رده‌شناسی زبانی

رده‌شناسی زبان یا گونه‌شناسی زبان شاخه‌ای از دانش زبان‌شناسی است. در این شاخه زبان‌شناسان به مقایسه ویژگی‌های دستوری (مانند چگونگی ساخت فعل یا ترتیب واژه‌ها در جمله) میان زبان‌های گوناگون می‌پردازند. پس از این مقایسه‌ها زبانشناسان سعی می‌کنند تا زبانها را برپایه این سنجش‌ها دسته بندی کرده و به گونه‌های گوناگون تقسیم کنند.

دسته‌بندی‌های رده‌شناسی هیچگونه ارتباطی با دسته‌بندی ژنتیکی زبان ندارد. در دسته‌بندی ژنتیکی به خویشاوندی میان زبان‌ها توجه می‌شود و زبانها به خانواده‌هایی مانند هندواروپایی، سامی و آلتائی تقسیم می‌شوند. ولی در رده‌شناسی مثلآ زبان‌های دراویدی (بومی هند)، ترکی، بانتو (آفریقا) و سومری بخاطر داشتن ویژگی هماهنگ در یک مورد خاص دستوری در یک ردهٔ زبانی قرار داده می‌شوند.

سیستم های رده‌شناسانه

ترتیب نهاد، فعل و مفعول در جمله

یکی از معیار های رده شناسی زبانی ترتیب نهاد، فعل و مفعول مستقیم در جمله است. از این نگاه زبان ها به شش دسته تقسیم می شوند:

• نهاد-فعل-مفعول
• نهاد-مفعول-فعل
• فعل-نهاد-مفعول
• فعل-مفعول-نهاد
• مفعول-نهاد-فعل
• مفعول-فعل-نهاد

منابع

• نظریه زبان‌شناختی پایه

• Croft W. (۲۰۰۳), Typology and Universals, ۲nd edition, Cambridge: Cambridge University Press