Papers by Panagiotis E Stamatiadis
Ο σύγχρονος κοινωνιολόγος, συγγραφέας και διανοητής Zygmunt Bauman (1925 – 2017) άσκησε κριτική σ... more Ο σύγχρονος κοινωνιολόγος, συγγραφέας και διανοητής Zygmunt Bauman (1925 – 2017) άσκησε κριτική σε ζητήματα που άπτονται της σύγχρονης ζωής και ειδικότερα διατύπωσε μια πολυδιάστατη θεώρηση περί των κοινωνικών φαινομένων της εποχής μας. Η σκέψη του, παρότι επηρεάστηκε από μετανεωτερικές θεωρήσεις, κατέληξε να διαμορφωθεί στην ιδέα της «ρευστής» νεωτερικότητας.
Η ευμάρεια που υποσχόταν η επιστήμη και οι τεχνολογικές εφαρμογές της, η απομάγευση του φυσικού κ... more Η ευμάρεια που υποσχόταν η επιστήμη και οι τεχνολογικές εφαρμογές της, η απομάγευση του φυσικού κόσμου και ο εξορθολογισμός της ζωής αντί να απελευθερώσουν το άτομο διαπιστωνόταν ότι το καθιστούσαν περισσότερο δέσμιο και ανελεύθερο. Εντός του κλίματος αυτού στην ταραγμένη Γερμανική κοινωνία του μεσοπολέμου εμφανίστηκαν μεταξύ άλλων μια σειρά από φιλοσόφους – κοινωνιολόγους όπως ο Max Horkheimer (1895 – 1973), ο Theodor W. Adorno (1903 – 1969), ο Herbert Marcuse (1898 – 1979) που άσκησαν κριτική για την εποχή τους και προσπάθησαν να αφυπνίσουν την κοινωνία δημοσιεύοντας μια σειρά κειμένων με σημαντικότερο το Διαλεκτική του Διαφωτισμού (1944).
Ο Sigmund Freud (1856 – 1939) αποτέλεσε μια διακεκριμένη προσωπικότητα των αρχών του 20ου αιώνα κ... more Ο Sigmund Freud (1856 – 1939) αποτέλεσε μια διακεκριμένη προσωπικότητα των αρχών του 20ου αιώνα και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ψυχολογίας. Οι μελέτες που διενέργησε και οι πραγματείες που συνέγραψε αφορούσαν ως επί το πλείστον θεραπείες για ψυχολογικά νοσήματα αλλά και επιστημονικές θεωρίες αναφορικά με τον ψυχισμό του ανθρώπου.
Την εποχή του Karl Marx (1818 – 1883) ο δυτικός κόσμος ανακατατασσόταν ραγδαία τόσο σε οικονομικό... more Την εποχή του Karl Marx (1818 – 1883) ο δυτικός κόσμος ανακατατασσόταν ραγδαία τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Η σύγχρονη δυτική βιομηχανική εποχή βρισκόταν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στο απόγειό της.
Η σημερινή εικόνα της Ευρώπης σε σχέση με την αυτή που είχε την εποχή της υπογραφής της συνθήκης ... more Η σημερινή εικόνα της Ευρώπης σε σχέση με την αυτή που είχε την εποχή της υπογραφής της συνθήκης της Ρώμης το 1957 είναι σημαντικά διαφοροποιημένη. Μολαταύτα οι προσπάθειες για αρμονική ανάπτυξη των λαών της και περιορισμό των διαφορών παρέμειναν πρώτιστη προτεραιότητα της. Μέλημα των ιδρυτικών συνθηκών της ΕΟΚ αποτέλεσε η άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των χωρών και το να βοηθηθούν οι οικονομίες ώστε να ανταπεξέρχονται καλύτερα στο ρευστό οικονομικό περιβάλλον. Όλη αυτή την περίοδο ύπαρξης των ευρωπαϊκών κοινοτήτων οι οικονομικές κρίσεις και οι συνεχιζόμενες διευρύνσεις των μελών της ένωσης είχαν ως αποτέλεσμα την υιοθέτηση διαθρωτικών πολιτικών που στόχευαν στην οικονομική και κοινωνική συνοχή. Σημαντικότερος όμως παράγοντας που ώθησε στη δημιουργία τακτικών ενεργειών ενίσχυσης της συνεκτικότητας των κρατών ήταν οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για μεγαλύτερη εμβάθυνση. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός έπρεπε να κράτη μέλη να αναπτύσσονται αρμονικά. Ο τρόπος με τον οποίο καλύφθηκε η συνοχή των κρατών ήταν με χρηματοδοτικά μέσα και την αξιοποίηση κοινοτικών πόρων σε πολλαπλούς τομείς.
Την τελευταία δεκαετία της χιλιετίας στον ευρωπαϊκό χώρο διαμορφώθηκε μια νέα κατάσταση με αφορμή... more Την τελευταία δεκαετία της χιλιετίας στον ευρωπαϊκό χώρο διαμορφώθηκε μια νέα κατάσταση με αφορμή γεγονότα που διαδραματίσθηκαν σε παγκόσμιο αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο. Κυρίαρχα εξ αυτών ήταν το τέλος του ψυχρού πολέμου με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και η μετεξέλιξη των ευρωπαϊκών κοινοτήτων στο νέο οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Αυτοί οι παράγοντες αποτέλεσαν ένα νέο πολιτικό – οικονομικό πλαίσιο το οποίο επικουρήθηκε από την πρόθεση της Γερμανίας για επανένωση, από την νομισματική ένωση των κρατών μελών της Ένωσης καθώς και από τη μεταψυχροπολεμική διεύρυνσή της με χώρες που βρίσκονταν στο πρώην ανατολικό «block». Για την αντιμετώπιση αυτή της πρόκλησης αρχικά υπήρξε η βούληση για θέσπιση ενός συντάγματος για την Ευρώπη που όμως τελικά μετατράπηκε σε μια αναθεωρητική συνθήκη, τη συνθήκη της Λισσαβώνας, η οποία υπογράφηκε το 2009. Μέρη του υπό κατάρτιση συντάγματος ενσωματώθηκαν τελικά στην εν λόγω συνθήκη και μεταξύ των άλλων δόθηκε βαρύτητα αφενός μεν στη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα των θεσμών της ένωσης, αφετέρου δε στην ενίσχυση της δημοκρατικότητάς της και στο να την καταστήσουν προσιτή στους πολίτες.
Η ίδρυση της ΕΚΑΧ και κυρίως της ΕΟΚ στο τέλος της δεκαετίας του 1950 αποτέλεσε σημαντικό βήμα πρ... more Η ίδρυση της ΕΚΑΧ και κυρίως της ΕΟΚ στο τέλος της δεκαετίας του 1950 αποτέλεσε σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της αλληλεγγύης και συνεργασίας των κρατών της δυτικής Ευρώπης. Η αρχική επιτυχία του εγχειρήματος της ΕΟΚ είχε ως αποτέλεσμα με το πέρασμα των χρόνων να πραγματοποιηθούν επιπρόσθετες προσπάθειες για περαιτέρω εμβάθυνση στις σχέσεις των δυτικοευρωπαϊκών κρατών, ενώ επίσης η στάση άλλων χωρών απέναντι στη κοινότητα διαφοροποιήθηκε. Οι προσπάθειες αυτές προς ευρωπαϊκή ολοκλήρωση πραγματοποιήθηκαν εντός του πλαισίου του ψυχρού πολέμου και επηρεάστηκαν από διάφορους ενδογενείς παράγοντες, όπως ήταν η αντιπαλότητα του εθνικού στοιχείου με το υπερεθνικό και οι διαδοχικές διευρύνσεις, αλλά και από εξωτερικούς προς τον ευρωπαϊκό χώρο παράγοντες, όπως η οικονομική και νομισματική κρίση της δεκαετίας του 1970 και ο αυξημένος οικονομικός ανταγωνισμός. Μετά από τριάντα χρόνια σχεδόν και αφού οι τρεις κοινότητες είχαν ενσωματωθεί σε μία, το βήμα προς την εμβάθυνση συντελέστηκε και το 1986 υπογράφηκε η συνθήκη της ΕΕΠ (Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη) η οποία τροποποιούσε τις ιδρυτικές συνθήκες, αναμόρφωνε τους θεσμούς της ΕΟΚ και επιπλέον έθετε μελλοντικά χρονοδιαγράμματα.
Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1939 -1945) βρίσκει την Ευρώπη κατεστραμμένη και με διάχυτη τ... more Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1939 -1945) βρίσκει την Ευρώπη κατεστραμμένη και με διάχυτη τη πεποίθηση για άμεση ανοικοδόμηση. Τα διδάγματα των δύο μεγάλων πολεμικών συρράξεων που συνέβησαν στον Ευρωπαϊκό χώρο καθώς και οι καταστροφικές πολιτικές της περιόδου του μεσοπολέμου απομάκρυναν τον πληθυσμό από την πόλωση και προώθησαν τη συμφιλίωση μεταξύ των λαών και των κρατών. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1940 πολλοί παράγοντες οδήγησαν στην εδραίωση της πεποίθησης ότι η Ευρώπη διέθετε κοινή κληρονομιά η οποία έπρεπε να διαφυλαχθεί και ότι η συνεργασία ήταν η μόνη αποδεκτή λύση για την ανάκαμψη. Οι παράγοντες που ώθησαν τους ευρωπαίους της εποχής να σκεφτούν συναινετικά αφορούσαν κυρίως οικονομικά θέματα αλλά συνάμα υπεισέρχονταν και σε τομείς κοινωνικούς, όπως μίας ψυχολογικής τάσης για συνεννόηση και μίας νέας αρχής, καθώς και πολιτικούς, κυρίως αναφορικά με την ασφάλεια και τη διαφύλαξη της ευρωπαϊκής κουλτούρας.
«Αν ο Μεσαίωνας είναι η περίοδος της παιδικής ηλικίας, η Αναγέννηση είναι η στιγμή που οι ευρωπα... more «Αν ο Μεσαίωνας είναι η περίοδος της παιδικής ηλικίας, η Αναγέννηση είναι η στιγμή που οι ευρωπαϊκές κοινωνίες εισήλθαν στη νιότη τους». Αναπτύξτε την πρόταση με αναφορά κυρίως στις εκπαιδευτικές ιδέες του 15ου και του 16ου αιώνα.
Τύποι σχολείων κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα.
Μέσα σε ένα κλίμα γενικότερων κοινωνικών, πολιτικών αλλά και οικονομικών αλλαγών που συνέβησαν κα... more Μέσα σε ένα κλίμα γενικότερων κοινωνικών, πολιτικών αλλά και οικονομικών αλλαγών που συνέβησαν κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, ο 14ος αιώνας σηματοδότησε για τις πόλεις της Ιταλικής χερσονήσου δίψα για μόρφωση και ειδικότερα για την κατάκτηση της αρχαιοελληνικής και λατινικής γνώσης. Η «Αναγέννηση», όπως προσδιορίζεται η χρονική περίοδος αυτή, στις τέχνες και στο πνεύμα, που ξεκίνησε αρχικά στην πόλη της Φλωρεντίας είχε ως αποτέλεσμα την εισβολή στην καθημερινή ζωή της λατινικής και ελληνικής αρχαίας γραμματείας η οποία θεωρήθηκε ως η πηγή πολιτισμού. Ο νέος αυτός τρόπος σκέψης που χαράχθηκε στις κοινωνίες αυτές ονομάστηκε «ουμανιστικός» και ερχόταν σε αντίθεση με τα στενά πλαίσια της μεσαιωνικής κοσμοθεωρίας. Τα μέγιστα προς αυτή την αλλαγή συνέβαλε και ο Βυζαντινός κόσμος ήδη από τον 13ο αιώνα. Η επίδραση του Βυζαντίου θεωρείται καταλυτική διότι αφενός υπήρξαν πολλοί λόγιοι που κατέφευγαν στη Δύση μετά την κατάληψη της Πόλης από τους Λατίνους το 1204, αφετέρου, παρότι το Βυζάντιο κατά τους δύο τελευταίους αιώνες της ιστορίας του βρισκόταν σε παρακμή, εντούτοις ο πολιτισμός του την περίοδο αυτή άνθησε.
Η αποκατάσταση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας επήλθε με την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τ... more Η αποκατάσταση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας επήλθε με την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από την αυτοκρατορία της Νίκαιας το 1261. Η ενέργεια αυτή ήταν μεγάλο πλήγμα για τους δυτικούς τόσο για οικονομικούς όσο και για θρησκευτικούς λόγους. Πρώτος αυτοκράτορας της παλινόρθωσης ήταν ο Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος (1223 - 1282) και πρώτιστο μέλημα του ήταν να διατηρήσει την ακεραιότητα της αυτοκρατορίας απέναντι στους πολλαπλούς εχθρούς που δημιουργήθηκαν. Ο προκαθήμενος των καθολικών, οι ναυτικές πόλεις της βορείου Ιταλίας και οι Γάλλοι που εδραιώθηκαν στη Σικελία, θεωρούνταν οι πλέον επικίνδυνοι εχθροί, καθώς, εφόσον συμμαχούσαν, θα είχαν τη δυνατότητα να την καταλύσουν. Όμως, από τη μια οι διαφορετικές επιδιώξεις και οι έριδες αναμεταξύ τους και από την άλλη οι επιδέξιοι διπλωματικοί χειρισμοί του Μιχαήλ που κατάφερναν να υποδαυλίζουν την κατάσταση αυτή απέτρεψαν οριστικά την καταστροφή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Οι σταυροφορίες που ξεκίνησαν αρχικά κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα ως μία εκστρατεία του Πάπα μ... more Οι σταυροφορίες που ξεκίνησαν αρχικά κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα ως μία εκστρατεία του Πάπα με σκοπό την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων, είχαν ως βάση τους τα προσκυνήματα των χριστιανών πιστών που πραγματοποιούνταν τα προηγούμενα χρόνια στην πόλη της Ιερουσαλήμ. Αν και η οργάνωση και η πορεία των επιχειρήσεων των σταυροφοριών τελούσαν υπό την καθοδήγηση του Πάπα, υπήρχαν παρεκτροπές ανάλογα με τις περιστάσεις. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση αποτελεί η Δ’ Σταυροφορία (1202 – 1204), η οποία, παρότι ξεκίνησε με σκοπό την απελευθέρωση των Άγιων Τόπων, κατέληξε στη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης. Η Δ’ Σταυροφορία υπήρξε έμπνευση του νεοεκλεγέντος Πάπα Ιννοκέντιου Γ’ (1198 – 1216) σε μία περίοδο κατά την οποία οι βυζαντινοί και οι δυτικοί δε διατηρούσαν καλές σχέσεις. Από τη μία η βυζαντινή αυτοκρατορία με τη δυναστεία των Αγγέλων (1185 – 1204) βρισκόταν σε κατάσταση πολιτικών αναταραχών και συρρίκνωσης, ενώ από την άλλη ο Πάπας ήθελε να επιβάλει τα πρωτεία του στους σχισματικούς Έλληνες και οι ναυτικές πόλεις της βορείου Ιταλίας προσπαθούσαν να επεκτείνουν τις εμπορικές τους βλέψεις.
Η βυζαντινή αυτοκρατορία αποτέλεσε τη νόμιμη συνέχεια της ρωμαϊκής με κυρίαρχες διαφορές τη μεταφ... more Η βυζαντινή αυτοκρατορία αποτέλεσε τη νόμιμη συνέχεια της ρωμαϊκής με κυρίαρχες διαφορές τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή και την αναγνώριση του Χριστιανισμού ενώ κατάφερε να διαρκέσει για περισσότερο από μία χιλιετία. Ο αυτοκράτορας βρισκόταν στην κεφαλή της μοναρχίας και η άρχουσα τάξη, με άλλα λόγια η αριστοκρατία, αποτελούσε τον κορμό της διοίκησης. Με το πέρασμα όμως των αιώνων ο βυζαντινός κόσμος υπέστη μεταβολές, οι οποίες, πέραν των εδαφικών οριοθετήσεων, επέφεραν και σημαντικές διαφοροποιήσεις στις διοικητικές και στρατιωτικές δομές της αυτοκρατορίας, όπως στο ρόλο καθώς και τη σύνθεση της βυζαντινής αριστοκρατίας. Ορόσημο για τις αλλαγές αυτές αποτέλεσαν γεγονότα που συνέβησαν κατά τον 7ο αιώνα και 11ο αιώνα, εποχές που σχετικά προσδιορίζουν αντίστοιχα το τέλος της πρώιμης και της μέσης περιόδου της βυζαντινής ιστορίας.
Κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα συνέβησαν στον ευρωπαϊκό χώρο σημαντικά γεγονότα. Από τη μια με... more Κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα συνέβησαν στον ευρωπαϊκό χώρο σημαντικά γεγονότα. Από τη μια μεριά είχαμε το ξέσπασμα των δύο Παγκόσμιων Πολέμων που είχαν ως αποτέλεσμα την αποδιάρθρωση της ευρωπαϊκής κοινωνίας και την πρωτοκαθεδρία της Αμερικής σε παγκόσμιο επίπεδο και από την άλλη τη ραγδαία ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας και την έμφαση στη ψυχολογία. Στο πλαίσιο αυτό οι καλλιτέχνες υιοθέτησαν μία ριζοσπαστική στάση η οποία αφενός μεν τους απομάκρυνε από τις παραδόσεις του παρελθόντος αφετέρου δε τους ώθησε σε καλλιτεχνικούς πειραματισμούς καθώς και στη δημιουργία πρωτοποριακών κινημάτων που σόκαραν. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε ως μοντερνισμός και διήρκησε σχεδόν μέχρι το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα.
Προς το τέλος του 18ου αιώνα στον ευρωπαϊκό χώρο συντελέστηκαν δυο σημαντικές επαναστάσεις η Βιομ... more Προς το τέλος του 18ου αιώνα στον ευρωπαϊκό χώρο συντελέστηκαν δυο σημαντικές επαναστάσεις η Βιομηχανική Επανάσταση που ξεκίνησε στην Αγγλία το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και η Γαλλική Επανάσταση που ξέσπασε το 1789. Οι επαναστάσεις αυτές προκάλεσαν ραγδαίες αλλαγές στους κοινωνικό πολιτικό οικονομικούς ρυθμούς της ζωής των ανθρώπων και τα αποτελέσματα τους καθόρισαν τις μετέπειτα εξελίξεις. Ομοίως την ίδια περίοδο εμφανίστηκε ένα πνευματικό κίνημα το οποίο κατόπιν έλαβε το όνομα ρομαντισμός και το οποίο προέκυψε από τους προβληματισμούς που έθεσε ο Διαφωτισμός και εναντιωνόταν στην ορθολογικότητα που προέκρινε η επιστημονική επανάσταση του Isaac Newton (1642 – 1727). Αυτοί οι παράγοντες συνέβαλαν στη διαμόρφωση, το 19ο αιώνα, ενός νέου ορισμού περί της έννοιας της τέχνης και του καλλιτέχνη.
Τον 17ο αιώνα πραγματοποιούνται σημαντικές ανακατατάξεις στον Ευρωπαϊκό χώρο που επηρεάζουν όλους... more Τον 17ο αιώνα πραγματοποιούνται σημαντικές ανακατατάξεις στον Ευρωπαϊκό χώρο που επηρεάζουν όλους τους τομείς της κοινωνικό-πολιτικής ζωής των ανθρώπων καθώς και τις μετέπειτα εξελίξεις. Από τη μια μεριά με την κατάκτηση του Νέου Κόσμου δημιουργούνται Ευρωπαϊκές Αυτοκρατορίες και ενισχύονται τα εθνικά κράτη και ο μοναρχικός πολιτικός θεσμός, ενώ από την άλλη η αντιμετώπιση της θρησκευτικής μεταρρύθμισης του Λούθηρου από την Καθολική Εκκλησία μέσω του κινήματος της Αντιμεταρρύθμισης έχει ως αποτέλεσμα το ξέσπασμα ενός οδυνηρού θρησκευτικού πολέμου, του Τριακονταετή (1618 – 1648). Επιπρόσθετα, η ανάπτυξη νέων φιλοσοφικών αναζητήσεων περί της γνώσης και της θέσης του ατόμου στην κοινωνία αλλά και η εδραίωση της εμπορικής επανάστασης είχαν ως αποτέλεσμα την ισχυροποίηση της ανερχόμενη αστικής τάξης.
Καταγόμενος από την Φλωρεντία ο Giotto di Bondone (1267 – 1337) υπήρξε ένας πρωτοπόρος ζωγράφος. ... more Καταγόμενος από την Φλωρεντία ο Giotto di Bondone (1267 – 1337) υπήρξε ένας πρωτοπόρος ζωγράφος. Τα έργα του θεωρούνταν καινοτόμα αφού η αναπαράσταση του θρησκευτικού θέματος και των μορφών προσέγγιζαν την πραγματικότητα ενώ οι πίνακές του διέθεταν μία αντίληψη του χώρου . Στη Φλωρεντία την εποχή εκείνη και λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκαν εκπληκτικές αλλαγές τόσο στον τρόπο σκέψης όσο και στις εικαστικές τέχνες και μεγαλούργησαν σημαντικές προσωπικότητες. Οι αλλαγές αυτές συνέβησαν σταδιακά από την εποχή του Μεσαίωνα και, δεδομένης της ωρίμανσης των συνθηκών, ηγετικές φυσιογνωμίες, όπως ο Giotto, έδωσαν το έναυσμα της Αναγέννησης.
Uploads
Papers by Panagiotis E Stamatiadis