Jean Jaurès

Jean Jaurès
	; Irudi gehiago
; Frantziako Nazio Biltzarreko kidea
Frantziako Alderdi Sozialistako lehendakari
; Frantziako Nazio Biltzarreko kidea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Auguste Marie Joseph Jean Léon Jaurès
Jaiotza	Castres, 1859ko irailaren 3a
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Paris, 1914ko uztailaren 31 (54 urte)
Hobiratze lekua	Parisko Panteoia; Chaudun
Heriotza modua	giza hilketa
Hiltzailea	Raoul Villain
Familia
Ezkontidea(k)	Louise Bois (en)
Haurrideak	ikusi Louis Jaurès;
Hezkuntza
Heziketa	École normale supérieure ; Lycée Louis-le-Grand (en) ; Collège Sainte-Barbe (en)
Hizkuntzak	latina; esperantoa; frantsesa
Irakaslea(k)	Bernard Germa (en)
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, katedraduna, kazetaria, idazlea, historialaria eta erreportaria
Lantokia(k)	Paris
Enplegatzailea(k)	L'Humanité ; La Dépêche du Midi (en) ; Tolosako Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Concours général ; agrégation de philosophie ;
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Langile-Internazionalaren Frantziar Sekzioa

Auguste Marie Joseph Jean Léon Jaurès (Castres, 1859ko irailaren 3a - Paris, 1914ko uztailaren 31) frantses politikari, historialari eta filosofoa izan zen.

Biografia

Filosofia-irakaslea izan zen Okzitaniako Tolosako Unibertsitatean. Diputatu hautatu zuten 1885ean. Carmauxko meatzarien alde egin zuen 1892an, eta hurrengo urtean haien ordezkari izan zen Diputatuen Ganberan, talde sozialistako buruzagi. Alderdi Sozialistaren sortzaileetako bat izan zen; armada profesionalaren aurka armada herritarra izango zenaren sorrera proposatu zuen. Arbitrajea proposatzen zuen nazioarteko gatazkak konpontzeko.

Histoire socialiste de la République lanaren zuzendaria izan zen, eta beste aldizkari batzuetan ere parte hartu zuen. L´Humanité egunkaria sortu zuen Aristide Briandekin, 1904an. Ez zuen onartu burges-gobernuekin elkarlanean aritzea, eta grebaren bidez eta beste herrialde sozialistei laguntza eskatuz, gerra galarazten saiatu zen.

Lehen Mundu Gerra eta Jean Jaurès

Lehen Mundu Gerraren hasi baino egun batzuk lehenago hil zuen eskuindar batek. Besteak beste, hilketa honen eraginez, Frantziako gobernuak eta herriak gerrarekin bat egin zuten. Izan ere, Jaurès zen Frantziak gerraren aurka zuen gizonik garrantzitsuena.

Jean erail eta berehala eta bere politika arloan bere desagerpenarekin batera, idei eta pertsonai gudazaleek berebiziko indarra hartu zuten beraien aurkari nagusiena hilda baitzegoen.

«	Bakeaz hitz egitea modan dago. Baina gerra-aurrekontu erraldoiak ari gara egiten bakearen izenean. Aǃ Zorioneko bakeaǃ Herrien odola xurgatzen duen elikagaia. Trikimailu zaharra da metalurgia-lantegietara gerra prestatzeko eskabide asko eta asko bidaltzea. Ez, ez, diote. Bakea hobeto bermatzeko da. Korazatu gehiago eta gehiago, aurrekontu gehiago eta gehiago, milioi gehiago eta gehiago, a ze ohe biguna bakearen jainkosa horrentzat.	»
Jean Jaurès. L`Humanite, 1905eko urriaren 27a.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jean Jaurès

Jaurès (Parisko metroa)

Datuak: Q12688
Multimedia: Jean Jaurès / Q12688