israel". نیویورک تایمز. Archived from the original on 9 November 2020.
  13. ↑ "Netanyahu and the Settlements". The New York Times. 12 March 2015. Retrieved 2 January 2023.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Wootliff, Raoul (21 November 2019). "AG announces Netanyahu to stand trial for bribery, fraud and breach of trust". تایمز آو ایزرائل. Retrieved 22 November 2019.
  15. ↑ "Netanyahu said set to give up 4 ministry portfolios after charges announced". The Times of Israel. 23 November 2019. Retrieved 23 November 2019.
  16. ↑ Levinson, Chaim (23 November 2019). "Netanyahu to Relinquish Ministerial Portfolios in Coming Days". Haaretz. Archived from the original on 26 November 2019. Retrieved 23 November 2019.
  17. ↑ "Israel-Gaza conflict: Unthinkable security lapse on Netanyahu's watch". The Times. Archived from the original on 28 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
  18. ↑ "Israelis question Prime Minister Benjamin Netanyahu on 'colossal failure' on security establishment". The Telegraph Online. Archived from the original on 28 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
  19. ↑ "Netanyahu may end up the highest-ranking casualty of this attack". The Australian. Archived from the original on 26 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
  20. ↑ "Thousands Protest Across Israel Against Netanyahu's Government". Haaretz (به انگلیسی). Archived from the original on 29 January 2024. Retrieved 2024-01-29.
  21. ↑ "Protesters call for change to Netanyahu government". Reuters. 20 January 2024.
  22. ↑ Eghbariah, Rabea (21 November 2023). "The Harvard Law Review Refused to Run This Piece About genocide in Gaza". The Nation. Archived from the original on 6 December 2023. Retrieved 21 March 2024.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  23. ↑ "Gaza: UN experts call on international community to prevent genocide against the Palestinian people". UN. 16 November 2023. Archived from the original on 24 December 2023. Retrieved 21 March 2024.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  24. ↑ Burga, Solcyre (14 November 2023). "Is What's Happening in Gaza a Genocide? Experts Weigh In". Time. Archived from the original on 25 November 2023. Retrieved 21 March 2024.{{cite magazine}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  25. ↑ Powell, Anita (4 January 2024). "South Africa to take Israel to Top UN Court on Genocide Claim in Gaza". Voice of America. Archived from the original on 6 January 2024. Retrieved 21 March 2024.
  26. ↑ Proceedings instituted by South Africa against the State of Israel on 29 December 2023 (PDF). International Court of Justice (Report). 29 December 2023. Archived from the original on 5 January 2024. Retrieved 21 March 2024.
  27. ↑ Khan, Karim A.A. (20 May 2024). "Statement of ICC Prosecutor Karim A.A. Khan KC: Applications for arrest warrants in the situation in the State of Palestine". icc-cpi.int. International Criminal Court. Archived from the original on 20 May 2024. Retrieved 20 May 2024.
  28. ↑ Ray, Siladitya (2024-05-20). "ICC Seeks Arrest Warrants For Benjamin Netanyahu And Hamas Leader Yahya Sinwar". فوربز (به انگلیسی). Archived from the original on 2024-05-20. Retrieved 2024-05-22.
  29. ↑ Kottasová, Ivana (2024-05-20). "EXCLUSIVE: ICC seeks arrest warrants against Sinwar and Netanyahu for war crimes over October 7 attack and Gaza war". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 20 May 2024. Retrieved 2024-05-20.
  30. ↑ Rosenberg, David E. (2024-05-22). "Is the War in Gaza Turning Israel Into a Pariah State?". Foreign Policy (به انگلیسی). Retrieved 2024-05-22.
  31. ↑ Rachman, Gideon (May 20, 2024). "A crushing blow for Israel and a massive gamble by the ICC". فایننشال تایمز. Retrieved May 21, 2024.
  32. ↑ Cave, Damien (2024-05-11). "Isolated and Defiant, Israel Vows to 'Stand Alone' in War on Hamas". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2024-05-22.
  33. ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ ۳۳٫۲ ۳۳٫۳ Ynetnews (2012-02-10). "Prime Minister Benjamin Netanyahu" (به انگلیسی). Retrieved 2024-08-12.
  34. ↑ Ball, Charles H. (5 June 1996). "Professor recalls Netanyahu's intense studies in three fields". MIT Tech Talk. Archived from the original on 27 March 2013. Retrieved 17 March 2013.
  35. ↑ Biography of Benjamin Netanyahu
  36. ↑ «Benjamin Netanyahu». TV Tropes. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  37. ↑ "Benjamin Netanyahu". Netanyahu.org. Archived from the original on 16 November 2012. Retrieved 18 November 2012.
  38. ↑ "Netanyahu wins battle for leadership of Likud". The Independent. London. 26 March 1993. Archived from the original on 26 January 2012. Retrieved 11 August 2009.
  39. ↑ Brinkley, Joel (30 June 2012). "Yitzhak Shamir, Former Israeli Prime Minister, Dies at 96". The New York Times. Archived from the original on 2 April 2013. Retrieved 17 March 2013.
  40. ↑ Kessel, Jerrold (11 February 1996). "Israeli elections will test support for peace". CNN. Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 10 March 2013.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ Schmemann, Serge (30 May 1996). "THE ISRAELI VOTE: THE OVERVIEW;Election for Prime Minister of Israel Is a Dead Heat". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 29 January 2023. Retrieved 29 January 2023.
  42. ↑ Berger, Joseph (26 May 1996). "He Had Pataki's Ear; Now It's Netanyahu's". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 29 January 2023. Retrieved 29 January 2023.
  43. ↑ Arafat, Netanyahu shake hands, begin talks بایگانی‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine 4 September 1996, CNN
  44. ↑ Joint press conference with Prime Minister Netanyahu and PA Chairman Arafat, 4 September 1996 بایگانی‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine Vol. 16: 1996–1997, Ministry of Foreign Affairs
  45. ↑ Netanyahu, Arafat shake hands on Hebron accord بایگانی‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine 14 January 1997, CNN
  46. ↑ Hawas, Akram T. The new alliance: Turkey and Israel "Turkey and Israel". Archived from the original on 22 February 2011. Retrieved 12 December 2007.. The fourth Nordic conference on Middle Eastern Studies: The Middle East in globalizing world. Oslo, 13–16 August 1998.
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ ۴۷٫۲ ۴۷٫۳ "Khaled Meshaal: How Mossad bid to assassinate Hamas leader ended in fiasco". The Telegraph. 7 December 2012. Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 4 May 2019.
  48. ↑ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ Laura Zittrain Eisenberg; Neil Caplan (2010). Negotiating Arab-Israeli Peace, Second Edition: Patterns, Problems, Possibilities. Indiana University Press. p. 130. ISBN 978-0-253-00457-4. Archived from the original on 20 January 2024. Retrieved 4 May 2019.
  49. ↑ ynet، כתבי (۲۰۰۹-۰۲-۱۰). «אין הכרעה בבחירות 2009: קדימה 28, הליכוד 27» (به عبری). Ynet. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  50. ↑ *نتانیاهو مأمور تشکیل دولت جدید اسرائیل شد (بی‌بی‌سی فارسی)
  51. ↑ *دولت جدید اسرائیل رای اعتماد گرفت (دویچه وله فارسی)
  52. ↑ «‮حذف فتوشاپی وزیران زن اسرائیل از عکس دسته‌جمعی‬». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  53. ↑ «قرارداد تسلیحاتی بی‌سابقه میان روسیه و اسرائیل». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  54. ↑ معاون رئیس ستاد ارتش اسرائیل: ایران، بزرگ‌ترین خطر امنیتی برای اسرائیل (وزارت امور خارجه اسرائیل)
  55. ↑ Berger, Robert (3 July 2009). "Poll Gives Netanyahu Positive Marks Despite Rift with US". Voice of America. Archived from the original on 24 January 2013. Retrieved 1 March 2013.
  56. ↑ Baldwin, Leigh (11 August 2009). "Nablus booms as barriers fall in occupied West Bank". The Daily Star. Lebanon. Archived from the original on 21 July 2013. Retrieved 16 March 2013.
  57. ↑ Thomas Friedman (9 August 2009). "Green Shoots in Palestine II". The New York Times. Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 9 August 2009.
  58. ↑ Abu Toameh, Khaled (17 July 2009). "West Bank boom". The Jerusalem Post. Archived from the original on 27 January 2013. Retrieved 17 June 2012.
  59. ↑ "Netanyahu supports Arab peace initiative". United Press International. 24 July 2009. Archived from the original on 28 January 2011. Retrieved 9 August 2009.
  60. ↑ Ravid, Barak (23 July 2009). "Netanyahu to Arabs: Saudi plan can help bring peace". Haaretz. Archived from the original on 12 May 2013. Retrieved 16 March 2013.
  61. ↑ Beaumont، Peter (۲۰۱۴-۰۶-۰۳). «Israel condemns US for backing Palestinian unity government» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  62. ↑ Jodi Rudoren (15 June 2014). "Netanyahu Says Three Were Taken by Hamas". The New York Times. Archived from the original on 24 February 2015. Retrieved 24 February 2015.
  63. ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ James Marc Leas, "Attack First, Kill First and Claim Self-Defense: Palestine Subcommittee Submission to UN Independent Commission of Inquiry on the 2014 Gaza Conflict" بایگانی‌شده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. Council for the National Interest. (21 January 2015).
  64. ↑ "Teens' bodies found". Haaretz. 1 July 2014. Archived from the original on 24 February 2015. Retrieved 24 February 2015.
  65. ↑ Ori Lewis (1 July 2014). "Israel mourns teenagers, strikes Hamas in Gaza". Reuters. Archived from the original on 26 March 2015. Retrieved 24 February 2015.
  66. ↑ "IDF's Operation 'Protective Edge' Begins Against Gaza". The Jewish Press. Archived from the original on 10 July 2014. Retrieved 8 July 2014.
  67. ↑ "Hamas genocidal terrorists says Netanyahu". Israel News.Net. 21 July 2014. Archived from the original on 19 January 2017. Retrieved 19 July 2014.
  68. ↑ Fournier, Ron (28 July 2014). "Why Benjamin Netanyahu Should Be Very, Very Worried". Defense One. National Journal. Archived from the original on 29 July 2014. Retrieved 29 July 2014.
  69. ↑ "Knesset votes to dissolve, sets new elections for March 17". The Times of Israel. 8 December 2014. Archived from the original on 16 May 2021. Retrieved 10 December 2014.
  70. ↑ Keinon, Herb (1 January 2015). "Netanyahu to address US Congress in February". The Jerusalem Post. Archived from the original on 23 January 2015. Retrieved 23 January 2015.
  71. ↑ Azulay, Moran (2015-03-16). "Netanyahu says no Palestinian state if he remains PM" (به انگلیسی). Retrieved 2024-08-12.
  72. ↑ Salem, Harriet (19 March 2015). "Netanyahu Backtracks on Election Pledge to Refuse a Two-State Solution After Sharp Words from the US". Vice News. Archived from the original on 13 July 2015. Retrieved 9 June 2015.
  73. ↑ "Netanyahu returns as PM, wins Knesset support for Israel's most hardline government". The Times of Israel. 29 December 2022. Archived from the original on 22 February 2023. Retrieved 29 December 2022.
  74. ↑ "Benjamin Netanyahu sworn in as leader of Israel's likely most right-wing government ever". CNN (به انگلیسی). 29 December 2022. Archived from the original on 28 February 2023. Retrieved 30 December 2022.
  75. ↑ "Home". Professors Democracy (به انگلیسی). {{cite web}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); Missing or empty |url= (help)
  76. ↑ "The Override Clause Explainer". en.idi.org.il (به عبری). November 2022. Archived from the original on 31 January 2023. Retrieved 11 February 2023.
  77. ↑ "Test of reasonableness". The Jerusalem Post (به انگلیسی). Archived from the original on 11 February 2023. Retrieved 11 February 2023.
  78. ↑ Bachner, Michael; Staff, ToI. "AG censures 'harmful' proposal to let ministers appoint own legal advisers". The Times of Israel (به انگلیسی). Archived from the original on 26 June 2018. Retrieved 12 February 2023.
  79. ↑ Stern, Yedidia Z. "The attack on legal oversight threatens us all". blogs.timesofisrael.com (به انگلیسی). Archived from the original on 13 February 2023. Retrieved 12 February 2023.
  80. ↑ "The Coalition Agreements of Israel's 37th Government: The Appointment of Legal Advisors in Government Ministries". en.idi.org.il (به عبری). January 2023. Archived from the original on 12 February 2023. Retrieved 12 February 2023.
  81. ↑ "Two Former Governors of the Israeli Central Bank Warn of Economic Consequences of Government's Plans for the Judiciary". هاآرتس (به انگلیسی). 22 January 2023. Archived from the original on 28 March 2023. Retrieved 9 February 2023.
  82. ↑ "Kahneman: The judicial reform is a disaster". Globes (به انگلیسی). 26 January 2023. Archived from the original on 4 April 2023. Retrieved 11 February 2023.
  83. ↑ זרחיה, צבי; טייטלבאום, שלמה (23 February 2023). "הנגיד והכלכלנית הראשית: שינויי המשטר עלולים ליצור פגיעה קשה בכלכלה". כלכליסט (به عبری). Archived from the original on 27 February 2023. Retrieved 28 February 2023.
  84. ↑ ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ איזק, רתם (18 February 2023). "צפו פגיעה, זו מתקפה ישירה על נשים: ההיבט המגדרי של המהפכה המשפטית". Ynet (به عبری). Archived from the original on 26 February 2023. Retrieved 26 February 2023.
  85. ↑ ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ ۸۵٫۲ ברנע, רני (1 March 2023). "הסיוט של מערכת המשפט יהיה האסון של מערכת הבריאות". הארץ (به عبری). Archived from the original on 4 March 2023. Retrieved 1 March 2023.
  86. ↑ Maltz, Judy (25 February 2023). "U.S. Reform Movement Leader to Israelis: Your Diaspora Siblings Stand in Solidarity With You". هاآرتس (به انگلیسی). Archived from the original on 25 February 2023. Retrieved 25 February 2023.
  87. ↑ Weingarten, Randi; Appelbaum, Stuart (20 February 2023). "As U.S. Jews and Union Leaders, We See the Dangers of Israel's Democratic Crisis". هاآرتس (به انگلیسی). Archived from the original on 7 March 2023. Retrieved 21 February 2023.
  88. ↑ "200 U.S. Jewish Scientists Call on Netanyahu Gov't to Halt Judicial Overhaul Plan". هاآرتس (به انگلیسی). 19 February 2023. Archived from the original on 19 February 2023. Retrieved 20 February 2023.
  89. ↑ "In petition, leading academics warn judicial shakeup will harm Israel's security". The Times of Israel (به انگلیسی). Archived from the original on 20 March 2023. Retrieved 9 February 2023.
  90. ↑ Shani, Ayelett (10 February 2023). "'Israel's Government Has neo-Nazi Ministers. It Really Does Recall Germany in 1933'". هاآرتس (به انگلیسی). Archived from the original on 7 March 2023. Retrieved 12 February 2023.
  91. ↑ Samuels, Ben (19 February 2023). "Equating Israeli and Iranian Protests, U.S. Lawmakers Slam Netanyahu's Judicial Overhaul". هاآرتس (به انگلیسی). Archived from the original on 19 February 2023. Retrieved 19 February 2023.
  92. ↑ Hendrix, Steve (25 March 2023). "Israeli defense minister calls on Netanyahu to halt overhaul of courts". Washington Post. ISSN 0190-8286. Archived from the original on 26 March 2023. Retrieved 27 March 2023.
  93. ↑ Hendrix, Steve; Rubin, Shira (27 March 2023). "Netanyahu fires defense minister who called for halt to judicial overhaul". Washington Post. ISSN 0190-8286. Archived from the original on 8 June 2023. Retrieved 27 March 2023.
  94. ↑ McKernan, Bethan (27 March 2023). "Israel: Netanyahu announces delay to judicial overhaul plan". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 28 March 2023. Retrieved 28 March 2023.
  95. ↑ "Netanyahu says Israel is 'at war' as Palestinian militants launch surprise air and ground attack from Gaza". سی‌ان‌ان. 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
  96. ↑ "Netanyahu: We will turn places where Hamas is hiding into 'cities of ruins'". Ynetnews. 7 October 2023. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 15 October 2023.
  97. ↑ Keller-Lynn, Carrie. "Lapid urges emergency government, says PM can't manage war with extreme cabinet". www.timesofisrael.com (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
  98. ↑ "Netanyahu offers Lapid, Gantz to join him in emergency unity government". www.timesofisrael.com (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
  99. ↑ "Israelis blame gov't for Hamas massacre, say Netanyahu must resign". جروزالم پست. 12 October 2023. Archived from the original on 22 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
  100. ↑ "Many Israelis blame govt for Hamas attack, believe Netanyahu must resign: Poll". WION. Archived from the original on 19 October 2023. Retrieved 15 October 2023.
  101. ↑ "56% Israelis believe Netanyahu should resign at end of conflict with Palestine: Poll". Middle East Monitor. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 15 October 2023.
  102. ↑ "The Dangerous History Behind Netanyahu's Amalek Rhetoric". The Mother Jones. 3 November 2023. Archived from the original on 24 November 2023. Retrieved 31 December 2023.
  103. ↑ Kershner, Isabel (2023-10-29). "Netanyahu Apologizes After Blaming Security Chiefs for Failure in Hamas Attack". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 29 October 2023. Retrieved 2023-10-29.
  104. ↑ "Netanyahu: We'll defy the world if needed to defeat Hamas; PA can't run Gaza after war". The Times of Israel. 12 November 2023. Archived from the original on 13 November 2023. Retrieved 13 November 2023.
  105. ↑ "Netanyahu Calls Palestinians 'Collateral Damage' As Israel Destroys Gaza". HuffPost. 12 November 2023. Archived from the original on 13 November 2023. Retrieved 13 November 2023.
  106. ↑ "Leaked audio of heated meeting reveals hostages' fury at Netanyahu". CNN. 6 December 2023. Archived from the original on 7 December 2023. Retrieved 7 December 2023.
  107. ↑ "Israeli MK: Countries in South America, Africa Offered to Accept Refugees From Gaza, in Exchange for Payment". Haaretz. 26 December 2023. Archived from the original on 26 December 2023. Retrieved 30 December 2023.
  108. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ICCAW2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  109. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ICCAW CNN2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  110. ↑ ۱۱۰٫۰ ۱۱۰٫۱ «‮وعده‌های انتخاباتی نتانیاهو؛ به نفع یا به زیان حماس؟ ‬». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  111. ↑ "Netanyahu In 2001: 'America Is A Thing You Can Move Very Easily'". HuffPost (به انگلیسی). 2010-07-16. Retrieved 2024-08-12.
  112. ↑ «نتانیاهو بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ را رد کرد». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  113. ↑ «موافقت مشروط نخست‌وزیر اسرائیل با کشور مستقل فلسطینی». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  114. ↑ ۱۱۴٫۰ ۱۱۴٫۱ «آمریکا و اسرائیل رسماً از یونسکو خارج شدند». ایسنا. ۱۱ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۲ دی ۱۳۹۷.
  115. ↑ «خروج آمریکا از یونسکو». اسپوتنیک (خبرگزاری). ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۹.
  116. ↑ ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ «واکنش ظریف به خروج آمریکا از یونسکو». سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه. ۲ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۹.
  117. ↑ «آمریکا و اسرائیل رسماً از یونسکو خارج شدند». همشهری آنلاین. ۱۱ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۲ دی ۱۳۹۷.
  118. ↑ * "Netanyahu: Iran Preparing Another Holocaust" بایگانی‌شده در ۸ آوریل ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine Newsmax.com, 16 November 2006. Accessed 1 November 2007
  119. ↑ * تقاضای کمک از سفارتخانه‌های خارجی در ایران، دویچه وله فارسی
  120. ↑ متن کامل سخنان بنیامین نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل سال ۲۰۱۲
  121. ↑ «نتانیاهو: هاشمی هم به دنبال نابودی اسرائیل است». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۳.
  122. ↑ «‮نتانیاهو: باید برای برنامهٔ هسته‌ای ایران خط قرمز تعیین کرد‬». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  123. ↑ «مصاحبه بی‌بی‌سی فارسی با نتانیاهو». BBC News فارسی. ۲۰۱۳-۱۰-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  124. ↑ Kedmey، Dan (۲۰۱۳-۱۰-۰۷). «Taking a Jab at Netanyahu, Iranians Model Their Jeans on Twitter» (به انگلیسی). Time. شاپا 0040-781X. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  125. ↑ Hirschberg, Peter (14 November 2006). "Netanyahu: It's 1938 and Iran is Germany; Ahmadinejad is preparing another Holocaust" (به انگلیسی). Haaretz. Archived from the original on 9 April 2012. Retrieved 9 April 2012.
  126. ↑ Fleetwood, Blake (15 November 2006). "Ahmadinejad Is Preparing Another Holocaust For Israel" (به انگلیسی). The Huffington Post. Archived from the original on 9 April 2012. Retrieved 9 April 2012.
  127. ↑ "Report: Netanyahu says 9/11 terror attacks good for Israel" (به انگلیسی). Haaretz. 16 April 2008. Archived from the original on 9 April 2012. Retrieved 9 April 2012.
  128. ↑ «Thousands join anti-corruption protests in Tel Aviv for sixth week». haaretz.
  129. ↑ «THOUSANDS OF ISRAELIS PROTEST IN TEL AVIV AS CORRUPTION ALLEGATIONS LEVELED AT PRIME MINISTER BENJAMIN NETANYAHU». newsweek.
  130. ↑ «Tens of thousands hold 'March of Shame' against Netanyahu». presstv. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۸.
  131. ↑ «20,000 join Tel Aviv 'March of Shame' to protest bill aimed at protecting Netanyahu (VIDEO)». rt.
  132. ↑ «Thousands march in Tel Aviv to protest against corruption and Netanyahu government». telegraph.
  133. ↑ «Netanyahu to be questioned in submarine affair».
  134. ↑ «اتهام تازه فساد و خلافکاری علیه بنیامین نتانیاهو». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۸.
  135. ↑ «پلیس اسرائیل نتانیاهو را به 'رشوه‌خواری متهم کرد'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۲.
  136. ↑ «پروند پرونده تحقیقات فساد مالی بنیامین نتانیاهو».[پیوند مرده]

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بنیامین_نتانیاهو&oldid=40573073»