همخوان لثوی
(تغییرمسیر از لثوی)
لثوی[۱] (به انگلیسی: Alveolar) اصطلاحی است در آواشناسی تولیدی که به جایگاه تولید یک همخوان اشاره دارد. در همخوان‌هایی که در جایگاه لثوی تولید می‌شوند، تیغه زبان (یا تیغه و نوک زبان) با لبه لثه تماس برقرار می‌کند، یا نزدیک به آن قرار می‌گیرد. لبه لثه قسمت برجسته استخوانی‌ای است که بلافاصله پس از دندان بالایی قرار دارد. اگر زبان کمی عقب‌تر، در ابتدای کام و پشت لثه تماس ایجاد کند، چنین همخوانی پس‌لثوی خواهد بود.[۲][۳]
انواع لثوی
ویرایشهمخوانهای لثوی در زبان‌های جهان به صورت‌های زیر ظاهر می‌شود:
همخوان لثوی در زبان فارسی
ویرایشدر زبان فارسی پنج همخوان در جایگاه لثوی تولید می‌شوند:[۴]
| IPA | نام همخوان | مثال | واج‌نگاری | نویسه‌های دیگر |
|---|---|---|---|---|
| [s] | سایشی لثوی بیواک | سبز | [sbz] | «ص» و «ث» |
| [z] | سایشی لثوی واکدار | زیبا | [ziba] | «ض»، «ظ» و «ذ» |
| [n] | خیشومی لثوی واکدار | نور | [nur] | - |
| [r] | لرزشی لثوی واکدار | روز | [ruz] | - |
| [l] | کناری لثوی واکدار | لب | [lb] | - |
جستارهای وابسته
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ «لثوی» [زبان‌شناسی] هم‌ارزِ «alveolar»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر ششم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۸۵-۶ (ذیل سرواژهٔ لثوی)
- ↑ Kenstowicz (1994), 27
- ↑ Crystal (2008), 22
- ↑ ثمره (1388)، 80
منابع
ویرایش- ثمره، یدالله (۱۳۸۸). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت هجایی آوا. مرکز نشر دانشگاهی.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Alveolar consonant». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ دسامبر ۲۰۱۴.
- Crystal, David (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Blackwell.
- Kenstowicz, Michael (1994). Phonology in Generative Grammar. Blackwell.