Πάπας Πίος Β΄
Ο Πάπας Πίος Β΄ (Papa Pio II, 18 Οκτωβρίου 1405 - 14 Αυγούστου 1464), γεννημένος ως Αινείας Σίλβιο Πικκολομίνι, ήταν Πάπας από τις 19 Αυγούστου του 1458 μέχρι τον θάνατό του το 1464. Ο Aenea γεννήθηκε στο Κορσινιάνο (σήμερα Πιέντσα) της Σιένα, γόνος μίας ευγενούς αλλά παρηκμασμένης οικογένειας. Το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό γραπτό έργο του είναι το αυτοβιογραφικό Commentaries, η μόνη σωζόμενη αυτοβιογραφία γραμμένη από έναν εν ενεργεία Πάπα.
| Πάπας Πίος Β΄ | |
|---|---|
 | |
| Από | 19 Αυγούστου 1458 |
| Έως | 14 Αυγούστου 1464 |
| Προκάτοχος | Πάπας Κάλλιστος Γ΄ |
| Διάδοχος | Πάπας Παύλος Β΄ |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 18 Οκτωβρίου 1405 Κορσινιάνο, Ιταλία |
| Θάνατος | 14 Αυγούστου 1464 (59 ετών) Ανκόνα, Μάρκε, Παπικά Κράτη |
| Προσφωνήσεις του Πάπα Πίου Β΄ | |
|---|---|
 | |
| Προσφώνηση αναφοράς | Αγιότατος |
| Προφορική προσφώνηση | Αγιότατε |
| Θρησκευτική προσφώνηση | Άγιος Πατέρας |
| Μεταθανάτια προσφώνηση | Δ/Δ |
Πρώιμος βίος
ΕπεξεργασίαΓονείς του ήταν ο στρατιωτικός Σίλβιο Πικολομίνι κι η Βιτόρια Φορτεγκουέρι που 'χαν συνολικά 18 παιδιά, μεταξύ τους και αρκετά δίδυμα, λίγα όμως έφτασαν τα 18[1]. Το όνομά του είναι εμπνευσμένο από τον ομώνυμο ήρωα της Αινειάδας του Βιργίλιου. Αφού δούλεψε μικρός σε αγροτικές δουλειές του πατέρα του, σπούδασε στα πανεπιστήμια της Σιένα και της Φλωρεντίας, μαθαίνοντας και λίγα Ελληνικά για να διαβάζει κείμενα. Εγκαταστάθηκε στην τελευταία ως δάσκαλος, αλλά το 1431 δέχθηκε τη θέση γραμματέα στον Ντομένικο Καπράνικα, τον επίσκοπο του Φέρμο (κοντά στην Ανκόνα), που τότε ετοιμαζόταν να λάβει μέρος στη σημαντική Σύνοδο της Βασιλείας (1431–37). Ο Καπράνικα διαμαρτυρόταν εναντίον της νέας άρνησης του Πάπα Ευγένιου Δ' (1431–1447) να του δώσει τη θέση καρδινάλιου για την οποία είχε προορισθεί από τον προηγούμενο πάπα Μαρτίνο Ε΄ (1417–1431). Ο Αινείας ξεκίνησε άμεσα για τη Βασιλεία κι αφού πέρασε ένα θυελλώδες ταξίδι μέσω Γένοβας και των Άλπεων, υπηρέτησε με επιτυχία τον Καπράνικα, που είχε ήδη ξεμείνει από χρήματα, αλλά κι άλλους καρδιναλίους[2].
Στο συνέδριο της Βασιλείας
ΕπεξεργασίαΤο 1435, όντας ακόμα λαϊκός, στάλθηκε από τον Καρδινάλιο Αλμπεργκάτι, τον λεγάτο της Μπολόνια του πάπα Ευγένιου Δ΄ στο συμβούλιο, σε μια μυστική αλλά και περιπετειώδη αποστολή στην παγωμένη Σκωτία από την οποία επέστρεψε με μεγάλες δυσκολίες. Ωστόσο φτάνοντας στο εν εξελίξει συμβούλιο της Βασιλείας, ήρθε σε σύγκρουση με τον Πάπα Ευγένιο Δ, κι ωστόσο κατάφερε ν' ασκήσει επιρροή για την εκλογή του Αμεδαίου της Σαβοϊας ως αντιπάπα Φέλιξ Ε, για το διάστημα 1439 ως 1449.
Στην αυλή του Φρειδερίκου Γ' και καρδιναλία
ΕπεξεργασίαΚατόπιν αποσύρθηκε στην αυλή του νεαρού Αυτοκράτορα Φρειδερίκου Γ' (1440–1493) στη Βιέννη. Είχε στεφθεί αυτοκρατορικός ποιητής των ανακτόρων το 1442 και διατήρησε την πατρονία του καγκελάριου του Αυτοκράτορα, του Κάσπαρ Σλικ. Μερικοί ταυτίζουν την ερωτική περιπέτεια στη Σιένα που αφηγείται το ρομάντζο του, "Η Ιστορία των Δύο Εραστών" με μια αταξία του Καγκελάριου αλλά αυτό δεν έχει διασταυρωθεί. Στις 17 Δεκεμβρίου 1456 o Aenea ανακηρύχθηκε καρδινάλιος της Σιένα από τον πάπα Καλλιστο Γ'.
Εκλογή στον παπικό θρόνο
Επεξεργασία
Ο Πάπας Κάλλιστος Γ' πέθανε στις 6 Αύγουστου του 1458 και στο Κονκλάβιο από το Κολλέγιο των Καρδιναλίων της 10ης Αυγούστου επικρατέστερος θεωρούταν ο πλούσιος Γάλλος καρδινάλιος της Ρουένης Γκυγιάμ Ντ'εστουτεβίλ που είχε δικαιώσει κι αθωώσει μετά θάνατον την Ιωάννα της Λωρραίνης, ενώ στα προγνωστικά υπήρχε ως υποψήφιος (papabile) κι ο Έλληνας Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος. Υποχρέωση όποιου κι αν εκλεγόταν είχε συμφωνηθεί να είναι Σταυροφορία κατά των Τούρκων για την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης, σκοπός τον οποίου προωθούσαν ειδικά οι καρδινάλιοι ελληνικής καταγωγής Βησσαρίων και Ισίδωρος. Ωστόσο ο Aenea κατάφερε ν' ανατρέψει τις προσδοκίες. Για χάρη του βγήκε λευκός καπνός στη δεύτερη ψηφοφορία στις 3 Σεπτεμβρίου κι έχει γραφτεί ότι εκλέχθηκε ομόφωνα, παίρνοντας το όνομα Πίος Β'. Δέχτηκε μεταξύ άλλων και τα θερμά συγχαρητήρια του Βησσαρίωνα με την προοπτική συνεργασίας στη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων και πλοίων για εκστρατεία κατά των Τούρκων[3]
Θητεία στον παπικό θρόνο (1458-1464)
ΕπεξεργασίαΩς Πάπας, ο Πίος Β΄ συμμάχησε αρχικά με τον βασιλιά της Αραγονίας Φερδινάνδο Β', βοηθώντας τον να πάρει τη Νάπολη από τη γαλλική δυναστεία των Ανζού. Επίσης έκανε γρήγορα τον Βησσαρίωνα έναν από τους σημαντικότερους συμβούλους του. Το κύριο μέλημα του Πίου Β΄ ήταν η οργάνωση μιας Σταυροφορίας εναντίον των Τούρκων, οι οποίοι με τις επεκτατικές τους τάσεις αποτελούσαν τον υπ' αριθμόν ένα κίνδυνο για τον χριστιανικό κόσμο, κυρίως τη Βενετία και την Ουγγαρία. Ο Πίος θέλοντας να ενώσει τη χριστιανική Ευρώπη κάτω από την καθοδήγησή του, έβρισκε στον τουρκικό κίνδυνο, ο οποίος ήταν παρόλα αυτά πραγματικός, μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να κερδίσει πολιτικό και ηθικό κύρος. Τον Ιούνιο του 1459 οργάνωσε μία πανευρωπαϊκή σύνοδο στη Μάντοβα για την οργάνωση της Σταυροφορίας. Όμως πέτυχε πολύ μικρή ανταπόκριση μεταξύ των διασπασμένων πολιτικών δυνάμεων της Ευρώπης, με μπροστάρη της αντίστασης τον καρδινάλιο της Βενετίας Ludovico Trevisan. Αμέσως μετά το πέρας της συνόδου (1460) ο Πίος έστειλε τον Βησσαρίωνα στη Γερμανία για να πείσει τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο Γ΄ και τους Γερμανούς πρίγκιπες να σταματήσουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις και να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους για τη Σταυροφορία.
Οι κλήσεις του για πόλεμο κατά των Τούρκων φαίνεται πως εισακούστηκαν από τον Βλαντ Γ΄ Τσέπες στη Βλαχία (σήμερα νότια Ρουμανία), που παραλίγο να δολοφονήσει τον σουλτάνο Μωάμεθ Β' Πορθητή στο Ταργκόβιστε το 1462, αλλά κι από τον Γεώργιο Καστριώτη Σκεντέρμπεη, των ηγέτη των Αλβανών, που στις 27 Νοεμβρίου 1463, κήρυξε πόλεμο κατά των Οθωμανών και τους επιτέθηκε κοντά στην Οχρίδα. Το 1462 έλαβε από τον Θωμά Παλαιολόγο τα λείψανα της κεφαλής (κάρα) του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα, μέσα σε χρυσή λειψανοθήκη του 7ου αιώνα, οργανώνοντας λαμπρή υποδοχή στη Ρώμη. Ο Πίος τα εναπόθεσε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.[4] Εκεί έμειναν έως το 1964 που επεστράφησαν, μετά από πάνω από 500 χρόνια, στην Πάτρα μαζί με την πολύτιμη λειψανοθήκη. Το 1463 ο Πίος αναγόρευσε τον Βησσαρίωνα Λατίνο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (ένας τίτλος με συμβολικό και μόνον χαρακτήρα). Τον ίδιο χρόνο τον έκανε εκπρόσωπό στη Βενετία για να οργανώσει τη Σταυροφορία, με στόχο να πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι του 1464. Το σχέδιο ήταν να συγκεντρωθούν 20.000 στρατιώτες στον Τάραντα που θα έπλεαν στο Δυρράχιο και να ενωθούν με άλλους 20.000 Αλβανούς του Σκεντέρμπεη. Ο Πίος Β΄ κατάφερε να συμφιλιώσει τον βασιλιά της Ουγγαρίας με τον αυτοκράτορα με την υπόσχεση της επιχωρήγησης από τα έσοδα που είχαν τα ορυχεία αλουμινίου στην παπική περιοχή της Τόλφα.[5][6] Τα σχέδια ωστόσο ναυάγησαν επειδή τα περισσότερα δυτικά κράτη δεν ανταποκρίθηκαν για δικούς τους λόγους με εξαίρεση την Δημοκρατία της Βενετίας. Ο ίδιος ο Πίος Β΄ αν και βαριά άρρωστος από πυρετό και είχε προβλέψει το τέλος του αποφάσισε να πάει μόνος του στην Ανκόνα για να ενισχύσει την Σταυροφορία.[7]
Θάνατος
ΕπεξεργασίαΠαρά τον υψηλό πυρετό του ο Πάπας Πίος Β΄ αποφάσισε να αναχωρήσει για την Ανκόνα (18 Ιουνίου 1464), έφτασε σε έναν μήνα (18 Ιουλίου 1464).[8] Είχε την ελπίδα ότι θα ενισχύσει τις ελπίδες του Σταυροφορικού στόλου μέχρι να φτάσουν οι ενισχύσεις από την Βενετία, μια επιδημία ωστόσο τον αποδεκάτισε πριν έρθουν οι Βενετσιάνοι υπό την ηγεσία του Δόγη Κριστόφορο Μόρο. Ο ετοιμοθάνατος πάπας μπόρεσε να δει την άφιξη μέσα από ένα παράθυρο, πέθανε δύο μέρες αργότερα πριν κλείσει τα 60 χρόνια (14 Αυγούστου 1464). Οι Καρδινάλιοι παρέδωσαν τον στόλο της Αγίας Έδρας στον Δόγη, ο ίδιος με την σειρά του έπρεπε να τα παραδόσει στον επόμενο πάπα. Τα 40.000 Δουκάτα που είχε διαθέσει ο Πίος Β΄ για την αποτυχημένη Σταυροφορία παραδόθηκαν στον βασιλιά της Ουγγαρίας Ματθία Κορβίνο.[9] Η ταφή του έγινε στο παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου αργότερα τάφηκε δίπλα του και ο αγαπημένος του ανεψιός μετέπειτα Πάπας Πίος Γ΄. Η μεταφορά των οστών τους έγινε στην εκκλησία του Σαν Αντρέα ντελλα Βάλλε στην Ρώμη, σε ένα Μαυσωλείο που οικοδόμησε ο Καρδινάλιος Αλεσάντρο Περέτι ντι Μοντάλτο (1614).[10]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Joassart, Bernard (2016). «Un diplomate américain au Vatican et les « silences » de Pie xii». Nouvelle revue théologique 138 (3): 444. doi:. ISSN 0029-4845. http://dx.doi.org/10.3917/nrt.383.0444.
- ↑ Guillery, Justine. Mémoires de Justine Guillery. Presses universitaires de Rennes. σελίδες 191–218. ISBN 9782753505322.
- ↑ The 'Commentaries' of Pope Pius II (1458-1464) and the Crisis of the Fifteenth-Century Papacy. Toronto: University of Toronto Press. 31 Δεκεμβρίου 2015. σελίδες 18–44. ISBN 9781442696440.
- ↑ Gregorovius, History of the City of Rome in the Middle Ages. Τομ. 7, σσ. 205-209
- ↑ Creighton. A History of the Papacy during the period of the Reformation. Τομ. 2, σσ. 457-458
- ↑ Raymond De Roover. The Rise and Decline of the Medici Bank, 1397-1494, (Washington DC: Beard Books, 1999), σ. 153
- ↑ Creighton. A History of the Papacy during the period of the Reformation. Τομ. 2, σ. 472
- ↑ Pastor III, σσ. 214-215
- ↑ Creighton. A History of the Papacy during the period of the Reformation. Τομ. 2, σ. 475
- ↑ Salvador Miranda. "Todeschini-Piccolomini, Francesco (1439-1503)"
Επιπλέον βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Νίκα Πολυχρονοπούλου-Κλαδά, «Πάπας Πίος Β΄ και η κινητοποίηση της Δύσεως κατά των Οθωμανών», Βυζαντιακά τομ. 23 (2003), σελ.287-319
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Δημήτρης Γ. Αποστολόπουλος, «Χαλίφης αυτοκράτορας ή Καρλομάγνος; Μια πρόταση νομιμοποίησης του Πορθητή της Κωνσταντινούπολης από τον ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας, πάπα Πίο τον B΄» [1] Αρχειοθετήθηκε 2014-01-20 στο Wayback Machine.