Ιππάριον
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 
21h 00m 00s, +10° 00′ 00″
| Ιππάριον | |
|---|---|
 πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα | |
| Συντομογραφία | Equ |
| Λατινικό όνομα | Equuleus |
| Γενική | Equulei |
| Έκταση | 71,6 τετ. μοίρες (0,174 %) Κατάταξη 87ος |
| Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5) |
16 |
| Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90°N - 77°S | |
Το Ιππάριον (Λατινικά: Equuleus, συντομογραφία: Equ) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι βόρειος αστερισμός και συνορεύει με τους αστερισμούς Πήγασο, Δελφίνα και Υδροχόο. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.
Ονομασίες και ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γεμίνος ο Ρόδιος αναφέρει ότι το Ιππάριον επινοήθηκε από τον Ίππαρχο, ενώ μέχρι τότε το τμήμα αυτό του ουρανού ανήκε στον Δελφίνα. Η σημερινή του ονομασία σημαίνει αλογάκι ή πουλάρι. Ο Πτολεμαίος το καταλογογράφησε ως `Ιππου Προτομή, ενώ αργότερα έγινε ο Equus primus/prior, το «άλογο που προηγείται» του μεγάλου φτερωτού αλόγου των ουρανών, του Πηγάσου. Η πολύ μικρή έκταση του αστερισμού κυριάρχησε όμως τελικά στην επίσημη ονοματοδοσία, με άλλες παραλλαγές τις Equulus, Equiculus και Equus Minor. Η ιδέα του Πτολεμαίου περί του ατελούς της μορφής επαναλαμβάνεται στα ονόματα Equi Sectio, Equi Praesectio, Sectio Equina, Sectio Equi Minoris, Semi-perfectus, Praesegmen. Η «Αλμαγέστη» του 1551 τον δίνει ως Praecisio Equi («λεπτομέρεια ίππου»). Παρόμοια, ο Γεώργιος Χρυσοκόκκης στους πίνακές του τον ονομάζει Κεφαλή Ίππου, το Equi Caput κάποιων λατίνων συγγραφέων.
Οι Άραβες ακολουθώντας τον Πτολεμαίο απεκάλεσαν το Ιππάριο Al Kitah al Faras (= Τμήμα Αλόγου) και Al Faras al Thani, το Δεύτερο άλογο, εννοώντας είτε τις μικρότερες διαστάσεις, είτε τη μεταγενέστερη επινόησή του ως αστερισμού. Αλλά και Al Faras al Awwal (= το Πρώτο άλογο) το ονόμαζαν, αφού ανατέλλει πριν από τον Πήγασο. Το "Elmac Alcheras" του Ριτσιόλι είναι προφανώς βάρβαρη παραφθορά, ενώ το Hinnulus (νεαρό μουλάρι) του Λαλάντ είναι σαφώς καλύτερο. Για τους Ινδούς το Ιππάριον ήταν απλώς ένας ακόμα από τους Acvini (καβαλάρηδες).
Το ιππάριο μυθολογικώς ταυτίσθηκε με τον Κέλερη, τον αδελφό του Πηγάσου που δώρισε ο Ερμής στον Κάστορα, ή τον Κύλλαρο, που έδωσε η Ήρα στον Πολυδεύκη, ή τέλος με το άλογο που βγήκε μέσα από τη γη καθώς τη χτύπησε ο θεός Ποσειδώνας με την τρίαινά του όταν συναγωνίσθηκε με την Αθηνά.
Οι φωτεινότεροι αστέρες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αργκελάντερ απέδιδε στο Ιππάριον 13 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι, ενώ ο Heis 12 μέχρι το μέγεθος 6,7.
- Ο αστέρας α Ιππαρίου είναι μάλλον αμυδρός με φαινόμενο μέγεθος 3,92. Ωστόσο έχει το δικό του όνομα: Κιτάλφα (Kitalpha), όπου και παραπέμπουμε.
- Ο δ Ιππαρίου είναι τριπλός με συνολικό φαινόμενο μέγεθος 4,49 και φασματικούς τύπους των δύο φωτεινότερων μελών F5 V και G0 V.
Αξιοσημείωτα στον αστερισμό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο ε Ιππαρίου είναι επίσης τριπλός αστέρας με φαιν.μεγέθη των μελών 6,0, 6,3 και 7 (συνολικά 5,23). Ο διαχωρισμός μεταξύ των A και B είναι μόλις 1 arcsec (δευτερόλεπτο της μοίρας), ενώ ο αμυδρός C απέχει 10 arcsec από το ζεύγος AB. Οι A και B είναι κιτρινόλευκοι αστέρες (φασματικός τύπος F6 IV).
- Οι αμυδροί γαλαξίες NGC 7015 (φαιν.μέγεθος 12,5) και NGC 7046 βρίσκονται πολύ κοντά στο βόρειο και στο νότιο σύνορο του αστερισμού αντιστοίχως.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Φωτογραφικός οδηγός αστερισμών: Equuleus
- Παραμύθια των άστρων – Equuleus
- Ο αστερισμός του Ιππάριου στον Οδηγό αστερισμών
