Port Elizabeth

urbo en Respubliko Sud-Afriko

Gqeberha (prononco en la kosa: [ᶢǃʱɛ̀ɓéːxà]; en la angla: [kɛˈbɛərxə][1]), antaŭe konata kiel Port Elizabeth aŭ mallonge P.E., (alia malnova nomo en la kosa iBhayi,[2] kaj en la angla The Bay[3]), estas havenurbo kaj kaj la plej loĝata urbo de Orienta Kablando, Sudafrika Respubliko. Ĝi estas la ĉefurbo de municipo Nelson Mandela Bay, unu el la plej malgrandaj Sudafrikaj municipoj.[4] Ĝi estas en la sesa loko laŭ loĝantaro inter urboj de Sudafriko,[5][6][7] kaj la ĉefa kultura, ekonomia kaj financa centro de Orienta Kablando.[4][8][9]

Port Elizabeth
urbo
havenurbo
urbego Redakti la valoron en Wikidata vd
Administrado
Poŝtkodo 6001 • 6000
Telefonkodo +41
Demografio
Loĝantaro 312 392  (2011) [+]
Loĝdenso 169 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo 33° 57′ S, 25° 36′ O (mapo)-33.95805555555625.6Koordinatoj: 33° 57′ S, 25° 36′ O (mapo) [+]
Alto 15 m [+]
Areo 1845 km² ( 184 500 ha) [+]
Horzono UTC+02:00 [+]
Port Elizabeth (Orienta Kablando)
Port Elizabeth (Orienta Kablando)
DEC
Situo de Port Elizabeth
Port Elizabeth (Sud-Afriko)
Port Elizabeth (Sud-Afriko)
DEC
Situo de Port Elizabeth

Map

Alia projekto
Vikimedia Komunejo Port Elizabeth [+]
vdr
Nacia Parko ĉe Port Elizabeth
Kampanilo de Port Elizabeth
La ĉevala monumento memorigas pri la ĉevaloj mortintaj en la Dua Bura milito

Bazaj informoj

redakti

Port Elizabeth situas laŭ la marbordo, laŭ ĉefvojo N2. Kaburbo troviĝas 770 km.

Historio

redakti

La plej frue diversaj indiĝenoj loĝadis tie. Bartolomeu Dias preterŝipadis en 1488. En 1799 fortikaĵo nomata Fort Frederick konstruiĝis. En la 1820-aj jaroj britoj fondis ankaŭ komunumon. Dum konflikto kun buroj la angloj konstruis fifaman deportejon.

En la urbo diversaj fabrikoj pri aŭtoj funkcias.

 
Fortikaĵo ĉe Port Elizabeth
 
Urbodomo de Port Elizabeth

Trafiko

redakti

Fervoja kontakto estas kun Johannesburg kaj Bloemfontein. En la urbo aŭtobusoj trafikas. Flughaveno, kiu iam nomiĝis laŭ Hendrik Verwoerd, kreinto de la apartismo, kaj poste nur kiel Flughaveno Port Elizabeth, troviĝas iom proksime. La haveno havas apartan nomon Algoa Bay.

Klimato

redakti

En Port Elizabeth la averaĝa temperaturo varias inter 15-22 °C. Jare pluvas po 568 mm. En ĉiuj monatoj pluvas.

Vidindaĵoj

redakti

Servoj

redakti

Ĝemelurboj

redakti

Rilatoj al Esperanto

redakti

Unu el la unuaj urbaj esperantistoj estis F. W. Henry, kiu en 1903 listiĝis je la nombro 8403 en la esperantista adresaro de LLZ.

Referencoj

redakti
  1. Gqeberha. Alirita 19 October 2023 .
  2. Ibhayi – definition of Ibhayi in A Dictionary of South African English – DSAE. Arkivita el la originalo je 3 June 2021. Alirita 2020-07-20 .
  3. Pettman, Charles. (1913) Africanderisms; a glossary of South African colloquial words and phrases and of place and other names. Longmans, Green and Co., p. 51.
  4. 4,0 4,1 Get to Know South Africa's Friendly City – Port Elizabeth, EC (GL). Arkivita el la originalo je 19 February 2020. Alirita 2020-02-19 .
  5. Biggest Cities In South Africa (angle) (26 March 2019). Arkivita el la originalo je 27 April 2020. Alirita 2020-02-19 .
  6. Biggest Cities South Africa. Arkivita el la originalo je 19 February 2020. Alirita 2020-02-19 .
  7. Nelson Mandela Bay (Metropolitan Municipality, South Africa) – Population Statistics, Charts, Map and Location. Arkivita el la originalo je 14 January 2020. Alirita 2020-02-14 .
  8. . Move Over, Cape Town. Port Elizabeth Is on the Rise (en-US) (2019-01-24). Arkivita el la originalo je 19 February 2020. Alirita 2020-02-19 .
  9. About the Eastern Cape. Arkivita el la originalo je 16 February 2020. Alirita 2020-02-19 .

Fontoj

redakti