Dedikodu Kitab›; Tanp›nar'›n, Halide Edip'in Hüseyin Rahmi'nin romanlar›nda, mesnevilerde, Anadol... more Dedikodu Kitab›; Tanp›nar'›n, Halide Edip'in Hüseyin Rahmi'nin romanlar›nda, mesnevilerde, Anadolu menk›belerinde dedikodunun çehresini incelemektedir. Eski Türkçede dedikodu yapmak anlam›nda söz sab elet-"laf ve söz iletmek", etin ye-"etini yemek" gibi deyimler kullan›lm›flt›r, dedikodu kelimesi 17. yüzy›l itibariyle varl›k göstermektedir. Anadolu a¤›zlar›nda dedikodu anla-m›na gelen -çañ çañgara etmek gibi-zengin bir sözcük repertuar› vard›r. Dedikodu bir iletiflim yoludur. Dedikodu, dedikodu yapan taraflar› birbirine yak›nlaflt›r›r, dostlu¤u pekifltirir, ahlaki de¤erlerin benimsenmesinde etkin bir rol oynar. Ama s›r kals›n diye anlat›lan-lar› aç›k etmek ahde vefas›zl›k say›l›r.
Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2020
Türk edebiyatında Batı’daki fikrî hareketler ve edebî eserlerin tesiriyle Tanzimat döneminden iti... more Türk edebiyatında Batı’daki fikrî hareketler ve edebî eserlerin tesiriyle Tanzimat döneminden itibaren şiirde muhteva değişmeye başlar ve şairler yeni konularla şiir yazmaya yönelirler. Bu dönemde içerik bakımından yenileşme söz konusu olsa da şekil olarak eski/klasik nazım şekilleri kullanılmaya devam edilir. Böylece yeni konular, eski biçimlerle işlenmiş olur. Şekil bakımından yeni kullanımlar için Servet-i Fünûn dönemi ve şairlerini beklemek gerekecektir. Edebiyat tarihlerinde yer aldığı üzere, bu dönemde şairler sone, triyole ve terza-rima gibi Batı kaynaklı nazım şekillerini kullanmaya başlarlar. Yine klasik Türk edebiyatı nazım şekillerinden olan müstezatı da serbest müstezat olarak güncellerler. Böylece ‘yeni’lik arayışlarını sürdürmüş olurlar. Biz bu çalışmada ilk örnekleri Servet-i Fünûn döneminde görülen terza-rima nazım şeklinin Türk edebiyatındaki kullanımını ele almaya ve değerlendirmeye çalışacağız. İncelemenin sağlıklı olabilmesi açısından, çalışmayı Servet-i Fünûn döneminin başlarından II. Meşrutiyet döneminin sonlarına kadar olan süre aralığıyla sınırlı tutacağız.
Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi yazarlarından Kemal Bilbaşar, yazın dünyasına hikâye türü ile... more Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi yazarlarından Kemal Bilbaşar, yazın dünyasına hikâye türü ile adım atar. 1941 yılında Etrafımızdaki Duvar adlı eseriyle roman türündeki ilk eserini verir; onu kitap, ikisi tefrika olmak üzere toplamda on iki roman kaleme alır. İlk iki romanında bireysel konuları işlese de daha sonraki romanlarında toplumsal konulara yönelir. Bilbaşar'a esas ününü kazandıran ve 1967 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü almasını sağlayan eseri, 1966 yılında yayımlanan Cemo adlı romanı olur. Cemo'nun ilgiyle karşılanma-sı üzerine yazar, 1969 yılında Cemo'nun devamı niteliğinde Memo romanını kaleme alır. İnceleyeceğimiz bu iki roman Cumhuriyet'in kuruluş yılları Doğu Anadolu'sunu tarihî gerçekliklere dayandırarak anlatır. Söz konusu dönemin ve coğrafyanın toprak reformu öncesindeki durumu, ağalık sisteminin zorba-lıkları, köylünün ağaya kulluğu bu romanlarda Cemo-Memo-Senem arasındaki aşkın atmosferinde anlatılır. Yazar, dönemin Doğu Anadolu'sunun sosyal, siya-sal ve kültürel havasını Tunceli ili temsilinde ve Cemo, Memo, Senem kişilerini odağa alarak verirken, o tarihlerde o bölgede yaşayan halkın kadına bakış açısını da doğrudan yansıtır. Bununla birlikte, toplumsal cinsiyet eşitsizliği noktasında, kadının pozisyonuna dair eleştirel bir tavır sergiler. Bu çalışmada Cemo ve Memo adlı romanlarda kadının konumu toplumsal cinsiyet eşitsizliği dikkatiyle incelenecek ve Bilbaşar'ın bu konudaki tavrı ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Kemal Bilbaşar, Toplumsal Cinsiyet, Cemo, Memo. Abstract Kemal Bilbaşar, who is one of the social realist writers of Turkish literature , entered the world of literature with the story genre. In 1941, he produced his first novel titled Etrafımızdaki Duvar; he wrote a total of twelve novels including ten books and two feuilletons. Although he touched personal subjects in his first two novels, he gravitated towards social issues in his later novels. His 1966 novel Cemo brought Bilbaşar to fame and enabled him to be awarded with the Turkish Language Association's Novel Prize. Following the positive reception of Cemo, he wrote a novel titled Memo in 1969, which is regarded as the continuation of Cemo. These two novels describe the state of Eastern Anatolia in the foundation years of the Republic based on historical facts. The state of the period and geography in question pre-land reform, the tyranny of squirearchy and peasantry are told in these novels within the atmosphere of the love affair between Cemo-Memo-Senem. While the writer describes the social, political and cultural atmosphere of Eastern Anatolia at the aforementioned period through a representation of Tunceli by placing the characters Cemo, Memo and Senem at the forefront, he directly reflects the perspectives of the local residents on women. On the other hand, he adopts a critical stance towards the role of women in social gender inequality. In the present study, the role of women in the novels Cemo and Memo will be evaluated with an emphasis on social gender inequality and the attitude of Bilbaşar towards this issue will be discussed.
Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın münevver ve estet kimliğiyle gözlemlediği beş şehre dair düşün... more Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın münevver ve estet kimliğiyle gözlemlediği beş şehre dair düşünce ve yorumlarından müteşekkil, deneme türünde bir eseridir. Tanpınar, Beş Şehir'i kaleme alırken, ideolojik kaygılardan uzak bir şekilde; salt tarih, mimari ve güzellik noktalarından hareket eder. Onun hareket noktalarını ise tedai besler. Tanpınar'ın eserine bir nazire olarak nitelendirilebilecek Tanpınar'ın İzinde Beş Şehir isimli çalışmasında ise Alberto Manguel, Tanpınar'ın hareket nok-talarını esas almaz. O, "Batılı" bir yazar kimliğiyle gördüklerini oryantalist bir perspektifle anlatır; Tanpınar'ın izini ıskalar. Eseri, tezli bir gezi yazısı olmaktan öteye gitmez. Biz bu çalışmada, Tanpınar ve Manguel'in Beş Şehir'lerini oryanta-lizm açısından mukayese ederek Manguel'in Tanpınar'ın izini neden ıskaladığını ortaya koymaya çalışacağız.
Atatürk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları/Makaleler [1. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Bilgi Şöleni], 2017
İmdat Avşar, modern dönemde toplumcu hikâyeleriyle göze çarpan bir yazardır. Kendisine asıl ününü... more İmdat Avşar, modern dönemde toplumcu hikâyeleriyle göze çarpan bir yazardır. Kendisine asıl ününü kazandıran hikâyeleri yanında, Türk Dünyası'nın tanınmış romanlarından da Türkçeye aktarmalar yapmaktadır. Öğretmenlik mesleği dolayısıyla Anadolu'nun pek çok yerinde bulunan ve Anadolu insanını çok iyi gözlemleme imkânı bulan yazar, halkbilimin unsurlarından da yararlanmak noktasında önemli bir konumdadır. Yüksek bir gözlem gücüyle kaleme aldığı hikâyelerinde, Anadolu coğrafyasında, bozkır ikliminde yaşayan halkın fakirliği, saflığı, günlük hayatı ve dünyaya bakışı gerçekçi bir açıyla anlatır. Esasında bu hikâyeler kimi zaman köyden şehre giden köylüyü kimi zaman şehirden köye giden öğretmeni, kimi zaman da abdalların yaşayışlarını anlatırken, Türk dünyası ile yakın ilişkiler de tesis edilir. Anlatıların çoğunun merkezine çocuğu alan yazar, küçük insanın dramını da aksettirmek için iyi bir ayna bulmuş olur. Avşar, yayımlamış olduğu iki hikâye kitabında da gerek kendi çocukluk anılarına gerekse Anadolu'nun çeşitli şehir/kasaba/köylerinde öğretmenlik yaptığı yıllardaki gözlemlerine yoğun bir şekilde yer vermektedir. Biz bu bildiride Avşar'ın hikâyelerinde çocuk kavramına bakacak, çocukların nasıl kurgulandığını tipolojik ve tematik anlamda inceleyecek, böylece yazarın Anadolu imajlarını gözlemci gerçekçi çizgide irdeleyeceğiz.
Tanzimat döneminde " yazı makinesi " olarak anılan Ahmet Mithat Efendi'nin günümüze dek neredeys... more Tanzimat döneminde " yazı makinesi " olarak anılan Ahmet Mithat Efendi'nin günümüze dek neredeyse bütün eserleri basılmış, edebiyat tarihinde yerini almıştır. Ancak yazarın Çiçekler isimli antolojisi şimdiye kadar dikkatlerden kaçmış veya doğrudan edebiyat tarihi içerisinde değerlendirilemeyeceği için üzerinde durulmamıştır. Eser, Mithat Efendi'nin çiçek sevgisi ve bir hâce-i evvel olarak toplumuna duyduğu sevgiyle birleştiğinde Tanzimat devri içerisinde bir çocuk kütüphanesi oluşturma gayretlerinin de önemli örneklerinden birini teşkil eder. Bu bildiride Ahmet Mithat Efendi'nin anılan eseri latinize edilerek kültür tarihimiz içerisindeki önemli yerine kavuşturulacak ve Tanzimat devrinde çocuk edebiyatı içerisinde bu eserin önemi tartışılacaktır. Abstract Until to our age, almost all literal works of Ahmet Mithat Efendi who was called " typewriter " in Tanzimat have been published and they have taken part in history of literature. However, the author's anthology named as Çiçekler (Flowers) has not been studied till or it has not been emphasized, since it cannot be directly evaluated in terms of history of literature. The study constitutes one of the most significant examples of his efforts to found a children's library in the era of Tanzimat when the work is combined with Mithat Efendi's love of flowers and his love for his society as " the first teacher ". In this paper, the literal work of Ahmet Mithat Efendi will be translated into our current language and his work will be placed into the significant part of our cultural history and the importance of this literal work will be discussed in the context of children's literature in Tanzimat era.
Dedikodu Kitab›; Tanp›nar'›n, Halide Edip'in Hüseyin Rahmi'nin romanlar›nda, mesnevilerde, Anadol... more Dedikodu Kitab›; Tanp›nar'›n, Halide Edip'in Hüseyin Rahmi'nin romanlar›nda, mesnevilerde, Anadolu menk›belerinde dedikodunun çehresini incelemektedir. Eski Türkçede dedikodu yapmak anlam›nda söz sab elet-"laf ve söz iletmek", etin ye-"etini yemek" gibi deyimler kullan›lm›flt›r, dedikodu kelimesi 17. yüzy›l itibariyle varl›k göstermektedir. Anadolu a¤›zlar›nda dedikodu anla-m›na gelen -çañ çañgara etmek gibi-zengin bir sözcük repertuar› vard›r. Dedikodu bir iletiflim yoludur. Dedikodu, dedikodu yapan taraflar› birbirine yak›nlaflt›r›r, dostlu¤u pekifltirir, ahlaki de¤erlerin benimsenmesinde etkin bir rol oynar. Ama s›r kals›n diye anlat›lan-lar› aç›k etmek ahde vefas›zl›k say›l›r.
Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2020
Türk edebiyatında Batı’daki fikrî hareketler ve edebî eserlerin tesiriyle Tanzimat döneminden iti... more Türk edebiyatında Batı’daki fikrî hareketler ve edebî eserlerin tesiriyle Tanzimat döneminden itibaren şiirde muhteva değişmeye başlar ve şairler yeni konularla şiir yazmaya yönelirler. Bu dönemde içerik bakımından yenileşme söz konusu olsa da şekil olarak eski/klasik nazım şekilleri kullanılmaya devam edilir. Böylece yeni konular, eski biçimlerle işlenmiş olur. Şekil bakımından yeni kullanımlar için Servet-i Fünûn dönemi ve şairlerini beklemek gerekecektir. Edebiyat tarihlerinde yer aldığı üzere, bu dönemde şairler sone, triyole ve terza-rima gibi Batı kaynaklı nazım şekillerini kullanmaya başlarlar. Yine klasik Türk edebiyatı nazım şekillerinden olan müstezatı da serbest müstezat olarak güncellerler. Böylece ‘yeni’lik arayışlarını sürdürmüş olurlar. Biz bu çalışmada ilk örnekleri Servet-i Fünûn döneminde görülen terza-rima nazım şeklinin Türk edebiyatındaki kullanımını ele almaya ve değerlendirmeye çalışacağız. İncelemenin sağlıklı olabilmesi açısından, çalışmayı Servet-i Fünûn döneminin başlarından II. Meşrutiyet döneminin sonlarına kadar olan süre aralığıyla sınırlı tutacağız.
Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi yazarlarından Kemal Bilbaşar, yazın dünyasına hikâye türü ile... more Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi yazarlarından Kemal Bilbaşar, yazın dünyasına hikâye türü ile adım atar. 1941 yılında Etrafımızdaki Duvar adlı eseriyle roman türündeki ilk eserini verir; onu kitap, ikisi tefrika olmak üzere toplamda on iki roman kaleme alır. İlk iki romanında bireysel konuları işlese de daha sonraki romanlarında toplumsal konulara yönelir. Bilbaşar'a esas ününü kazandıran ve 1967 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü almasını sağlayan eseri, 1966 yılında yayımlanan Cemo adlı romanı olur. Cemo'nun ilgiyle karşılanma-sı üzerine yazar, 1969 yılında Cemo'nun devamı niteliğinde Memo romanını kaleme alır. İnceleyeceğimiz bu iki roman Cumhuriyet'in kuruluş yılları Doğu Anadolu'sunu tarihî gerçekliklere dayandırarak anlatır. Söz konusu dönemin ve coğrafyanın toprak reformu öncesindeki durumu, ağalık sisteminin zorba-lıkları, köylünün ağaya kulluğu bu romanlarda Cemo-Memo-Senem arasındaki aşkın atmosferinde anlatılır. Yazar, dönemin Doğu Anadolu'sunun sosyal, siya-sal ve kültürel havasını Tunceli ili temsilinde ve Cemo, Memo, Senem kişilerini odağa alarak verirken, o tarihlerde o bölgede yaşayan halkın kadına bakış açısını da doğrudan yansıtır. Bununla birlikte, toplumsal cinsiyet eşitsizliği noktasında, kadının pozisyonuna dair eleştirel bir tavır sergiler. Bu çalışmada Cemo ve Memo adlı romanlarda kadının konumu toplumsal cinsiyet eşitsizliği dikkatiyle incelenecek ve Bilbaşar'ın bu konudaki tavrı ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Kemal Bilbaşar, Toplumsal Cinsiyet, Cemo, Memo. Abstract Kemal Bilbaşar, who is one of the social realist writers of Turkish literature , entered the world of literature with the story genre. In 1941, he produced his first novel titled Etrafımızdaki Duvar; he wrote a total of twelve novels including ten books and two feuilletons. Although he touched personal subjects in his first two novels, he gravitated towards social issues in his later novels. His 1966 novel Cemo brought Bilbaşar to fame and enabled him to be awarded with the Turkish Language Association's Novel Prize. Following the positive reception of Cemo, he wrote a novel titled Memo in 1969, which is regarded as the continuation of Cemo. These two novels describe the state of Eastern Anatolia in the foundation years of the Republic based on historical facts. The state of the period and geography in question pre-land reform, the tyranny of squirearchy and peasantry are told in these novels within the atmosphere of the love affair between Cemo-Memo-Senem. While the writer describes the social, political and cultural atmosphere of Eastern Anatolia at the aforementioned period through a representation of Tunceli by placing the characters Cemo, Memo and Senem at the forefront, he directly reflects the perspectives of the local residents on women. On the other hand, he adopts a critical stance towards the role of women in social gender inequality. In the present study, the role of women in the novels Cemo and Memo will be evaluated with an emphasis on social gender inequality and the attitude of Bilbaşar towards this issue will be discussed.
Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın münevver ve estet kimliğiyle gözlemlediği beş şehre dair düşün... more Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın münevver ve estet kimliğiyle gözlemlediği beş şehre dair düşünce ve yorumlarından müteşekkil, deneme türünde bir eseridir. Tanpınar, Beş Şehir'i kaleme alırken, ideolojik kaygılardan uzak bir şekilde; salt tarih, mimari ve güzellik noktalarından hareket eder. Onun hareket noktalarını ise tedai besler. Tanpınar'ın eserine bir nazire olarak nitelendirilebilecek Tanpınar'ın İzinde Beş Şehir isimli çalışmasında ise Alberto Manguel, Tanpınar'ın hareket nok-talarını esas almaz. O, "Batılı" bir yazar kimliğiyle gördüklerini oryantalist bir perspektifle anlatır; Tanpınar'ın izini ıskalar. Eseri, tezli bir gezi yazısı olmaktan öteye gitmez. Biz bu çalışmada, Tanpınar ve Manguel'in Beş Şehir'lerini oryanta-lizm açısından mukayese ederek Manguel'in Tanpınar'ın izini neden ıskaladığını ortaya koymaya çalışacağız.
Atatürk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları/Makaleler [1. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Bilgi Şöleni], 2017
İmdat Avşar, modern dönemde toplumcu hikâyeleriyle göze çarpan bir yazardır. Kendisine asıl ününü... more İmdat Avşar, modern dönemde toplumcu hikâyeleriyle göze çarpan bir yazardır. Kendisine asıl ününü kazandıran hikâyeleri yanında, Türk Dünyası'nın tanınmış romanlarından da Türkçeye aktarmalar yapmaktadır. Öğretmenlik mesleği dolayısıyla Anadolu'nun pek çok yerinde bulunan ve Anadolu insanını çok iyi gözlemleme imkânı bulan yazar, halkbilimin unsurlarından da yararlanmak noktasında önemli bir konumdadır. Yüksek bir gözlem gücüyle kaleme aldığı hikâyelerinde, Anadolu coğrafyasında, bozkır ikliminde yaşayan halkın fakirliği, saflığı, günlük hayatı ve dünyaya bakışı gerçekçi bir açıyla anlatır. Esasında bu hikâyeler kimi zaman köyden şehre giden köylüyü kimi zaman şehirden köye giden öğretmeni, kimi zaman da abdalların yaşayışlarını anlatırken, Türk dünyası ile yakın ilişkiler de tesis edilir. Anlatıların çoğunun merkezine çocuğu alan yazar, küçük insanın dramını da aksettirmek için iyi bir ayna bulmuş olur. Avşar, yayımlamış olduğu iki hikâye kitabında da gerek kendi çocukluk anılarına gerekse Anadolu'nun çeşitli şehir/kasaba/köylerinde öğretmenlik yaptığı yıllardaki gözlemlerine yoğun bir şekilde yer vermektedir. Biz bu bildiride Avşar'ın hikâyelerinde çocuk kavramına bakacak, çocukların nasıl kurgulandığını tipolojik ve tematik anlamda inceleyecek, böylece yazarın Anadolu imajlarını gözlemci gerçekçi çizgide irdeleyeceğiz.
Tanzimat döneminde " yazı makinesi " olarak anılan Ahmet Mithat Efendi'nin günümüze dek neredeys... more Tanzimat döneminde " yazı makinesi " olarak anılan Ahmet Mithat Efendi'nin günümüze dek neredeyse bütün eserleri basılmış, edebiyat tarihinde yerini almıştır. Ancak yazarın Çiçekler isimli antolojisi şimdiye kadar dikkatlerden kaçmış veya doğrudan edebiyat tarihi içerisinde değerlendirilemeyeceği için üzerinde durulmamıştır. Eser, Mithat Efendi'nin çiçek sevgisi ve bir hâce-i evvel olarak toplumuna duyduğu sevgiyle birleştiğinde Tanzimat devri içerisinde bir çocuk kütüphanesi oluşturma gayretlerinin de önemli örneklerinden birini teşkil eder. Bu bildiride Ahmet Mithat Efendi'nin anılan eseri latinize edilerek kültür tarihimiz içerisindeki önemli yerine kavuşturulacak ve Tanzimat devrinde çocuk edebiyatı içerisinde bu eserin önemi tartışılacaktır. Abstract Until to our age, almost all literal works of Ahmet Mithat Efendi who was called " typewriter " in Tanzimat have been published and they have taken part in history of literature. However, the author's anthology named as Çiçekler (Flowers) has not been studied till or it has not been emphasized, since it cannot be directly evaluated in terms of history of literature. The study constitutes one of the most significant examples of his efforts to found a children's library in the era of Tanzimat when the work is combined with Mithat Efendi's love of flowers and his love for his society as " the first teacher ". In this paper, the literal work of Ahmet Mithat Efendi will be translated into our current language and his work will be placed into the significant part of our cultural history and the importance of this literal work will be discussed in the context of children's literature in Tanzimat era.
Hocası olması ve kendisine belki de babasıyla hiç yaşamadığı rehberliği sunması; tarihe, estetiğe... more Hocası olması ve kendisine belki de babasıyla hiç yaşamadığı rehberliği sunması; tarihe, estetiğe, medeniyet unsurlarına dair düşünceleri öğretmesi noktasında Yahya Kemal, Tanpınar için manevi baba pozisyonundadır. Yalnız bir süre sonra Yahya Kemal'in gerek siyasi gerek maddi gerekse popüler yapısının etkisi altında kalan, sanatında özgünleşme için gerekli olan takdir ve desteği Yahya Kemal'de bulamayan ve hocasının baskın karakteri karşısında kendi sanat değerini ölçemeyen Tanpınar içten içe onun sanatına devrilmesi gereken bir unsur olarak bakar. Tanpınar'ın hayata karşı uzlaşmaz tutumunda hoca baskısının belirginleştiğini; kendi şahsıyla özdeşleştirebileceğimiz roman kahramanı Behçet Bey'de vurguladığı şekliyle bir örümcek ağı içerisinde bocalamalarında Oidipus kompleksinin etkili olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Özellikle Tanpınar'ın, Yahya Kemal'in son yıllarına ait olarak günlüklerinde yaptığı değerlendirmelerinde bu kompleksin belirginleştiğini görebiliriz. Sunacağımız bildiride Tanpınar ve Yahya Kemal ilişkisine bu dikkatle bakılacak, Tanpınar'ın günlük ve eserlerinde Oidipus kompleksinin izleri aranacaktır.
Uploads
Books by Yunus Alıcı
Papers by Yunus Alıcı