توفان تندری
توفان تندری[۱] (به انگلیسی: Thunderstorm) که توفان الکتریکی[۲] یا توفان آذرخش نیز نامیده می‌شود، نوعی از هوای آشفته است که ویژگی آن حضور آذرخش[۳] و اثر صوتی آن در جو زمین به نام تندر است.[۴] گاهی توفان‌های تندری نسبتاً ضعیف را رگبار تندری می‌نامند.[۵]
| توفان تندری | |
|---|---|
 توفان تندری بر فراز یک مزرعه | |
| منطقه رخداد | بیشتر در مناطق حاره و همچنین در مناطق معتدل. |
| فصل | بیشتر در بهار و تابستان رایج است. (در مناطق معتدل) در فصل مرطوب رایج است. (در مناطق حارّه) |
| اثر | بستگی به توفان دارد، ممکن است شامل باران، تگرگ و/یا باد شدید باشد. ممکن است باعث سیل یا آتش‌سوزی شود. |
ابرهای نسبت داده شده به توفان تندری در هواشناسی، ابرهای کومولونیمبوس هستند.[۶] توفان‌های تندری معمولاً با باد شدید[۳] همراه هستند و اغلب باران سنگین و گاهی برف تندری، تگرگ‌ریزه یا تگرگ[۳] ایجاد می‌کنند، ولی گاهی نیز توفان‌های تندری با باران اندک یا کاملاً بدون بارش رخ می‌دهند. توفان‌های تندری ممکن است در یک ردیف یا به‌صورت نوار باران تشکیل شوند که در این‌صورت به‌نام خط تندوزه شناخته می‌شوند. توفان‌های تندری بزرگ یا شدید برخی از خطرناک‌ترین پدیده‌های وضع هوا مانند تگرگ‌های بزرگ، بادهای قوی و پیچندها را با خود به‌همراه دارند. برخی از توفان‌های تندری مقاوم و شدید به نام توفان چرخشی معروف هستند که مانند یک چرخند گردش می‌کنند. در حالی که بیشتر توفان‌های تندری با جریان متوسط باد در لایه تروپوسفر حرکت می‌کنند، گاهی چینش باد عمودی باعث انحراف مسیر آنها در زاویه قائم نسبت به جهت چینش باد می‌شود.
ویژگی‌ها
ویرایشتوفانهای تندری می‌توانند در هر مکان جغرافیایی شکل گرفته و توسعه یابند، اما اغلب در عرض‌های جغرافیایی میانی، جایی که هوای گرم و مرطوب از عرض‌های جغرافیایی مدارگان با هوای خنک تر از عرض‌های جغرافیایی قطبی برخورد می‌کند، روی می‌دهند.[۷] این توفان‌ها مسئول توسعه و شکل‌گیری بسیاری از پدیده‌های جوی شدید هستند که می‌تواند بالقوه خطرناک باشد. خسارت‌های ناشی از توفان تندری عمدتاً بر اثر بادهای فروپکشی، تگرگ‌دانه‌های[۸] بزرگ و سیل ناگهانی ناشی از بارش سنگین ایجاد می‌شود. سلول‌های نیرومند توفان تندری پتانسیل ایجاد پیچند و پیچند دریایی را دارد.
هرچند توفان‌های تندری بیشتر در بهار و تابستان رخ می‌دهند، ولی ممکن است در هر زمانی در سال اتفاق بیفتند. تمدن‌های گذشته افسانه‌های مختلفی در مورد توفان تندری و توسعه آنها تا اواخر قرن هجدهم داشتند. هر ساله افراد بسیاری، با وجود هشدارهای پیشین، در توفان‌های تندری کشته شده یا آسیب می‌بینند. توفان تندری بیشتر در مناطق استوایی و حاره‌ای رخ می‌دهد.
برای مطالعه توفان تندری از چندین روش استفاده می‌شود: رادار هواشناسی، ایستگاه هواشناسی و تصویربرداری ویدیویی. توفان‌های تندری علاوه بر اتمسفر زمین، در سیاره‌های مشتری، زحل، نپتون و احتمالاً زهره نیز رصد و مشاهده شده‌اند.
انواع
ویرایشسه نوع توفان تندری وجود دارد: تک‌سلولی، چندسلولی و اَبَرسلولی.[۹] توفان‌های تندری اَبَرسلولی شدیدترین و قوی‌ترین نوع توفان‌های تندری هستند.[۹] سامانه‌های همرَفتی میان‌مقیاس تشکیل‌شده توسط چینش باد عمودی مطلوب در مناطق مدارگان و جنب‌مدارگان ممکن است عامل توسعه و گسترش توفندها باشد. توفان‌های تندری خشک و بدون بارش، به‌دلیل گرمای ایجادشده ناشی از آذرخش ابر به زمین که با این پدیده همراه است، ممکن است باعث آتش‌سوزی جنگل شوند.
نگارخانه
ویرایش-
-
آذرخش در یک توفان تندری
-
-
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ «توفان تندری» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «thunderstorm» مترادفِ: «توفان الکتریکی» هم‌ارزِ واژهٔ بیگانه‌ای دیگر (electrical storm)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ توفان تندری)
- ↑ «توفان الکتریکی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «electrical storm»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ توفان الکتریکی)
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ "thunderstorm | Definition, Types, Structure, & Facts". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 14 January 2021.
- ↑ «واژه‌نامه آب. هوا». ۲۱ آوریل ۲۰۰۵.
- ↑ "Lightning FAQ". JetStream. National Oceanic and Atmospheric Administration.
- ↑ "Cumulonimbus clouds". Met Office (به انگلیسی). Retrieved 14 January 2021.
- ↑ National Severe Storms Laboratory. "SEVERE WEATHER 101 / Thunderstorm Basics". SEVERE WEATHER 101. National Oceanic and Atmospheric Administration. Retrieved 2 January 2020.
- ↑ «تگرگ‌دانه» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «hailstone»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ تگرگ‌دانه)
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ "Thunderstorms and Tornadoes". www.ux1.eiu.edu. Retrieved 14 January 2021.
 | این یک مقالهٔ خرد درباره هواشناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |