Ku Klux Klan

 Miranduléś

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

La cróś biànca, òṅ di sìmbul dal muimènt

Di mémbar dal Ku Klux Klan cun di capùs in cô i daṅ fōg a na cróś

Tri dal Ku Klux Klan in dal 1922

Al Ku Klux Klan, cgnusû anc cun 'l acrònim ad KKK da 'l grèc antìg κύκλος ch'a vōl dir “sércia”, 'l è 'l nóm druâ da soquànti urganiśasiòṅ segréti ad dèstra di Stat Unî nadi in dal XIX sécul par purtàr avànti dgl'idéi pulìtichi rasìsti e da spés di at ad terurìśum e 'd masamènt. Al sò ciòld fis 'l éra qvél ad diféndar 'l èsar superiōr dla rasa biànca e prutestànta (i WASP) e dar adòs a i négar, a i furastēr, a gl'ebrèj, a i fnòć, a i catòlic, a i cumunìsta e a tut al categurìi ad parsòni difarènti da lōr e da qvéi ch'i ìvan fundâ la nasiòṅ americàna.

Al muimènt al gh'à abû tri faś in dal cōrs dla stòria. La prima, qvéla dla sò fundasiòṅ in dal 1866 a Pulaski (Tennessee) ad òpra dal generàł Nathan Bedford Forrest, al mitìva insém di mémbar d'l eśèrcit di Stat Cunfederâ 'd Amèrica, ch'i ìvan péna pardû la guèra sìvil americàna. Lì lōr i n vlìvan pròpria briśa dar di dirìt a i négar ch'i ér'n i séruv ch'i sunàvan sù 'l cutòṅ e 'l tabàc in di stat dal sud cuma la Geòrgia, la Carulìna dal Sud, 'l Alabàma, la Flòrida, la Luiśiàna e 'l Missisìpi. La secónda, qvéla ch'l'à butâ śò i sò ségn distintìṿ mudèran, l'è tacàda in dal 1915 da gl'idéi ad William Joseph Simmons ch'l iva cunvìs i biànc pòvar che tut i sò prubléma ecunòmic i daśvgnìvan da i négar, da i banchēr ebrèj e da gl'atri minurànsi, in na manéra cumpàgna a qvél ch'a sarév sucès in Germàgna soquànt an dòp in dla Repùblica 'd Weimar dand inìsi a 'l naśìśum. In di an Vint i sò mémbar i pasàv'n i siē migliòṅ. La tèrsa l'è nada par rispónd'r a 'l pulìtighi dal „muimènt p'r i dirìt sivìl“ (Civil rights movement) di an Ssanta quànd al presidènt demucràtic Lyndon B. Johnson, ch'l iva ciapâ 'l pòst cuma vice ad John Fitzgerald Kennedy fat fóra a Dallas in dal 1963, 'l à dâ par léǵ a i nég'r al dirìt ad vutàr, 'd andàr in dal stési scōli di biànc e 'l à spasâ via i cumpurtamènt discriminatòri in di pòst ad lavōr e in di pòst pùblic (ma minga in di sìrcui privâ par far pasàr la léǵ). D'in alóra i stat dal sud di Stat Unî i aṅ dal tut vultâ 'l spali a 'l partî demucràtic, ch'i ìvan sèmpar vutâ, spustànd-as da la banda di republicàṅ. Johnson al l'iva vista giùsta quànd l'iva dit «A-j-ém pardû al Sud par na generasiòṅ».

Par festegiàr la vìnsida 'd Donald Trump a gl'elesiòṅ presidensiàli dal 2016 al muimènt di “Cavalēr biànc leàl dal KKK” i aṅ urganiśâ na paràda in dla Carulìna dal Sud p'r al 3 ad Dicémbar.

Dâ 'n òć anc a...

• WASP
• Redneck
• Stat Cunfederâ 'd Amèrica

Culegamènt estéran

• (IT) La schéda dal KKK su 'l sit dla Treccani

Nòti