Τορίνο

Το Τορίνο ή Τουρίνο (ιταλικά: Torino‎‎, λατινικά: Augusta Taurinorum‎‎) είναι πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα του Πεδεμόντιου και της ομώνυμης επαρχίας, με πληθυσμό της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής περίπου 1.700.000 κατοίκους. Ο πληθυσμός του δήμου του Τορίνο ανέρχεται σε 1.100.000 περίπου εκ των οποίων 100.000 περίπου είναι αλλοδαποί, ενώ οι φοιτητές αγγίζουν τους 50.000.

Τορίνο
Σημαία Έμβλημα
Τορίνο 45°4′45″N 7°40′34″E
Χώρα	Ιταλία
Διοικητική υπαγωγή	Μητροπολιτική Πόλη του Τορίνο
Προστάτης	Our Lady of Consolation και Ιωάννης ο Βαπτιστής
Διοίκηση
• Δήμαρχος του Τορίνο	Κιάρα Αππεντίνο (από 2016)
• Μέλος του/της	Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων Παγκόσμια Ομοσπονδία Τουριστικών Πόλεων
Έκταση	130,01 km²
Υψόμετρο	239 μέτρα
Πληθυσμός	841.600 (1  Ιανουαρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	10121–10156
Τηλ. κωδ.	011
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Γενικά

Είναι κτισμένο σε πεδιάδα στους πρόποδες των Άλπεων και βρίσκεται 138 χλμ. δυτικά από το Μιλάνο. Ένα μεγάλο μέρος της πόλης βρέχεται κυρίως από τον ποταμό Πάδο, πέρα από τον οποίο βρίσκονται οι λόφοι με τα ακριβά προάστια. Τα μέρη της πόλης εκατέρωθεν του ποταμού, συνδέονται μεταξύ τους με μεγάλες, πέτρινες γέφυρες, από τις οποίες μπορεί κανείς να θαυμάσει το φυσικό κάλλος του ποταμού, τις πάπιες, τα τουριστικά ποταμόπλοια, κωπηλατικούς αγώνες κλπ. Άλλα ποτάμια που βρέχουν την πόλη είναι ο Στούρα ντι Λάντσο, ο Σανγκόνε και η Ντόρα Ριπάρια.

Το Τορίνο διαθέτει 51 πάρκα, το μεγαλύτερο των οποίων είναι το Πάρκο Πελερίνα, έκτασης 837 στρεμμάτων, ενώ το γνωστότερο είναι το Πάρκο Βαλεντίνο. Το πάρκο αυτό διατρέχει αρκετά χιλιόμετρα από το ανατολικό άκρο της πόλης μέχρι το κέντρο της και είναι γεμάτο πράσινο, λουλούδια, δέντρα κλπ. Μέσα στο πάρκο, το οποίο διασχίζεται από τον Πάδο, υπάρχει ένα πιστό αντίγραφο μεσαιωνικού κάστρου (χτίστηκε τον 19ο αιώνα) το οποίο είναι ανοιχτό στο κοινό, υπάρχει το περίφημο εστιατόριο San Giorgio, η Βοτανική Σχολή κλπ.

Το κλίμα είναι ηπειρωτικό, με κρύους χειμώνες (συχνά η θερμοκρασία είναι υπό το μηδέν) και ζεστά καλοκαίρια με πολλή υγρασία.

Οι ντόπιοι είναι ευγενικοί αλλά εσωστρεφείς και προσεκτικοί στη δημιουργία φιλικών σχέσεων, πέραν των τυπικών της καθημερινότητας.

Η πόλη διαθέτει αεροδρόμιο (Σάντρο Περντίνι - Κασέλε), έχει 3 σιδηροδρομικούς σταθμούς για το κοινό, ενώ διαθέτει δίκτυο τραμ και μετρό.

Ιστορία

Οι Ταυρινοί ήταν ένας Αλπικός Κελτο-Λιγυρικός πληθυσμός που ζούσε στην άνω κοιλάδα του ποταμού Πάδου, στο σημερινό Πεδεμόντιο. Ο Αννίβας επιτέθηκε στους Ταυρινούς (218 π.Χ.), οι μεγάλοι τους εχθροί Ίνσουβροι συμμάχησαν μαζί του. Οι δυνάμεις του Αννίβα κατέλαβαν την πρωτεύουσα των Ταυρινών Ταυρασία ύστερα από τριήμερη πολιορκία, μετά εμφανίζονται σπάνια στην ιστορία. Η πόλη του Τορίνου ιδρύθηκε επισήμως το 29 μ.Χ. από τον Ιούλιο Καίσαρα με το όνομα "Αουγούστα Τζούλια Ταουρινόρουμ", από όπου προέρχεται και το σημερινό της όνομα. Ο Τίτος Λίβιος και ο Στράβων έγραψαν ότι η χώρα των Ταυρινών είχε υπό τον έλεγχο της το πέρασμα προς τις Άλπεις, το όνομα τους ήταν γνωστό ευρύτατα στην αρχαιότητα.

Τον 16ο αιώνα, ο Δούκας της Σαβοία έγινε κύριος της πόλης, ενώ τον 17ο αιώνα οι απόγονοί του απέκτησαν τον τίτλο του Βασιλιά της Σικελίας και της Σαρδηνίας και η πόλη έγινε πρωτεύουσα του βασιλείου.

Τον 19ο αιώνα η πόλη αποτελούσε το πνευματικό και πολιτικό κέντρο του κινήματος για την απελευθέρωση της Ιταλίας. Από το 1860 μέχρι το 1864 υπήρξε πρωτεύουσα του βασιλείου της Ιταλίας. Για τον λόγο αυτό, είναι μια από τις ωραιότερες πόλεις της Ιταλίας, αφού δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην αρχιτεκτονική της, τη ρυμοτομία της, τη διακόσμησή της με ανδριάντες και προτομές κλπ.

Η πιάτσα Καστέλο και ο Πύργος Λιτόρια

Πολιτιστικά Στοιχεία

Το Τορίνο είναι αξιόλογο πολιτιστικό κέντρο, με πανεπιστήμιο, πολυτεχνείο, βιβλιοθήκες, διάφορες ακαδημίες, ωδείο, μουσεία, πινακοθήκες, πολλά θέατρα κ.ά. Από τα μνημεία που υπάρχουν αξιόλογα είναι το ανάκτορο Μαντάμα, η εκκλησία Σαν Ντομένικο (και τα δύο μνημεία είναι από τον μεσαίωνα), ο καθεδρικός ναός του Σαν Τζοβάνι, το ανάκτορο Καρινιάνο κ.ά.

Η Mole Antonelliana (Μόλε του Αντονέλλι) είναι το κτήριο-σύμβολο της πόλης. Κτίσθηκε από τον αρχιτέκτονα Αντονέλλι (από τον οποίο πήρε και το όνομα), αρχικά με σκοπό να στεγάσει την Εβραϊκή Συναγωγή. Τελικά, ο σκοπός αυτός δεν εκπληρώθηκε ποτέ καθώς, πριν ολοκληρωθεί το έργο και λόγω υπέρβασης της αρχικής πρόβλεψης κόστους, η εβραϊκή κοινότητα αντάλλαξε το κτίριο με ένα οικόπεδο του δήμου και η συναγωγή τελικά κτίσθηκε εκεί. Σήμερα το κτίριο στεγάζει το Μουσείο του Κινηματογράφου.

Η πόλη διαθέτει 4 εθνικά μουσεία: το Μουσείο του Κινηματογράφου, το Μουσείο του Αυτοκινήτου, το Μουσείο του Βουνού και το Μουσείο της Αναγέννησης. Σημειώνεται ότι στο Τορίνο υπάρχει Αιγυπτιακό Μουσείο, το οποίο είναι το μεγαλύτερο αιγυπτιακό μουσείο στον κόσμο σε αξία εκθεμάτων και το δεύτερο μεγαλύτερο αιγυπτιακό μουσείο στον κόσμο (μετά αυτό του Καΐρου) σε αριθμό εκθεμάτων.

Επίσης, στους λόφους του Τορίνο, βρίσκεται και η εκκλησία της Σουπέργκα (έτος αποπεράτωσης 1730), στην οποία έπεσε το αεροπλάνο της ποδοσφαιρικής ομάδας της Τορίνο τον Μάιο του 1949 κατά την επιστροφή του από ένα φιλικό αγώνα στην Πορτογαλία, με αποτέλεσμα τον θάνατο όλων των παικτών της ομάδας, των διευθυντών της και των δημοσιογράφων που τη συνόδευαν.

Αρχιτεκτονική

Το Τορίνο διαθέτει μια εμφανή παρουσία κτιρίων Λίμπερτι που χτίστηκαν μεταξύ του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, κυρίως στις συνοικίες Τσιτά Τορίνο και Σαν Ντονάτο. Η Οικία Φενόλιο-Λαφλέρ στην περιοχή Σαν Ντονάτο θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του στυλ Λίμπερτι (Ιταλικό Αρ Νουβό) στην Ιταλία.

O Πύργος Λιτόρια (Torre Littoria) που κατασκευάστηκε το 1933-34 από τον αρχιτέκτονα Αρμάντο Μέλις ντε Βίλλα και τον μηχανικό Τζοβάννι Μπερνόκο το 1933-34 είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα του ιταλικού ρασιοναλισμού.

Οικονομία

Το Τορίνο, είναι ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κέντρα της Ιταλίας. Κυριότερες βιομηχανίες είναι των αυτοκινήτων, μηχανών, όπλων, υφαντουργίας, χημικών προϊόντων, σοκολατοποιίας, ειδών τυπογραφίας κ.ά. Η σύγχρονη ιστορία και η οικονομία της πόλης είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη βιομηχανία αυτοκινήτων Φίατ (FIAT) και την οικογένεια Ανιέλι, η οποία είναι και ιδιοκτήτης μίας εκ των δύο μεγάλων ποδοσφαιρικών ομάδων, της Γιουβέντους. Ως βιομηχανική πόλη, ήταν στο παρελθόν προορισμός πολλών μεταναστευτικών κυμάτων Ιταλών μεταναστών από τη νότια Ιταλία, οι οποίοι έρχονταν στην πόλη με σκοπό να εργαστούν στην τοπική βιομηχανία.

Εκτός από τη Φίατ, άλλες διεθνώς γνωστές εταιρείες που έχουν την έδρα τους στην ευρύτερη περιοχή του Τορίνο είναι η Olivetti (μηχανές γραφείου), η Lavazza (καφές εσπρέσσο), η Robe di Kappa (καθημερινή και αθλητική ένδυση), η Martini & Rossi (οινοπνευματώδη ποτά), η Superga (υποδήματα) κλπ. Από τις τράπεζες, η πιο γνωστή είναι η Σαν Πάολο, η οποία έχει και υποκατάστημα στην Αθήνα.

Αθλητισμός

Το Τορίνο διαθέτει δύο μεγάλες ποδοσφαιρικές ομάδες, τη Γιουβέντους (έτος ίδρυσης 1897) και την Τορίνο (έτος ίδρυσης 1906). Και οι δύο ομάδες έχουν κατακτήσει εθνικά πρωταθλήματα στο παρελθόν. Η Γιουβέντους είναι περισσότερο δημοφιλής στην αστική τάξη της πόλης και στους οικονομικούς μετανάστες, ενώ η Τορίνο είναι η ομάδα που υποστηρίζουν κυρίως οι εγχώριοι τορινέζοι της εργατικής τάξης.

Υπάρχουν δύο μεγάλα ποδοσφαιρικά γήπεδα: το Γιουβέντους Αρίνα, χωρητικότητας 41.000 θεατών και το Στάντιο Κομουνάλε, χωρητικότητας 27.000 θεατών περίπου.

Η πόλη φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2006.

Γαστρονομία

Το Τορίνο, αλλά και ολόκληρη η επαρχία του Πιεμόντε, είναι το ιδανικό μέρος για όσους αγαπάνε την εκλεκτή κουζίνα. Τόσο μέσα στην πόλη αλλά κυρίως στην επαρχία, υπάρχουν πολλά ταβερνάκια όπου ένα γεύμα αποτελείται από 6-7 μικρά, διαφορετικά πιάτα. Έτσι, μπορεί κανείς σε ένα γεύμα, να δοκιμάσει διαφορετικές γεύσεις.

Αξιομνημόνευτα είναι το κόκκινο κρασί (π.χ., Μπαρόλο, Μπαρμπέρα κλπ), τα αλλαντικά (προσούτο κρούντο και κόττο κλπ) και η σοκολάτα τζαντούϊα (σε κλασική σοκολάτα, σοκολατάκια, παγωτό κλπ).

Τυπικό πιάτο της περιοχής είναι η Μπάνια Κάουντα, ένας νοστιμότατος και παχύρρευστος ζωμός με κύρια συστατικά το γάλα και το σκόρδο. Ο ζωμός αυτός πρέπει να διατηρείται πάντα ζεστός κατά τη διάρκεια του γεύματος (αυτό επιτυγχάνεται με φλόγα από ρεσώ) ενώ στο κέντρο του τραπεζιού τοποθετείται μια μεγάλη πιατέλα με ωμά οπωροκηπευτικά, τα οποία προορίζονται για να βουτηχτούν στον ζωμό. Συχνά, αντί ή σε συνδυασμό με τα οπωροκηπευτικά καταναλώνεται και ψωμί.

Αξιοπερίεργα

Το Τορίνο θεωρείται μία από τις τρεις μαγικές πόλεις της Ευρώπης (οι άλλες δύο είναι το Λονδίνο και η Πράγα). Στους λόφους της πόλης (όπου βρίσκονται τα ακριβά προάστια) σημειώθηκαν στο παρελθόν εξαφανίσεις προσώπων, οι οποίες - στο συλλογικό συνειδητό των ντόπιων - συνδέθηκαν με τελετές μαύρης μαγείας. Υπάρχουν φήμες ότι στον μεσαιωνικό πύργο που βρίσκεται στο κέντρο της Πιάτσα Καστέλλο (μία από τις κεντρικές πλατείες της πόλης), υπάρχει ένα πηγάδι το οποίο οδηγεί στο κέντρο της Γης. Η ομίχλη - που εμφανίζεται συχνά στην πόλη λόγω της υγρασίας που προέρχεται από το ποτάμι - και η βαριά, ρυθμού μπαρόκ, αρχιτεκτονική της, δημιουργούν μια υποβλητική ατμόσφαιρα που συνεισφέρει στην περίεργη αυτή γοητεία της πόλης. Την πόλη έχει επισκεφθεί και ο Νοστράδαμος.

Για τη Μόλε Αντονελιάνα κυκλοφορεί μεταξύ των φοιτητών της πόλης η φήμη ότι όποιος φοιτητής περάσει έξω από αυτήν, δεν θα πάρει ποτέ πτυχίο!

Τόσο στα πάρκα, όσο και σε ολόκληρη την πόλη, υπάρχουν πράσινες, σιδερένιες πηγές με τη μορφή του ταύρου. Όταν, λοιπόν, οι παραδοσιακά απένταροι φοιτητές δεν έχουν χρήματα για βραδυνή έξοδο, λένε μεταξύ τους: "Πάμε να σε κεράσω κάτι στον Πράσινο Ταύρο!".

Το Τορίνο διαθέτει δική του διάλεκτο, τα Τορινέζικα, τα οποία παρουσιάζουν διαφορές με τη διάλεκτο της υπόλοιπης επαρχίας, τα Πιεμοντέζικα. Οι διαφορές εντοπίζονται κυρίως στη χρήση και στο νόημα των λέξεων, αλλά και στην προφορά. Πάντως, δύο άνθρωποι που συνεννοούνται ο καθένας με τη δική του διάλεκτο, καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον σε μεγάλο ποσοστό. Και οι δύο διάλεκτοι έχουν συγγένεια με τη γαλλική γλώσσα.

Δείτε επίσης

• Βασιλική Βιβλιοθήκη του Τορίνο

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• CESNUR
• https://montagnadisorte.weebly.com/lassociazione.html
• Τορίνο στο Curlie