Jean-Honoré Fragonard

Jean-Honoré Fragonard
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Grasse, 1732ko apirilaren 4a
Herrialdea	Frantzia ; Frantziako Monarkia Konstituzionala
Heriotza	former 2nd arrondissement of Paris (en) eta Paris, 1806ko abuztuaren 22a (74 urte) (74 urte)
Hobiratze lekua	Saint-Roch (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Marie-Anne Fragonard
Seme-alabak	ikusi Alexandre-Évariste Fragonard (mul) ;
Familia	ikusi Honoré Fragonard (en) (izter-lehengusu);
Hezkuntza
Heziketa	École royale des élèves protégés (en) ; French Academy in Rome (en) ; Arte Ederren Goi Eskola Nazionala
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Jean-Baptiste Siméon Chardin; François Boucher
Ikaslea(k)	ikusi Jean-Baptiste Le Brun;
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, grabatzailea, marrazkilaria eta ilustratzailea
Lantokia(k)	Viena; Praga; Grasse; Paris; Dresden; Frankfurt am Main; Strasburg; Napoli; Erroma eta Tivoli
Lan nabarmenak	ikusi Zabua (Fragonard); The Lock (en) ; A Young Girl Reading (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Prix de Rome (1752) ;
Mugimendua	Rokokoa
Genero artistikoa	erretratua; paisaia margolaritza

Jean-Honoré Fragonard (Grasse, Frantzia, 1732ko apirilaren 4a - Paris, Frantzia, 1806ko abuztuaren 22a) margolaria izan zen. XVIII. mendeko Europako maisu handienetakotzat hartzen da gaur egun.

Bizitza

Oso gaztetan Parisa joan zen, eta François Boucherren ikasle kuttuna izan zen. Boucherrek Erromako lehiaketan parte har zezan indar egin zion, eta 1752an, lehiaketa hartako lehenengo saria irabazi zuen. Hala, Carle Van Look zuzentzen zuen eskolan sartu zen Fragonard (1753-1756). Gazte-denboran egin zituen lanek Boucherren eragin nabarmena dute; artifizialak dira guztiz: Jeroboam Sacrificing to Idols (1752, Hankak garbitzea). 1756. urtearen bukaeran Fragonard Erromako Frantses Akademian onartu zuten, eta han aritu zen ikasten 1761. urtea arte. Garai hartan bi babesle izan zituen: Hubert Robert (Erroman) eta Saint-Non abadea. Tivolira (1760), Napolira (1760-1761) eta Parisko itzuleran Bolonia, Venezia eta Genevara eraman zuen lanera abadeak. Italiatik itzuleran akuaforte-sail eder bat egin zuen (1764). Oso aldi oparoa izan zuen hura: sentiberatasun handiko paisaiak (Parke txikia, 1760 ingurukoa), zenbaitetan mugimendu dramatikodunak (Ekaitza, 1759), eta genero-eszena konplexuak egin zituen.

Italiatik Parisa itzuli zenean, Marie-Anne Gerardekin ezkondu zen. Fragonard oso zoriontsua izan zen haren emaztearekin eta familiarekin, nahiz eta behin baino gehiagotan bestelako esamesak zabaldu izan diren. Garai horretan, aldaketa nabariena izan zuen Fragonarden karrerak: Akademiaren bidetik urrundu zen, eta uko egin zion pintura historiko eta apaingarri handiak pintatzeari. Eszena lizunak marrazten hasi zen (Zabua, 1767), genero-eszenak ere pintatzen zituen, Boucherren estilo berekoak, eta paisaietan iparraldeko maisuen irakaspenetara itzuli zen.

Fantasiako erretratuetan, pintzelkadak lastertasun eta askatasun handikoak erabiltzen zituen. Hamabost bat dira, 1769. urte inguruan pintatuak; zortzi Louvren daude, eta horiexek erakusten dute Fragonarden karreraren goreneko maila.

Fragonarden arrakasta izugarria zen, baina haren arte-estiloa zaharkitzen edo modatik urruntzen ari zen ordurako. Urte horietan bertan, Parisen, neoklasizismoa iragartzen zuten mugimendua ari zen indar hartzen. Fragonardek, Mme. du Barryren aginduz, Louvecienneserako egin zituen lanek kritika latzak izan zituzten, eta ez zituzten erakusgarri jarri; haien ordez, Vien margolariaren lau koadro jarri ziren. Kritika haiek asko mindu zuten Fragonard; adiskide zuen Bergeret finantza-gizonak bidaia bat egitera eraman zuen (1773-1774), Frantziako Midi eskualdera lehenbizi, eta ondoren Italiara, ahaztu zitzan bere estiloaren kontrako kritikak. Bidaia haren ondoren Parisa itzuli zen.

Parisen antzematen zen belaunaldi berriak gero eta indar handiagoa zuela, eta pintore-belaunaldi horrek gora egin ahala Fragonarden ospea beherantz zihoan; Frantziako Iraultzarekin, azkenik, hondoa jo zuen. Hasieran, ideia berrien aldeko agertu zen Fragonard, baina berehala egin zuen atzera. 1790. urtean Fragonardek Paris utzi eta Grassera, lasaitasunera, joan zen bizitzera, bere alaba Rosalieren heriotzak lur jota utzi baitzuen. Fragonardek gero eta ondasun gutxiago zuen, eta bezeroek edo ihes egin zioten edo ondasunik gabe gelditu zitzaizkion. Hala ere, Fragonardek bilatu zituen miseriari ihes egiteko bideak: ikasle izan zuen Daviden laguntza izan zuen batetik, eta bestetik, Museumean (etorkizunean Louvre museoa izango zena, 1793-1800) administrazio-lanpostu bat lortu zuen. Gero eta jarraitzaile gehiago zituen Fragonardek; bere koinata eta ikasle Marguerite Gerarden lanek, aldiz, gero eta arrakasta handiagoa zuten, eta bere seme Evaristeren ospea ere handiagotzen ari zen poliki-poliki. Dena dela, Fragonard bere senide eta lagun minez inguraturik bizi izan zen samintasun handirik gabe.

Zaila da Fragonardek egin zituen lanen bilduma osatzea, galdu egin baitira lan horietako asko eta asko. Eragin handia izan zuten Fragonardengan, antza denez, kritikak, Italiara egin zuen bigarren bidaiak eta paristarren gustu-aldaketak, eta egoera horri aurre egiteko bere estiloa erabat aldatzea erabaki zuen: koloreak ahuldu egin zituen, urre eta zilar koloreen harmonia bilatu zuen. Bere teknikak, askatasunik galdu gabe, molde zorrotzago baterantz egin zuen: batzuetan iparraldeko margolarietara hurbiltzen zen (Ezkutako mustra, 1788), beste batzuetan, berriz, Le Sueur ekartzen zuen gogora. Ñabardura malenkoniatsuak (Zenbakia), grinatsuak (Krisketa), edo erotikoak (Arrosaren sakrifizioa) nahasten zituen bere lanetan.

Lanak

Lan garrantzizkoenak: Serment d'amour (Maitasun zina), La bachante endormie (Bakantea lotan) eta Le sacrifice de la rose (Arrosaren sakrifizioa).

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jean-Honoré Fragonard

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q127171
Multimedia: Jean-Honoré Fragonard / Q127171