Saltu al enhavo

Donald Trump: Malsamoj inter versioj

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Patrolantoj
163 048 redaktoj
(41 mezaj versioj de 16 uzantoj ne montriĝas)
Linio 6: Linio 6:
| venanta post =
| venanta post =
| de = [[20-a de januaro]] [[2017]]
| de = [[20-a de januaro]] [[2017]]
| ĝis = [[20-a de januaro]] [[2021]]
|antaŭulo = [[Barack Obama]]
|antaŭulo = [[Barack Obama]]
| vicprezidento = [[Mike Pence]]
| vicprezidento = [[Mike Pence]]
|sekvanto = [[Joe Biden]]
|vico2 =
|dato de naskiĝo = {{naskiĝdato kaj aĝo|1946|6|14}}
|dato de naskiĝo = {{naskiĝdato kaj aĝo|1946|6|14}}
|loko de naskiĝo = [[Dosiero:Flag of New York City.svg|20px]] [[Novjorko]]
|loko de naskiĝo = [[Novjorko]], [[Novjorkio]], {{USA}}
|partio = [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikano]]
|partio = [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikano]]
|edzo/ino = [[Melania Trump]]
|edzo/ino = [[Melania Trump]]
Linio 18: Linio 19:
|subskribo = Donald Trump Signature.svg
|subskribo = Donald Trump Signature.svg
|}}
|}}
[[Dosiero:Donald Trump swearing in ceremony.jpg|thumb|dekstra|Donald J. Trump dum la ĵurado, la 20-an de januaro 2017, apude de li staras la [[Unua Damo de Usono]] [[Melania Trump]]]]
[[Dosiero:Donald Trump swearing in ceremony.jpg|eta|dekstra|Donald J. Trump dum la ĵurado, la 20-an de januaro 2017, apude de li staras la [[Unua Damo de Usono]] [[Melania Trump]]]]
[[Dosiero:Donald Trump and Melania Trump at Liberty Ball Inauguration 2017.jpg|thumb|dekstra|Donald J. Trump, la 45-a [[Prezidento de Usono]] kun la [[Unua Damo de Usono]] [[Melania Trump]] en la Balo de Libereco dum la Inaŭgura Tago]]
[[Dosiero:Donald Trump and Melania Trump at Liberty Ball Inauguration 2017.jpg|eta|dekstra|Donald J. Trump, la 45-a [[Prezidento de Usono]] kun la [[Unua Damo de Usono]] [[Melania Trump]] en la Balo de Libereco dum la Inaŭgura Tago]]
'''Donald John TRUMP''' (naskiĝis la {{daton|14|junio|1946}} en [[Novjorko]], [[Novjorkio]], [[Usono]]) estas la 45-a [[Prezidento de Usono]], grandskala posedanto de tero kaj konstruaĵoj, miliardulo, iama stelulo en televida filmserio (lia stelo estas sur la [[Trotuaro de famo en Holivudo]], [[Los-Anĝeleso (Kalifornio)|Los-Anĝeleso]], [[Kalifornio]]). En la Prezidentaj Balotoj la [[8-an de novembro]] 2016 li ricevis preskaŭ tri milionojn malpliajn da voĉdonoj ol sia oponanto de la [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]] [[Hillary Clinton]], sed venkis per rezulto 306 kontraŭ 232 elektant-voĉoj.<ref>http://www.spiegel.de/politik/ausland/donald-trump-gewinnt-die-us-wahl-2016-a-1120397.html</ref><ref name=nymag/>
'''Donald John TRUMP''' ({{prononco|Donald Ĝon Tramp}}, [[Angla lingvo|angle]] prononcita [[Internacia Fonetika Alfabeto|ˈdɒnəld_dʒɒn_trʌmp]]) (naskiĝis la {{daton|14|junio|1946}} en [[Novjorko]], [[Novjorkio]], [[Usono]]) estis la 45-a [[Prezidento de Usono]] de 2017 ĝis 2021, grandskala posedanto de tero kaj konstruaĵoj, miliardulo, iama stelulo en televida filmserio (lia stelo estas sur la [[Trotuaro de famo en Holivudo]], [[Los-Anĝeleso (Kalifornio)|Los-Anĝeleso]], [[Kalifornio]]). En la Prezidentaj Balotoj la [[8-an de novembro]] 2016 li ricevis preskaŭ tri milionojn malpliajn da voĉdonoj ol sia oponanto de la [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]] [[Hillary Clinton]], sed venkis per rezulto 306 kontraŭ 232 elektant-voĉoj.<ref name="spiegel.de">http://www.spiegel.de/politik/ausland/donald-trump-gewinnt-die-us-wahl-2016-a-1120397.html</ref><ref name=nymag/>


La decidan voĉdonadon por nova [[Prezidento de Usono]] faris la pli ol 500 prezident-elektantoj la 19-an de decembro 2016. Li estos la kvara usona prezidanto, kiu gajnis per la [[Elektantaro (Usono)|elektantaro]] sen gajni la plimulton da individuaj voĉdonoj. La diferenco (2 864 974 individuaj voĉdonantoj) estis la dua plej granda el la kvar fojoj, kiam tio okazis, kaj la plej granda post 1824.<ref name=nymag>{{citaĵo el ĵurnalo|url=http://nymag.com/daily/intelligencer/2016/12/the-final-final-final-results-for-the-popular-vote-are-in.html|titolo=The Final, Final, Final Results for the Popular Vote Are In|verko=New York Magazine|aŭtoro=Ed Kilgore}}</ref>
La decidan voĉdonadon por nova [[Prezidento de Usono]] faris la pli ol 500 prezident-elektantoj la 19-an de decembro 2016. Li estos la kvara usona prezidanto, kiu gajnis per la [[Elektantaro (Usono)|elektantaro]] sen gajni la plimulton da individuaj voĉdonoj. La diferenco (2 864 974 individuaj voĉdonantoj) estis la dua plej granda el la kvar fojoj, kiam tio okazis, kaj la plej granda post 1824.<ref name=nymag>{{citaĵo el ĵurnalo|url=http://nymag.com/daily/intelligencer/2016/12/the-final-final-final-results-for-the-popular-vote-are-in.html|titolo=The Final, Final, Final Results for the Popular Vote Are In|verko=New York Magazine|aŭtoro=Ed Kilgore}}</ref>


Li ekoficis kiel 45a [[Prezidento de Usono]], la 20an de januaro 2017.
Li ekoficis kiel 45-a [[Prezidento de Usono]], la {{daton|20|januaro|2017}}, kaj la ofico daŭris ĝis la {{dato|20|januaro|2021}}.


== La deveno de la avoj de Donald Trump ==
== Deveno de avoj ==


[[Dosiero:Friedrich Trump Family (retouched B).jpg|eta|dekstra|La foto de la antaŭuloj de Donald Trump el la jaro 1918. De la maldekstra flanko: Fred Trump (patro, la kunkreinto de la Trump-Kompanio), Frederick Trump (lia avo), Elizabeth (onklino), Elizabeth Christ Trump (avino, kunkreintino de la Trump-Kompanio) kaj John G. Trump (onklo, fizikisto kaj inventisto)]]
<!--[[Dosiero:Friedrich Trump Family (retouched B).jpg|eta|La foto de la antaŭuloj de Donald Trump el la jaro 1918. De la maldekstra flanko: Fred Trump (patro, la kunkreinto de la Trump-Kompanio), Frederick Trump (lia avo), Elizabeth (onklino), Elizabeth Christ Trump (avino, kunkreintino de la Trump-Kompanio) kaj John G. Trump (onklo, fizikisto kaj inventisto)]]-->
[[Dosiero:Trump-Pence 2016.svg|eta|thumb|maldekstra|Logotipo de la Prezidenta Kampanjo 2016 de Donald Trump, kun la slogano "Igu Usonon denove grandan" (Make America Great Again)]]
[[Dosiero:Trump-Pence 2016.svg|eta|eta|maldekstra|emblemo de la Prezidenta Kampanjo 2016 de Donald Trump, kun la slogano "Igu Usonon denove grandan" (Make America Great Again)]]
[[Dosiero:Mike Pence by Gage Skidmore 6.jpg|eta|dekstra|[[Mike Pence]], [[Vicprezidento de Usono]] en la kabineto de Donald Trump]]
[[Dosiero:Trump first day as President.jpg|eta|dekstra|Prezidento Donald Trump dum la subskribo de dekreto pri lia nova kabineto]]
[[Dosiero:Rex Tillerson official Transition portrait.jpg|thumb|maldekstra|Rex Tillerson, en la kabineto de [[Prezidento de Usono]] Donald Trump la [[Usona Sekretario de Ŝtato]] ĝis la 13a de marto 2018, post la akcepto de la Usona senato anstataŭos lin '''Mike Pompeo''']]
[[Dosiero:Mike_Pompeo_official_Transition_portrait.jpg|eta|dekstra|200px|'''Mike Pompeo''', en la kabineto de [[Prezidento de Usono]] Donald Trump por la [[Usona Sekretario de Ŝtato]] nomumita la 13an de marto 2018, post la alcepto de la Usona Senato li anstataŭos Rex Tillerson]]
[[Dosiero:Mattis Centcom 2009.jpg|eta|maldekstra|Generalo [[James N. Mattis]], la Defend-ministro en la kabineto de Donald Trump]]
[[Dosiero:Trump first day as President.jpg|thumb|dekstra|Prezidento Donald Trump dum la subskribo de dekreto pri lia nova kabineto]]


⚫
Ĉiuj liaj avoj devenas de [[Eŭropo]]. Lia avo, Frederick Trump, naskiĝis en Germanio, en la Komunumo [[Kallstadt]] (tiam, en [[Reĝlando Bavario]]) en 1869. Li elmigris el Germanio en la jaro 1885, tiam sub la nomo ''Friedrich Trumpf''<ref>aŭ ''Drumpf'' laŭ ne konfirmita aserto de Gwenda Blair en ŝia libro ''The Trumps''</ref>, sed poste li komencis skribi la nomon en angligita formo, ''Trump''; li ŝanĝis ankaŭ sian antaŭnomon al ''Frederick''.
Ĉiuj liaj avoj devenas de [[Eŭropo]]. Do li havas la german-skotajn kaj svedajn radikojn.
⚫
Lia avo Frederick Trump naskiĝis en Germanio en la Komunumo [[Kallstadt]] la 14-an de marto 1869 kaj mortis en [[Novjorko]] la 27-an de majo 1918. Fakte lia avo elmigris el Germanio en la jaro 1885 kiel ''Friedrich Drumpf'', tiam 16-jarulo, sed skribis sian familian nomon en la formo ''Trumpf'' (en la postaj jaroj li komencis skribi la nomon en la angliga formo ''Trump'', li ŝanĝis ankaŭ sian antaŭnomon al ''Frederick''; vidu la apudan foton).


Patrino de Donald Trump naskiĝis en [[Karlstad]] en [[Svedio]] kiel ''Mary Anne MacLeod''.
Lia patrino naskiĝis en [[Foraj Hebridoj]] en [[Skotlando]] kiel ''Mary Anne MacLeod''.


== Agado en politiko ==
== Agado en politiko ==


Dum la jaroj 1964–1987 li estis ano de [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]], de la jaro 1987 ĝis 1999 en la [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikana Partio]], poste en la '''Partio de Reformoj'''. En la jaro 2001 revenis al [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]], en la jaro 2009 denove en [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikana Partio]]. Dum la jaroj 2011-2012 sendependa, poste denove en [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikana Partio]]<ref>{{citaĵo el la reto |url=http://www.oregonlive.com/opinion/index.ssf/2016/04/donald_trumps_resume_opinion.html |titolo=Donald Trump's resume |eldoninto=oregonlive.com }}</ref>.
Dum la jaroj 1964–1987 li estis ano de [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]], de la jaro 1987 ĝis 1999 de la [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikana Partio]], poste en la '''Partio de Reformoj'''. En 2001, li revenis al [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]], kaj en 2009 li denove aniĝis al la [[Respublikana Partio (Usono)|Respublikana Partio]]. Dum la jaroj 2011-2012 li estis senpartia, kaj poste li aniĝis al la[[Respublikana Partio (Usono)|Respublikana Partio]]<ref>{{citaĵo el la reto |url=http://www.oregonlive.com/opinion/index.ssf/2016/04/donald_trumps_resume_opinion.html |titolo=Donald Trump's resume |eldoninto=oregonlive.com }}</ref>, kies ano li ĝis nun estas.


En la jaro 2015 li estis sur la [[Listo de miliarduloj]] en la loko 405, laŭ la magazino „Forbes”. Lia havaĵo estas ĉirkaŭ 4 miliardoj da usonaj dolaroj(<ref>http://www.forbes.com/profile/donald-trump/</ref>).
En la jaro 2015, li estis en la [[Listo de miliarduloj]] en la loko 405, laŭ la revuo "Forbes". Lia havaĵo estas ĉirkaŭ 4 miliardoj da usonaj dolaroj<ref>http://www.forbes.com/profile/donald-trump/</ref>.


[[Dosiero:ElectoralCollege2016.svg|thumb|dekstra|365px|Mapo kun la rezultoj de la Prezident-balotoj 2016]]
[[Dosiero:ElectoralCollege2016.svg|eta|dekstra|365px|Mapo kun la rezultoj de la Prezident-balotoj 2016]]


== Prezidenta kampanjo, 2016 ==
== Prezidenta kampanjo, 2016 ==


⚫
Trump anoncis sian kampanjon la 16-an de junio 2015, kune kun la kampanja devizo ''Make America Great Again'' ("igu Usonon denove granda").<ref>{{citaĵo el gazeto |url=http://time.com/3923128/donald-trump-announcement-speech/ |titolo=Here's Donald Trump's Presidential Announcement Speech |dato=16-a de junio 2015 |verko=Time}}</ref> Li estis en la komencaj fazoj de la elektoprocezo la plej sukcesa el la respublikanaj kandidatoj, gajninte pli da voĉoj en [[Nov-Hampŝiro]], [[Sud-Karolino]], kaj [[Nevado]] ol iu ajn el la aliaj, kaj en [[Iovao]] atinginte la duan rangon (post [[Ted Cruz]]). Lian kandidatecon subtenis interalie du respublikanaj ŝtatestroj, nome [[Chris Christie]] (Nov-Ĵerzejo) kaj [[Paul LePage]] (Majno) kaj du respublikanaj kongresanoj [[Chris Collins]] (Nov-Jorkio) kaj [[Duncan D. Hunter]] (Kalifornio),<ref>[[:en:Donald Trump#cite note-269|Gubernatorial endorsements]]</ref>, kaj la eks-ŝtatestrino de [[Alasko]] (kaj en 2008 vicprezidenta kandidato) [[Sarah Palin]].<ref>[http://www.nytimes.com/2016/01/20/us/politics/donald-trump-sarah-palin.html?_r=0 "Sarah Palin Endorses Donald Trump, Rallying Conservatives"]. ''The New York Times''. 19an de Januaro, 2016.</ref>
[[Dosiero:Ben Carson at CPAC 2015.jpg|200px|eta|dekstra|[[Ben Carson]], la ĉefo de la Departemento pri Urbanizado en la kabineto de Donald Trump]]
[[Dosiero:Rick Perry by Gage Skidmore 4.jpg|thumb|maldekstra|250px|[[Rick Perry]], la Ministro pri Energetiko en la kabineto de Donald Trump]]
[[Dosiero:Steven Mnuchin.jpg|eta|dekstra|Steven Mnuchin, [[Usona Sekretario de la Trezorejo]] (ekde la 20-a de januaro 2017) en la kabineto de 45-a [[Prezidento de Usono]] [[Donald Trump]]]]
[[Dosiero:Elaine Chao large.jpg|thumb|maldekstra|250px|Elaine Chao, la ministrino pri transporto en la kabineto de 45-a [[Prezidento de Usono]] [[Donald Trump]]]]
[[Dosiero:Official Photo of SC Governor Nikki Haley.jpg|thumb|dekstra|[[Nikki Haley]] ambasadorino de Usono ĉe [[UN]]]]
[[Dosiero:Keith Kellogg 2000.jpg|thumb|maldekstra|250px|Joseph Keith Kellog, konsultanto de la [[Prezidento de Usono]] Donald Trump pri la nacia sekureco]]


⚫
Trump ricevis multe da tutmonda atento pro siaj komentoj pri sendokumentaj enmigrintoj en Usono, pro sia promeso perforte igi [[Meksiko]]n pagi muron inter la du landoj, kaj pro sia promeso bari islamanojn de la rajto enveni la landon. Diversaj aŭtoroj rimarkis, ke li profitis [[dekstra aŭtoritatemo|aŭtoritatemajn dekstrulojn]] en sia prezidenta klopodo de 2016.<ref>{{citaĵo el la reto |persona nomo=Amanda|familia nomo=Taub |url=http://www.vox.com/2016/3/1/11127424/trump-authoritarianism |titolo=The rise of American authoritarianism |dato=March 1, 2016 |retejo=[[Vox.com]] |eldonejo=[[Vox Media]] |alirdato=September 22, 2016}}</ref><ref>{{citaĵo el la reto |url=http://thefederalist.com/2016/02/29/5-reasons-every-american-should-oppose-donald-trump/ |titolo=5 Reasons Every American Should Oppose Donald Trump |aŭtoro=[[Paul David Miller]] |dato=February 29, 2016 |retejo=thefederalist.com |eldonejo=[[The Federalist (website)]] |alirdato=September 22, 2016}}</ref>
⚫
Trump anoncis sian kampanjon la 16-an de junio 2015, kune kun la kampanja devizo ''Make America Great Again'' ("igu Usonon denove granda").<ref>{{citaĵo el gazeto |url=http://time.com/3923128/donald-trump-announcement-speech/ |titolo=Here's Donald Trump's Presidential Announcement Speech |dato=16-a de junio 2015 |verko=Time}}</ref> Li estis en la komencaj fazoj de la elektoprocezo la plej sukcesa el la respublikanaj kandidatoj, gajninte pli da voĉoj en [[Nov-Hampŝiro]], [[Sud-Karolino]], kaj [[Nevado]] ol iu ajn el la aliaj, kaj en [[Iovao]] atinginte la duan rangon (post [[Ted Cruz]]). Lian kandidatecon subtenas interalie du respublikanaj ŝtatestroj, nome [[Chris Christie]] (Nov-Ĵerzejo) kaj [[Paul LePage]] (Majno) kaj du respublikanaj kongresanoj [[Chris Collins]] (Nov-Jorkio) kaj [[Duncan D. Hunter]] (Kalifornio),<ref>[[:en:Donald_Trump#cite_note-269|Gubernatorial endorsements]]</ref>, kaj la eks-ŝtatestrino de [[Alasko]] (kaj en 2008 vicprezidenta kandidato) [[Sarah Palin]].<ref>[http://www.nytimes.com/2016/01/20/us/politics/donald-trump-sarah-palin.html?_r=0 "Sarah Palin Endorses Donald Trump, Rallying Conservatives"]. ''The New York Times''. 19an de Januaro, 2016.</ref>
⚫
En la Prezidentaj Balotoj la 8-an de novembro 2016 li venkis per rezulto je 290 kontraŭ 217 elektist-voĉoj la kontraŭ-kandidaton de la [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]], [[Hillary Clinton]]<ref name="spiegel.de"/>.

⚫
La decidan voĉdonadon por nova [[Prezidento de Usono]] faris la pli ol 500 prezident-elektistoj la 19-an de decembro [[2016]].
⚫
Trump ricevis multe da tutmonda atento pro siaj komentoj pri sendokumentaj enmigrintoj en Usono, pro sia promeso perforte igi [[Meksiko]]n porpagi muron inter la du landoj, kaj pro sia promeso bari islamanojn de la rajto enveni la landon. Diversaj aŭtoroj rimarkis, ke li profitas homojn kun [[dekstra aŭtoritatemo|dekstraj aŭtoritatemaj personecoj]] en sia prezidenta klopodo de 2016.<ref>{{citaĵo el la reto |persona nomo=Amanda|familia nomo=Taub |url=http://www.vox.com/2016/3/1/11127424/trump-authoritarianism |titolo=The rise of American authoritarianism |dato=March 1, 2016 |retejo=[[Vox.com]] |eldonejo=[[Vox Media]] |alirdato=September 22, 2016}}</ref><ref>{{citaĵo el la reto |url=http://thefederalist.com/2016/02/29/5-reasons-every-american-should-oppose-donald-trump/ |titolo=5 Reasons Every American Should Oppose Donald Trump |aŭtoro=[[Paul David Miller]] |dato=February 29, 2016 |retejo=thefederalist.com |eldonejo=[[The Federalist (website)]] |alirdato=September 22, 2016}}</ref>
⚫
En la Prezidentaj Balotoj la 8-an de novembro 2016 li venkis per rezulto 290 ĝis 217 elektist-voĉoj kun la kontraŭ-kandidato de [[Demokrata Partio (Usono)|Demokrata Partio]] [[Hillary Clinton]]<ref>http://www.spiegel.de/politik/ausland/donald-trump-gewinnt-die-us-wahl-2016-a-1120397.html</ref>.
⚫
La decidan voĉdonadon por nova [[Prezidento de Usono]] faris la pli o 500 prezident-elektistoj la 19-an de decembro [[2016]].


== Kabineto de Donald Trump ==
== Kabineto de Donald Trump ==
Vic-Prezidento de [[Usono]] estas [[Mike Pence]], Rex Tillerson (la eks-prezidanto de la konzerno ExxonMobil) unue estis [[Usona Sekretario de Ŝtato]] (la 13an de marto 2018 Donald Trump proponis Mike Pompeo kiel lian posteulon), generalo [[James N. Mattis]] la defend-ministro, la labor-ministro estas [[Andrew Puzder]], la ĉefo de la Agentejo de Medi-protektado estas [[Scott Pruitt]], [[Rick Perry]] estas la Ministro pri Energetiko kaj la ĉefo de la Departemento pri Urbanizado estas [[Ben Carson]], [[Steven Mnuchin]] la [[Usona Sekretario de la Trezorejo]] ka la usona politikistino ĉindevena [[Elaine Chao]], la ministrino pri transporto.
La vicprezidento de [[Usono]] estis [[Mike Pence]]. Rex Tillerson (la eks-prezidanto de la konzerno ExxonMobil) unue estis [[Usona Sekretario de Ŝtato]] (la 13an de marto 2018 Donald Trump proponis Mike Pompeo kiel lian posteulon), generalo [[James N. Mattis]] la defend-ministro, la labor-ministro estis [[Andrew Puzder]], la ĉefo de la Agentejo de Medi-protektado estis [[Scott Pruitt]], [[Rick Perry]] estis la Ministro pri Energetiko kaj la ĉefo de la Departemento pri Urbanizado estis [[Ben Carson]], [[Steven Mnuchin]] la [[Usona Sekretario de la Trezorejo]] kaj la usona politikistino ĉindevena [[Elaine Chao]], la ministrino pri transporto.
Ĝenerala Prokuroro estis nomumita la senatano de la Ŝtato [[Alabamo]] [[Jeff Sessions]]. En la administrado de Donald Trump estos ankaŭ multaj militoficiroj, i.a. [[Stephen Bannon]] (la ĉefa konsultanto de la [[Prezidento de Usono]]), emerita generalo [[Joseph Keith Kellogg]] (la alia konsultanto de la [[Prezidento de Usono]] pri la nacia sekureco) kaj '''Mike Pompeo''' (nomumita por la ĉefo de [[Centra Informokapta Agenejo]] / [[CIA]]; la 13an de marto Prezidento Donald Trump nomumis lin por la posteno de [[Usona Sekretario de Ŝtato]]). Nova ambasadorino de [[Usono]] ĉe [[UN]] estas [[Nikki Haley]].
Ĝenerala Prokuroro estis nomumita la senatano de la Ŝtato [[Alabamo]] [[Jeff Sessions]]. En la administrado de Donald Trump estos ankaŭ multaj militoficiroj, i.a. [[Stephen Bannon]] (la ĉefa konsultanto de la [[Prezidento de Usono]]), emerita generalo [[Joseph Keith Kellogg]] (la alia konsultanto de la [[Prezidento de Usono]] pri la nacia sekureco) kaj Mike Pompeo (nomumita por la ĉefo de [[Centra Informokapta Agenejo]] / [[CIA]]; la 13an de marto Prezidento Donald Trump nomumis lin por la posteno de [[Usona Sekretario de Ŝtato]]). Nova ambasadorino de [[Usono]] ĉe [[UN]] estis [[Nikki Haley]].


Sufiĉe dum mallonga tempo li renkontiĝis kun [[Prezidento de Pollando]] [[Andrzej Duda]]. La usona politikisto dankis pro la apogvoĉoj de poloj loĝantaj en [[Usono]], kaj ambaŭ prezidentoj interŝanĝis la invitojn al siaj landoj.
Sufiĉe dum mallonga tempo li renkontiĝis kun [[Prezidento de Pollando]] [[Andrzej Duda]]. La usona politikisto dankis pro la apogvoĉoj de poloj loĝantaj en [[Usono]], kaj ambaŭ prezidentoj interŝanĝis la invitojn al siaj landoj.


La {{daton|24|9|2019}} la prezidantino de la [[Usona Domo de Reprezentantoj|malsupra ĉambro]] de la [[Usona Kongreso]] [[Nancy Pelosi]] anoncis [[:n:Enketo pri la eksigo de Trump|elpostenigan enketon]] pri la konduto de la usona prezidanto Donald Trump.
La {{daton|24|9|2019}} la prezidantino de la [[Usona Domo de Reprezentantoj|malsupra ĉambro]] de la [[Usona Kongreso]] [[Nancy Pelosi]] anoncis [[:n:Enketo pri la eksigo de Trump|elpostenigan enketon]] pri la konduto de la usona prezidanto Donald Trump. Tion kauzis lia konversacio kun la ukraina prezidanto [[Volodimir Zelenskij]], okazinta la {{daton|25|7|2019}}, post la parlamenta baloto en [[Ukrainio]], dum kiu venkis la partio de Volodimir Zelenskij. Ĝi estis [[:n:Stenografiaĵo de konversacio inter Donald Trump kaj Volodimir Zelenskij estas publikigita|malsekretigita kaj publikigita]] la {{daton|26|9}}.

La {{daton|31|10}} la malsupera ĉambro de la usona parlamento, la Domo de Reprezentantoj, voĉdonis por [[:n:Enketo pri la eksigo de Trump oficiale malfermiĝis|permesi publikan enketon]] pri la eksigo de Donald Trump. Tamen la {{daton|5|2|2020}} li estis [[:n:Donald Trump estis senkulpigita de la usona parlamento|senkulpigita pri ĉiuj akuzoj]]. Oni taksis lin senkulpa pri la unua akuzo de trouzo de lia potenco je 52 voĉdonoj kontraŭ 48, kaj pri dua akuzo de obstrukco al la Kongreso, 53 kontraŭ 47.

==Postregado==
Donald Trump malakceptis sian malvenkon en la balotado por prezidento, kiu enpostenigis [[Joe Biden]]. Sekve li estis kuraĝiginta atakon al la Kapitolo.

Donald Trump estis pafita en la dekstra orelo la 13-an de julio 2024, dum kampanjkunveno por lia reelekto proksime de [[Butler (Pensilvanio)|Butler]], [[Pensilvanio]].<ref>{{Cite web|first=Edward|last=Helmore|title=Trump rally shooting live: FBI names 'subject involved' in assassination attempt|url=https://www.theguardian.com/us-news/live/2024/jul/13/trump-rally-gun-shots-pennsylvania-latest-updates|work=[[The Guardian]]|date=14a de julio 2024|access-date=13, 2024|archive-date=14a de julio 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240714015033/https://www.theguardian.com/us-news/live/2024/jul/13/trump-rally-gun-shots-pennsylvania-latest-updates|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|first1=Jeremy|last1=Herb|first2=Jeff|last2=Zeleny|first3=Holmes|last3=Lybrand|first4=Evan|last4=Perez|title=Trump injured in shooting at Pennsylvania rally|url=https://www.cnn.com/2024/07/13/politics/trump-injured-pennsylvania-rally/index.html|work=[[CNN]]|date=14 julio 2024|access-date=14a de julio 2024|archive-date=14 julio 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240714001239/https://www.cnn.com/2024/07/13/politics/trump-injured-pennsylvania-rally/index.html|url-status=live}}</ref><!-- Uzu nur la frazon "proksime de Butler, Pensilvanio", por eviti redaktomiliton pri ĉu mencii Connoquenessing Township kaj Meridian, la du urbojn inter kiuj la mitingo estis -->


== Politika ideologio ==
== Politika ideologio ==
Linio 78: Linio 74:
==Familia vivo==
==Familia vivo==


La unua edzino [[Ivana Trump]] (naskita kiel '''Ivana Marie Zelníčková''' la {{daton|20|februaro|1949}}) estas ĉeĥe naskita uson-enmigrinta [[manekeno]] kaj verkisto. Ŝi estas konata ĉefe kiel la unua edzino (1977–1992) de sia dua edzo, [[Donald Trump]] kaj la patrino de tri el liaj kvin idoj (Donald Trump la juna, Ivanka Trump, kaj Eric Trump). Ŝia unua edzo estis Alfred Winklmayr (1971–1973 aŭ 1976), kaj post Trump (kies familian nomon ŝi plu tenas) sekvis Riccardo Mazzucchelli (1995–1997) kaj Rossano Rubicondi (2008–2009).
La unua edzino [[Ivana Trump]] (naskita kiel '''Ivana Marie Zelníčková''' la {{daton|20|februaro|1949}}) estas ĉeĥe naskita uson-enmigrinta [[manekeno]] kaj verkisto. Ŝi estas konata ĉefe kiel la unua edzino (1977–1992) de sia dua edzo, Donald Trump kaj la patrino de tri el liaj kvin idoj (Donald Trump la juna, Ivanka Trump, kaj Eric Trump). Ŝia unua edzo estis Alfred Winklmayr (1971–1973 aŭ 1976), kaj post Trump (kies familian nomon ŝi plu tenas) sekvis Riccardo Mazzucchelli (1995–1997) kaj Rossano Rubicondi (2008–2009).


Ŝi naskiĝis en la [[Moravio|moravia]] urbo [[Zlín]]. Ŝi ricevis universitatan gradon ([[Magistro|magistran]]) pri [[Korpa trejnado]] de la praga [[Universitato de Karolo]]. Ŝi forlasis [[Ĉeĥoslovakio]]n kaj transloĝiĝis al [[Montrealo]], kaj poste migris al [[Novjorko]] por reklami la [[Somera Olimpiko 1976|montrealan Olimpikon]]. Tie ŝi ekkonis kaj edzigis s-ron Trump.
Ŝi naskiĝis en la [[Moravio|moravia]] urbo [[Zlín]]. Ŝi ricevis universitatan gradon ([[Magistro|magistran]]) pri [[Korpa trejnado]] de la praga [[Universitato de Karolo]]. Ŝi forlasis [[Ĉeĥoslovakio]]n kaj transloĝiĝis al [[Montrealo]], kaj poste migris al [[Novjorko]] por reklami la [[Somera Olimpiko 1976|montrealan Olimpikon]]. Tie ŝi ekkonis kaj edzigis s-ron Trump.
[[Ivana Trump]] estas konata ĉefe kiel la unua edzino (1977–1992) de sia dua edzo, Donald Trump kaj la patrino de tri el liaj kvin idoj (Donald la juna, Ivanka, kaj Eric).
[[Ivana Trump]] estas konata ĉefe kiel la unua edzino (1977–1992) de sia dua edzo, Donald Trump kaj la patrino de tri el liaj kvin idoj (Donald la juna, Ivanka, kaj Eric).


[[Marla Maples]] estas usona aktorino kaj de 1993 ĝis 1999 ŝi estis la (dua sinsekva) edzino de Donald Trump; en 1993 antaŭ ol ili geedziĝis, ŝi naskis lian duan filinon (kvaran infanon) Tiffany.
[[Marla Maples]] estas usona aktorino kaj de 1993 ĝis 1999 ŝi estis la (dua sinsekva) edzino de Donald Trump; en 1993 antaŭ ol ili geedziĝis, ŝi naskis lian duan filinon (kvaran infanon) Tiffany.


[[Melania Trump]] (nasknomo: Melania Knavs aŭ Melania Knauss, ŝi naskiĝis la 26an de aprilo 1970 en [[Sevnica]], [[Slovenio]] (tiam en [[Jugoslavio]], kaj ŝi parolas [[Poligloto|kvin lingvojn]] flue (slovenan, serban, germanan, francan, anglan) estas juvelartistino kaj [[Manekeno (modelo)|eks-manekeno]] kaj (ekde 2005) la tria edzino de Donald Trump kaj la patrino de lia kvina infano, Barron. Post manekena kariero en [[Parizo]] kaj [[Milano]], ŝi transloĝiĝis al [[Usono]], kaj en 2006 civitaniĝis. De la 20-a de januaro 2017 ŝi estas la [[Unua Damo de Usono]].
[[Melania Trump]] (nasknomo: Melania Knavs aŭ Melania Knauss, ŝi naskiĝis la 26an de aprilo 1970 en [[Sevnica]], [[Slovenio]] (tiam en [[Jugoslavio]], kaj ŝi parolas [[Poligloto|kvin lingvojn]] flue (slovenan, serban, germanan, francan, anglan) estas juvelartistino kaj [[Manekeno (modelo)|eks-manekeno]] kaj (ekde 2005) la tria edzino de Donald Trump kaj la patrino de lia kvina infano, Barron. Post manekena kariero en [[Parizo]] kaj [[Milano]], ŝi transloĝiĝis al [[Usono]], kaj en 2006 civitaniĝis. De la {{dato|20|januaro|2017}} ĝis la {{dato|20|januaro|2021}} ŝi estis la [[Unua Damo de Usono]].


<gallery>
<gallery>
Linio 101: Linio 97:


== Gravaj politikaj atingoj ==
== Gravaj politikaj atingoj ==
[[Dosiero:Kim and Trump shaking hands at the red carpet during the DPRK–USA Singapore Summit.jpg|eta|maldekstra|[[Prezidento de Usono]] [[Donald Trump]] kaj [[Kim Ĝong-un]] Ŝtatestro de Norda Koreio, Ĉefkomandanto de la Koreia Popola Armeo, kaj Ĝenerala Sekretario de la Laborista Partio de Koreio dum la renkontiĝo en [[Singapuro]], la 12an de junio 2018]]
[[Dosiero:Kim and Trump shaking hands at the red carpet during the DPRK–USA Singapore Summit.jpg|eta|maldekstra|[[Prezidento de Usono]] Donald Trump kaj [[Kim Ĝong-un]] Ŝtatestro de Norda Koreio, Ĉefkomandanto de la Koreia Popola Armeo, kaj Ĝenerala Sekretario de la Laborista Partio de Koreio dum la renkontiĝo en [[Singapuro]], la 12an de junio 2018]]
[[Dosiero:Bilateral meeting with respective delegations during the DPRK–USA Singapore Summit (2).png|thumb|dekstra|La renkontiĝo de la delegacioj de [[Usono]] kun [[Donald Trump]] kaj de [[Nord-Koreio]] kun [[Kim Ĝong-un]]]]
[[Dosiero:Bilateral meeting with respective delegations during the DPRK–USA Singapore Summit (2).png|eta|dekstra|La renkontiĝo de la delegacioj de [[Usono]] kun Donald Trump kaj de [[Nord-Koreio]] kun [[Kim Ĝong-un]]]]
[[Dosiero:Trump and Kim shaking hands in the summit room.jpg|thumb|maldekstra|[[Kim Ĝong-un]] kaj [[Donald Trump]] dum la inter kvar-okula renkontiĝo (sen atestantoj)]]
[[Dosiero:Trump and Kim shaking hands in the summit room.jpg|eta|maldekstra|[[Kim Ĝong-un]] kaj Donald Trump dum la inter kvar-okula renkontiĝo (sen atestantoj)]]
[[Dosiero:President Donald J. Trump Leads a Bilateral Meeting with President Andrzej Duda, July 6, 2017.jpg|thumb|Donald Trump kaj [[Prezidento de Pollando]] [[Andrzej Duda]] kun siaj delegacioj en la Reĝa Kastelo en [[Varsovio]], la 6an de julio 2017]]
[[Dosiero:President Donald J. Trump Leads a Bilateral Meeting with President Andrzej Duda, July 6, 2017.jpg|eta|Donald Trump kaj [[Prezidento de Pollando]] [[Andrzej Duda]] kun siaj delegacioj en la Reĝa Kastelo en [[Varsovio]], la 6an de julio 2017]]


La 12an de junio 2018 en [[Singapuro]] li renkontiĝis kun [[Kim Ĝong-un]] (Ŝtatestro de Norda Koreio, Ĉefkomandanto de la Koreia Popola Armeo, kaj Ĝenerala Sekretario de la Laborista Partio de Koreio), rezulte oni subskribis la enirpermesan interkonsenton kaj anoncis la sekvontan renkontiĝon, i.a. la viziton de [[Kim Ĝong-un]] en la [[Blanka Domo (Vaŝingtono)]] ([[Usono]]).
La 12an de junio 2018 en [[Singapuro]] li renkontiĝis kun [[Kim Ĝong-un]] (Ŝtatestro de Norda Koreio, Ĉefkomandanto de la Koreia Popola Armeo, kaj Ĝenerala Sekretario de la Laborista Partio de Koreio), rezulte oni subskribis la enirpermesan interkonsenton kaj anoncis la sekvontan renkontiĝon, i.a. la viziton de [[Kim Ĝong-un]] en la [[Blanka Domo (Vaŝingtono)]] ([[Usono]]).

== Ekstera politiko ==
=== Kubo ===
Estis likviditaj ĉiuj atingoj en interŝtataj rilatoj faritaj de la antaŭa prezidanto [[Barack Obama]]. Estas malpermesitaj [[:n:Donald Trump starigis novajn sankciojn kontraŭ Kubo|importado de rumo kaj cigaroj]], kaj restado de la usonanoj en 433 hoteloj, posedataj de la kuba ŝtato. Estas malpermesitaj ankaŭ la tiel nomataj "edukaj vojaĝoj homo-al-homo", ebligintaj al usonanoj veni al Kubo ekster turisma grupo kaj konatiĝi kun la lando memstare. La usonanoj ne plu rajtas veni al Kubo ankaŭ por partopreni en profesiaj renkontiĝoj, sportaj kaj artaj eventoj kaj konferencoj. Por vojaĝi al la lando ili devas ĉiufoje peti specialan licencon. Usona hotelreto [[Marriott International]] estis ordonita ĉesigi operaciojn en Kubo. Posedata de ĝi kompanio Starwood Hotels estis la unua usona hotela firmao, kiu komencis agadon en la insulo post la Kuba revolucio en 1959.

Laŭdire ĉio ĉi estas farita por igi la kuban reĝimon fari demokratiajn reformojn kaj helpi al la ordinaraj kubanoj. Tamen politologoj konsideras tion provo atingi aliajn celojn: igi Kubon rezigni je subteno de la reĝimo de [[Nicolás Maduro]] en [[Venezuelo]] kaj ricevi voĉojn de kubaj enmigrintoj, opoziciaj al la nuna kuba registaro.

=== Siria enlanda milito ===
Donald Trump daŭrigis politikon direktitan kontraŭ la reĝimo de la [[Sirio|siria]] prezidanto [[Baŝar al-Asad]] kaj subtenis opoziciajn grupojn, sed klopodis laŭeble limigi partoprenon de la [[Armitaj Fortoj de Usono|usona armeo]] en la [[Siria enlanda milito|milito]]. Li plu promesis subteon ankaŭ al la siriaj [[kurdoj]], kiuj estis aliancanoj de Usono en la lukto kontraŭ la [[Islama Ŝtato]] kaj grave kontribuis al liberigo de la nord-orienta regiono [[Roĵavo]]. Tamen komence de [[oktobro 2019]] la prezidanto subite anoncis [[:n:Turkio atakis kurdojn en Sirio post foriro de la usonaj trupoj|tujan fortiriĝon]] de la usonaj trupoj el Sirio, kio ebligis al la [[Turkio|turka]] armeo komencis operacon kontraŭ la siriaj kurdoj en Roĵavo. Tiu decido elvokis grandan indignon ne nur ĉe la kurdoj, kiuj deklaris ke Usono denove fiuzis kaj perfidis ilin, sed ankaŭ ĉe ambaŭ usonaj partioj, reprezentitaj en la Usona Kongreso. Sian decidon li klarigis per deziro revenigi hejmen la usonajn soldatojn kaj ne plu partopreni lokajn konfliktojn, kiuj ne koncernas la usonajn interesojn. Tamen la sekvan tagon li sendis almenaŭ 3 mil soldatojn al [[Sauda Arabio]], kondukante al akuzoj pri pluaj malkohereco kaj malhonestaj pravigoj.<ref>[https://www.nytimes.com/2019/10/11/world/middleeast/trump-saudi-arabia-iran-troops.html Trump Orders Troops and Weapons to Saudi Arabia in Message of Deterrence to Iran]</ref>

La {{daton|15|9|2020}} li rakontis ke en 2017 oni [[:n:eo:Donald Trump agnoskis ke li planis murdi prezidanton de Sirio|proponis al li murdi]] [[Baŝar al-Asad]], sed li rezignis je la plano pro opono de la tiama [[Usona Sekretario de Defendo]] [[Jim Mattis]]. Li aldonis diris ke ne bedaŭras ke li ne ordonis mortigi sian sirian kolegon kaj ke li povus fari tion iam ajn se li dezirus. En 2018 Trump publike neis tion.


== Psika sano ==
== Psika sano ==
Linio 115: Linio 122:
Laŭ la psikiatristo Bandy Lee kaj la ĵurnalisto Chauncey Devega, Trump gvidas "politikan sekton," kiu montras [[grupa narcisismo|grupan narcisismon]]. Laŭ Lee, "sistemo, kiel despotismo, tiranio aŭ faŝismo ne vere estas politika ideologio tiom kiom grupa stato malbonsana, kiu fine kondukas al damaĝo al la grupo."<ref>[https://www.salon.com/2018/09/21/psychiatrist-bandy-lee-trump-is-getting-worse-i-suspect-he-is-unable-to-tolerate-reality/ Psychiatrist Bandy Lee: Trump is getting worse; “I suspect he is unable to tolerate reality”]</ref>
Laŭ la psikiatristo Bandy Lee kaj la ĵurnalisto Chauncey Devega, Trump gvidas "politikan sekton," kiu montras [[grupa narcisismo|grupan narcisismon]]. Laŭ Lee, "sistemo, kiel despotismo, tiranio aŭ faŝismo ne vere estas politika ideologio tiom kiom grupa stato malbonsana, kiu fine kondukas al damaĝo al la grupo."<ref>[https://www.salon.com/2018/09/21/psychiatrist-bandy-lee-trump-is-getting-worse-i-suspect-he-is-unable-to-tolerate-reality/ Psychiatrist Bandy Lee: Trump is getting worse; “I suspect he is unable to tolerate reality”]</ref>


==La artikoloj en Esperanto pri Donald Trump==
==Esperantlingvaj artikoloj==
[[Dosiero:Las-Vegas-Trump-Hotel-8480.jpg|alt=A tall rectangular-shaped tower in Las Vegas with exterior windows shimmering with 24-karat gold. It is a sunny day and the building is higher than many of the surrounding buildings, which are also towers. There are mountains in the background. This tower is called the Trump Hotel Las Vegas.|eta|La turo en la rektangula formo de la '''Trump-Internacia Hotelo''' en [[Lasvegaso]] kun la fenestrovitroj kovritaj per 24-karata oro]]
[[Dosiero:Las-Vegas-Trump-Hotel-8480.jpg|alt=A tall rectangular-shaped tower in Las Vegas with exterior windows shimmering with 24-karat gold. It is a sunny day and the building is higher than many of the surrounding buildings, which are also towers. There are mountains in the background. This tower is called the Trump Hotel Las Vegas.|eta|La turo en la rektangula formo de la '''Trump-Internacia Hotelo''' en [[Lasvegaso]] kun la fenestrovitroj kovritaj per 24-karata oro]]
La mondordo laŭ Donald Trump
La mondordo laŭ Donald Trump
Linio 141: Linio 148:
Obama ne volis bruligi al si la fingrojn pri [[Sirio]], lasis federacian kancelierinon [[Angela Merkel]] eltiri la maronojn el la fajro en [[Ukrainio]], kaj sidiĝis en la malantaŭa benko dum la kampanjo pri [[Libio]]. Trump surtabligas burleskan varianton de Usona limigo de elspezoj, kaj atingos por tio ĉe voĉdonantoj eble pli da atento ol la ekspertoj en [[Vaŝingtono]] ŝatus.
Obama ne volis bruligi al si la fingrojn pri [[Sirio]], lasis federacian kancelierinon [[Angela Merkel]] eltiri la maronojn el la fajro en [[Ukrainio]], kaj sidiĝis en la malantaŭa benko dum la kampanjo pri [[Libio]]. Trump surtabligas burleskan varianton de Usona limigo de elspezoj, kaj atingos por tio ĉe voĉdonantoj eble pli da atento ol la ekspertoj en [[Vaŝingtono]] ŝatus.


Eŭropaj aliancanoj povas elvoki ‘Kia honto!’ kaj esti certaj ke [[Hillary Clinton]], tradicia eksterland-politika falko, iĝos la sekva prezidento. Sed eĉ ŝia engaĝiteco estos moderigata de la humoro kiu regas en la lando, kaj de la forŝoviĝantaj strategiaj prioritatoj en Usono. Nekonsiderante kiu sekvos post Obama, la Eŭropanoj en tiu ĉi necerta epoko, kun ĉiuj siaj problemoj kaj ĉiu sia memdubo, devos ja plie mem lerni pensi – kaj agi (<ref>http://www.artikoltraduk.nl/article/96/</ref>, <ref>https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10210152216814373&set=a.1747000907301.2097362.1007150473&type=3&theater</ref>, <ref>https://www.facebook.com/groups/808232839291055/permalink/1206372136143788/</ref>).
Eŭropaj aliancanoj povas elvoki ‘Kia honto!’ kaj esti certaj ke [[Hillary Clinton]], tradicia eksterland-politika falko, iĝos la sekva prezidento. Sed eĉ ŝia engaĝiteco estos moderigata de la humoro kiu regas en la lando, kaj de la forŝoviĝantaj strategiaj prioritatoj en Usono. Nekonsiderante kiu sekvos post Obama, la Eŭropanoj en tiu ĉi necerta epoko, kun ĉiuj siaj problemoj kaj ĉiu sia memdubo, devos ja plie mem lerni pensi – kaj agi (<ref>http://www.artikoltraduk.nl/article/96/</ref>,<ref>https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10210152216814373&set=a.1747000907301.2097362.1007150473&type=3&theater</ref>,<ref>https://www.facebook.com/groups/808232839291055/permalink/1206372136143788/</ref>).


==Partopreno en filmoj==
==Donald Trump film-stelulo==
[[Dosiero:Donald Trump star Hollywood Walk of Fame.JPG|eta|dekstra|La stelo de Donald Trump sur la [[Trotuaro de famo en Holivudo]], ([[Los-Anĝeleso (Kalifornio)|Los-Anĝeleso]], [[Kalifornio]])]]
[[Dosiero:Donald Trump star Hollywood Walk of Fame.JPG|eta|dekstra|La stelo de Donald Trump sur la [[Trotuaro de famo en Holivudo]], ([[Los-Anĝeleso (Kalifornio)|Los-Anĝeleso]], [[Kalifornio]])]]
Iama stelulo en televida filmserio (lia stelo estas sur la [[Trotuaro de famo en Holivudo]] (vidu sube foton de tiu stelo).
Iama stelulo en televida filmserio (lia stelo estas sur la [[Trotuaro de famo en Holivudo]] (vidu sube foton de tiu stelo).
Li estis aktoro i.a. en usona televida serio [[Monk]], la filmo rikoltis multajn nomumojn kaj premiojn.
Li estis aktoro i.a. en usona televida serio [[Monk]], la filmo rikoltis multajn nomumojn kaj premiojn.


== Fontoj ==
== Fontoj ==


La artikolo estas bazitaj sur informoj en la i.a. angla Vikipedio: [[:en:Donald Trump|Donald Trump]] kaj [[:en:Donald Trump presidential campaign, 2016|Donald Trump presidential campaign, 2016]].
La artikolo estas bazitaj sur informoj en la angla Vikipedio: [[:en:Donald Trump|Donald Trump]] kaj [[:en:Donald Trump presidential campaign, 2016|Donald Trump presidential campaign, 2016]].


== Plia legaĵo ==
== Plia legaĵo ==
* Klare, Michael. [http://eo.mondediplo.com/article2441.html La mondo laŭ Donald Trump]. 'Le Monde Diplomatique', januaro 2017
* Klare, Michael. [http://eo.mondediplo.com/article2441.html La mondo laŭ Donald Trump]. 'Le Monde Diplomatique', januaro 2017
<!-- ne plu trovebla artikolo

* "Trump kaj Putin konstruas templon de la Judoj" (<ref>http://www.apg29.nu/index.php?artid=26970&hl=eo</ref>)
* "Trump kaj Putin konstruas templon de la Judoj" (<ref>http://www.apg29.nu/index.php?artid=26970&hl=eo</ref>)
-->
* [[Atako kontraŭ la Kapitolo de Usono]]


== Galerio ==
== Galerio ==
<gallery>
<gallery>
Dosiero:Donald Trump and Mike Pence wreath laying ceremony 01-19-17.jpg|La 45-a [[Prezidento de Usono]] Donald Trump kaj [[Prezidento de Usono|Vic-Prezidento de Usono]] [[Mike Pence]], [[Arlingtona nacia tombejo]], la 19-an de januaro 2017.
Dosiero:Donald Trump and Mike Pence wreath laying ceremony 01-19-17.jpg|La 45-a [[Prezidento de Usono]] Donald Trump kaj [[Prezidento de Usono|Vic-Prezidento de Usono]] [[Mike Pence]], [[Arlingtona nacia tombejo]], la 19-an de januaro 2017.
Dosiero:Mike Pence, Donald Trump, Bradley Becker wreath laying ceremony 01-19-17.jpg|La 45-a [[Prezidento de Usono]] [[Donald Trump]] kaj [[Prezidento de Usono|Vic-Prezidento de Usono]] [[Mike Pence]], [[Arlingtona nacia tombejo]], la 19-an de januaro 2017.
Dosiero:President-elect Donald J. Trump and Vice President-elect Mike Pence place a wreath at the Tomb of the Unknown Soldier in Arlington National Cemetery 170119-A-DR853-629.jpg|La 45-a [[Prezidento de Usono]] Donald Trump kaj [[Prezidento de Usono|Vic-Prezidento de Usono]] [[Mike Pence]], [[Arlingtona nacia tombejo]], la 19-an de januaro 2017.
Dosiero:Trump tower.jpg|La konglomeraĵ-kompanio de Donald Trump, la sidejo en [[Manhatano]] ([[Nov-Jorko]]).
Dosiero:Trump tower.jpg|La konglomeraĵ-kompanio de Donald Trump, la sidejo en [[Manhatano]] ([[Nov-Jorko]]).
Dosiero:Donald Trump NYMA.jpg|Donald Trump en uniformo de Milit-Akadamio en [[Novjorko]], 1964.
Dosiero:Donald Trump NYMA.jpg|Donald Trump en uniformo de Milit-Akadamio en [[Novjorko]], 1964.
Dosiero:Trump Meets Reagan.jpg|Donald Trump (dekstra) en la [[Blanka Domo]] kun [[Prezidento de Usono]] [[Ronald Reagan]] (1987).
Dosiero:Trump Meets Reagan.jpg|Donald Trump (dekstra) en la [[Blanka Domo]] kun [[Prezidento de Usono]] [[Ronald Reagan]] (1987).
Dosiero:Obama meeting with Trump 2 (cropped).jpg|La renkontiĝo en la [[Blanka Domo]] de la aktuala [[Prezidento de Usono]] [[Barack Obama]] kun lia sekvanto, la Prezidento-elektito Donald Trump, la {{dato|10|novembro|2016}}.
Dosiero:Obama meeting with Trump 2 (cropped).jpg|La renkontiĝo en la [[Blanka Domo]] de la aktuala [[Prezidento de Usono]] [[Barack Obama]] kun lia sekvanto, la Prezidento-elektito Donald Trump, la {{dato|10|novembro|2016}}.
Dosiero:Obama_meeting_with_Trump.jpg|La renkontiĝo en la Ovala Ĉambro de la [[Blanka Domo]] de la aktuala [[Prezidento de Usono]] [[Barack Obama]] kun lia sekvanto, la Prezidento-elektito Donald Trump, la {{dato|10|novembro|2016}}.
Dosiero:Obama_meeting_with_Trump.jpg|La renkontiĝo en la [[Ovala oficejo]] de la [[Blanka Domo]] de la aktuala [[Prezidento de Usono]] [[Barack Obama]] kun lia sekvanto, la Prezidento-elektito Donald Trump, la {{dato|10|novembro|2016}}.
Dosiero:Shinzō Abe and Donald Trump (1).jpg|La ĉefministro de [[Japanio]] [[Shinzo Abe]] kaj Donald Trump.
Dosiero:Shinzō Abe met with President-elect Donald Trump (1).jpg|La ĉefministro de [[Japanio]] [[Shinzo Abe]] kaj Donald Trump.
Dosiero:Sarah Palin speaks at a rally after endorsing Republican presidential candidate Donald Trump.jpg|[[Sarah Palin]] pri Donald Trump en la Ŝtata Universitato de [[Iovao]], 2016.
Dosiero:Sarah Palin speaks at a rally after endorsing Republican presidential candidate Donald Trump.jpg|[[Sarah Palin]] pri Donald Trump en la [[Ŝtata Universitato de Iovao]], 2016.
Dosiero:Donald Trump (29273256122) - Cropped.jpg|Donald Trump en 2016.
Dosiero:Donald Trump (29273256122) - Cropped.jpg|Donald Trump en 2016.
Dosiero:President Donald J. Trump Leads a Bilateral Meeting with President Andrzej Duda, July 6, 2017.jpg|thumb|Donald Trump kaj [[Andrzej Duda]] kaj ilia delegitaro dum la oficiala renkontiĝo en la Reĝa Kastelo en [[Varsovio]] kadre de la '''Trimara Iniciativo''' ([[Balta Maro]]+[[Nigra Maro]]+[[Adriatiko]]), la 6a de julio 2017
Dosiero:President Donald J. Trump Leads a Bilateral Meeting with President Andrzej Duda, July 6, 2017.jpg|Donald Trump kaj [[Andrzej Duda]] kaj ilia delegitaro dum la oficiala renkontiĝo en la Reĝa Kastelo en [[Varsovio]] kadre de la '''Trimara Iniciativo''' ([[Balta Maro]]+[[Nigra Maro]]+[[Adriatiko]]), la 6a de julio 2017
Dosiero:President Trump's Trip to Poland (34920988424).jpg|thumb|De maldekstro: [[Melania Trump]], Donald Trump, [[Andrzej Duda]] kun sia edzino [[Agata Kornhauser-Duda]] sur la Placo de Familio Krasiński en [[Varsovio]], dum la oficiala vizito en [[Pollando]] de la [[Prezidento de Usono]], julio 2017
Dosiero:President Trump's Trip to Poland (34920988424).jpg|De maldekstro: [[Melania Trump]], Donald Trump, [[Andrzej Duda]] kun sia edzino [[Agata Kornhauser-Duda]] sur la Placo de Familio Krasiński en [[Varsovio]], dum la oficiala vizito en [[Pollando]] de la [[Prezidento de Usono]], julio 2017
Dosiero:Trump International Hotel and Tower (Chicago) - DSC09402.JPG|La Internacia Hotelo de Trump en [[Ĉikago]].
Dosiero:Trump International Hotel and Tower (Chicago) - DSC09402.JPG|La Internacia Hotelo de Trump en [[Ĉikago]].
Dosiero:Panama_08_2013_Trump_Ocean_Tower_7085.JPG|La ''Trump Hotelo'' en [[Panamo]].
Dosiero:Panama_08_2013_Trump_Ocean_Tower_7085.JPG|La ''Trump Hotelo'' en [[Panamo]].
Dosiero:Trump and Rodman 2009.jpg|Donald Trump kun iama usona [[korbopilko]]-ludisto [[Dennis Rodman]].
Dosiero:Trump and Rodman 2009.jpg|Donald Trump kun iama usona [[korbopilko]]-ludisto [[Dennis Rodman]].
</gallery>
</gallery>

⚫
== Referencoj ==
⚫
{{referencoj|2}}


== Eksteraj ligiloj ==
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 204: Linio 216:
| citaĵo =
| citaĵo =
}}
}}

⚫
== Referencoj ==
⚫
{{referencoj|2}}


{{projektoj|q=Donald Trump|n=Kategorio:Donald Trump}}
{{projektoj|q=Donald Trump|n=Kategorio:Donald Trump}}
Linio 215: Linio 224:
{{sinsekvo
{{sinsekvo
|titolo= 45-a [[Listo de prezidantoj de Usono|Prezidento de Usono]]
|titolo= 45-a [[Listo de prezidantoj de Usono|Prezidento de Usono]]
|dosiero=Flago-de-Usono.svg
|dosiero= Flago-de-Usono.svg
|periodo=2017-nuna
|periodo= 2017-2021
|antaŭ=[[Barack Obama]]
|antaŭ= [[Barack Obama]]
|post=Titulo
|post= [[Joe Biden]]
}}
}}


Linio 225: Linio 234:
[[Kategorio:Usonaj politikistoj]]
[[Kategorio:Usonaj politikistoj]]
[[Kategorio:Usonaj aktoroj]]
[[Kategorio:Usonaj aktoroj]]
[[Kategorio:Usonaj miliarduloj‎]]
[[Kategorio:Usonaj miliarduloj]]
[[Kategorio:Usonaj verkistoj]]
[[Kategorio:Usonaj verkistoj]]
[[Kategorio:Usonaj entreprenistoj]]
[[Kategorio:Usonaj entreprenistoj]]
[[Kategorio:Skotaj usonanoj]]
[[Kategorio:Skotaj usonanoj]]
[[Kategorio:Prezidantoj de Usono]]
[[Kategorio:Prezidantoj de Usono]]
[[Kategorio:Nuntempaj ŝtatestroj]]
[[Kategorio:Naskiĝintoj la 14-an de junio]]
[[Kategorio:Usonaj konservativuloj]]
[[Kategorio:Usonaj investistoj]]
[[Kategorio:Personoj de la jaro laŭ magazino Time]]

Kiel registrite je 16:40, 15 jul. 2024

Donald Trump
Persona informo
Donald Trump
Naskonomo Donald John Trump
Naskiĝo la  14-an de junio 1946(nun 1946-06-14) (78‑jara)
en Novjorko, Novjorkio,  Usono
Religio presbiteriisto
Etno blankaj Usonanoj vd
Lingvoj angla vd
Loĝloko Mar-a-Lago • Trump Tower • Blanka Domo • Manhatano • Nov-Jorkio • Kvinzo • Palm Beach • Jamaica Estates vd
Ŝtataneco Usono Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Universitato de Fordham
Universitato de Pensilvanio
Partio Respublikano
Subskribo Donald Trump
Memorigilo Donald Trump
Familio
Dinastio family of Donald Trump vd
Patro Fred Trump (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Patrino Mary Anne MacLeod Trump (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Gefratoj Maryanne Trump Barry, Fred Trump Jr. (en) Traduki, Robert Trump kaj Elizabeth Trump Grau Redakti la valoron en Wikidata vd
Edz(in)o Melania Trump
Infanoj Donald Trump Jr. (mul) Traduki
 ( Ivana Trump)
Tiffany Trump
 ( Marla Maples)
Eric Trump (mul) Traduki
 ( Ivana Trump)
Ivanka Trump
 ( Ivana Trump)
Barron Trump (en) Traduki
 ( Melania Trump) Redakti la valoron en Wikidata vd
Parencoj John G. Trump (en) Traduki (patra onklo)
Elizabeth Christ (en) Traduki (patra avino)
Jared Kushner (bofilo)
Lara Trump (bofilino)
Vanessa Trump (bofilino)
Mary L. Trump (nevino)
John Whitney Walter (en) Traduki (unuaranga kuzo) Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Alia nomo John Barron • John Miller • The Donald • David Dennison vd
Okupo politikisto
Laborkampo Nemovebla posedaĵo, registaro, television production (en) Traduki, politiko kaj komerco Redakti la valoron en Wikidata vd
Aktiva en Nov-Jorko • Vaŝingtono vd
Verkado
Verkoj Trump: The Art of the Deal ❦
Crippled America ❦
The Apprentice vd
En TTT Oficiala retejo vd
45-a Prezidanto de Usono
Dum 20-a de januaro 2017 – 20-a de januaro 2021
Vicprezidento Mike Pence
Antaŭulo Barack Obama
Sekvanto Joe Biden
vd Fonto: Vikidatumoj
v • d • r
Donald J. Trump dum la ĵurado, la 20-an de januaro 2017, apude de li staras la Unua Damo de Usono Melania Trump
Donald J. Trump, la 45-a Prezidento de Usono kun la Unua Damo de Usono Melania Trump en la Balo de Libereco dum la Inaŭgura Tago

Donald John TRUMP ([Donald Ĝon Tramp], angle prononcita ˈdɒnəld_dʒɒn_trʌmp) (naskiĝis la 14-an de junio 1946 en Novjorko, Novjorkio, Usono) estis la 45-a Prezidento de Usono de 2017 ĝis 2021, grandskala posedanto de tero kaj konstruaĵoj, miliardulo, iama stelulo en televida filmserio (lia stelo estas sur la Trotuaro de famo en Holivudo, Los-Anĝeleso, Kalifornio). En la Prezidentaj Balotoj la 8-an de novembro 2016 li ricevis preskaŭ tri milionojn malpliajn da voĉdonoj ol sia oponanto de la Demokrata Partio Hillary Clinton, sed venkis per rezulto 306 kontraŭ 232 elektant-voĉoj.[1][2]

La decidan voĉdonadon por nova Prezidento de Usono faris la pli ol 500 prezident-elektantoj la 19-an de decembro 2016. Li estos la kvara usona prezidanto, kiu gajnis per la elektantaro sen gajni la plimulton da individuaj voĉdonoj. La diferenco (2 864 974 individuaj voĉdonantoj) estis la dua plej granda el la kvar fojoj, kiam tio okazis, kaj la plej granda post 1824.[2]

Li ekoficis kiel 45-a Prezidento de Usono, la 20-an de januaro 2017, kaj la ofico daŭris ĝis la 20-a de januaro 2021.

Deveno de avoj

emblemo de la Prezidenta Kampanjo 2016 de Donald Trump, kun la slogano "Igu Usonon denove grandan" (Make America Great Again)
Prezidento Donald Trump dum la subskribo de dekreto pri lia nova kabineto

Ĉiuj liaj avoj devenas de Eŭropo. Lia avo, Frederick Trump, naskiĝis en Germanio, en la Komunumo Kallstadt (tiam, en Reĝlando Bavario) en 1869. Li elmigris el Germanio en la jaro 1885, tiam sub la nomo Friedrich Trumpf[3], sed poste li komencis skribi la nomon en angligita formo, Trump; li ŝanĝis ankaŭ sian antaŭnomon al Frederick.

Lia patrino naskiĝis en Foraj Hebridoj en Skotlando kiel Mary Anne MacLeod.

Agado en politiko

Dum la jaroj 1964–1987 li estis ano de Demokrata Partio, de la jaro 1987 ĝis 1999 de la Respublikana Partio, poste en la Partio de Reformoj. En 2001, li revenis al Demokrata Partio, kaj en 2009 li denove aniĝis al la Respublikana Partio. Dum la jaroj 2011-2012 li estis senpartia, kaj poste li aniĝis al laRespublikana Partio[4], kies ano li ĝis nun estas.

En la jaro 2015, li estis en la Listo de miliarduloj en la loko 405, laŭ la revuo "Forbes". Lia havaĵo estas ĉirkaŭ 4 miliardoj da usonaj dolaroj[5].

Mapo kun la rezultoj de la Prezident-balotoj 2016

Prezidenta kampanjo, 2016

Trump anoncis sian kampanjon la 16-an de junio 2015, kune kun la kampanja devizo Make America Great Again ("igu Usonon denove granda").[6] Li estis en la komencaj fazoj de la elektoprocezo la plej sukcesa el la respublikanaj kandidatoj, gajninte pli da voĉoj en Nov-Hampŝiro, Sud-Karolino, kaj Nevado ol iu ajn el la aliaj, kaj en Iovao atinginte la duan rangon (post Ted Cruz). Lian kandidatecon subtenis interalie du respublikanaj ŝtatestroj, nome Chris Christie (Nov-Ĵerzejo) kaj Paul LePage (Majno) kaj du respublikanaj kongresanoj Chris Collins (Nov-Jorkio) kaj Duncan D. Hunter (Kalifornio),[7], kaj la eks-ŝtatestrino de Alasko (kaj en 2008 vicprezidenta kandidato) Sarah Palin.[8]

Trump ricevis multe da tutmonda atento pro siaj komentoj pri sendokumentaj enmigrintoj en Usono, pro sia promeso perforte igi Meksikon pagi muron inter la du landoj, kaj pro sia promeso bari islamanojn de la rajto enveni la landon. Diversaj aŭtoroj rimarkis, ke li profitis aŭtoritatemajn dekstrulojn en sia prezidenta klopodo de 2016.[9][10] En la Prezidentaj Balotoj la 8-an de novembro 2016 li venkis per rezulto je 290 kontraŭ 217 elektist-voĉoj la kontraŭ-kandidaton de la Demokrata Partio, Hillary Clinton[1]. La decidan voĉdonadon por nova Prezidento de Usono faris la pli ol 500 prezident-elektistoj la 19-an de decembro 2016.

Kabineto de Donald Trump

La vicprezidento de Usono estis Mike Pence. Rex Tillerson (la eks-prezidanto de la konzerno ExxonMobil) unue estis Usona Sekretario de Ŝtato (la 13an de marto 2018 Donald Trump proponis Mike Pompeo kiel lian posteulon), generalo James N. Mattis la defend-ministro, la labor-ministro estis Andrew Puzder, la ĉefo de la Agentejo de Medi-protektado estis Scott Pruitt, Rick Perry estis la Ministro pri Energetiko kaj la ĉefo de la Departemento pri Urbanizado estis Ben Carson, Steven Mnuchin la Usona Sekretario de la Trezorejo kaj la usona politikistino ĉindevena Elaine Chao, la ministrino pri transporto. Ĝenerala Prokuroro estis nomumita la senatano de la Ŝtato Alabamo Jeff Sessions. En la administrado de Donald Trump estos ankaŭ multaj militoficiroj, i.a. Stephen Bannon (la ĉefa konsultanto de la Prezidento de Usono), emerita generalo Joseph Keith Kellogg (la alia konsultanto de la Prezidento de Usono pri la nacia sekureco) kaj Mike Pompeo (nomumita por la ĉefo de Centra Informokapta Agenejo / CIA; la 13an de marto Prezidento Donald Trump nomumis lin por la posteno de Usona Sekretario de Ŝtato). Nova ambasadorino de Usono ĉe UN estis Nikki Haley.

Sufiĉe dum mallonga tempo li renkontiĝis kun Prezidento de Pollando Andrzej Duda. La usona politikisto dankis pro la apogvoĉoj de poloj loĝantaj en Usono, kaj ambaŭ prezidentoj interŝanĝis la invitojn al siaj landoj.

La 24-an de septembro 2019 la prezidantino de la malsupra ĉambro de la Usona Kongreso Nancy Pelosi anoncis elpostenigan enketon pri la konduto de la usona prezidanto Donald Trump. Tion kauzis lia konversacio kun la ukraina prezidanto Volodimir Zelenskij, okazinta la 25-an de julio 2019, post la parlamenta baloto en Ukrainio, dum kiu venkis la partio de Volodimir Zelenskij. Ĝi estis malsekretigita kaj publikigita la 26-an de septembro.

La 31-an de oktobro la malsupera ĉambro de la usona parlamento, la Domo de Reprezentantoj, voĉdonis por permesi publikan enketon pri la eksigo de Donald Trump. Tamen la 5-an de februaro 2020 li estis senkulpigita pri ĉiuj akuzoj. Oni taksis lin senkulpa pri la unua akuzo de trouzo de lia potenco je 52 voĉdonoj kontraŭ 48, kaj pri dua akuzo de obstrukco al la Kongreso, 53 kontraŭ 47.

Postregado

Donald Trump malakceptis sian malvenkon en la balotado por prezidento, kiu enpostenigis Joe Biden. Sekve li estis kuraĝiginta atakon al la Kapitolo.

Donald Trump estis pafita en la dekstra orelo la 13-an de julio 2024, dum kampanjkunveno por lia reelekto proksime de Butler, Pensilvanio.[11][12]

Politika ideologio

Pluraj aŭtoroj identis la subtenantojn de Trump kun la movado "alternativa dekstro" (alt-right), kiu estas ligata al blanka naciismo.[13][14] Li estas ankaŭ identigita kun prakonservismo, ideologio aperinta (malgraŭ sia nomo) dum la finaj jaroj de la malvarma milito. Laŭ politika enketisto Bruce Wilson, "Trump antaŭenigas kernajn prakonservismajn politikojn, projektitaj en 'The Next Conservatism' — rekonstruado de infrastrukturo, protektismaj komercaj tarifoj, sekurigo de la landlimoj kaj ĉesigo de enmigrado, sendanĝerigo de indikitaj internaj malamikoj, kaj izolismo."[15]

Familia vivo

La unua edzino Ivana Trump (naskita kiel Ivana Marie Zelníčková la 20-an de februaro 1949) estas ĉeĥe naskita uson-enmigrinta manekeno kaj verkisto. Ŝi estas konata ĉefe kiel la unua edzino (1977–1992) de sia dua edzo, Donald Trump kaj la patrino de tri el liaj kvin idoj (Donald Trump la juna, Ivanka Trump, kaj Eric Trump). Ŝia unua edzo estis Alfred Winklmayr (1971–1973 aŭ 1976), kaj post Trump (kies familian nomon ŝi plu tenas) sekvis Riccardo Mazzucchelli (1995–1997) kaj Rossano Rubicondi (2008–2009).

Ŝi naskiĝis en la moravia urbo Zlín. Ŝi ricevis universitatan gradon (magistran) pri Korpa trejnado de la praga Universitato de Karolo. Ŝi forlasis Ĉeĥoslovakion kaj transloĝiĝis al Montrealo, kaj poste migris al Novjorko por reklami la montrealan Olimpikon. Tie ŝi ekkonis kaj edzigis s-ron Trump. Ivana Trump estas konata ĉefe kiel la unua edzino (1977–1992) de sia dua edzo, Donald Trump kaj la patrino de tri el liaj kvin idoj (Donald la juna, Ivanka, kaj Eric).

Marla Maples estas usona aktorino kaj de 1993 ĝis 1999 ŝi estis la (dua sinsekva) edzino de Donald Trump; en 1993 antaŭ ol ili geedziĝis, ŝi naskis lian duan filinon (kvaran infanon) Tiffany.

Melania Trump (nasknomo: Melania Knavs aŭ Melania Knauss, ŝi naskiĝis la 26an de aprilo 1970 en Sevnica, Slovenio (tiam en Jugoslavio, kaj ŝi parolas kvin lingvojn flue (slovenan, serban, germanan, francan, anglan) estas juvelartistino kaj eks-manekeno kaj (ekde 2005) la tria edzino de Donald Trump kaj la patrino de lia kvina infano, Barron. Post manekena kariero en Parizo kaj Milano, ŝi transloĝiĝis al Usono, kaj en 2006 civitaniĝis. De la 20-a de januaro 2017 ĝis la 20-a de januaro 2021 ŝi estis la Unua Damo de Usono.

  • Donald Trump kun familio.
    Donald Trump kun familio.
  • Ivana Trump, la unua edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2007.
    Ivana Trump, la unua edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2007.
  • Marla Maples, la dua edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2007.
    Marla Maples, la dua edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2007.
  • Melania Trump, la tria edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2006.
    Melania Trump, la tria edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2006.
  • Melania Trump, la tria edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2011.
    Melania Trump, la tria edzino de Donald Trump, foto el la jaro 2011.
  • Melania Trump, la Unua Damo de Usono (la tria edzino de Donald Trump).
    Melania Trump, la Unua Damo de Usono (la tria edzino de Donald Trump).
  • Ivanka Trump la unua filino de Donald Trump, Iowa, foto el la jaro 2016.
    Ivanka Trump la unua filino de Donald Trump, Iowa, foto el la jaro 2016.
  • Donald Trump la juna, la unua filo de Donald Trump.
    Donald Trump la juna, la unua filo de Donald Trump.
  • Eric Trump, la dua filo de Donald Trump.
    Eric Trump, la dua filo de Donald Trump.
  • Tiffany Trump, la dua filino de Donald Trump.
    Tiffany Trump, la dua filino de Donald Trump.

Gravaj politikaj atingoj

Prezidento de Usono Donald Trump kaj Kim Ĝong-un Ŝtatestro de Norda Koreio, Ĉefkomandanto de la Koreia Popola Armeo, kaj Ĝenerala Sekretario de la Laborista Partio de Koreio dum la renkontiĝo en Singapuro, la 12an de junio 2018
La renkontiĝo de la delegacioj de Usono kun Donald Trump kaj de Nord-Koreio kun Kim Ĝong-un
Kim Ĝong-un kaj Donald Trump dum la inter kvar-okula renkontiĝo (sen atestantoj)
Donald Trump kaj Prezidento de Pollando Andrzej Duda kun siaj delegacioj en la Reĝa Kastelo en Varsovio, la 6an de julio 2017

La 12an de junio 2018 en Singapuro li renkontiĝis kun Kim Ĝong-un (Ŝtatestro de Norda Koreio, Ĉefkomandanto de la Koreia Popola Armeo, kaj Ĝenerala Sekretario de la Laborista Partio de Koreio), rezulte oni subskribis la enirpermesan interkonsenton kaj anoncis la sekvontan renkontiĝon, i.a. la viziton de Kim Ĝong-un en la Blanka Domo (Vaŝingtono) (Usono).

Ekstera politiko

Kubo

Estis likviditaj ĉiuj atingoj en interŝtataj rilatoj faritaj de la antaŭa prezidanto Barack Obama. Estas malpermesitaj importado de rumo kaj cigaroj, kaj restado de la usonanoj en 433 hoteloj, posedataj de la kuba ŝtato. Estas malpermesitaj ankaŭ la tiel nomataj "edukaj vojaĝoj homo-al-homo", ebligintaj al usonanoj veni al Kubo ekster turisma grupo kaj konatiĝi kun la lando memstare. La usonanoj ne plu rajtas veni al Kubo ankaŭ por partopreni en profesiaj renkontiĝoj, sportaj kaj artaj eventoj kaj konferencoj. Por vojaĝi al la lando ili devas ĉiufoje peti specialan licencon. Usona hotelreto Marriott International estis ordonita ĉesigi operaciojn en Kubo. Posedata de ĝi kompanio Starwood Hotels estis la unua usona hotela firmao, kiu komencis agadon en la insulo post la Kuba revolucio en 1959.

Laŭdire ĉio ĉi estas farita por igi la kuban reĝimon fari demokratiajn reformojn kaj helpi al la ordinaraj kubanoj. Tamen politologoj konsideras tion provo atingi aliajn celojn: igi Kubon rezigni je subteno de la reĝimo de Nicolás Maduro en Venezuelo kaj ricevi voĉojn de kubaj enmigrintoj, opoziciaj al la nuna kuba registaro.

Siria enlanda milito

Donald Trump daŭrigis politikon direktitan kontraŭ la reĝimo de la siria prezidanto Baŝar al-Asad kaj subtenis opoziciajn grupojn, sed klopodis laŭeble limigi partoprenon de la usona armeo en la milito. Li plu promesis subteon ankaŭ al la siriaj kurdoj, kiuj estis aliancanoj de Usono en la lukto kontraŭ la Islama Ŝtato kaj grave kontribuis al liberigo de la nord-orienta regiono Roĵavo. Tamen komence de oktobro 2019 la prezidanto subite anoncis tujan fortiriĝon de la usonaj trupoj el Sirio, kio ebligis al la turka armeo komencis operacon kontraŭ la siriaj kurdoj en Roĵavo. Tiu decido elvokis grandan indignon ne nur ĉe la kurdoj, kiuj deklaris ke Usono denove fiuzis kaj perfidis ilin, sed ankaŭ ĉe ambaŭ usonaj partioj, reprezentitaj en la Usona Kongreso. Sian decidon li klarigis per deziro revenigi hejmen la usonajn soldatojn kaj ne plu partopreni lokajn konfliktojn, kiuj ne koncernas la usonajn interesojn. Tamen la sekvan tagon li sendis almenaŭ 3 mil soldatojn al Sauda Arabio, kondukante al akuzoj pri pluaj malkohereco kaj malhonestaj pravigoj.[16]

La 15-an de septembro 2020 li rakontis ke en 2017 oni proponis al li murdi Baŝar al-Asad, sed li rezignis je la plano pro opono de la tiama Usona Sekretario de Defendo Jim Mattis. Li aldonis diris ke ne bedaŭras ke li ne ordonis mortigi sian sirian kolegon kaj ke li povus fari tion iam ajn se li dezirus. En 2018 Trump publike neis tion.

Psika sano

Malkutime en Usono, kie memtrudita etika regulo nome la Regulo Goldwater antaŭmalhelpas, ke fakuloj pri psika sano opinius kontraŭ ŝtata funkciulo sen mem ekzameni lin, diversaj psikologoj kaj psikiatroj verkis publikajn leterojn esprimante zorgon kaj petojn senpostenigi Prezidenton Trump, pro pretendita psika malkapablo plenumi la postenon.[17][18] La emerita psikiatria profesoro Allen Frances tamen denuncas tiajn leterojn kaj petojn, dirante:

Citaĵo
„ 

La plimulto da diletantaj diagnozistoj misetikedis Prezidenton Trump per la diagnozo narcisisma personeca perturbo. Mi verkis la kriteriojn, kiuj difinas tiun perturbon, kaj Sinjoro Trump ne plenumas ilin. Li ja estas mondklasa narcisisto, sed tio ne igas lin psike malsana, ĉar li ne suferas la angoron kaj malkapablon postulitajn por diagnozi psikan malsanon.

Sinjoro Trump kaŭzas severan angoron anstataŭ sperti ĝin kaj oni riĉe rekompencis lin, ne punis lin, pro lia grandiozeco, memabsorbiĝo kaj manko de empatio. Estas stigmata insulto grupigi psikajn malsanulojn (kiuj estas grandparte bonkondutaj kaj bonintencaj) kun Sinjoro Trump (kiu estas nek unu, nek la alia).[19]

 ”
— Allen Frances, emerita psikiatria profesoro

Laŭ la psikiatristo Bandy Lee kaj la ĵurnalisto Chauncey Devega, Trump gvidas "politikan sekton," kiu montras grupan narcisismon. Laŭ Lee, "sistemo, kiel despotismo, tiranio aŭ faŝismo ne vere estas politika ideologio tiom kiom grupa stato malbonsana, kiu fine kondukas al damaĝo al la grupo."[20]

Esperantlingvaj artikoloj

A tall rectangular-shaped tower in Las Vegas with exterior windows shimmering with 24-karat gold. It is a sunny day and the building is higher than many of the surrounding buildings, which are also towers. There are mountains in the background. This tower is called the Trump Hotel Las Vegas.
La turo en la rektangula formo de la Trump-Internacia Hotelo en Lasvegaso kun la fenestrovitroj kovritaj per 24-karata oro

La mondordo laŭ Donald Trump - La retorika spektaklo en Usono estas por Eŭropo certe (la tioma) averta pafo. Volkskrant 29 aprilo 2016

Opinio-kolumno de Arnout Brouwers

'The Donald'[i] estis tutan semajnon laborinta pri ĝi, sin provizinta per du teleprompters[ii], kaj invitinta ĉiuspecajn figurojn el la gravularo en Vaŝingtono. Sed ĉi ĉio helpis malmulte: lia unua serioze celinta alparolo pri eksterlanda politiko estis, kiel nekohera, tuj flankenŝovita fare de kaj maldekstro kaj dekstro en Usono.

Trump ŝajnas esti tedata de la ‘imperia prezidenteco’ kiu en la Malvarma Milito estiĝis – kaj kiu por la Respublikana kaj ankaŭ por la Demokrata gravularo estas super ĉiu dubo: Usono kiel ordiganta potenco en la mondo, kiu aldone akceptas la free rider -konduto[iii] de tutmondaj aliancanoj, ĉar tiu ĉi ordiga rolo havigis al la lando ekscese multan influon pri la mondordo, kio kondukis Usonon al oraj montoj.

Por la Okcident-Eŭropaj aliancanoj, la alparolo estas multe timiga. Tiuj landoj por tro longe alkutimiĝis ilian sekurecon – inkluzive de la pensado pri ĝi, la financado, kaj 80 procentoj de la realigado – transdoni al Vaŝingtono, interŝanĝe de liverado de ofte simbolaj defendo-kotizoj kaj certa grado de politika lojaleco.

Kun aŭ sen Trump, la rolo de Usono ja vere ŝanĝas en la mondo

Tamen, Donald Trump ĉi-semajne diris malmultan novan. Eĉ pli miriga, ke Usono "ne devas serĉadi eksterlandajn monstrojn por detrui" estas preskaŭ 200 jarojn aĝa klasikaĵo de John Quincy Adams. Pli proksime ĉe nia tempo, ni aŭdas en Trump la eĥon de Pat Buchanan, ĵurnalisto kaj politikisto en la naŭdekaj jaroj kaj aŭtoro de la artikolo "America First – and Second, and Third ".

Plej granda diferenco: Trump estas ja populara. Malnovaj ideoj algluiĝas pli bone en tempo en kiu la lando laŭ multaj Usonanoj ĵus havas Grandan Depresion malantaŭ si, la pozicio de la meza klaso estas malfortigita, kaj la politika elito – maldekstra kaj ankaŭ dekstra – pluparolas kvazaŭ nenio okazis.

Kompreneble Trump ne havas siajn faktojn unu apud la alia, kaj ofte li parolas sensencaĵon – kiel kiam li emfazas ke la Usona nuklea arsenalo estu urĝe modernigata, procezo kiu jam delonge estas ekirigita. Aliflanke elreliĝas ankaŭ la kritikistoj, kiam ili metas Trump-on en la saman kaserolon kiel la nazi-simpatizanton Charles Lindbergh.

Eŭropanoj prefere orientiĝu pri la struktura tendenco kiu – ne atentante tiujn retorikajn batalojn – estas perceptebla ĉe ĉi tiuj elektoj: la ŝanĝanta Usona rolo en la mondo, kaj la pli granda distanco al Eŭropo kaj Eŭropa sekureco. La intelekta varianto estis prezentata de alia outsider kiu ne fidis al la komprenoj de la eksterland-politika gravularo (establo) en Vaŝingtono: Prezidento de Usono Barack Obama.

Obama ne volis bruligi al si la fingrojn pri Sirio, lasis federacian kancelierinon Angela Merkel eltiri la maronojn el la fajro en Ukrainio, kaj sidiĝis en la malantaŭa benko dum la kampanjo pri Libio. Trump surtabligas burleskan varianton de Usona limigo de elspezoj, kaj atingos por tio ĉe voĉdonantoj eble pli da atento ol la ekspertoj en Vaŝingtono ŝatus.

Eŭropaj aliancanoj povas elvoki ‘Kia honto!’ kaj esti certaj ke Hillary Clinton, tradicia eksterland-politika falko, iĝos la sekva prezidento. Sed eĉ ŝia engaĝiteco estos moderigata de la humoro kiu regas en la lando, kaj de la forŝoviĝantaj strategiaj prioritatoj en Usono. Nekonsiderante kiu sekvos post Obama, la Eŭropanoj en tiu ĉi necerta epoko, kun ĉiuj siaj problemoj kaj ĉiu sia memdubo, devos ja plie mem lerni pensi – kaj agi ([21],[22],[23]).

Partopreno en filmoj

La stelo de Donald Trump sur la Trotuaro de famo en Holivudo, (Los-Anĝeleso, Kalifornio)

Iama stelulo en televida filmserio (lia stelo estas sur la Trotuaro de famo en Holivudo (vidu sube foton de tiu stelo). Li estis aktoro i.a. en usona televida serio Monk, la filmo rikoltis multajn nomumojn kaj premiojn.

Fontoj

La artikolo estas bazitaj sur informoj en la angla Vikipedio: Donald Trump kaj Donald Trump presidential campaign, 2016.

Plia legaĵo

Galerio

Referencoj

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.spiegel.de/politik/ausland/donald-trump-gewinnt-die-us-wahl-2016-a-1120397.html
  2. ↑ 2,0 2,1 Ed Kilgore. "The Final, Final, Final Results for the Popular Vote Are In", New York Magazine.
  3. ↑ aŭ Drumpf laŭ ne konfirmita aserto de Gwenda Blair en ŝia libro The Trumps
  4. ↑ Donald Trump's resume. oregonlive.com.
  5. ↑ http://www.forbes.com/profile/donald-trump/
  6. ↑ (16-a de junio 2015) “Here's Donald Trump's Presidential Announcement Speech”, Time. 
  7. ↑ Gubernatorial endorsements
  8. ↑ "Sarah Palin Endorses Donald Trump, Rallying Conservatives". The New York Times. 19an de Januaro, 2016.
  9. ↑ Taub, Amanda. The rise of American authoritarianism. Vox Media (March 1, 2016). Alirita September 22, 2016.
  10. ↑ Paul David Miller (February 29, 2016). 5 Reasons Every American Should Oppose Donald Trump. The Federalist (website). Alirita September 22, 2016.
  11. ↑ . Trump rally shooting live: FBI names 'subject involved' in assassination attempt. The Guardian (14a de julio 2024). Arkivita el la originalo je 14a de julio 2024. Alirita 13, 2024.
  12. ↑ Trump injured in shooting at Pennsylvania rally. CNN (14 julio 2024). Arkivita el la originalo je 14 julio 2024. Alirita 14a de julio 2024.
  13. ↑ Ohlheiser, Abby, "Anti-Semitic Trump supporters made a giant list of people to target with a racist meme", June 3, 2016.
  14. ↑ Betsy Woodruff. "Rush Limbaugh's Favorite New White-Power Group".
  15. ↑ Rosenberg, Paul. Donald Trump’s weaponized platform: A project three decades in the making (July 16, 2016).
  16. ↑ Trump Orders Troops and Weapons to Saudi Arabia in Message of Deterrence to Iran
  17. ↑ "Mental Health Professionals Warn About Trump", The New York Times, 2-an de februaro 2017. Kontrolita 20-an de februaro 2017.
  18. ↑ John Gartner (18-an de februaro 2017). Mental Health Professionals Declare Trump is Mentally Ill And Must Be Removed. Alirita 20-an de februaro 2017.
  19. ↑ "An Eminent Psychiatrist Demurs on Trump’s Mental State", The New York Times, 14-an de februaro 2017. Kontrolita 20-an de februaro 2017.
  20. ↑ Psychiatrist Bandy Lee: Trump is getting worse; “I suspect he is unable to tolerate reality”
  21. ↑ http://www.artikoltraduk.nl/article/96/
  22. ↑ https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10210152216814373&set=a.1747000907301.2097362.1007150473&type=3&theater
  23. ↑ https://www.facebook.com/groups/808232839291055/permalink/1206372136143788/

Eksteraj ligiloj

Bibliotekoj
v • d • r
   Prezidantoj de Usono   
Klarigoj: (F) federalisto • (DR) demokrat-respublikano • (W) whig • (D) demokrato • (R) respublikano • † mortis oficante
Antaŭe:45-a Prezidento de UsonoPoste:
Barack Obama2017-2021Joe Biden
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Donald_Trump&oldid=8801822"