Gwlad Belg
Gwlad yng ngorllewin Ewrop yw Teyrnas Gwlad Belg neu Gwlad Belg (Iseldireg: België; Ffrangeg: Belgique; Almaeneg: Belgien). Mae hi'n ffinio â'r Iseldiroedd, yr Almaen, Lwcsembwrg, Ffrainc a Môr y Gogledd.
 | |
| Koninkrijk België (Iseldireg) Royaume de Belgique (Ffrangeg) Königreich Belgien (Almaeneg) | |
 | |
| Arwyddair | Eendracht maakt macht  |
|---|---|
| Math | gwladwriaeth sofran, talaith ffederal, gwlad |
| Enwyd ar ôl | Belgae, Gallia Belgica |
| Prifddinas | Dinas Brwsel |
| Poblogaeth | 11,584,008 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem | la Brabançonne |
| Pennaeth llywodraeth | Alexander De Croo |
| Cylchfa amser | UTC+01:00, UTC+2 |
| Nawddsant | Joseff |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Iseldireg, Ffrangeg, Almaeneg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Y Cynghreiriaid, yr Undeb Ewropeaidd, Ewrop, Benelux, y Gwledydd Isel, Ardal Economeg Ewropeaidd, Gorllewin Ewrop |
| Arwynebedd | 30,688 km² |
| Gerllaw | Môr y Gogledd |
| Yn ffinio gyda | yr Almaen, Lwcsembwrg, Ffrainc, Yr Iseldiroedd, Brenhiniaeth yr Iseldiroedd |
| Cyfesurynnau | 50.6411°N 4.6681°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Ffederal Gwlad Belg |
| Corff deddfwriaethol | Senedd Ffederal Gwlad Belg |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Brenin y Belgiaid |
| Pennaeth y wladwriaeth | Philippe, brenin Gwlad Belg |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Gwlad Belg |
| Pennaeth y Llywodraeth | Alexander De Croo |
 | |
 | |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) | $599,880 million |
| Arian | Ewro |
| Canran y diwaith | 5.55 canran |
| Cyfartaledd plant | 1.75 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.937 |
Mae'r wlad yn fan cyfarfod rhwng y diwylliant Tiwtonaidd a'r diwylliant Ffrengig. Siaredir Iseldireg yng ngogledd y wlad, Ffrangeg yn y de, ac Almaeneg mewn rhannau o'r de-ddwyrain. Ar adegau, mae cryn dyndra wedi datblygu rhwng y ddwy brif garfan ieithyddol. Ceisiwyd delio a'r sefyllfa yma trwy sefydlu rhanbarthau ac ardaloedd ieithyddol o fewn gwladwriaeth ffederal Gwlad Belg.
Rhoddir yr enw "Talwrn Ewrop" ar Wlad Belg am fod nifer o frwydrau pwysig yn hanes Ewrop wedi eu hymladd yno.[1]
Rhanbarthau a thaleithiau
golyguRhennir y wlad yn dair rhanbarth, Rhanbarth Fflandrys, Walonia a Rhanbarth Brwsel-Prifddinas. Mae Fflandrys a Walonia yn cynnwys pum talaith yr un, tra nad yw Rhanbarth y Brifddinas yn rhan o'r system daleithiol.
Fflandrys
golygu- Antwerp (prifddinas: Antwerp)
- Brabant Fflandrysaidd (prifddinas: Leuven)
- Dwyrain Fflandrys (prifddinas: Gent)
- Gorllewin Fflandrys (prifddinas: Brugge)
- Limburg (prifddinas: Hasselt)
Walonia
golygu- Brabant Walonaidd (prifddinas: Wavre)
- Hainaut (prifddinas: Mons)
- Liège (prifddinas: Liège)
- Luxembourg (prifddinas: Arlon)
- Namur (prifddinas: Namur)
Ardaloedd ieithyddol
golyguSefydlwyd yr ardaloedd ieithyddol (Iseldireg: taalgebieden, Ffrangeg: régions linguistiques) yn 1963, a daethant yn rhan o'r Cyfansoddiad yn 1970. Ceir pedair o'r rhain:
- ardal ieithyddol yr Iseldireg
- ardal ddwyieithog Prifddinas-Brwsel
- ardal ieithyddol Ffrangeg
- ardal ieithyddol Almaeneg
Dynodir hefyd dair cymuned o fewn Gwlad Belg; mae'r rhain yn cyfeirio at y bobl ac nid ydynt yn raniadau daearyddol:
- y Gymuned Iseldireg ei hiaith (Vlaamse Gemeenschap)
- y Gymuned Ffrangeg ei hiaith (Communauté Française)
- y Gymuned Almaeneg ei hiaith (Deutschsprachige Gemeinschaft)
Gweler hefyd
golygu- Rhestr Belgiaid enwog
- PuntVL - ymgyrch y gymuned Fflemaidd i ennill statws Parth Lefel Uchaf gwlad i Fflandrys
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Thomas Benfield Harbottle, Dictionary of Historical Allusions (Llundain: Swan Sonnenschein & Co, 1903), t. 57.
