لئون فوکو

ژان برنارد لئون فوکو
زادهٔ	۱8 سپتامبر ۱۸19 پاریس , فرانسه
درگذشت	۱۱ فوریهٔ ۱۸۶۸ (۴۸ سال) فرانسه
ملیت	فرانسوی
محل تحصیل	آکادمی نیروی دریایی آمریکا دانشگاه هومبولت برلین
شناخته‌شده برای	جریان گردابی یا جریات‌های فوکو
جوایز	مدال کاپلی 1855
پیشینه علمی
شاخه(ها)	فیزیک

ژان برنارد لئون فوکو (به فرانسوی: Jean Bernard Léon Foucault) (زاده ۱۸ سپتامبر ۱۸۱۹ - درگذشته ۱۱ فوریه ۱۸۶۸ - پاریس) فیزیک‌دان اهل فرانسه است. وی تحصیلات ابتدایی خود را نزد معلم خصوصی آموخت و سپس برای تحصیل علم پزشکی، وارد دانشکده طب پاریس شد. اما به دلیل داشتن ترس از خون و علاقه فراوان به رشته های علمی، به سمت فیزیک گرایش پیدا کرد. فوکو در بین معاصرین خود شخصیت عجیبی داشت، چرا که تنها با مطالعات و آزمایش‌های خستگی ناپذیر خود، مدارج ترقی علمی را پیمود و بدون استفاده از استاد، خود به استادی رسید. وی به زودی دریافت که در فیزیک تجربه کافی ندارد با این حال به مطالعه ریاضیات پرداخت و دامنه دانش و اطلاعات علمی اش را توسعه داد.

فوکو شیوه های جالبی برای اندازه‌گیری سرعت نور به کار برد. اما به علت عدم دقت کافی در آزمایش و نقص دستگاه‌های فنی، به نتیجه درستی نرسید. فوکو اصل مهمی را در فیزیک بنیاد نهاد و ثابت کرد که سرعت نور در آب، کمتر از هواست. این نظریه به او کمک کرد تا به دانشمندان بفهماند که نور برخلاف آن‌چه تصور می‌رود، ذره‌ای نیست و از امواج نورانیِ انرژی‌دار تشکیل شده‌است. فوکو درباره رابطه بین انرژی مکانیکی گرما و انرژی مکانیکی و مغناطیس، مطالعات ارزنده‌ای انجام داد. او با کشف جریان گردابی، معروف به جریان‌های فوکو، که با چرخش در یک حلقه مسی در میدان مغناطیسی نیرومند به وجود می‌آید، بانی یکی از مسائل فیزیک جدید گردید.

فوکو هم‌چنین ثابت کرد که زمین به دور محور خود می‌چرخد. برای این کار که در سال1851 انجام شد او یک پاندول آهنی 30 کیلوگرمی را از گنبد پانتئون آویزان کرد. فوکو به گوی یک سوزن گرامافون وصل کرده بود و روی زمین (زیر گوی) حلقه‌ای از شن‌های مرطوب قرار داد. در مقابل حیرت همه نشان داد که با وجودی که حرکت پاندول به جلو و عقب هدایت شده بود اما پاندول حرکتی دوار انجام داد. یعنی در واقع کف پانتئون در حال گردش بود و یا به عبارت بهتر زمین در حال چرخیدن حول محور خود بود.

وی در ادامه، ساختمان قطب نما را تکمیل کرد و با این ابتکار، جهت‌یابی قطب نما با تغییر جهت کشتی در دریا تغییر نمی‌کند و از میدان های مغناطیسی تاثیر نمی‌پذیرد. ژان لئون فوکو سرانجام در سال 1868م و در سن 49 سالگی به دلیل بیماری ام.اس درگذشت.

جستار وابسته

مدال کاپلی

پانویس و منابع

• همنشین بهار: لئون فوکو و «آونگ»ش Foucault pendulum

• Amir D. Aczel, Pendulum: Léon Foucault and the Triumph of Science, Washington Square Press, 2003, ISBN 0-7434-6478-8
• Umberto Eco, Foucault's Pendulum (trans. William Weaver). Secker & Warburg, 1989.
• William Tobin, Perfecting the Modern Reflector. Sky & Telescope, October 1987.
• William Tobin, Léon Foucault. Scientific American, July 1998.
• William Tobin, The Life and Science of Léon Foucault: The Man who Proved the Earth Rotates. Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-80855-3