Valeriano

Valeriano
	; Irudi gehiago
; Erromatar enperadorea
Antzinako Erromako senataria
Bizitza
Jaiotza	200
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Bixapur, 260 (59/69 urte)
Heriotza modua	ezezaguna
Familia
Ezkontidea(k)	Egnatia Mariniana (en) ; Cornelia Gallonia (en)
Seme-alabak	ikusi Galieno; Licinius Valerianus (en) ;
Leinua	Valerian dynasty (en)
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Publio Licinio Valeriano (latinez: Publius Licinius Valerianus; c. 200 - 260) erromatar enperadorea izan zen 253tik hil zen arte. III. mendeko krisialdiko usurpatzaile gehienak ez bezala, Valerianoren jatorria noblea zen. Haren estreinako urteei buruz gutxi jakiten da halere. Egnatia Marinianarekin ezkonduta, bi semeak izan zituen, Galieno eta Valeriano Minor.

238an princeps senatus titulua zeukan. Gordiano I.ak, beraz, berarekin hitz egin behar izan zuen Senatuak onar zezan. 251n, Deziok zentsore kargua berreskuratu zuen eta botere zabalak eman zizkion, arlo zibilerako enperadore ia-ia bezalakoa bihurtuz. Senatuak Valeriano hautatu zuen posturako. Deziok Rhin probintzietako gobernatzailea ere izendatu zuen. Treboniano Galok ere bazeukan konfiantza Valerianorengan, 253an Emilianoren matxinada bertan behera uztea agindu baitzion. Nolanahi ere, Valerianoren armada berandu iritsi orduko, Galo bere soldaduek hil zuten, Emilianoren kontra borrokatu baino lehen.

Valerianoren tropek Valeriano aldarrikatu zuten enperadore orduan. Erromara iritsi orduko, Emilianoren legioek Emiliano hil zuten. Senatuak berehala onartu zuen.

Valerianoren lehen agindua Galieno semea ere enperadore bihurtzea izan zen. Bi enperadoreek arazo larriei egin behar izan zien aurre: Inperioko mendebaldeko erdian anabasa nagusitua zen. Ekialdean, Antiokia pertsiarrek hartu zuten. Semea mendebaldeko erdiaz arduratu zen, eta aita ekialdeaz.

257 orduko, Valerianok Antiokia berreskuratua zeukan eta Siria probintzia osoa erromatarren menpe jarri zuen. Baina hurrengo urtean godoek Asia Minor probintzia arpilatu zuten. 259an, izurriteak Edesan zeuden legionario andana hil zuen. Sapor I.arekin hitzarmena sinatzera beharturik zegoen, erromatarren egoera ahulagoa zen eta.

260an, pertsiarren kontrako bataila batean preso hartu zuten. Gatibu egon zen erromatar enperadore bakarra izan zen. Pertsiarren menpe zegoela hil zen modu zital batean, esana da hauek urtutako urrea eranarazi ziotela eta ondoren gorpuari azala kendu, garbitu eta lastoz bete ondoren, panpin moduan jarri zutela Pertsiarren templu nagusian.

Galienok, tronua usurpatzeko saioak gaindituz, boterea haren esku gorde zuen.

Ikus, gainera

Galietako Inperioa

Kanpo estekak

Datuak: Q46750
Multimedia: Valerianus I / Q46750

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantzio eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.