Turk Kulturu Ve Hacı Bektas Veli Arastırma Dergisi, 2007
In this work, the book is named "Horasan'dan Anadolu'ya Alevilik-Bektaşilik ve Denizli Oğuz Yerle... more In this work, the book is named "Horasan'dan Anadolu'ya Alevilik-Bektaşilik ve Denizli Oğuz Yerleşimine Genel Bakış" is introduced.
... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. ... more ... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. KeĢmir civarlarındaki bir sahrada karga, fare, kaplumbağa ve ceylan arkadaĢ olmuĢlardır. Dördü birlikte hoĢça vakit geçirirken bir gün ceylan sohbet ettikleri yere gelmez. ...
Çalışmanın konusunu teşkil eden Firdevsî-i Rûmî'nin Süleyman-nâme'sinin 69. cildi, manzum... more Çalışmanın konusunu teşkil eden Firdevsî-i Rûmî'nin Süleyman-nâme'sinin 69. cildi, manzum-mensur karışık şekilde, on beşinci yüzyılın sonu ile on altıncı yüzyılın başında Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış bir eserdir. Firdevsî, eserinin birçok yerinde hadis ve ayetlerden yararlanarak eserini sağlam bir kaynağa dayandırmıştır. Eserin asıl konusu; Hz. Süleyman'ın menkıbevi hayatını, peygamberliği sırasında Hak dinini yayma isteğini ve kendisine inananlar ile din düşmanları arasındaki mücadelesini esas almıştır. Eser; geometri, tıp, astronomi, felsefe, tarih ve coğrafya gibi ilimlere yer vermiş ansiklopedik bir kaynaktır. Eser İstanbul Topkapı Sarayı, Türkçe Yazma Eserler bölmünde K.892, H.1535 kayıtlıdır. 21 satır halinde neşredilmiştir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Firdevsî'nin hayatı ve eserleri, ikinci bölümde kurgu, şekil, dil ve üslûp üçüncü bölümde ise metnin edisyon kritiği yapılmış ve farklılıklar dipnotta belirtilmiştir.The 69th volum...
Biyografi, başta şairler olmak üzere belli mesleklerde tanınmış kişilerin hayatını ve sanatını an... more Biyografi, başta şairler olmak üzere belli mesleklerde tanınmış kişilerin hayatını ve sanatını anlatan edebi türün adıdır. Özellikle dil ve edebiyat alanında yetişmiş önemli temsilcilerin unutulmamaları için çeşitli eserler verilmiştir. Biyografi türünde en dikkat çeken eser, Taşköprülüzâde İsâmüddîn Ahmed Efendi'nin yazmış olduğu eş-Şakâ'iku'n-Nu'mâniyye fî Ulemâ'i'd-Devleti'l-Osmâniyye isimli eseridir. Eserin ismi Şakâ'ik-i Nu'mâniye olarak da bilinir. 1558 senesinde Arapça olarak kaleme alınmıştır. Şakâ'ik-i Nu'mâniye'nin yazılış amacı, daha önce Osmanlı âlimlerinin hayat hikâyelerini anlatan hacimli bir kaynağın bulunmamasıdır. Osmanlı âlimleri hakkında temel ve özgün bilgilerin yer alması esere ayrı bir önem kazandırmıştır. Araştırmacılar tarafından kaynak olarak görülen esere birçok tercüme ve zeyl yapılmıştır. Esere yapılan tercüme ve zeyller en az eser kadar önemli birer kaynaktır. Şakâ'ik-i Nu'mâniye'ye yapılan ter...
Klâsik Türk edebiyatının en üretken isimlerinden biri olan Firdevsî-i Rûmî birçok manzum, mensur ... more Klâsik Türk edebiyatının en üretken isimlerinden biri olan Firdevsî-i Rûmî birçok manzum, mensur ve manzum-mensur karışık eserler yazmıştır ve bu eserleri gelecek nesillere bırakmıştır. Bunlardan biri olan Süleymân-nâme ya da diğer adıyla Süleymân-nâme-i Kebîr isimli eseri geride bıraktığı en meşhur ve en önemli eseridir. Bu eser 81 ciltlik büyük bir külliyatdır. Bu çalışmada, 81 ciltlik bu büyük külliyatın bir parçası olan 70. Cilt incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de Firdevsî'nin hayatı ve eserleri, İkinci Bölüm'de incelenen metnin şekil, kurgu, dil ve üslûp incelemesi, Üçüncü Bölüm'de eserin tenkitli metni ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma Sonuç, Kaynakça ile sona ermektedir. Anahtar Kelimeler: Firdevsî-i Rûmî, Süleymân-nâme, Hz. SüleymânFirdevsî-i Rûmî, one of the most productive names in classical Turkish literature, has written many compelling compilations and left these works to future generations. One of these is...
... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. ... more ... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. KeĢmir civarlarındaki bir sahrada karga, fare, kaplumbağa ve ceylan arkadaĢ olmuĢlardır. Dördü birlikte hoĢça vakit geçirirken bir gün ceylan sohbet ettikleri yere gelmez. ...
... 3 Hillet: Sevgilinin sevgisiyle sermest olmak, tam dostluk. 4 Mahabbet: Kötü huylardan arınma... more ... 3 Hillet: Sevgilinin sevgisiyle sermest olmak, tam dostluk. 4 Mahabbet: Kötü huylardan arınma ve güzel huylarla donanma suretiyle sevgiliye layık olmak ve yaklaşmak. ... 6 Hüyâm: Sevdalıyı çıldırtan sevgi, sevgi çılgınlığı, çılgınca sevme, sevgilinin kulu, kölesi olma. ...
Bektaşî zümrelerin dinî öğretilerinin ve geleneklerinin kuşaktan kuşağa sözlü ve yazılı olarak ak... more Bektaşî zümrelerin dinî öğretilerinin ve geleneklerinin kuşaktan kuşağa sözlü ve yazılı olarak aktarıldığı bilinmektedir. Bu çalışmanın ana temasını yazılı metinlerin bir örneği olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, BEL-Yz-K 725 numarada kayıtlı “Mecmu’atü’r-Resâ’il” adlı bir mecmua oluşturmaktadır. Bu mecmuada, inanç yolunda önemli bir uygulama olan ikrar töreninin aşamaları, bazı eksiklikler olmakla birlikte, anlatıldıktan sonra On İki İmam ve On Dört Masûm-ı Pâk’ın biyografilerine yer verilmiştir. Bu biyografilerden sonra erenler meydanındaki on iki hizmet postu ve “Haza Noktatü’l-Beyân Ma-Hurûfât” başlığı altında Noktatü’l-Beyân adlı eserden küçük bir parça bulunmaktadır.It is known that religious teachings and traditions of Bektashi communities have been passed over from generation to generation in written and spoken form. The main theme in this study is to create a mecmua about “Mecmu’atü’r-Resâil” which is registered in the number of BEL-Yz-K 725 in Istanbul ...
ÖZET Klasik Türk edebiyatı araştırmaları yakın zamana kadar Anadolu ve çevresiyle sınırlıyken öze... more ÖZET Klasik Türk edebiyatı araştırmaları yakın zamana kadar Anadolu ve çevresiyle sınırlıyken özellikle son dönemlerde Türk dünyasının çeperlerine kadar uzanmıştır. Bu bağlamda Çağatay edebiyatı ve kültür çevresiyle ilgili yeni çalışmalar öne çıkmaktadır. Çalışmamıza konu edinilen Hoca Cahan Arşî bu duruma iyi bir örnektir. 17. yüzyılda yaşayan Arşî, Türkistan'ın Buhara ve Semerkand gibi önemli kültür merkezlerinde yetişmiş, söz konusu şehirlerin kültürel atmosferinden beslenmiş, Arapça ve Farsça'yı bilen değerli bir sanatçıdır. Aslen bir Uyfur Türkü olan Arşî, yalnızca müstakil divanı ve bu divan içindeki şiirleriyle değil çevresinde teşekkkür eden kültür halkası ve gerçekleştirdikleriyle de dikkat çekici bir isimdir. Çalışmamızda Hoca Cahan Arşî'nin divanı üzerine odaklandık. Yaptığımız inceleme ve transkriptsiyon çalışmasının hem Arşî'nin tanınmasına hem de Divan'ın Türk edebiyatı tarihi içinde hak ettiği yeri almasına hizmet edecektir. Bunun yanı sıra Arşî ve...
Bu çalışma, Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Bektaşîliğin klâsik Türk edebiyatındaki ye... more Bu çalışma, Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Bektaşîliğin klâsik Türk edebiyatındaki yerini konu edinmektedir. Çalışmada öncelikli olarak Anadolu'ya yapılan göçler vasıtasıyla Anadolu topraklarında zuhur eden tasavvufî zümreler ve bu zümrelerin Anadolu'daki takipçileri ele alınmıştır. Yapılan literatür çalışması neticesinde Bektaşîlik tarikatının kökeninin eski Türk inanışlarıyla birlikte ilk oluşum aşamasında Yesevîlik, Kalenderîlik, Haydarîlik, Vefâîlik gibi çeşitli tarikatların kültürel değerlerinden beslendiği tespit edilmiş, özellikle 16. yüzyıldan itibaren ise içerisine Alevî ve Hurûfî değerlerini de aldığı görülmüştür. Siyasî anlamda Hz. Alî yanlısı gibi görünen ve Şiî inancının aşırılığa kaçan kollarından olan Sebeiyye ve Gâliyye inancının temelinde Hz. Alî'nin tanrısallaştırılması ve kutsî hadislerin ona mâl edilmesi anlayışı yatmaktadır. Alevî ve Bektaşî şairlere ait divanlarda şeriate bağlı inançlar görüldüğü gibi bu iki inancın izlerine de rastlanıl...
Geçmişte yaşamış önemli şahsiyetlerin haklarında bilgi sahibi olunabilmesi için bakılabilecek ilk... more Geçmişte yaşamış önemli şahsiyetlerin haklarında bilgi sahibi olunabilmesi için bakılabilecek ilk kaynaklar biyografiler, tezkireler ve tarihlerdir. İçerisinde biyografik bilgiler bulunması bakımından, Taşköprülüzâde İsâmüddîn Ahmed'in Arapça olarak yazdığı Şakâ'ik-ı Nu'mâniye isimli eser, klasik Türk edebiyatı alanında önemli bir kaynaktır. Eser, içerisinde geçen şahıslar hakkında biyografik bilgiler bulundurması özelliği ile birçok kişinin ilgisini çekmeyi başarmıştır. Zaman içerisinde esere birçok zeyl ve tercüme yapılmıştır. Bir kaynak eser özelliği bulunan Şakâ'ik-ı Nu'mâniye'ye yapılan tercümeler de en az eserin aslı kadar önemli birer kaynaktır. Hatta esere yapılan tercümeler eserde verilen biyografik bilgilerin genişletilmesini sağlamış ve eserin önemini daha da artırmıştır. Hadâ'iku'ş-Şakâ'ik, Mecdî Mehmed Efendi'nin Şakâ'ik-ı Nu'mâniye isimli esere yazdığı tercümeye verdiği isimdir. 16. yüzyılda yaşamış olan Mecdî Mehmed Efen...
Klasik Türk edebiyatı uzun asırlar boyunca Türk toplumunun edebî zevkine hitap edebilmeyi başarmı... more Klasik Türk edebiyatı uzun asırlar boyunca Türk toplumunun edebî zevkine hitap edebilmeyi başarmıştır. Klasik Türk edebiyatı denince pek çoklarının aklına ilk gelen şey şiirdir. Halbuki klasik Türk edebiyatının mensur yapıtları da azımsanmayacak sayıdadır. Özellikle bazı mensur eserler vardır ki ortaya koydukları sanatlı üslûplarıyla şiirlerden aşağı kalmayacak bir değeri hâizdirler. Bu tarz eserlerin belki de en üst sıralarında yer alan Hümâyûnnâme, dört asır boyunca gündemde kalmayı başararak Türk insanının Kelile ve Dimne Hikâyeleri ihtiyacını karşılamıştır. Kurgu, olay örgüsü ve vak'aları anlatış tarzı itibariyle Hümâyûn-nâme estetik bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Filibeli Alâaddin Âli Çelebi, özellikle, secileri eserinde uygularken kelime-seci-anlam üçleminin dışına çıkmamıştır. Eser bu yönüyle de başarılı bir mensur eser olma özelliği kazanmaktadır. Hümâyûn-nâme'yi benzeri eserlerden farklı kılan şey üslûbudur. Filibeli Alâaddin Âli Çelebi, Hümâyûn-nâme'yi,...
Alevîlik/Bektaşîlik konusunda sosyal bilimlerin sosyoloji, din, tarih, edebiyat, sanat ve felsefe... more Alevîlik/Bektaşîlik konusunda sosyal bilimlerin sosyoloji, din, tarih, edebiyat, sanat ve felsefe gibi çeşitli alanlarında birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların geneli Bektaşîliğin sosyolojik ya da siyasî boyutunun ortaya konulması yönünde ilerlemiştir. Bu durum artan eser sayısına bağlı olarak Alevîlik/Bektaşîlik hakkında bibliyografya çalışmalarına ağırlık verilmesi gerekliliğini de beraberinde getirmiştir. Bu yazıda, 1997-2018 yılları arasında Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalında Bektaşîliğe mensup olduğu düşünülen şairler/yazarlarla ilgili yapılmış, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tez veri tabanında bulunan yüksek lisans ve doktora tezleri incelenmiş, tezlerde kullanılan inceleme yöntemleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Daha sonra da ileride hem Bektaşîlik hakkında çalışma yapacaklara yardımcı olması hem de daha önce oluşturulmuş Alevîlik/Bektaşîlik bibliyografyalarına ek olması maksadıyla tezlerin künyeleri sıralanmıştır. Künyeler Apa 6 sistemine göre düzenlenmiştir...
Turk Kulturu Ve Hacı Bektas Veli Arastırma Dergisi, 2007
In this work, the book is named "Horasan'dan Anadolu'ya Alevilik-Bektaşilik ve Denizli Oğuz Yerle... more In this work, the book is named "Horasan'dan Anadolu'ya Alevilik-Bektaşilik ve Denizli Oğuz Yerleşimine Genel Bakış" is introduced.
... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. ... more ... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. KeĢmir civarlarındaki bir sahrada karga, fare, kaplumbağa ve ceylan arkadaĢ olmuĢlardır. Dördü birlikte hoĢça vakit geçirirken bir gün ceylan sohbet ettikleri yere gelmez. ...
Çalışmanın konusunu teşkil eden Firdevsî-i Rûmî'nin Süleyman-nâme'sinin 69. cildi, manzum... more Çalışmanın konusunu teşkil eden Firdevsî-i Rûmî'nin Süleyman-nâme'sinin 69. cildi, manzum-mensur karışık şekilde, on beşinci yüzyılın sonu ile on altıncı yüzyılın başında Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış bir eserdir. Firdevsî, eserinin birçok yerinde hadis ve ayetlerden yararlanarak eserini sağlam bir kaynağa dayandırmıştır. Eserin asıl konusu; Hz. Süleyman'ın menkıbevi hayatını, peygamberliği sırasında Hak dinini yayma isteğini ve kendisine inananlar ile din düşmanları arasındaki mücadelesini esas almıştır. Eser; geometri, tıp, astronomi, felsefe, tarih ve coğrafya gibi ilimlere yer vermiş ansiklopedik bir kaynaktır. Eser İstanbul Topkapı Sarayı, Türkçe Yazma Eserler bölmünde K.892, H.1535 kayıtlıdır. 21 satır halinde neşredilmiştir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Firdevsî'nin hayatı ve eserleri, ikinci bölümde kurgu, şekil, dil ve üslûp üçüncü bölümde ise metnin edisyon kritiği yapılmış ve farklılıklar dipnotta belirtilmiştir.The 69th volum...
Biyografi, başta şairler olmak üzere belli mesleklerde tanınmış kişilerin hayatını ve sanatını an... more Biyografi, başta şairler olmak üzere belli mesleklerde tanınmış kişilerin hayatını ve sanatını anlatan edebi türün adıdır. Özellikle dil ve edebiyat alanında yetişmiş önemli temsilcilerin unutulmamaları için çeşitli eserler verilmiştir. Biyografi türünde en dikkat çeken eser, Taşköprülüzâde İsâmüddîn Ahmed Efendi'nin yazmış olduğu eş-Şakâ'iku'n-Nu'mâniyye fî Ulemâ'i'd-Devleti'l-Osmâniyye isimli eseridir. Eserin ismi Şakâ'ik-i Nu'mâniye olarak da bilinir. 1558 senesinde Arapça olarak kaleme alınmıştır. Şakâ'ik-i Nu'mâniye'nin yazılış amacı, daha önce Osmanlı âlimlerinin hayat hikâyelerini anlatan hacimli bir kaynağın bulunmamasıdır. Osmanlı âlimleri hakkında temel ve özgün bilgilerin yer alması esere ayrı bir önem kazandırmıştır. Araştırmacılar tarafından kaynak olarak görülen esere birçok tercüme ve zeyl yapılmıştır. Esere yapılan tercüme ve zeyller en az eser kadar önemli birer kaynaktır. Şakâ'ik-i Nu'mâniye'ye yapılan ter...
Klâsik Türk edebiyatının en üretken isimlerinden biri olan Firdevsî-i Rûmî birçok manzum, mensur ... more Klâsik Türk edebiyatının en üretken isimlerinden biri olan Firdevsî-i Rûmî birçok manzum, mensur ve manzum-mensur karışık eserler yazmıştır ve bu eserleri gelecek nesillere bırakmıştır. Bunlardan biri olan Süleymân-nâme ya da diğer adıyla Süleymân-nâme-i Kebîr isimli eseri geride bıraktığı en meşhur ve en önemli eseridir. Bu eser 81 ciltlik büyük bir külliyatdır. Bu çalışmada, 81 ciltlik bu büyük külliyatın bir parçası olan 70. Cilt incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de Firdevsî'nin hayatı ve eserleri, İkinci Bölüm'de incelenen metnin şekil, kurgu, dil ve üslûp incelemesi, Üçüncü Bölüm'de eserin tenkitli metni ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma Sonuç, Kaynakça ile sona ermektedir. Anahtar Kelimeler: Firdevsî-i Rûmî, Süleymân-nâme, Hz. SüleymânFirdevsî-i Rûmî, one of the most productive names in classical Turkish literature, has written many compelling compilations and left these works to future generations. One of these is...
... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. ... more ... Konunun önemi ortaya konduktan sonra “Karga, kaplumbağa, fare ve ceylan” hikâyesi anlatılır. KeĢmir civarlarındaki bir sahrada karga, fare, kaplumbağa ve ceylan arkadaĢ olmuĢlardır. Dördü birlikte hoĢça vakit geçirirken bir gün ceylan sohbet ettikleri yere gelmez. ...
... 3 Hillet: Sevgilinin sevgisiyle sermest olmak, tam dostluk. 4 Mahabbet: Kötü huylardan arınma... more ... 3 Hillet: Sevgilinin sevgisiyle sermest olmak, tam dostluk. 4 Mahabbet: Kötü huylardan arınma ve güzel huylarla donanma suretiyle sevgiliye layık olmak ve yaklaşmak. ... 6 Hüyâm: Sevdalıyı çıldırtan sevgi, sevgi çılgınlığı, çılgınca sevme, sevgilinin kulu, kölesi olma. ...
Bektaşî zümrelerin dinî öğretilerinin ve geleneklerinin kuşaktan kuşağa sözlü ve yazılı olarak ak... more Bektaşî zümrelerin dinî öğretilerinin ve geleneklerinin kuşaktan kuşağa sözlü ve yazılı olarak aktarıldığı bilinmektedir. Bu çalışmanın ana temasını yazılı metinlerin bir örneği olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, BEL-Yz-K 725 numarada kayıtlı “Mecmu’atü’r-Resâ’il” adlı bir mecmua oluşturmaktadır. Bu mecmuada, inanç yolunda önemli bir uygulama olan ikrar töreninin aşamaları, bazı eksiklikler olmakla birlikte, anlatıldıktan sonra On İki İmam ve On Dört Masûm-ı Pâk’ın biyografilerine yer verilmiştir. Bu biyografilerden sonra erenler meydanındaki on iki hizmet postu ve “Haza Noktatü’l-Beyân Ma-Hurûfât” başlığı altında Noktatü’l-Beyân adlı eserden küçük bir parça bulunmaktadır.It is known that religious teachings and traditions of Bektashi communities have been passed over from generation to generation in written and spoken form. The main theme in this study is to create a mecmua about “Mecmu’atü’r-Resâil” which is registered in the number of BEL-Yz-K 725 in Istanbul ...
ÖZET Klasik Türk edebiyatı araştırmaları yakın zamana kadar Anadolu ve çevresiyle sınırlıyken öze... more ÖZET Klasik Türk edebiyatı araştırmaları yakın zamana kadar Anadolu ve çevresiyle sınırlıyken özellikle son dönemlerde Türk dünyasının çeperlerine kadar uzanmıştır. Bu bağlamda Çağatay edebiyatı ve kültür çevresiyle ilgili yeni çalışmalar öne çıkmaktadır. Çalışmamıza konu edinilen Hoca Cahan Arşî bu duruma iyi bir örnektir. 17. yüzyılda yaşayan Arşî, Türkistan'ın Buhara ve Semerkand gibi önemli kültür merkezlerinde yetişmiş, söz konusu şehirlerin kültürel atmosferinden beslenmiş, Arapça ve Farsça'yı bilen değerli bir sanatçıdır. Aslen bir Uyfur Türkü olan Arşî, yalnızca müstakil divanı ve bu divan içindeki şiirleriyle değil çevresinde teşekkkür eden kültür halkası ve gerçekleştirdikleriyle de dikkat çekici bir isimdir. Çalışmamızda Hoca Cahan Arşî'nin divanı üzerine odaklandık. Yaptığımız inceleme ve transkriptsiyon çalışmasının hem Arşî'nin tanınmasına hem de Divan'ın Türk edebiyatı tarihi içinde hak ettiği yeri almasına hizmet edecektir. Bunun yanı sıra Arşî ve...
Bu çalışma, Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Bektaşîliğin klâsik Türk edebiyatındaki ye... more Bu çalışma, Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Bektaşîliğin klâsik Türk edebiyatındaki yerini konu edinmektedir. Çalışmada öncelikli olarak Anadolu'ya yapılan göçler vasıtasıyla Anadolu topraklarında zuhur eden tasavvufî zümreler ve bu zümrelerin Anadolu'daki takipçileri ele alınmıştır. Yapılan literatür çalışması neticesinde Bektaşîlik tarikatının kökeninin eski Türk inanışlarıyla birlikte ilk oluşum aşamasında Yesevîlik, Kalenderîlik, Haydarîlik, Vefâîlik gibi çeşitli tarikatların kültürel değerlerinden beslendiği tespit edilmiş, özellikle 16. yüzyıldan itibaren ise içerisine Alevî ve Hurûfî değerlerini de aldığı görülmüştür. Siyasî anlamda Hz. Alî yanlısı gibi görünen ve Şiî inancının aşırılığa kaçan kollarından olan Sebeiyye ve Gâliyye inancının temelinde Hz. Alî'nin tanrısallaştırılması ve kutsî hadislerin ona mâl edilmesi anlayışı yatmaktadır. Alevî ve Bektaşî şairlere ait divanlarda şeriate bağlı inançlar görüldüğü gibi bu iki inancın izlerine de rastlanıl...
Geçmişte yaşamış önemli şahsiyetlerin haklarında bilgi sahibi olunabilmesi için bakılabilecek ilk... more Geçmişte yaşamış önemli şahsiyetlerin haklarında bilgi sahibi olunabilmesi için bakılabilecek ilk kaynaklar biyografiler, tezkireler ve tarihlerdir. İçerisinde biyografik bilgiler bulunması bakımından, Taşköprülüzâde İsâmüddîn Ahmed'in Arapça olarak yazdığı Şakâ'ik-ı Nu'mâniye isimli eser, klasik Türk edebiyatı alanında önemli bir kaynaktır. Eser, içerisinde geçen şahıslar hakkında biyografik bilgiler bulundurması özelliği ile birçok kişinin ilgisini çekmeyi başarmıştır. Zaman içerisinde esere birçok zeyl ve tercüme yapılmıştır. Bir kaynak eser özelliği bulunan Şakâ'ik-ı Nu'mâniye'ye yapılan tercümeler de en az eserin aslı kadar önemli birer kaynaktır. Hatta esere yapılan tercümeler eserde verilen biyografik bilgilerin genişletilmesini sağlamış ve eserin önemini daha da artırmıştır. Hadâ'iku'ş-Şakâ'ik, Mecdî Mehmed Efendi'nin Şakâ'ik-ı Nu'mâniye isimli esere yazdığı tercümeye verdiği isimdir. 16. yüzyılda yaşamış olan Mecdî Mehmed Efen...
Klasik Türk edebiyatı uzun asırlar boyunca Türk toplumunun edebî zevkine hitap edebilmeyi başarmı... more Klasik Türk edebiyatı uzun asırlar boyunca Türk toplumunun edebî zevkine hitap edebilmeyi başarmıştır. Klasik Türk edebiyatı denince pek çoklarının aklına ilk gelen şey şiirdir. Halbuki klasik Türk edebiyatının mensur yapıtları da azımsanmayacak sayıdadır. Özellikle bazı mensur eserler vardır ki ortaya koydukları sanatlı üslûplarıyla şiirlerden aşağı kalmayacak bir değeri hâizdirler. Bu tarz eserlerin belki de en üst sıralarında yer alan Hümâyûnnâme, dört asır boyunca gündemde kalmayı başararak Türk insanının Kelile ve Dimne Hikâyeleri ihtiyacını karşılamıştır. Kurgu, olay örgüsü ve vak'aları anlatış tarzı itibariyle Hümâyûn-nâme estetik bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Filibeli Alâaddin Âli Çelebi, özellikle, secileri eserinde uygularken kelime-seci-anlam üçleminin dışına çıkmamıştır. Eser bu yönüyle de başarılı bir mensur eser olma özelliği kazanmaktadır. Hümâyûn-nâme'yi benzeri eserlerden farklı kılan şey üslûbudur. Filibeli Alâaddin Âli Çelebi, Hümâyûn-nâme'yi,...
Alevîlik/Bektaşîlik konusunda sosyal bilimlerin sosyoloji, din, tarih, edebiyat, sanat ve felsefe... more Alevîlik/Bektaşîlik konusunda sosyal bilimlerin sosyoloji, din, tarih, edebiyat, sanat ve felsefe gibi çeşitli alanlarında birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların geneli Bektaşîliğin sosyolojik ya da siyasî boyutunun ortaya konulması yönünde ilerlemiştir. Bu durum artan eser sayısına bağlı olarak Alevîlik/Bektaşîlik hakkında bibliyografya çalışmalarına ağırlık verilmesi gerekliliğini de beraberinde getirmiştir. Bu yazıda, 1997-2018 yılları arasında Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalında Bektaşîliğe mensup olduğu düşünülen şairler/yazarlarla ilgili yapılmış, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tez veri tabanında bulunan yüksek lisans ve doktora tezleri incelenmiş, tezlerde kullanılan inceleme yöntemleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Daha sonra da ileride hem Bektaşîlik hakkında çalışma yapacaklara yardımcı olması hem de daha önce oluşturulmuş Alevîlik/Bektaşîlik bibliyografyalarına ek olması maksadıyla tezlerin künyeleri sıralanmıştır. Künyeler Apa 6 sistemine göre düzenlenmiştir...
Uploads
Papers by Tuncay BÜLBÜL