ابان بن تغلب

أبان بن تغلب جُرَیری (؟ -۷۵۸م) قاری و لغوی شیعی کوفی بود. از شاگردان برجسته‌ی علی بن الحسین (زین العابدین) چهارمین امام شیعیان، و از رجال حدیث است که رجال شیعه و سنی به اخبار و روایات او اعتماد داشته‌اند. او در فقه و ادبیات عرب و قرائت قرآن سرآمد بود. کتاب‌هایی تألیف کرده از جمله: تفسیر غریب القرآن و کتاب الفضائل. ابان قرائت منحصربه‌فردی در قرآن داشت که هم‌اکنون نزد قاریان قرآن مشهور است.

ابان بن تغلب عمر زیادی کرد و توانست احادیثی از محمد باقر و فرزندش جعفر صادق هم نقل کند. شهرت ابان در علم و دانش به حدی بود که وقتی به مدینه می رفت، برایش راه می گشودند و اجازه می دادند در مسجد پیامبر، بر ستون مشهوری که پیامبر تکیه می زد، تکیه بزند.

دیدگاه شیعه

شیخ طوسی در مورد او گفته است: «وی امام سجاد، امام باقر و امام صادق را درک کرده است... او قابل اعتماد است و در میان اصحاب ائمه منزلت عظیمی دارد.»

«نجاشی» او را دارای جایگاهی عظیم می‌داند.

در رجال کشی آمده است که باقر از او خواسته است در مسجد کوفه بنشیند و فتواهای شرعی بدهد. باقر در ستایش او گفته است «براستی دوست می دارم کسانی چون تو را در میان شیعۀ خود ببینم.»

کتاب تهذیب المقال مفصل ترین شرح و تحقیق درباره ابان بن تغلب را ارائه داده است.

دیدگاه اهل تسنن

عده‌ی زیادی از علمای اهل سنت با اقرار به شیعه‌بودن او، روایاتش را مورد اعتماد دانسته‌اند و از او حدیث نقل کرده‌اند. نظیر نسائی، حاکم، ابن سعد، ذهبی

مرگ

بنا بر معجم رجال الحدیث او در زمان حیات جعفر صادق ششمین امام شیعیان در سال ۱۴۱ هجری قمری درگذشت.

منابع

• لالانی، ارزینا آر. (۱۳۸۱). نخستین اندیشه های شیعی: تعالیم امام محمد باقر. ترجمهٔ فریدون بدره ای. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
• معجم رجال الحدیث، ج ۱، ص ۱۴۳