اسماعیل هنیه

سیاستمدار فلسطینی (۱۹۶۲/۱۹۶۳–۲۰۲۴)

اسماعیل عبدالسلام احمد هنیه (۱۹۶۲/۱۹۶۳ – ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴) سیاستمدار فلسطینی و از رهبران سازمان حماس بود. این سازمان از سال ۲۰۰۷، حکومت نوار غزه را به عهده داشته است. او همچنین از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷، نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین بود. هنیه از سال ۲۰۱۷ تا هنگام کشته شدن، بیشتر در کشور قطر زندگی می‌کرد.

اسماعیل هنیه
إسماعيل هنية‎
هنیه در ۲۰۲۰
نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین
دوره مسئولیت
۲۹ مارس ۲۰۰۶ – ۲ ژوئن ۲۰۱۴
مورد اختلاف از ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷[a]
رئیس‌جمهور
پس ازاحمد قریع
پیش ازرامی حمدالله
رئیس دفتر سیاسی حماس
دوره مسئولیت
۶ مه ۲۰۱۷ – ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴
قائم‌مقامصالح العاروری[۱]
پس ازخالد مشعل
پیش ازیحیی سنوار
رئیس حماس در نوار غزه
دوره مسئولیت
۲ ژوئن ۲۰۱۴ – ۱۳ فوریه ۲۰۱۷
رهبرخالد مشعل
پیش ازیحیی سنوار
اطلاعات شخصی
زاده۱۹۶۲/۱۹۶۳
مخیم الشاطئ، نوار غزه
درگذشته۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴ (۶۲ سال)
تهران، ایران
آرامگاهلوسیل، قطر (مقبرة الإمام المؤسس)
ملیتفلسطینی
حزب سیاسیحماس
فرزندان۱۳ (۳ درگذشته)
محل تحصیلدانشگاه اسلامی غزه
لقب(ها)ابو العبد[۲]
  1. هنیه در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷ از سوی محمود عباس برکنار شد و سلام فیاض را به جای آن منصوب کرد. این امر توسط مجلس قانون‌گذاری غیرقانونی تلقی شد و همچنان هنیه را به رسمیت شناخت. تشکیلات خودگردان فلسطین بر کرانه باختری و حماس بر نوار غزه حکومت می‌کند.

هنیه در اردوگاه مخیم الشاطئ در نوار غزه که آنگاه تحت اشغال مصر بود زاده شد. والدینش طی جنگ ۱۹۷۸ فلسطین از اشکلون اخراج شده یا فرار کرده بودند. او در دانشگاه اسلامی غزه تحصیل کرد و با مدرک کارشناسی در رشتهٔ ادبیات عربی در سال ۱۹۸۷، فارغ‌التحصیل شد.[۳][۴] هنیه پس از تشکیل حماس در جریان انتفاضهٔ اول علیه اشغالگری اسرائیل، در این سازمان فعّال شد و پس از شرکت در تظاهرات به مدّت سه دورهٔ کوتاه زندانی شد. پس از آزادی در سال ۱۹۹۲، او به لبنان تبعید شد و یک سال بازگشت و ریاست دانشگاه اسلامی غزه را عهده‌دار شد. هنیه در سال ۱۹۹۷ به ریاست دفتر حماس منصوب شد و سپس مقام او در این سازمان ارتقاء یافت.[۵]

هنیه در انتخابات فلسطین در سال ۲۰۰۶ میلادی پیروز شد و به این ترتیب دهمین نخست‌وزیر دولت فلسطین شد. تا اینکه محمود عباس در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷، هنیه را در اوج درگیری فتح و حماس از سمت خود برکنار کرد، امّا هنیه این فرمان را نپذیرفت و به اعمال قدرت نخست‌وزیری در نوار غزه ادامه داد.[۶] در سپتامبر ۲۰۱۶، گزارش‌ها حاکی از آن بود که هنیه جایگزین خالد مشعل به‌عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس خواهد شد.[۷] او در ۶ مهٔ ۲۰۱۷ به‌عنوان رئیس سیاسی حماس انتخاب شد.[۸] در آن زمان، هنیه از نوار غزه به قطر نقل مکان کرد.[۹][۱۰] در پی آغاز جنگ اسرائیل و حماس در اواخر سال ۲۰۲۳، اسرائیل اعلام کرد که قصد دارد همهٔ رهبران حماس را ترور کند. در اوایل سال ۲۰۲۴، سه پسر و سه نوهٔ او در حملهٔ هوایی اسرائیل در نوار غزه کشته شدند. در مهٔ ۲۰۲۴، کریم احمد خان، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی، اعلام کرد قصد دارد حکم بازداشت هنیه و دیگر رهبران حماس را به‌دلیل جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت صادر کند.[۱۱][۱۲][۱۳]

در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴، هنیه در جریان بازدید از ایران در تهران ترور شد.[۱۴][۱۵] ترور او موجی از انتقادها و واکنش‌ها را در پی داشت. ایران وعده انتقام داد و پس از ۶۰ روز، انتقام او را با حمله موشکی به اسرائیل گرفت.[۱۶]

زندگی

اوایل زندگی و تحصیلات

هنیه در اردوگاه مخیم الشاطئ در نوار غزه تحت اشغال مصر زاده شد. پدر و مادرش در جریان جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از خانه‌هایشان در اشکلون، در اراضی‌ای که اسرائیل در آن زمان در آن تأسیس شد، اخراج شدند یا از آنها فرار کردند.[۱۷] او در مدارس سازمان ملل متحد تحصیل کرد و در سال ۱۹۸۷ تقریباً هم‌زمان با آغاز انتفاضهٔ اول[۱۸] از دانشگاه اسلامی غزه در رشتهٔ ادبیات عربی دانش‌آموخته شد.[۱۷][۱۹] از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۶، او رئیس شورای دانشجویان به نمایندگی از اخوان‌المسلمین بود.[۱۹] او همچنین در تیم فوتبال انجمن اسلامی به‌عنوان هافبک بازی می‌کرد.[۱۹]

در زندان و تبعید

اسماعیل هنیه در تظاهرات انتفاضهٔ اول شرکت کرد و توسط دادگاه نظامی اسرائیل به زندان محکوم شد.[۱۹] او بار دیگر در سال ۱۹۸۸ توسط اسرائیل بازداشت و به‌مدت شش ماه[۱۹] و در سال ۱۹۸۹ به مدت سه سال زندانی شد. پس از آزادی، در سال ۱۹۹۲، مقامات نظامی اسرائیل او را همراه عبدالعزیز الرنتیسی، محمود زهار، عبدالعزیز رنتیسی و ۴۰۰ فعال دیگر از رهبران ارشد حماس به لبنان تبعید کردند.[۱۹] این فعالان بیش از یک سال در جنوب لبنان ماندند، جایی که به گفتهٔ بی‌بی‌سی: «حماس در معرض رسانه‌های بی‌سابقه‌ای قرار گرفت و در سراسر جهان شناخته شد».[۱۹] اسماعیل هنیه یک سال بعد به غزه بازگشت و به ریاست دانشگاه اسلامی منصوب شد.[۱۹]

زندگی شخصی

اسماعیل هنیه متأهل و دارای ۱۳ فرزند بود که سه نفر از آن‌ها در سال ۲۰۲۴ ترور شدند.[۲۰] در اکتبر ۲۰۲۳ جنگنده‌های ارتش اسرائیل خانهٔ هنیه در شهره غزه را بمباران کردند که طی این حادثه ۱۴ نفر از اعضای خانوادهٔ وی ازجمله یک برادر و برادرزاده‌اش کشته شدند.[۲۱] در نوامبر ۲۰۲۳، طبق گزارش‌ها، یک نوهٔ او در یک حملهٔ هوایی اسرائیل در شهر غزه کشته شد.[۲۲] در اواخر همان ماه، نوهٔ بزرگش در حملهٔ اسرائیل کشته شد.[۲۳] سه تن از پسران و سه نوهٔ او در حملهٔ هوایی اسرائیل در نوار غزه در ۱۰ آوریل ۲۰۲۴ ترور شدند.[۲۴][۲۵] هنیه تا هنگام کشته شدن در قطر زندگی می‌کرد.[۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]

کشته شدن اعضای خانواده

بیش از شصت نفر از اعضای خانواده هنیه، از جمله خواهرش، ظاهر هنیه توسط اسرائیل کشته شده‌اند.[۳۰]

در اکتبر ۲۰۲۳، چهارده نفر از اعضای خانواده او از جمله یک برادر و برادرزاده، در حمله هوایی اسرائیل به خانه خانوادگی او در شهر غزه کشته شدند.[۳۱] در نوامبر ۲۰۲۳، نوه او روآ هنیه در حمله هوایی اسرائیل در شهر غزه کشته شد. در اواخر همان ماه، نوه بزرگش در حمله اسرائیل کشته شد.[۳۲]

در ۱۰ آوریل ۲۰۲۴، سه تن از پسران او - حازم، امیر و محمد[۳۳] و چهار نوه‌اش در جریان حمله هوایی اسرائیل به خودروی خانواده‌شان در نوار غزه کشته شدند.[۳۳][۳۴][۳۵][۳۵][۳۴] روزنامه نیو عرب گزارش داد که یک نوه دیگر به نام ملک که او نیز در خودرو بوده است، یک هفته بعد بر اثر جراحات جان خود را از دست داده است.[۳۶] بی‌بی‌سی این چهار نوه را مونا، امل، خالد و رزن نام برده است.[۳۳] اسرائیل مدعی شد که پسران هنیه عوامل حماس هستند و در راه انجام فعالیت‌های تروریستی بودند.[۳۶] به گفته نزدیکان هانیه، اعضای خانواده او برای جشن عید سعید فطر بیرون رفته بودند که هدف حملات اسرائیل قرار گرفتند.[۳۷] میدل ایست آی ویدئویی را منتشر کرد که یکی از نوه‌های هنیه را «لحظه‌هایی قبل از حمله مرگبار اسرائیل» نشان می‌داد. در این ویدیو، کودکی که از جشن عید فطر، هیجان زده بیرون می‌شد، فریاد می‌زند «عید آمد».[۳۸]

در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴، ده نفر از اعضای خانواده او، از جمله خواهر ۸۰ ساله اش، در حمله هوایی اسرائیل در اردوگاه آوارگان الشطی کشته شدند.[۳۹][۴۰]

ترور و مرگ

اسماعیل هنیه در حدود ساعت ۲ بامداد ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ (۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴) و پس از شرکت در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان، با اصابت موشک پرتاب‌شده از هوا به محل اقامت خود در یکی از آسایشگاه‌های جانبازان در شمال تهران به‌همراه یکی از محافظانش (وسعیم شعبان) ترور و کشته شد.[۴۱][۴۲][۴۳] هرچند برخی منابع از بمب‌گذاری در زیر تخت محل اقامت او خبر دادند ولی در بیانیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، این ترور به وسیله پرتابه انفجاری صورت گرفته بود.[۴۴]

عامل ترور

بااینکه عامل ترور معرفی نشده است، اما اسرائیل پس از حملهٔ ۷ اکتبر حماس به این کشور که در آن ۱۲۰۰ نفر کشته شدند، قول «نابودی» مقامات ارشد حماس را داده بود.[۴۵][۴۶][۴۷] اسرائیل به صورت رسمی مسئولیت این ترور را برعهده نگرفت و در شورای امنیت ملی نیز از پذیرفتن مسئولیت این ترور، فرار رو به جلو کرد.[۴۸] با این همه هفته‌نامه جویش کرونیکل (The Jewish Chronicle)، رسانه متعلق به یهودیان مقیم انگلیس، عامل این ترور را موساد اعلام کرد.[۴۴] همچنین روزنامه تلگراف مدعی شد که موساد قصد ترور هنیه را در مراسم تشیع جنازه ابراهیم رئیسی داشت اما به خاطر احتمال بالای شکست خوردن این ترور، آن را به مناسبت دیگری محول کرد.[۴۹]

یورو نیزو در مطلبی گزارش کرد که اسرائیل معمولاً در مورد عملیات خود در ایران اظهار نظر نمی‌کند، اما سوءقصد به اسماعیل هنیه ممکن است از همان الگویی پیروی کرده باشد که در حمله ۱۹ آوریل ۲۰۲۴ به تأسیسات هسته‌ای ایران مورد استفاده قرار گرفته بود. در آن زمان، گمان می‌رفت که جت‌های جنگنده اسرائیلی از خارج از حریم هوایی ایران راکت‌هایی شلیک کرده باشند.[۵۰]

برخی از فعالان سیاسی و امنیتی، این ترور را بدون دست‌داشتن نیروهای نفوذی غیرممکن دانستند و از لزوم مقابله با نفوذی‌ها در بدنه جمهوری اسلامی سخن گفتند.[۵۱]

واکنش‌ها

  • ترور هنیه با واکنش‌های بین‌المللی و محلی فراوانی همراه بود.[۴۹] کشورهای مصر،[۵۲] اردن،[۵۳] عراق،[۵۴] عمان،[۵۵] افغانستان،[۵۶] یمن،[۵۷] قطر،[۵۸] اندونزی،[۵۹] مالزی،[۶۰] پاکستان،[۶۱] ترکیه،[۶۲] چین،[۶۳] روسیه،[۶۴] سریلانکا،[۶۵] مالدیو[۶۶] و … این ترور را محکوم و به آن واکنش نشان دادند.[۶۷]
  • عاموس گیلعاد، یک مقام ارشد سابق دفاعی به کانال ۱۲ اسرائیل گفته بود که «ترور اسماعیل هنیه در تهران یک دستاورد شگفت‌انگیز اطلاعاتی، توأم با موفقیت در بخش عملیاتی بود که به نتیجه رسید.»[۴۹]
  • در پی ترور هنیه، نشست اضطراری شورای امنیت برگزار شد. این نشست به درخواست ایران و با حمایت روسیه، الجزایر و چین برگزار گردید.[۴۸]
  • فو کونگ، سفیر چین گفت که کشورش ترور هنیه را به‌شدت محکوم می‌کند و این حادثه را «اقدامی آشکار برای تضعیف تلاش‌های بین‌المللی در راه صلح» می‌داند. او تأکید کرد که «چین عمیقاً نگران تشدید آشوب‌ها در منطقه در پی این حمله است».[۴۸]
  • دیمیتری پولیانسکی، معاون اول نماینده دائم روسیه در سازمان ملل نیز گفت که پیامدهای این حمله برای کل منطقه «خطرناک» است و مدعی شد که «این یک ضربه جدی به‌ویژه برای مذاکرات میانجیگری بین حماس و اسرائیل برای برقراری آتش‌بس در نوار غزه بود که اسماعیل هنیه مستقیماً در آن شرکت داشت.»[۴۸]
  • رابرت وود، فرستاده آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل نیز گفت که واشینگتن نه در حمله به اسماعیل هنیه دخالتی داشته و نه از این ماجرا اطلاعی داشته است.[۴۸]
  • آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز چهارشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که حملات اخیر به بیروت و تهران، نشانگر «تشدید خطرناک» درگیری‌های خاورمیانه است.[۴۸]

پیامدهای ترور

یکی از پیامد سیاسی کشته شدن هنیه، آسیب به تلاش‌های شکننده آمریکا، قطر و مصر برای دستیابی به آتش‌بس در غزه بود. این در حالی بود که اسماعیل هنیه پیش‌تر در یک سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان گفته بود که «پاسخ حماس به آخرین پیشنهاد آتش‌بس غزه با اصول مطرح شده در طرح پیشنهادی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا مطابقت دارد.»[۶۸]

با کشته شدن هنیه، یحیی سنوار جانشین او شد. این اتفاق در ۱۶ مرداد برابر با ۶ اوت ۲۰۲۴ طی بیانیه‌ای رسماً از سوی مقامات حماس اعلام شد.[۶۹]

پس از کشته شدن هنیه، جمهوری اسلامی ایران، اسرائیل را تهدید به خونخواهی کرد. انتقام‌خواهی در میان مسئولان ایران مکرر عنوان می‌شد و رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز به آن تأکید کرد. این خونخواهی تا چندین روز بعد همچنان توسط مسئولان نظامی ایران تکرار می‌شد.[۷۰] بر اساس برخی اظهارنظرها، انتقام‌گیری از اسرائیل، با وعده‌های آمریکا به مقامات ایرانی برای نزدیک بودن آتش‌بس در غزه و لبنان به تأخیر می‌افتاد. با این همه در ۱ اکتبر ۲۰۲۴ و پس از ۶۰ روز، ایران در حمله‌ای موشکی به اسرائیل، انتقام کشته شدن هنیه، سید حسن نصرالله و عباس نیلفروشان را گرفت.[۱۶]

فعالیت سیاسی

نخست‌وزیر

 
هنیه در مراسم دانش‌آموختگی پلیس غزه، ۲۰۱۲
 
هنیه و وزیر فرهنگ ترکیه، ۲۰۱۲
 
هنیه و خالد مشعل در غزه، ۸ دسامبر ۲۰۱۲

هنیه در ۱۶ فوریه ۲۰۰۶ در پی پیروزی «فهرست تغییر و اصلاحات» حماس در انتخابات ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۰۶ به‌عنوان نخست‌وزیر نامزد شد. او رسماً در ۲۰ فوریه به محضر رئیس دولت فلسطین محمود عباس رسید و در ۲۹ مارس ۲۰۰۶ سوگند خورد.

واکنش غرب

در پی این انتخابات اسرائیل یک رشته تدابیر تنبیهی، ازجمله تحریم‌های اقتصادی، را علیه تشکیلات خودگردان وضع کرد. نخست‌وزیر اسرائیل ایهود اولمرت، اعلام کرد اسرائیل به تشکیلات خودگردان فلسطین اجازه نمی‌دهد ۵۰ میلیون دلار تخمینی از عواید مالیاتی جمع‌آوری‌شده از سوی اسرائیل به نیابت از تشکیلات خودگردان به آن منتقل شود. هنیه این تحریم‌ها را رد کرد و گفت حماس نه خلع سلاح می‌شود، نه اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد.

آمریکا درخواست کرد ۵۰ میلیون دلار کمکِ هزینه‌نشده به تشکیلات خودگردان به آمریکا بازگردانده شود که وزیر اقتصاد فلسطین با آن موافقت کرد.[۷۱] هنیه پس از از دست دادن کمک آمریکا و اتحادیهٔ اروپا، گفت: «غرب همیشه از کمک‌هایش برای اعمال فشار به مردم فلسطین استفاده می‌کند.»[۷۲]

درگیری با عباس

لازم بود توافقی با عباس حاصل شود تا از فراخوان او برای انتخابات جدید جلوگیری شود. در شب این توافق در ۲۰ اکتبر ۲۰۰۶ برای پایان دادن به جنگ جناحی بین فَتح و حماس، به کاروان هنیه در غزه گلوله شلیک شد و یکی از خودروهای آن به آتش کشیده شد.[۷۳] در این حمله به هنیه آسیبی نرسید. منابع حماس آن را تلاش به سوءقصد ندانستند. منابع امنیتی تشکیلات خودگردان گزارش کردند حمله‌کنندگان بستگان یک عضو فتح بود که در درگیری‌ها با حماس کشته شده بود.[۷۴]

راه داده نشدن به غزه

در هنگام آرام شدن درگیری فتح و حماس، در دسامبر ۲۰۰۶ به هنیه اجازهٔ ورود به غزه از مصر در گذرگاه مرزی رَفَح داده نشد. این گذرگاه به دستور وزیر دفاع اسرائیل امیر پرتز بسته شد. هنیه داشت از اولین سفر رسمی خارجی خود به‌عنوان نخست‌وزیر به غزه بازمی‌گشت. او حدوداً ۳۰ میلیون دلار آمریکا پول نقد برای پرداختی‌ها تشکیلات خودگردان را با خود حمل می‌کرد. مقامات اسرائیلی بعدتر گفتند در صورتی که پول در مصر بماند و به یک حساب بانکی اتحادیهٔ عرب منتقل شود به هنیه اجازهٔ عبور از مرز را می‌دهند. نبرد مسلحانه ای بین ستیزه‌جویان حماس و نگهبانان ریاست تشکیلات خودگردان در پاسخ به این واقعه درگرفت. دیده‌بانان اتحادیهٔ اروپا که این گذرگاه را اداره می‌کردند به ایمنی تخلیه شدند.[۷۵] وقتی هنیه سعی به گذر از مرز کرد تبادل آتش درگرفت و یک محافظ کشته و پسر بزرگ او زخمی شدند. حماس این حادثه را تلاش گروه رقیب فتح برای کشتن هنیه خوانده و آن را محکوم کرد. این باعث جنگ مسلحانه در نوار غزه و کرانهٔ باختری بین نیروهای حماس و فتح شد. از هنیه نقل شد که می‌داند متهمان چه کسانی هستند ولی از شناساندن آنها خودداری کرد و خواهان وحدت فلسطینیان شد. مصر پیشنهاد میانجیگری داد.[۷۶]

دولت وحدت ملی فلسطین ۲۰۰۷

هنیه در ۱۵ فوریهٔ ۲۰۰۷ در چارچوب فرایند تشکیل حکومت وحدت ملی بین حماس و فتح استعفا داد.[۷۷] او در ۱۸ مارس ۲۰۰۷ حکومت جدیدی به‌عنوان رئیس کابینه‌ای که شامل سیاست‌مداران فتح و نیز حماس بود تشکیل داد.[۷۸]

در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷، در میانهٔ نبرد ۲۰۰۷ غزه، محمود عباس انحلال حکومت وحدت مارس ۲۰۰۷ و اعلان یک وضعیت اضطراری را اعلام کرد.[۷۹][۸۰] هنیه برکنار شد و عباس با فرمان‌های ریاست تشکیلات بر کرانهٔ باختری و غزه حکومت می‌کرد.[۸۱]

پس از نبرد غزه

در سال ۲۰۱۶ هنیه پذیرفت از غزه به قطر نقل مکان کند. او دفتری در دوحه داشت.[۸۲]

رئیس دفتر سیاسی حماس

در نوامبر ۲۰۱۶ گزارش‌هایی مبنی بر جانشینی حماس به‌جای خالد مشعل به‌عنوان رهبر حماس مطرح شد.[۸۳] هنیه، مشعل و محمود عباس در قطر برای بحث در خصوص آشتی ملی و انتخابات‌های پیش رو دیدار کردند.[۸۴] این دیدار نشان از آن داشت که هنیه به جای دو نامزد محتمل دیگر، موسی ابو مرزوق و محمود زهار انتخاب شده است.[۸۵]

در سال ۲۰۱۸ ایالات متحدهٔ آمریکا هنیه را در فهرست تروریست‌های ویژهٔ تعیین‌شدهٔ جهانی قرار داد.[۸۶]

در فوریهٔ ۲۰۲۰ هنیه با رئیس‌جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان دیدار کرد. وزارت امور خارجهٔ آمریکا این دیدار را آسیب‌زننده به منافع مردم فلسطین و تضعیف‌کنندهٔ تلاش‌های جهانی برای جلوگیری از حملات تروریستی از غزه خواند.[۸۷]

در اوت ۲۰۲۰ هنیه به عباس زنگ زد و توافقنامهٔ صلح اسرائیل–امارات متحدهٔ عربی را رد کرد، واقعه‌ای که رویترز آن را یک نمایش نادر وحدت خواند.[۸۸]

در ۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳ هنیه با اردوغان و محمود عباس دیدار کرد. تلاش ترکیه برای آشتی بین فتح و حماس پشت پردهٔ این دیدار بود.[۸۹]

جنگ اسرائیل و حماس

در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در روز حملهٔ حماس به اسرائیل، هنیه در استانبول، ترکیه بود.[۹۰] ویدئویی از دوحه هنیه را در حال جشن گرفتن حملهٔ حماس به اسرائیل به همراه دیگر مقامات حماس پیش از سجده و حمد خداوند نشان می‌داد. بنا بر روزنامهٔ تلگراف، هنیه «چهرهٔ عمومی» این حمله شد و به‌طور عمومی آن را سرآغاز دورهٔ جدیدی در درگیری فلسطین و اسرائیل توصیف کرد.[۹۱][۹۲] هنیه در یک سخنرانی تلویزیونی به تهدیدات نسبت به مسجدالاقصی، محاصرهٔ نوار غزه از سوی اسرائیل، و مرارت‌های پناهندگان فلسطینی استناد کرد:[۹۳] «چند بار به شما هشدار دادیم که مردم فلسطین ۷۵ سال است دارند در اردوگاه‌های پناهندگان زندگی می‌کنند، و شما از به رسمیت شناختن حقوق مردم ما سر باز می‌زنید؟»[۹۳] او ادامه داد که اسرائیل «که نمی‌تواند از خود در مواجه با مقاومت‌کنندگان حفاظت کند» نمی‌تواند از دیگر کشورهای عرب حفاظت کند و گفت «همهٔ پیمان‌های عادی‌سازی‌ای که شما با آن رژیم امضا کردید نمی‌تواند منازعه [فلسطین] را حل‌وفصل کند.»[۹۴][۹۵]

در ۲ نوامبر ۲۰۲۳، هنیه اظهار داشت اگر اسرائیل با آتش‌بس و گشایش گذرگاه‌های بشردوستانه برای آوردن کمک بیشتر به غزه موافقت کند، حماس برای «مذاکرات سیاسی برای یک چارهٔ دو کشوری با قدس به‌عنوان پایتخت فلسطین موافق است،» و افزود «اسرای اسرائیلی نیز در معرض همان نابودی و مرگ مشابه مردم ما هستند.»[۹۶]

نظرسنجی‌ای در ۱۳ دسامبر نشان داد هنیه با قاطعیت محمود عباس را برای منصب رئیس دولت فلسطین (۷۸٪ برای هنیه و ۱۶٪ عباس) شکست می‌دهد.[۹۷] به هر روی در یک رقابت سه‌نفره بین هنیه، عباس و مروان برغوثی، برغوثی ۴۷٪, هنیه ۴۳٪ و عباس ۷٪ را می‌برد. برغوثی در حبس انفرادی اسرائیل است.[۹۸]

رابطه با نیروی قدس

در دی ۱۳۹۸ هنیه و هیئتی از حماس در تهران با اسماعیل قاآنی، فرماندهٔ نیروی قدس، دیدار و گفتگو داشتند.[۹۹] هنیه گفت که جمهوری اسلامی ایران ۷۰ میلیون دلار به جنبش حماس پول داده است.[۱۰۰] الزهار از مقام‌های ارشد حماس گفته است: قاسم سلیمانی، فوراً درخواست ما را پاسخ داد و فردا در فرودگاه ۲۲ میلیون دلار در چمدان به ما تحویل داد. الزهار همچنین گفت: «قرار بود مبلغ بیش‌تری پرداخت شود اما (هیئت حماس) ۹ نفره بود و نمی‌توانستیم بیش از این حمل کنیم زیرا هر چمدان ۴۰ کیلوگرم گنجایش داشت».[۱۰۱][۱۰۲]

جستارهای وابسته

منابع

  1. "Hamas appoints West Bank terror chief as its deputy leader". The Times of Israel. 5 October 2017.
  2. «اسماعیل هنیه: کشته شدن پسرانم، تأثیری بر مواضع حماس نخواهد گذاشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۲۴.
  3. «Hamas PM Ismail Haniyeh at war with Israel – and his own rivals» (به انگلیسی). BelfastTelegraph.co.uk. ۲۰۰۹-۰۱-۰۳. شاپا 0307-1235. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  4. «Profile: Hamas PM Ismail Haniya» (به انگلیسی). ۲۰۰۶-۱۲-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  5. "Who was Ismail Haniyeh, the Hamas political leader killed in Tehran?". CNN.
  6. «Abbas sacks Hamas-led government» (به انگلیسی). ۲۰۰۷-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  7. Staff، ToI. «Ex-Gaza leader Haniyeh reportedly to replace Mashaal as Hamas head». www.timesofisrael.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  8. «منبع». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۲۳.
  9. "Ex-Gaza leader Haniyeh reportedly to replace Mashaal as Hamas head". The Times of Israel. 5 September 2016. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 25 June 2024.
  10. Akram, Fares (7 May 2017). "Hamas says Ismail Haniyeh chosen as Islamic group's leader". Yahoo News. Associated Press. Archived from the original on 6 May 2017. Retrieved 7 May 2017.
  11. Khan, Karim A.A. (20 May 2024). "Statement of ICC Prosecutor Karim A.A. Khan KC: Applications for arrest warrants in the situation in the State of Palestine". icc-cpi.int. International Criminal Court. Archived from the original on 20 May 2024. Retrieved 20 May 2024.
  12. Ray, Siladitya (2024-05-20). "ICC Seeks Arrest Warrants For Benjamin Netanyahu And Hamas Leader Yahya Sinwar". Forbes (به انگلیسی). Archived from the original on 2024-05-22. Retrieved 2024-05-22.
  13. Kottasová, Ivana (2024-05-20). "EXCLUSIVE: ICC seeks arrest warrants against Sinwar and Netanyahu for war crimes over October 7 attack and Gaza war". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 20 May 2024. Retrieved 2024-05-20.
  14. "Hamas leader Ismail Haniyeh killed in raid on Iran residence, says Palestinian group". The Guardian. 31 July 2024. Retrieved 31 July 2024.
  15. "Ismail Haniyeh, a Top Hamas Leader, Is Dead at 62". New York Times.
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ «پیام آمریکا به ایران پس از ترور اسماعیل هنیه به روایت مطهری/ محمود صادقی: اسرائیل، رهبر حزب‌الله لبنان را به شهادت رساند و دیگر کاسه صبر مردم لبریز شد». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۱۰-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ «Profile: Hamas PM Ismail Haniya» (به انگلیسی). ۲۰۰۶-۱۲-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  18. «Profile: Hamas PM Ismail Haniya» (به انگلیسی). ۲۰۰۶-۱۲-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ ۱۹٫۵ ۱۹٫۶ ۱۹٫۷ «Hamas PM Ismail Haniyeh at war with Israel – and his own rivals» (به انگلیسی). BelfastTelegraph.co.uk. ۲۰۰۹-۰۱-۰۳. شاپا 0307-1235. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۲.
  20. Peskin, Doron (15 July 2014). "Hamas got rich as Gaza was plunged into poverty". Ynet. Retrieved 16 July 2014.
  21. "Israel strikes Gaza home of Hamas political leader-in-exile, killing 14". The Times of Israel. 17 October 2023.
  22. Granddaughter of Hamas chief Haniyeh reportedly killed in Gaza
  23. Halabi, Einav (2023-11-21). "Palestinian media: Ismail Haniyeh's grandson killed in IDF attack in Gaza" (به انگلیسی). Retrieved 2024-07-31.
  24. "Israeli air attack kills 3 children, 3 grandchildren of Hamas leader Haniyeh: Report". Al Jazeera. 10 April 2024.
  25. "Israeli airstrike kills three sons of Hamas political leader in Gaza as ceasefire talks stutter". CNN.
  26. Alshawabkeh, Lina (17 October 2023). "Hamas: Who are the group's most prominent leaders?". BBC. Retrieved 20 October 2023.
  27. Dyer, Evan (18 October 2023). "How tiny Qatar hosts the leaders of Hamas without consequences". CBC News. Retrieved 20 October 2023.
  28. Stein, Jeff (2 November 2023). "Hamas's vast financial network faces new U.S. scrutiny". The Washington Post.
  29. "Who is Ismail Haniyeh? Senior Hamas leader who leads a lavish lifestyle in Qatar". The Economic Times. 2023-10-12. ISSN 0013-0389. Retrieved 2023-12-09.
  30. Yazbek, Hiba (25 June 2024). "Strike Kills Sister of Hamas's Political Leader". The New York Times. Archived from the original on 3 August 2024. Retrieved 3 August 2024.
  31. Pacchiani, Gianluca (17 October 2023). "Israel strikes Gaza home of Hamas political leader-in-exile, killing 14". The Times of Israel. Archived from the original on 6 November 2023. Retrieved 6 November 2023.
  32. Halabi, Einav (21 November 2023). "Palestinian media: Ismail Haniyeh's grandson killed in IDF attack in Gaza". YNet News. Archived from the original on 21 November 2023. Retrieved 25 June 2024.
  33. ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ ۳۳٫۲ "Israel-Gaza war: Hamas leader Ismail Haniyeh says three sons killed in air strike". BBC. 10 April 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 1 August 2024.
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ "Israeli air attack kills 3 children, 3 grandchildren of Hamas leader Haniyeh: Report". Al Jazeera. 10 April 2024. Archived from the original on 10 April 2024. Retrieved 10 April 2024.
  35. ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Diamond, Jeremy; Khadder, Kareem; Saifi, Zeena; Brown, Benjamin (11 April 2024). "Israeli airstrike kills three sons of Hamas political leader in Gaza as ceasefire talks stutter". CNN. Archived from the original on 11 April 2024. Retrieved 11 April 2024.
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ "Granddaughter of Hamas chief Ismail Haniyeh dies of wounds sustained in Israeli strike that killed her father, uncles". The New Arab. 15 April 2024. Archived from the original on 1 August 2024. Retrieved 2 August 2024.
  37. "Hamas leader Haniyeh's three sons, four grandchildren killed in Israeli airstrike on Eid day". The Business Standard (به انگلیسی). 11 April 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 1 August 2024. The three sons and four grandchildren were making family visits during the first day of the Muslim Eid al-Fitr holiday in Shati, their home refugee camp in Gaza City, according to relatives.
  38. "Video shows Hamas leader Ismail Haniyeh's granddaughter moments before fatal Israeli strike". Middle East Eye on YouTube. 16 May 2024. Archived from the original on 1 August 2024. Retrieved 1 August 2024.
  39. "Israeli airstrike kills family members of Hamas political chief". Voice of America. 25 June 2024. Archived from the original on 25 June 2024. Retrieved 25 June 2024.
  40. "Israeli air strike kills 10 family members of Hamas chief Haniyeh in Gaza". Al Jazeera. 25 June 2024. Archived from the original on 6 August 2024. Retrieved 25 June 2024.
  41. «گزارش‌ها از ترور اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس در تهران». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۷-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۳۱.
  42. «اسماعیل هنیه در تهران کشته شد». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۰۷-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۳۱.
  43. «گزارش‌ها از ترور اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس در تهران». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۷-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۳۱.
  44. ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ «گزارش لحظه به لحظه رسانه انگلیسی از «عملیات موساد» برای کشتن اسماعیل هنیه؛ در شب ترور چه گذشت؟». euronews. ۲۰۲۴-۰۸-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  45. Nissenbaum, Dion (1 December 2023). "Israel Plans to Kill Hamas Leaders Around the World After War". The Wall Street Journal. Retrieved 30 July 2024.
  46. "Who's who: Top Hamas leaders on Israel's radar". France 24 (به انگلیسی). 2023-11-03. Retrieved 2024-07-31.
  47. «سخنان معنادار نتانیاهو و گالانت قبل از ترور هنیه». تابناک. ۱۰ مرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۳۱.
  48. ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ ۴۸٫۲ ۴۸٫۳ ۴۸٫۴ ۴۸٫۵ «نشست اضطراری شورای امنیت در پی ترور اسماعیل هنیه در تهران؛ گوترش:خویشتن‌داری به تنهایی کفایت نمی‌کند». euronews. ۲۰۲۴-۰۸-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  49. ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ ۴۹٫۲ «تلگراف: موساد برای ترور اسماعیل هنیه چند نیروی سپاه «انصارالمهدی» را استخدام کرده بود». euronews. ۲۰۲۴-۰۸-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  50. «ابعاد کشته شدن اسماعیل هنیه و چرایی ترور او در تهران و نخستین روز کاری پزشکیان چیست؟». euronews. ۲۰۲۴-۰۷-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  51. parsi.euronews.com https://parsi.euronews.com/2024/08/01/haniyeh-assassination-iran-repeated-vulnerability-as-infiltrators-chant-death-to-israel. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  52. "Egypt says Israeli escalation indicates no political will for ceasefire". Al Jazeera. 31 July 2024.
  53. "Jordan condemns assassination of Hamas political leader Haniyeh". The Jordan Times. 31 July 2024.
  54. "Haniyeh killing flagrant violation of international laws: Iraq". Al Jazeera. 31 July 2024.
  55. "Oman condemns killing of Ismail Haniyeh, calls it a 'blatant violation of international law'". The Arabian Stories News. 31 July 2024.
  56. "Live updates: Hamas political leader Ismail Haniyeh killed in Tehran as Iran vows revenge against Israel". AP News. Retrieved 31 July 2024.
  57. "Reactions to the killing of Hamas's Ismail Haniyeh". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 31 July 2024.
  58. "Qatar condemns killing of Hamas chief Haniyeh in Tehran". The Jerusalem Post. 31 July 2024. Retrieved 31 July 2024.
  59. Hantoro, Juli (1 August 2024). "Jokowi Sebut Pembunuhan Pemimpin Hamas Tidak Bisa Ditoleransi". Tempo. Retrieved 1 August 2024.
  60. "Malaysia condemns 'all acts of violence', calls for dialogue". Al Jazeera. 31 July 2024.
  61. "Pakistan declares day of mourning for Haniyeh". Al Jazeera. 1 August 2024.
  62. "Erdogan says 'perfidious assassination' will not break Palestinians' will". Al Jazeera. 31 July 2024.
  63. "China condemns Haniyeh's assassination". Al Jazeera. 31 July 2024.
  64. "Reactions to the killing of Hamas's Ismail Haniyeh in Iran". Al Jazeera. Retrieved 31 July 2024.
  65. "Sri Lanka's Wickremesinghe condemns killing of Hamas chief". Al Jazeera. 31 July 2024.
  66. Ahmadhullah, Mamnoon (1 August 2024). "Statement by the Government of Maldives". Ministry of Foreign Affairs. Archived from the original on 2 August 2024. Retrieved 2 August 2024.
  67. "UN Security Council members fear all-out war after Haniyeh killing in Iran". Al Jazeera. 1 August 2024.
  68. «ابعاد کشته شدن اسماعیل هنیه و چرایی ترور او در تهران و نخستین روز کاری پزشکیان چیست؟». euronews. ۲۰۲۴-۰۷-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  69. «یحیی سنوار جانشین اسماعیل هنیه و رهبر جدید جنبش حماس شد». euronews. ۲۰۲۴-۰۸-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  70. Rajanews.com (۲۰۲۴-۰۹-۱۰). «۴۰ روز تأخیر در انتقام ترور اسماعیل هنیه؛ تاکتیک یا عقب‌نشینی غیرتاکتیکی؟». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  71. "PNA agrees to return 50-million-dollar fund to US". شین‌هوآ. 19 February 2006. Archived from the original on 19 April 2008.
  72. "Hamas dismisses Israeli sanctions". بی‌بی‌سی. 20 February 2006. Archived from the original on 19 May 2006. Retrieved 25 June 2024.
  73. "Haniya unhurt in convoy shooting". بی‌بی‌سی. 20 October 2006. Archived from the original on 8 March 2008. Retrieved 25 June 2024.
  74. יועצו של הנייה: התקדמות משמעותית במשא ומתן לשחרור החייל גלעד שליט. هاآرتس (به عبری). 20 October 2006. Archived from the original on 23 October 2006.
  75. "Palestinian PM denied Gaza entry". بی‌بی‌سی. 14 December 2006. Archived from the original on 7 October 2015. Retrieved 25 June 2024.
  76. "Egypt seeks to ease Gaza tensions". بی‌بی‌سی. 15 December 2006. Archived from the original on 7 October 2015. Retrieved 25 June 2024.
  77. "Palestinian unity deal under way". بی‌بی‌سی. 15 February 2007. Archived from the original on 17 February 2007. Retrieved 25 June 2024.
  78. Palestine (West Bank and Gaza) Education System and Policy Handbook Volume 1 Strategic Information and Developments. Lulu.com. 3 March 2008. p. 15. ISBN 978-1-4330-6755-6.
  79. "Abbas Dissolves Palestinian Authority Government in Wake of Hamas-Fatah War". Fox News. 14 June 2007. Archived from the original on 16 June 2007. Retrieved 14 June 2007.
  80. Levinson, Charles; Matthew Moore (14 June 2007). "Abbas declares state of emergency in Gaza". The Daily Telegraph. London. Archived from the original on 18 June 2007. Retrieved 14 June 2007.
  81. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام bbc_dissolve وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  82. Rothwell, James (8 October 2023). "The Hamas leader behind group's deadliest attack on Israel". The Telegraph (UK). Archived from the original on 15 November 2023. Retrieved 15 November 2023.
  83. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :02 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  84. Khoury, Jack (27 October 2016). "Abbas, Hamas leaders hold first talks in two years to discuss Palestinian unity". Haaretz. Archived from the original on 5 December 2016. Retrieved 25 June 2024.
  85. Alabbasi, Mamoon (15 November 2016). "Will there be changes under new Hamas and Fatah leaders?". Middle East Online. Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 9 December 2016.
  86. "State Department Terrorist Designations of Ismail Haniyeh, Harakat al-Sabireen, Liwa al-Thawra, and Harakat Sawa'd Misr (HASM)". U.S. Embassy in Israel. US Department of State. 31 January 2018. Archived from the original on 14 November 2023. Retrieved 28 December 2023.
  87. "US Criticizes Turkey for Hosting Hamas Leaders". صدای آمریکا News. 26 August 2020. Archived from the original on 26 August 2020. Retrieved 25 June 2024.
  88. Farrell, Stephen (13 August 2020). "Israel hails UAE deal but Palestinians – and settlers – dismayed". Reuters. Archived from the original on 15 November 2020. Retrieved 10 September 2020.
  89. "Erdogan hosts PA's Abbas, Hamas head Haniyeh to prepare for détente talks". The Times of Israel. 26 July 2023. Archived from the original on 31 October 2023. Retrieved 31 October 2023.
  90. Tastekin, Fehim (22 October 2023). "Eying Gaza mediator role, Turkey cools Hamas ties, Erdogan restrains rhetoric". Al-Monitor. Archived from the original on 15 November 2023. Retrieved 15 November 2023.
  91. Makoii, Akhtar; Confino, Jotam; Zagon, Chanel; Cleave, Iona (31 July 2024). "Israel-Hamas war latest: Hamas political leader Ismail Haniyeh assassinated in Iran". The Telegraph. ISSN 0307-1235. Retrieved 31 July 2024.
  92. Rothwell, James; Shamalakh, Siham (8 October 2023). "Ismael Haniyeh profile: Hamas leader who cheered Oct 7 and led ceasefire negotiations". The Telegraph. ISSN 0307-1235. Retrieved 31 July 2024.
  93. ۹۳٫۰ ۹۳٫۱ Lubell, Maayan; Al-Mughrabi, Nidal; Awad, Ammar (7 October 2023). "Israel vows 'mighty vengeance' after surprise attack". Reuters. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 30 December 2023.
  94. "Hamas leader Haniyeh: Battle 'will spread to West Bank, Jerusalem'". Arab News. Retuers, Associated Press. 8 October 2023. Archived from the original on 15 November 2023. Retrieved 15 November 2023.
  95. "Hamas leader Haniyeh says Israel can't provide protection for Arab countries". Reuters. 7 October 2023. Archived from the original on 15 November 2023. Retrieved 15 November 2023.
  96. "Haniyeh says Hamas ready for negotiations on a two-state solution if Israel stops war on Gaza". Al-Ahram. 1 November 2023. Archived from the original on 20 March 2024. Retrieved 6 November 2023.
  97. Laub, Karin (13 December 2013). "Palestinian poll shows a rise in Hamas support and close to 90% wanting US-backed Abbas to resign". Associated Press. Archived from the original on 31 December 2023. Retrieved 30 December 2023.
  98. "Israel Finally Reveals New Location for Marwan Barghouti". The Palestine Chronicle. 17 December 2023. Archived from the original on 30 December 2023. Retrieved 30 December 2023.
  99. «دیدار اسماعیل هنیه با فرمانده جدیده سپاه قدس». ۱۶ دی ۱۳۹۸.
  100. «رئیس دفتر سیاسی حماس: ۷۰ میلیون دلار از ایران گرفتیم و راکت ساختیم». رادیو فردا. ۱۳ دی ۱۴۰۰.
  101. «مقام حماس دربارهٔ دریافت «۲۲ میلیون دلار» پول نقد از قاسم سلیمانی؛ «چمدان‌هایمان دیگر جا نداشت»». رادیو فردا.
  102. «عضو ارشد حماس: ایران ۲۲ میلیون دلار نقد در چمدان به ما تحویل داد». آفتاب. ۹ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۰.

پیوند به بیرون

مناصب سیاسی
پیشین:
احمد قریع
نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین
۲۰۰۶–۲۰۱۴ (مورد اختلاف از ژوئن ۲۰۰۷)
پسین:
رامی حمدالله