Οικογένεια σιφώνων
Στην Μετεωρολογία οικογένεια σιφώνων (tornado family) λέγεται μια «ομάδα σιφώνων» που προκαλούνται από το ίδιο κύτταρο καταιγίδας.[1] Πρόκειται για ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο, καθώς οι σίφωνες συνηθέστερα κινούνται κατά ομάδες.
Είδη και δυσκολίες ανάλυσης
Επεξεργασία
Ιδιαίτερα οι βαριές καταιγίδες που είναι γνωστές με τον όρο υπερκύτταρο (supercell) μπορούν να προκαλέσουν πολυπληθείς οικογένειες σιφώνων με σχεδόν συνεχείς τροχιές. Ο λόγος είναι ότι τα υπερκύτταρα αυτά γεννούν συχνά μεσοκυκλώνες, οι οποίοι ενίοτε παράγουν ισχυρούς ή και βίαιους σίφωνες. Μία άμεση συνέπεια αυτού του παράγοντα, είναι ότι αρκετές φορές οι μεσοκυκλώνες αυτοί κατά περιόδους εξασθενούν, διαλύοντας τον προκαλούμενο σίφωνα και μετά ενισχύονται εκ νέου, προκαλώντας νέο σίφωνα. Συνήθως, η χρονική «διακοπή» μεταξύ δύο τέτοιων σιφώνων είναι 45 λεπτά, έως την εκ νέου ενίσχυση του μεσοκυκλώνα. Οι σίφωνες αυτοί μπορεί να δίνουν μετά την εντύπωση ενός σχεδόν ενιαίου συνεχή σίφωνα με κάποιες «διακοπές» στην διαδρομή του και να χρειαστούν προηγμένες έρευνες από ειδικούς εμπειρογνώμονες για να εξακριβωθεί το αν η ζημιά προκλήθηκε από έναν μόνο σίφωνα ή από μια οικογένεια σιφώνων.
Άλλες φορές, εναλλακτικά, εμφανίζονται οικογένειες σιφώνων με παράλληλες τροχιές, σε σχετικά κοντινές μεταξύ τους περιοχές ή ακόμα και ως δίδυμοι ή πολύδυμοι σίφωνες στην ίδια περιοχή. Ακόμα και τότε όμως, τυχαίνει συχνά τα μέλη της οικογένειας να συνενωθούν σε έναν, δημιουργώντας και πάλι σύγχυση στους εμπειρογνώμονες ως προς το αν τελικώς ήταν ένας ενιαίος συνεχής σίφωνας ή μία οικογένεια σιφώνων. Η σύγχυση μπορεί να γίνει ακόμα μεγαλύτερη, αν είχαν συμβεί ευθύγραμμοι σφοδροί άνεμοι στην ίδια περιοχή ταυτόχρονα, δίνοντας έτσι την εντύπωση μίας ενιαίας καταστροφικής διαδρομής (δείτε παρακάτω: Σίφωνας του Canton, Ιλινόι).
Ιστορικά παραδείγματα αμφισβητούμενων διαδρομών σιφώνων
ΕπεξεργασίαΓια τους λόγους που προαναφέρθηκαν, πολλοί σίφωνες μεγάλης διαδρομής που έχουν συμβεί στο παρελθόν, πριν την ανάπτυξη των μέσων οπτικής καταγραφής και μελέτης, έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης ως προς το ερώτημα αυτό. Για αρκετούς από αυτούς, το ζήτημα παραμένει ακόμα και σήμερα ένα μυστήριο.
Το πιο γνωστό αμφισβητούμενο παράδειγμα στο παρελθόν, ήταν ο Σίφωνας των Τριών Πολιτειών (Tri-State Tornado), που συνέβη στις 18 Μαρτίου 1925 και ήταν ο πιο θανατηφόρος σίφωνας στην ιστορία των ΗΠΑ, με 695 επιβεβαιωμένους θανάτους. Η διαδρομή που κατάφερε να διανύσει ήταν ≥ 219 μίλια (≥ 352 χιλιόμετρα) και ήταν η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ στον κόσμο.
Στο παρελθόν είχαν γίνει πολλές συζητήσεις σχετικά με το αν ήταν ένας ενιαίος συνεχής σίφωνας ή μία οικογένεια σιφώνων. Η ποιότητα των δεδομένων, λόγω της παλαιότητας του γεγονότος, της ανυπαρξίας οπτικών μέσων παρακολούθησης (ιδίως της φορητής κάμερας και του ραντάρ Doppler) και της έλλειψης άλλων σιφώνων που να έχουν έστω προσεγγίσει το μήκος διαδρομής και τη χρονική διάρκεια του συγκεκριμένου σίφωνα, είχαν πυροδοτήσει έντονες αμφιβολίες.
Επιπροσθέτως μάλιστα, οι επιστημονικές θεωρίες σχετικά με τους σίφωνες και την μορφολογία των σοβαρών καταιγίδων που είναι γνωστές με τον όρο υπερκύτταρο (supercell) και ιδίως προτού διαπιστωθεί η ύπαρξη των αεροχειμάρρων (σήμερα πιθανολογείται ότι μπορεί να «πιάστηκε» από αεροχείμαρρο, που τον «τράβηξε» με τεράστια ταχύτητα, επί αρκετή ώρα)[2] πρότειναν ότι τέτοια χρονική διάρκεια και ταχύτητα μετακίνησης επί τόσες ώρες ήταν εξαιρετικά απίθανες. Στην πραγματικότητα, έχει όντως διαπιστωθεί ότι αρκετοί άλλοι ιστορικοί σίφωνες μεγάλης διαδρομής και χρονικής διάρκειας, τελικώς ήταν οικογένειες σιφώνων, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν συμβεί μερικές πολύ βαριές καταιγίδες - υπερκύτταρα και σίφωνες μεγάλης διάρκειας.
Ειδικότερα ωστόσο ως προς τον Tri-State Tornado, δεν φαίνεται να συνέβη αυτό το ενδεχόμενο. Νεότερες προηγμένες έρευνες δεν βρήκαν καμία διακοπή στη διαδρομή του και μάλιστα απέδειξαν ότι ο σίφωνας μπορεί να άγγιξε για πρώτη φορά το έδαφος 15 μίλια (24 χιλιόμετρα) πριν την περιοχή που εθεωρείτο μέχρι σήμερα ότι ξεκίνησε, ανεβάζοντας το συνολικό μήκος διαδρομής στα 234 μίλια (377 χιλιόμετρα).[3]
Αντιθέτως, ανάλογες έρευνες για κάποια άλλα συμβάντα που εθεωρούντο παλαιότερα ως σίφωνες τεράστιας διαδρομής, απέδειξαν ότι ήταν οικογένειες σιφώνων με σχεδόν διαδοχικές διαδρομές. Δύο από τις πιο γνωστά παραδείγματα, είναι αυτές του Woodward, Οκλαχόμα, στις 9 Απριλίου 1947 και του Charleston-Mattoon, Ιλινόι, στις 26 Μαΐου 1917.
Αξιοσημείωτος επίσης, ήταν και ένας σίφωνας τεράστιων διαστάσεων που έπληξε το Canton, Ιλινόι, στις 23 Ιουλίου 1975, ο οποίος έφτασε σε πλάτος το 1,5 μίλι, δηλαδή 2,4 χιλιόμετρα σε κάποιο τμήμα της διαδρομής του. Αρχικά πιστευόταν ότι ήταν ένας ενιαίος συνεχής σίφωνας με μήκος διαδρομής πάνω από 25 μίλια / 40 χιλιόμετρα, αλλά μία προσεκτικότερη μελέτη των καταστροφών από τον Τεντ Φουτζίτα του Πανεπιστημίου του Σικάγο, απέδειξε ότι ήταν μία οικογένεια δύο σιφώνων με παράλληλες τροχιές, σε σχετικά κοντινές μεταξύ τους περιοχές. Για την ακρίβεια, είχαν συμβεί ευθύγραμμοι σφοδροί άνεμοι στην περιοχή ανάμεσα στις δύο διαδρομές, λόγω εξαιρετικά ισχυρών καθοδικών ρευμάτων (downbursts), δίνοντας έτσι την εντύπωση μίας ενιαίας καταστροφικής διαδρομής.
Για κάποιες οικογένειες μάλιστα, υπάρχει αμφιβολία ακόμα και ως προς τον ακριβή αριθμό των σιφώνων της οικογένειας. Μία από τις πιο γνωστές συγκεχυμένες οικογένειες σιφώνων στην ιστορία των ΗΠΑ, γνωστή ως η 1966 Tampa tornado family, συνέβη στις 4 Απριλίου 1966 και έπληξε την κεντρική Φλόριντα. Συγκεκριμένα, δύο μεγάλοι σίφωνες δημιουργήθηκαν από το ίδιο κύτταρο καταιγίδας, ο ένας F3 και ο άλλος F4. Ο σίφωνας F3 δεν προκάλεσε θανάτους, αλλά ο F4 είχε ως αποτέλεσμα 11 νεκρούς και μέχρι σήμερα παραμένει ο τέταρτος πιο θανατηφόρος σίφωνας στην ιστορία της Φλόριντα. Επιπλέον, παραμένει και ο ένας από τους μόλις δύο σίφωνες που κατάφεραν να φτάσουν το επίπεδο έντασης F4 στην ιστορία της Φλόριντα - ο άλλος συνέβη το 1958. Υπάρχουν μάλιστα σοβαρές πιθανότητες να μην ήταν δύο ενιαίοι συνεχείς σίφωνες, αλλά μία οικογένεια σιφώνων ο καθένας τους, οπότε η συνολική οικογένεια ενδεχομένως να ήταν πολύ μεγαλύτερη.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΑναφορές
Επεξεργασία- ↑ A Comprehensive Glossary of Weather Terms for Storm Spotters
- ↑ NOAA/NWS 1925 Tri-State Tornado Web Site-Weather Ingredients
- ↑ «Charles A. Doswell III, C. Crisp, R.A. Maddox, Hart, R.H. Johns, M.S. Gilmore, D.W. Burgess and Steve Piltz, «The Tri-State Tornado of 18 March 1925 Reanalysis Project: Preliminary Results» (23rd Conference on Severe Local Storms), American Meteorological Society. (10 Νοεμβρίου 2006)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2007.