بسیج
سازمان بسیج مستضعفین با نام قبلی نیروی مقاومت بسیج، یک سازمان شبه‌نظامی[۴] (نهاد اجتماعی با کارکردهای مختلف به‌ویژه نظامی طبق اساسنامه) و زیرمجموعهٔ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که با هدف ایجاد توانایی‌های لازم در کلیه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی ایران به منظوردفاع از کشور، نظام جمهوری اسلامی ایران و همچنین کمک به مردم هنگام بروز بلایا و حوادث غیر مترقبه با هماهنگی مراجع ذیربط تشکیل شده‌است.[۵] این نهاد پرتعدادترین نهاد یا سازمان در ایران با بیشترین عضو است که پایه اصلی ساختار سازمانی آن پایگاه‌های مقاومت بسیج شهر‌ها و روستاهاست. این نهاد یکی از مهم‌ترین بازوهای قدرت نظام جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود که کار جذب، آموزش، سازماندهی و به‌کارگیری نیروهای داوطلب را انجام می‌دهد. نشریه تایم بسیجیان را «شبه‌نظامیان وحشی که تعلیم دیده‌اند برای نظام اسلامی آدم بکشند» توصیف کرده است.[۴]
 | |
 | |
| بنیان‌گذاری | ۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم)[۱] ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)[۱] |
|---|---|
| بنیان‌گذار | سید روح‌الله خمینی[۱] |
| گونه | شبه نظامی[۱] |
| ستاد | تهران، ایران |
| زمینه‌ها | امنیت داخلی، اجرای قانون، پلیس اخلاقی[۱] |
رئیس | سرتیپ پاسدار غلامرضا سلیمانی |
افراد کلیدی | سرتیپ پاسدار سید قاسم قریشی (جانشین رئیس) سرتیپ پاسدار حسین معروفی (معاون هماهنگ‌کننده) |
سازمان مادر | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی[۱] |
بودجه (۱۳۹۵) |  ۳۵۷٫۰۸ میلیون دلار[۲] |
کارمندان (۲۰۰۵ میلادی) | ۹۰٬۰۰۰ (تخمین CSIS)[۱] |
شمار داوطلبان | بیش از ۲۵ میلیون[۳] |
| شعار تبلیغاتی | «ارتش بیست میلیونی»[۱] |
| بیانیه مأموریت | «برای ایجاد قابلیت‌های لازم در همه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی برای دفاع از کشور، نظام جمهوری اسلامی ایران، و کمک به مردم در مورد حوادث و رویدادهای غیرمنتظره»[۱] |
| وبگاه | |
این سازمان، که در گذشته با نام نیروی مقاومت بسیج شناخته می‌شد، در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان سید روح‌الله خمینی تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به‌طور قانونی رسمیت پیدا کرد.[۶] به اعضای این سازمان، بسیجی می‌گویند و طبق مادهٔ ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه درمی‌آید. به موجب همین مادهٔ قانونی، بسیجیان به دو دستهٔ «بسیج عادی» و «بسیج فعال» تقسیم می‌شوند. در جنگ ایران و عراق از بسیجیان بیشتر برای ارسال به‌صورت داوطلبانه و سازماندهی‌شده به جبهه‌ها استفاده می‌شد. هم‌اکنون سرتیپ پاسدار غلامرضا سلیمانی ریاست سازمان بسیج مستضعفین را برعهده دارد، همچنین سیدقاسم قریشی جانشین و حسین معروفی معاون هماهنگ‌کننده این سازمان می‌باشند.
برخی این نهاد را در مقایسه با جوانان هیتلری و اس اس در آلمان نازی بکار می‌برند.
پیشینه
بسیج در ادبیات سیاسی
بر اساس یک تعریف، می‌توان بسیج را همچون روندی در نظر گرفت که در آن یک واحد اجتماعی بسیار سریع بتواند بر منابعی کنترل پیدا کند که پیش‌تر بر آنها کنتری نداشته است. در واقع بسیج، هنگامی که از حالت گروهی فراتر رود و بخشی از جمعیت را به اعطای منابع خواسته‌شده برای دستیابی به هدف مطلوب برانگیزد، تبدیل به یک جنبش می‌شود. یکی از عوامل مؤثر در کار بسیج، میزان سازمان‌یافتگی است. در حرکت بسیج، روابط درون‌گروهی و فرهنگ مشترک هر چقدر محکم‌تر و گسترده‌تر باشد، احتمال پیروزی آن نیز بیشتر است، و این بدان سبب است که ارتباطات و فرهنگ مشترک باعث می‌شود که تعبیر یکسان و واحدی نسبت به امر مورد نظر به وجود بیاید. رهبری، لازمهٔ سازمان و بسیج است. گروه‌های بسیج‌گر سعی دارند با تقویت هر چه گسترده‌تر اعضای گروه و تضعیف دیگر پیوندهای اجتماعی و بزرگ کردن رهبر یا رهبران، باعث گسترش وفاداری اعضا در جامعه شوند. بسیج به دو صورت تهاجمی و تدافعی ظاهر می‌شود. بسیج تدافعی، وقتی صورت می‌گیرد که گروهی هنگام مواجه شدن با حملهٔ گروهی دیگر، منابع خود را بسیج می‌کند. می‌توان شورش‌های دهقانی و اشرافی را نوعی بسیج تدافعی دانست. بسیج تهاجمی، آن نوع از بسیج است که در فرصت‌های مناسب برای این که اهداف و منابع خودش را محقق کند، دست به بسیج نیروهای خود می‌زند. بسیج انقلابی نوعی از بسیج تهاجمی است. همچنین بسیج تهاجمی نیازمند شناخت دقیق از محیط خارجی و رهبری کنشگرانه و کوشش سازمانی بیشتر است. از آنجا که بسیج هزینه‌بردار است، لذا خصوصاً بسیج تهاجمی باید از امکانات اقتصادی لازم برخوردار باشد. ایدئولوژی بسیج می‌تواند نمادها و شعارهای مورد نیاز بسیج را فراهم کند. سازمان، رهبری و ایدئولوژی از ابعاد اساسی روند بسیج انقلابی هستند. می‌توان گفت که ایدئولوژی نقشی تعیین‌کننده در بسیج انقلابی دارد. یکی از وظایف ایدئولوژی، سرزنش کردن وضع موجود و یافتن ریشه‌های نابسامانی است. دومین وظیفهٔ ایدئولوژی، نشان دادن وضع مطلوب و اهداف و آرمان‌هاست. سومین وظیفهٔ آن، ارادهٔ تبیین تازه‌ای از تاریخ به سود جنبش و ستایش از گذشتهٔ آن است.[۷]
ایجاد بسیج (اواخر دههٔ ۱۳۵۰)
در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل «ارتش ۲۰ میلیونی» (بسیج) از جانب سید روح‌الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به‌صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. ابتدا مدتی امیر مجد و پس از آن احمد سالک فرماندهان بسیج بودند. محمدعلی رحمانی از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت و تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می‌کرد. وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷٬۰۰۰ به ۲۱٬۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را به‌وجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان ارتش بیست میلیونی به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری سپاه محمد حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که واحد بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج حضور داشت. پس از درگذشت روح‌الله خمینی فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار نیروی مقاومت بسیج تشکیل شد و علیرضا افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید. در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۸ محمدرضا نقدی با حکم سیدعلی خامنه ای به سمت فرمانده بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» تغییر پیدا می‌کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می‌آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردان‌های جدید با نام امام علی، امام حسین و بیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری قشرها ۲۲ گانه بسیج می‌باشد.[نیازمند منبع]
دههٔ ۱۳۹۰
در سال ۱۳۹۹، احمد علم‌الهدی، اعلام داشت که بسیاری از جوانانی که به علت «فقر» اقدامات شرورانه می‌کردند، «با کار فرهنگی» در سازمان بسیج جذب شدند و این افراد، از «اغتشاشات» جلوگیری کرده‌اند.[۸]
فهرست رؤسای بسیج مستضعفین
| ر. | تصویر | رئیس | آغاز تصدی | پایان تصدی | طول دوران | منبع |
|---|---|---|---|---|---|---|
| رئیس واحد بسیج مستضعفین | ||||||
| ۱ | امیر مجد | ۱۴ تیر ۱۳۵۹ | آذر ۱۳۶۰ | ۰–۱ سال | [۹] | |
| ۲ | احمد سالک (زادهٔ ۱۳۲۵) | آذر ۱۳۶۰ | ۱۳۶۲ | ۱–۲ سال | [۹][۱۰] | |
| – | احمدرضا اخوان سرپرست | ۱۳۶۲ | ۲۷ بهمن ۱۳۶۲ | ۰ | [۱۰][۱۱] | |
| ۳ | محمدعلی رحمانی (زادهٔ ۱۳۳۲) | ۲۷ بهمن ۱۳۶۲ | ۱۲ دی ۱۳۶۸ | ۵–۶ سال | – | |
| فرمانده نیروی مقاومت بسیج | ||||||
| ۱ | [الف] علیرضا افشار | ۱۲ دی ۱۳۶۸ | ۲۰ اسفند ۱۳۷۶ | ۷–۸ سال | – | |
| ۲ | سرتیپ پاسدار سید محمد حجازی (۱۴۰۰–۱۳۳۵) | ۲۰ اسفند ۱۳۷۶ | ۲۹ شهریور ۱۳۸۶ | ۸–۹ سال | – | |
| – | سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری (زادهٔ ۱۳۳۶) سرپرست | ۲۹ شهریور ۱۳۸۶ | ۲۲ تیر ۱۳۸۷ | ۰–۱ سال | – | |
| ۳ | سرتیپ پاسدار حسین طائب (زادهٔ ۱۳۴۲) | ۲۲ تیر ۱۳۸۷ | ۱۲ مهر ۱۳۸۸ | ۱–۲ سال | – | |
| رئیس سازمان بسیج مستضعفین | ||||||
| ۱ | سرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی (زادهٔ ۱۳۴۰) | ۱۲ مهر ۱۳۸۸ | ۱۷ آذر ۱۳۹۵ | ۶–۷ سال | – | |
| ۲ | سرتیپ پاسدار غلامحسین غیب‌پرور | ۱۷ آذر ۱۳۹۵ | ۱۱ تیر ۱۳۹۸ | ۲–۳ سال | – | |
| ۳ | سرتیپ پاسدار غلامرضا سلیمانی (زادهٔ ۱۳۴۳) | ۱۱ تیر ۱۳۹۸ | متصدی | ۴–۵ سال | [۹][۱۰] | |
ساختار و بودجه
نیروهای بسیج ایران از بدو تأسیس تا پایان مسئولیت سید یحیی صفوی رسماً زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده‌اند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن محمدعلی جعفری مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار گردید، و حسین تائب در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران فرماندهی بسیج به سردار محمدرضا نقدی سپرده شد. و در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۹۵ سید علی خامنه‌ای طی حکمی غلامحسین غیب‌پرور را به عنوان رئیس سازمان بسیج منصوب کرد. اکنون غلامرضا سلیمانی ریاست سازمان بسیج را برعهده دارد.[۱۲]
محمدعلی جعفری با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدید نرم، تهدید نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم،[۱۳] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۱۴]) و تهدید سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمه‌سخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی محول می‌کند.[۱۵]
در سال ۱۳۹۰ خورشیدی، منجر به محکومیت جهانی و واکنش‌های بین‌المللی علیه دولت ایران شد.[۱۶] دامنه این محکومیت‌ها به حدی بود که سید علی خامنه‌ای نیز از حمله به سفارت بریتانیا انتقاد کرد.[۱۷]
اقشار ۲۳ گانهٔ بسیج
به دنبال انتصاب محمدرضا نقدی به ریاست بسیج در سال ۱۳۸۸ و تغییر نام آن، تغییراتی در رویکردها و سازماندهی بسیج ایجاد شد که یکی از آنها ایجاد اقشار ۲۲گانه برای فعالیت بسیج در زمینه‌های تخصصی بود. همچنین بسیج رسانه نیز در سال ۱۳۹۰ شکل گرفت. هم‌اکنون بسیج مستضعفین دارای اقشار ۲۳ گانه به شرح زیر است:[۱۸]
- بسیج دانش‌آموزی
- بسیج دانشجویی
- بسیج علمی، پژوهشی و فناوری
- بسیج جامعه پزشکی
- بسیج جامعه مهندسین
- بسیج حقوقدانان
- بسیج اساتید
- بسیج فرهنگیان
- بسیج ورزشکاران
- بسیج رسانه
- بسیج هنرمندان
- بسیج مداحان
- بسیج جامعه زنان
- بسیج مساجد و محلات
- بسیج سازندگی
- بسیج طلاب و روحانیون
- بسیج اصناف و بازاریان
- بسیج جامعه کارگری
- بسیج جامعه عشایری
- بسیج پیشکسوتان
- سازمان اردویی، راهیان نور و گردشگری بسیج
- بسیج سازندگی
همچنین سازمان اردویی راهیان نور و گردشگری نیز زیر نظر این سازمان باشند.
بودجه
براساس قانون برنامه چهارم توسعه بایستی هر سال ۴۰۰ میلیارد تومان برای بسیج در نظر گرفته شود که در سال اول برنامه یعنی سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ میلیارد تومان و در سال ۱۳۸۵ نیز مجدداً ۱۷۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.[۱۹] به‌گفتهٔ فرمانده بسیج و نشریه «صبح صادق» ارگان دفتر سیاسی سپاه بودجه این نهاد در سال ۱۳۸۷، ۲۰۰٪ افزایش پیدا کرده و به صورت جداگانه از این بودجه، ۵۰ میلیارد تومان نیز برای کمک به بسیجیان بیکار در نظر گرفته شده است.[۲۰] در سال ۱۳۸۸ هم بر اساس اعلام نشریه برنامه ارگان معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری، بودجه بسیج ۴۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون تومان افزایش یافت.[۲۱]
در سال ۱۳۸۳ به منظور تأمین منابع مالی و ارزی و رفع سریع مشکلات درمانی و خدماتی توانبخشی جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی و تهیه تجهیزات و امکانات مورد نیاز گردان‌های عاشورا و الزهرای بسیج معادل ۳۵۰ میلیون دلار از محل حساب ذخیره ارزی به بسیج اختصاص یافت.[۲۲]
نیروی انسانی
بسیج در سراسر کشور ۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نیروی داوطلب دارد.[۲۳]
به اعضای بسیج که درسطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود.[۲۴] عضویت‌های بسیج به گروه‌های زیر تقسیم می‌گردد:
- بسیجی عادی: عموم قشرها معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌گردند.
- بسیجی فعال: آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند.
- بسیجیان ویژه: این گروه که به پاسدار افتخاری هم شناخته می‌شوند افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌گردند.[۲۵]
- بسیجیان کادر:که بسیجیان فعال پس از گذراندن دوره‌های خاص به این سطح از عضویت می‌رسند.
نقض حقوق بشر
سربازی کودکان
- بسیج از افراد زیر هجده سال داوطلب در طول جنگ ایران و عراق استفاده می‌کرد، این سازمان همچنان از افراد زیر هجده سال به صورت داوطلب استفاده می‌کند.[۲۶][۲۷]
رخدادها
- براساس گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر، قوه قضائیه ایران در سال ۲۰۰۷ حکم سابق محکومیت شش بسیجی که در سال ۲۰۰۲ پنج نفر را کشته بودند را معلق کرد[۲۸]
- موضوع مرگ زهرا بنی‌یعقوب که در سال ۱۳۸۶ پس از بازداشت، در بازداشتگاه بسیج جان خود را از دست داد مسئله‌ساز شد. مسئولان این موضوع را خودکشی اعلام کردند ولی برخی از افراد از جمله خانواده بنی‌یعقوب با رد موضوع خودکشی اعلام کردند که بعضی مدارک ارائه شده توسط مقامات مربوط دستکاری شده است.[۲۹]
عملیات‌ها و اثرگذاری‌ها
انتخابات‌ها
انتخابات نهم ریاست جمهوری
مهدی کروبی در سال ۱۳۸۴ بسیج را متهم به دخالت درانتخابات ریاست جمهوری به نفع محمود احمدی‌نژاد کرد.[۳۰] برخی از اصلاح طلبان نیز نیروهای بسیج را متهم به دخالت درانتخابات به نفع احمدی‌نژاد حتی از طریق تخلفات انتخاباتی می‌کنند؛ ولی اصولگرایان این موضوع را رد می‌کنند. منتقدان معتقدند که بسیج از طریق تشکیلات سازمانی خود عملاً در امر انتخابات مداخله جناحی می‌کند.[۳۱]
انتخابات دهم ریاست جمهوری
در انتخابات دهم ریاست جمهوری نیز میرحسین موسوی با نوشتن نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و سپاه در انتخابات نشان داد.[۳۲] هم چنین به‌گفتهٔ سازمان عفو بین‌الملل، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستان‌ها جمع می‌کند و به مکانی نامعلوم انتقال می‌دهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستان‌ها را نمی‌دهند. به گزارش دیدبان حقوق بشر «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشت‌بام‌ها، شبانه به خانه‌های مردم یورش می‌برند، با شکستن در خانه‌ها به‌زور وارد خانه‌هایشان می‌شوند، لوازم شخصی آنان را درهم می‌شکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.»[۳۳]حسین طائب، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کرده است افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زده‌اند که برخی از این افراد دستگیرشده‌اند. همچنین طائب استدلال می‌کند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.[۳۳]
یک نوار ویدیویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار بریتانیا منتشر شده است، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع خیابان آزادی و خیابان جناح را از پشت‌بام به سمت مردم نشان می‌دهد؛ تیراندازی‌ای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کرده است ولی تأکید می‌کند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع می‌کند.[۳۳]
فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در نامه‌ای که خطاب به امام غایب شیعیان حجت بن حسن نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحه‌ای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکرده‌اند و کسانی را که کشته شده‌اند کشته‌های دروغی خواند. وی مدعی شد که: در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهره‌ای جدید که چندان هم بی‌ارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداخته‌اند. [۳۴][۳۵] به‌دنبال فعالیت‌های نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد. ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.[۳۳]
احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهرات‌کنندگان توسط لباس‌شخصی‌ها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: مگر راهپیمایان غیرقانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آنها نیز لباس‌شخصی بودند. [۳۶]
عملیات انتحاری
گروهی از بسیجیان برای مقابله با حمله نظامی آمریکا به ایران، احتمال استفاده از عملیات انتحاری را مطرح کرده‌اند.[۳۷] در آبان ۱۳۸۴ بسیج دانشجویی دانشگاه شاهرود صدها فرم شرکت داوطلبانه در عملیات استشهادی را دراختیار داوطلبان قرار داد.[۳۸] بسیج عملیات استشهادی خود را همانند اقدام رضای کرمانی در ترور ناصر الدین شاه اعلام کرده است.[۳۹]
اثرگذاری در فضای آنلاین و شبکه‌های اجتماعی
در سال ۱۳۹۹، محمدرضا تویسرکانی، نماینده سید علی خامنه‌ای در بسیج، افزون بر اشاره به عضویت ۱۵۰ هزار طلبه در بسیج، از راه‌اندازی چندین هزار حساب کاربری در شبکه‌های مجازی خبر داد. او همچنین گفت:
«در سازمان بسیج طرحی به عنوان طرح ثامن وجود دارد که بر اساس آن چند هزار کانال در فضای مجازی ایجاد شده است».[۴۰]
بازخوردها و دیدگاه‌های پیرامون
انتقاد به طرح تقویت بسیج و پیامدهای آن
در پی تصویب کلیات طرح تقویت نیروهای بسیج مستضعفین تنی چند از نمایندگان مجلس با این طرح مخالفت کردند و آن را متهم به ایجاد جو و فضای امنیتی در بخش‌های غیرنظامی جامعه کرده‌اند. احمد توکلی این طرح را مغایر با اصل ۶۰ قانون اساسی قلم داد کرد. رضا علیجانی در نقد افزایش اختیارات بسیج مستضعفین گفت که چون این نیروها تحت آموزش نیروهای تندروی سپاه پاسداران قرار می‌گیرند تبدیل به پیاده‌نظامی می‌شوند که در راستای تحقق سیاست‌های تندروانه قد علم می‌کنند تا به گروه‌های سیاسی مخالف فشار وارد کنند. این موضوع از ابتدای انقلاب و در روزهای نخسته اولین انتخابات ریاست جمهوری کشور نیز مشاهده شده که نیروهای از این دست همیشه دولت‌هایی که همگرایی چندانی با ولایت فقیه نداشتند را همواره تحت فشار قرار می‌دادند. در دوران ریاست جمهوری بنی صدر، خاتمی، و هاشمی رفسنجانی و روحانی در عصر کنونی. این تحلیلگر مسائل سیاسی می‌گوید نیروهای این چنینی در زمانی به‌کار ارگان یادشده می‌آیند که خود سازمان به‌طور قانونی نمی‌تواند در آن مسئله دخول و اعمال نظر کند. اینجاست که از این نیروهای خودسر استفاده می‌کند تا جامعه و قشر تحصیل کرده را مرعوب نمایند. نمونهٔ این اقدامات نیز تظاهرات علیه بدحجابی، حمله به سینما و سینماگران و حتی حمله به نمایندگان مجلس است. این اقدامات در واقع مصداق به خیابان کشیدن بحث‌های فرهنگی و اجتماعی است.[۴۱]
یادداشت و پی‌نوشت
- ↑ در حین تصدی، درجه سرتیپی دریافت کرد
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ ۱٫۸ Robin B. Wright, ed. (2010), The Iran Primer: Power, Politics, and U.S. Policy, US Institute of Peace Press, pp. 62–65, ISBN 1-60127-084-4
- ↑ "Iran decreases IRGC budget for next year". AzerNews Newspaper. 18 January 2016. Retrieved 30 March 2016.
- ↑ "تعداد اعضای بسیج بیش از 25 میلیون نفر".
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "The Brutal Militia Trained to Kill for Iran's Islamic Regime". Time (به انگلیسی). 2022-12-05. Retrieved 2023-11-18.
- ↑ «اساسنامه بسیج مستضعفین-فصل 4 اساسنامه-مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۲۳.
- ↑ چگونگی شکل‌گیری سازمان بسیج مستضعفین باشگاه خبرنگاران جوان
- ↑ حسین بشیریه، انقلاب و بسیج سیاسی،انتشارات دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران، چاپ هفتم، 1387ش، صص78-81
- ↑ «علم‌الهدی: بسیاری از اوباش بسیجی شدند و جلو اغتشاشات را گرفتند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۸.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ Nikola B. Schahgaldian, Gina Barkhordarian (March 1987), The Iranian Military Under the Islamic Republic (PDF), RAND, ISBN 0-8330-0777-7, retrieved 15 January 2017
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ حسن شرافتی (۴ آذر ۱۳۸۸). «نگاهی به بسیج از ابتدا تاکنون». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ آبان ۱۳۹۶.
- ↑ «بسیج مستضعفین؛ سازمان‌ها و معاونت‌ها». ایران‌وایر. ۱۸ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ انتصاب سردار غلامحسین غیب‌پرور به ریاست سازمان بسیج- farsi.khamenei.ir- 19 آذر 95
- ↑ کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط
- ↑ «Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم::». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۱.
- ↑ مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | ۰۹٫۱۱٫۲۰۰۸
- ↑ محکومیت جهانی حمله به سفارت بریتانیا در تهران، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ انتقاد علی خامنه‌ای از حمله به سفارت بریتانیا در تهران، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ سازمان دامپزشکی کشور: مروری بر سیر ۳۴ سالۀ تکوین بسیج از «واحد بسیج سپاه» تا «سازمان بسیج مستضعفین»؛[پیوند مرده] بازدید در ۲۸ آبان ۱۴۰۱.
- ↑ افزایش ۵/۲۹ درصدی بودجه دفاعی روزنامه شرق، ۱۱ بهمن ۱۳۸۴
- ↑ افزایش ۲۰۰ درصدی بودجه پایگاه‌های بسیج وبگاه رادیو فردا
- ↑ ۲۴۲ میلیارد تومان کاهش بودجه آموزش و پرورش[پیوند مرده] روزنامه سرمایه، ۲۵ مرداد ۱۳۸۸
- ↑ مخالفت دولت با برداشت مجلس از حساب ارزی وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ سردار نقدی در برنامه تلویزیونی «متن ـ حاشیه»: ۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر عضو بسیج هستند/ از کسی تاکنون شکایت نکرده‌ایم/ رابطه بسیج با این دولت مانند دولت قبل است بایگانی‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine خبرگزاری فارس
- ↑ ایران: نیروهای شبه نظامی برای نا آرامی‌های شهری آماده می‌شوند وبگاه رادیو اروپا آزاد
- ↑ انواع عضویت در بسیج بایگانی‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، سایت رسمی بسیج مستضعفین.
- ↑ Child Soldiers Global Report 2008 - Iran unhcr
- ↑ گزارش ۲۰۰۸:ایران بایگانی‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine وبگاه ائتلاف برای توقف سربازی کودکان
- ↑ اعتراض دیده‌بان حقوق بشر به دستگیری جوانان در ایران وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ انتشار «رنج‌نامه» والدین زهرا بنی‌یعقوب وبگاه رادیو زمانه
- ↑ کروبی پسر علی خامنه‌ای را به دخالت در انتخابات متهم کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ 'تقلب در انتخابات' ریاست جمهوری؛ موضوعی که نظام را رها نمی‌کند وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ نامه میرحسین موسوی به علی خامنه‌ای
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ ۳۳٫۲ ۳۳٫۳ «خرابکاری‌ها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۹.
- ↑ «رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان دربارهٔ انتخابات». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۰.
- ↑ «آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان در مورد انتخابات». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۰.
- ↑ «خبرگزاری جمهوری اسلامی:: احمدی مقدم: بی‌بی‌سی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۰.
- ↑ عملیات استشهادی در برابر حمله نظامی آمریکا بایگانی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine وبگاه آفتاب نیوز
- ↑ «برگزاری همایش استشهادیون در دانشگاه شاهرود». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ همبستگی خود را با یگان استشهادی اعلام می‌کنیم بایگانی‌شده در ۲۹ مارس ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine وبگاه خبر گزاری مهر
- ↑ «نماینده خامنه‌ای در بسیج: برای هدایت سیاسی، چند هزار حساب در شبکه‌های مجازی راه‌اندازی کرده‌ایم». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۴.
- ↑ «طرح تقویت بسیج مستضعفین در خدمت به کدام نیروها؟».
جستارهای وابسته
منابع
- بسیج را بهتر بشناسیم (دویچه وله فارسی)
- تصویری از تلاش بسیجیان برای شکستن در دانشگاه تهران و ورود به آن مجله تایم بایگانی‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
- آخرین پیام روح‌الله در سالگرد تشکیل بسیج ساجد
پیوند به بیرون
- گزارش فعالیت‌های پنج ساله بسیج مشرق نیوز
- جوان‌آنلاین (۲۰۱۹-۱۲-۱۵). «انتصابات جدید در برخی از معاونت‌های بسیج». جوان‌آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۱۵.
- الموتی، جواد بخشی (۲۰۱۹-۱۲-۱۱). «سلیمانی: تقویت پایگاه‌ها و قشرها بسیج در سال آینده از اولویت هاست - خبرگزاری مهر - اخبار ایران و جهان». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۱۵.
