Virginiako Eskubideen Adierazpena

 

Virginiako Eskubideen Deklarazioa 1776an idatzi zen. Gizonen eskubideak aldarrikatzeko idatzi zen, gizon oro legearen aurrean eskubide berdinak izan beharko lituzkeela aldarrikatzeko, gizonen askatasuna eta zoriona bilatzeko eskubideak aldarrikatzeko... Deklarazioak, besteak beste, Gobernu "desegokia" abolitzeko edo erreformatzeko eskubidea aldarrikatzen zuen.

Hiru botereak banatzeko beharra aldarrikatzen du testuak; botere legegilea, botere betearazlea eta botere judiziala banatzeko beharra. Eta lehen bi botere horiek hauteskundeen bidez denbora mugatu batean berriztatzeko beharra.

Dokumentu honek geroko zenbait agiritan eragina izan zuen, besteak beste, handik gutxira idatziko zen Ameriketako Estatu Batuetako Independentzia Aldarrikapenean (1776), Ameriketako Estatu Batuetako Konstituzioan (1787), Amerikako Estatu Batuetako Eskubideen Kartan (1789) eta Frantziako Gizakiaren eta Herritarraren Eskubideen Adierazpenean (1789).

Erredakzioa eta adopzioa

George Mason izan zen Virginiako Eskubideen Adierazpenaren egile nagusia.

Deklarazioa aho batez onartu zuen Virginiako Bosgarren Konbentzioak (Williamsburg, Virginia), 1776ko ekainaren 12an, Virginiako Konstituziotik bereizitako dokumentu gisa. 1776ko ekainaren 29an onartu zen. 1830ean, Eskubideen Deklarazioa Virginiako Estatuaren Konstituzioan sartu zen I. artikulu gisa, baina baita Virginiako Eskubideen Deklarazioak Virginiako "gobernuaren oinarria eta sortze agiria" zela deklaratu baino lehen ere. Gaurkotasun pixka bat duen bertsio bat Virginiako Konstituzioan ikus daiteke oraindik, eta gaur arte indarrean egon da legean.

Hasiera batean, hamar artikulu idatzi zituen George Masonek. 1776ko maiatzaren 20tik 26ra; beste hiru artikulu erantsi ziren batzordean, Thomas Ludwell Lee-ren letrako jatorrizko zirriborroan ikusita, baina egilea ezezaguna da. James Madisonek geroago erlijio askatasunari buruzko artikulua liberalizatzea proposatu zuen, baina Virginiako Konbentzio handiagoak aldaketa gehiago egin zituen. Ondoren, Batzordeak eta Konbentzio osoak zuzenketak egin zituzten, gobernu uniforme baterako eskubideari buruzko atal bat gehitzea barne (14. atala). Patrick Henryk konbentzitu egin zuen lortze-lege proiektuak debekatuko zituen atal bat kentzeko, eta argudiatu zuen lege arruntak ez zirela eraginkorrak gaizkile beldurgarri batzuen aurka.

Edmund Pendletonek "gizartearen estatu batean sartzen direnean" lerroa proposatu zuen, esklaboei eskubide unibertsalen deklarazioa babestea ahalbidetzen ziena, gizarte zibilaren parte ez direlako esklaboei aplikatzen ez zaizkiela ulertuko litzatekeena.

Masonek aurreko obretan deskribatutako herritarren eskubideetan oinarritu zuen hasierako proiektua, hala nola Ingelesezko Eskubideen Gutunean (1689) eta John Lockeren idatzietan. Deklarazioa Ipar Ameriketako herritarren banakako eskubideen lehen babes konstituzional modernoa da. Klase politiko pribilegiatuen edo jaraunspeneko bulegoen nozioa baztertu zuen, hala nola Parlamentuko eta Lorren Ganberako kideak, Eskubideen Gutunean ingelesez deskribatzen direnak.

Deklarazioak hamasei artikulu ditu eta horien gainean eskubideak "Virginiako herritarrenak dira... Gobernuaren sortze eta oinarrirako". Bizitzari, askatasunari, jabetzari buruzko aldarrikapenenekin batera, zoriontasuna eta segurtasuna bilatu eta lortzeari lotutako eskubideen berezko izaera aipatzeaz gain, Adierazpenak Gobernuari buruzko ikuspuntua deskribatzen du; Gobernua herriaren zerbitzari gisa. Botere-banaketa aipatzen du administrazioan, legegintzaldian eta epailetzan. Beraz, dokumentua ez da ohikoa, lege-eskubideak preskribatzeaz gain, gobernuak gobernatu beharreko printzipio moralak ere deskribatzen baititu.

Edukia

1. artikulutik 3.era, eskubideen gaia eta gobernuaren eta gobernatuen arteko harremana aztertzen dira.

1. artikuluak honela dio: "gizon guztiak dira, berez, askeak eta independenteak, eta berezko eskubide batzuk dituzte, eta eskubide horiei esker ezin dute geroaldia kendu edo kendu; hau da, bizitzaren eta askatasunaren gozamena, jabetza eskuratu eta edukitzeko bitartekoekin, eta zoriontasuna eta segurtasuna lortu eta lortu", Estatu Batuetako bigarren paragrafoan nazioartean ospetsu egin den adierazpena. Independentzia-deklarazioa, honela: "Esaten dugu egia horiek begi-bistakoak direla, gizon guztiak berdinak direla, eta Sortzaileak hala erabakita gizonek eskubide besterenezin batzuk dituztela, besteak beste, Bizitza, Askatasuna eta Zoriontasunaren bilaketa".

2. eta 3. artikuluek kontzeptu hau ezartzen dute: "Botere oro inbestituta dago, eta, ondorioz... herritik eratorria". Halaber, "edozein gobernu desegokitzat edo asmo horien kontrakotzat jotzen bada, komunitate gehienek eskubide banaezina, besterenezina eta ezinbestekoa dute hura aldatzeko, hobetzeko edo indargabetzeko, ongizate publikorako egokiagoa izan dadin".

4. artikuluak herritar guztien berdintasuna berresten du, klase politiko pribilegiatuen edo jaraunspen-bulegoen nozioa baztertuz – erakunde britainiarren beste kritika bat, hala nola Lorren Ganberako eta bidesarien pribilegioak: "ezein gizonek ez dute eskubiderik emolumentu edo pribilegio esklusibo edo bereiziak izateko, baina zerbitzu publikoak kontuan hartuz, horiek, karguak ezin dira herentzian ondorengoei utzi".

5. eta 6. artikuluek botereak banatzeko gomendioa egiten dute eta hauteskunde askeak egitea. Botere exekutiboen eta legegileen kudeaketarako hauteskunde "ohikoak, egiazkoak eta erregularrak", egiteko printzipioak gomendatzen dituzte: "Estatuaren eskumen legegile eta betearazleak epailetzatik bereiziak eta desberdinak izatea; eta... lehenengo bietako kideak, aldi finkoetan, epe mugatu batera murriztu behar izatea, hauteskundeen bidez sarri organo horiek berriztatzea".

7-16 artikuluek murrizketak proposatzen dizkiete gobernuaren botereei, eta adierazten dute gobernuak ez duela legeak bertan behera uzteko edo betearazteko ahalmenik izan behar, "herriaren ordezkarien baimenik gabe", eta legezko eskubideak ezartzen dituzte "akusatzaile eta lekukoekin aurrez aurre izateko, bere aldeko frogak eskatzeko, eta harrera-adineko epaimahai inpartzial batek azkar epaitzeko", eta herritar bat "bere buruaren aurka frogak ematera behartuta" egon dadin saihesteko. "zigor krudel eta ezohikoen" aurkako babesa, funtsik gabeko bilaketa eta konfiskazioa, eta epai baten bermeak, prentsa-askatasuna, erlijio-askatasuna ("gizon guztiek dute, era berean, erlijioa askatasunez erabiltzeko eskubidea"), eta "Estatu aske baten defentsa egokia, naturala eta segurua", herriaren gorputzak ondo araututako milizia batean oinarritua, armetarako gaitua, armadek denbora luzez iraun behar dutena.

12. artikulua prentsa-askatasunerako eskubidearen lehen kodeketa da, eta Estatu Batuetako Konstituzioaren lehen Zuzenketaren aitzindari garrantzitsua izan zen.

Testua

Hona hemen Virginiako Eskubideen Deklarazioaren testu osoa (Ingelesez) (testu honek itzulpena behar du):

«

A DECLARATION OF RIGHTS made by the representatives of the good people of Virginia, assembled in full and free convention which rights do pertain to them and their posterity, as the basis and foundation of government. Section 1. That all men are by nature equally free and independent and have certain inherent rights, of which, when they enter into a state of society, they cannot, by any compact, deprive or divest their posterity; namely, the enjoyment of life and liberty, with the means of acquiring and possessing property, and pursuing and obtaining happiness and safety. Section 2. That all power is vested in, and consequently derived from, the people; that magistrates are their trustees and servants and at all times amenable to them. Section 3. That government is, or ought to be, instituted for the common benefit, protection, and security of the people, nation, or community; of all the various modes and forms of government, that is best which is capable of producing the greatest degree of happiness and safety and is most effectually secured against the danger of maladministration. And that, when any government shall be found inadequate or contrary to these purposes, a majority of the community has an indubitable, inalienable, and indefeasible right to reform, alter, or abolish it, in such manner as shall be judged most conducive to the public weal. Section 4. None of mankind is entitled to exclusive or separate emoluments or privileges from the community, but in consideration of public services; which, not being descendible, neither ought the offices of magistrate, legislator, or judge to be hereditary. Section 5. That the legislative and executive powers of the state should be separate and distinct from the judiciary; and that the members of the two first may be restrained from oppression, by feeling and participating the burdens of the people, they should, at fixed periods, be reduced to a private station, return into that body from which they were originally taken, and the vacancies be supplied by frequent, certain, and regular elections, in which all, or any part, of the former members, to be again eligible, or ineligible, as the laws shall direct. Section 6. That elections of members to serve as representatives of the people, in assembly ought to be free; and that all men, having sufficient evidence of permanent common interest with, and attachment to, the community, have the right of suffrage and cannot be taxed or deprived of their property for public uses without their own consent or that of their representatives so elected, nor bound by any law to which they have not, in like manner, assented for the public good. Section 7. That all power of suspending laws, or the execution of laws, by any authority, without consent of the representatives of the people, is injurious to their rights and ought not to be exercised. Section 8. That in all capital or criminal prosecutions a man has a right to demand the cause and nature of his accusation, to be confronted with the accusers and witnesses, to call for evidence in his favor, and to a speedy trial by an impartial jury of twelve men of his vicinage, without whose unanimous consent he cannot be found guilty; nor can he be compelled to give evidence against himself; that no man be deprived of his liberty except by the law of the land or the judgment of his peers. Section 9. That excessive bail ought not to be required, nor excessive fines imposed, nor cruel and unusual punishments inflicted. Section 10. That general warrants, whereby an officer or messenger may be commanded to search suspected places without evidence of a fact committed, or to seize any person or persons not named, or whose offense is not particularly described and supported by evidence, are grievous and oppressive and ought not to be granted. Section 11. That in controversies respecting property, and in suits between man and man, the ancient trial by jury is preferable to any other and ought to be held sacred. Section 12. That the freedom of the press is one of the great bulwarks of liberty, and can never be restrained but by despotic governments. Section 13. That a well regulated militia, composed of the body of the people, trained to arms, is the proper, natural, and safe defense of a free state; that standing armies, in time of peace, should be avoided as dangerous to liberty; and that in all cases the military should be under strict subordination to, and governed by, the civil power. Section 14. That the people have a right to uniform government; and, therefore, that no government separate from or independent of the government of Virginia ought to be erected or established within the limits thereof. Section 15. That no free government, or the blessings of liberty, can be preserved to any people but by a firm adherence to justice, moderation, temperance, frugality, and virtue and by frequent recurrence to fundamental principles. Section 16. That religion, or the duty which we owe to our Creator, and the manner of discharging it, can be directed only by reason and conviction, not by force or violence; and therefore all men are equally entitled to the free exercise of religion, according to the dictates of conscience; and that it is the mutual duty of all to practise Christian forbearance, love, and charity toward each other.

»

Batzordeko proiektua George Masonek idatzi zuen batez ere, eta azken bertsioa Virginiako Konbentzioak onartu zuen, 1776ko ekainaren 12an Robert C. Nicholasek eta James Madisonek zuzenketa garrantzitsuak eginda.

Eragina

Virginiako Eskubideen Adierazpenak eragin handia izan zuen ondorengo dokumentuetan. Bosten Batzordea hilabete berean (1776ko ekainean) Estatu Batuen Independentzia Deklarazioa idatzi zutenean oinarritu dela uste da. James Madisoni ere eragin zion Adierazpenak Eskubideen Deklarazioa idaztean (1789ko irailean aurkeztua, 1791n berretsia).

Virginiako Eskubideen Deklarazioa izan zen norbanakoen eskubideen babesa azpimarratzeko lehen dokumentu publikoetako bat, Parlamentuko kideak bakarrik babestu beharrean, edo onartu bezain erraz alda daitezkeen lege sinpleak izan beharrean. Adibidez, eskubideen lehenengo adierazpena izan zen prentsa librea eskatzea.

Virginiako mendebaldeko konderriek Eskubideen Deklarazioa hartu zuten justifikazio gisa Estatu Batuetako Gerra Zibila baino lehen Estatuaren Sezesio Ordenantza errefusatzeko. Wheeling-eko Konbentzioko ordezkariek argudiatu zuten, Eskubideen Adierazpenaren arabera, gobernu moduan edozein aldaketa erreferendum bidez onartu behar zela. Sezesio Hitzarmena erreferendum bidez deitu ez zenez, mendebaldeko konderriek egintza guztiak hutsalak zirela argudiatu zuten. Horrek abian jarri zuen Mendebaldeko konderriak Mendebaldeko Virginiatik bereizitako estatu gisa haustera eraman zituen gertakarien katea.

Aitorpenaren ondoriozko aipamenak

• "Esaten dugu egia horiek begi-bistakoak direla, gizon guztiak berdinak direla, Sortzaileak besterendu ezin diren eskubide batzuk ematen dizkielako gizonei;besteak beste: bizitza, askatasuna eta zoriontasunaren bilatzeko eskubidea. —Eskubide horiek bermatzeko, Gobernuak gizakien artean eratzen dira, eta botere justuak gobernatuen adostasunetik eratortzen dira» — Estatu Batuen Independentzia Deklarazioa (1776ko uztaila)
• "Gizonak eskubideetan berdin jaio eta aske eta berdin mantentzen dira. Gizarte-bereizketak onura komunean baino ezin dira oinarritu". — Gizonaren eta herritarraren eskubideen Frantziako Deklarazioa (1789)
• "Ez da urratuko ondo araututako milizia bat, estatu aske baten segurtasunerako beharrezkoa dena, herriak armak mantendu eta eramateko duen eskubidea". (Nahiz eta Virginiako Adierazpenak ez duen aipatzen "armak gordetzeko edo eramateko eskubidea") — Bigarren zuzenketa Estatu Batuetako Konstituzioari (1791ko abendua)

Erreferentziak

Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko wikipediako «Virginia Declaration of Rights» artikulutik itzulia izan da, 2022-10-11 data duen 1115354236 bertsioa oinarritzat hartuta. Jatorrizko artikulu hori GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentzien pean dago. Egileen zerrenda ikusteko, bisita ezazu jatorrizko artikuluaren historia orria.

Kanpo estekak

• Virginiako Eskubideen Deklarazioa (George Masonen proiektua, 1776ko maiatzaren 20tik 26ra)
• Virginiako Eskubideen Deklarazioa (Batzordearen proiektua, 1776ko maiatzaren 27a)
• Virginiako eskubideen deklarazioa (azken proiektua, 1776ko ekainaren 12a)
• Virginiako Eskubideen Deklarazioa (artxibo nazionalena)

• Datuak: Q944717