Doklea

Doklea ili Doclea (također Dioclea ili Diocleia, kasnije cg: Дукља) je nekada bila najvažniji grad nekadašnje južnoslavenske srednjovjekovne države Duklja. Ostaci ovog starog grada nalaze se oko tri kilometra sjeverozapadno od Podgorice, glavnog grada Crne Gore, na zaravnjenoj terasi iznad ušća rijeke Zete u Moraču.

Historija

Doklea je bila najveće naselje ilirskog plemena Dokleati. Ovaj grad je bio osnovan početkom prvog stoljeća i izgrađen prema datoj konfiguraciji terena. Doklea je u svoje vrijeme bila veliki grad sa 8-10 hiljada stanovnika. geografska pozicija naselja diktirala je relativno veliku gustinu naseljenosti; grad se prostirao na prostoru prečnika od oko deset kilometara. Povoljna klima, dobri privredni uslovi i odbrambena pozicija su bili od velikog značaja u dato vrijeme.

Nakon administrativne podjele 297. godine u Rimskoj Imperiji, Diocleia je postala glavni grad nove rimske provicije Prevalis. U IV i V stoljeću sa najezdom barbara Duklja počinje gubiti svoju moć. Početkom V stoljeća, razorili su je Ostrogoti a 518. godine i snažan zemljotres. Nakon obnove, Slaveni, koji su migrirali do Doklee, ponovo su je razorili 620. godine. Tada je Doklea izgubila i svoj antički karakter.

Arheologija

Krajem XIX stoljeća započeta su arheološka istraživanja na području Doklee a nastavljena sredinom i krajem XX stoljeća.

I pored svog dobrog prirodnog položaja i prirodnih prepreka (rijeke i litice), Doklea je bila zaštićena i čvrstim odbrambenim zidovima širine oko dva metra i kulama. Tlocrt ima izled nepravilnog izduženog mnogougaonika. U rimsko vrijem izgrađeni su svečani slavoluk i ostale tipične građevine; terme, palestra, dva hrama, akvadukt i sl.

U prvom vremenu rimske vladavine (provincija Ilirikum, kasnije provincija Dalmacija) a prije osnivanja provincije Prevalis, u ovaj grad su u manjem broju doseljavani veterani iz rimskih legija, rjeđe Italici koji su naseljavali primorska mjesta (Risan, Budvu i Ulcinj). Naime, Doklea je imala određenu samostalnost, kao centar ilirskog plemena Dokleata. Sa karakteristikom municipija se pominje od vremena Flavijevaca (vladavine Vespazijana). Sa osnivanjem provincije Prevalis, grad je postao njen centar, mada je na seoskom području oko grada romanizacija bila slaba.

Na zapadnoj i jugoistočnoj strani grada nalazile su se nekropole, od kojih je jugoistočna sistematski istražena. U brojnim otkrivenim grobovima sa kremiranim i inhumiranim pokojnicima, pronađeni su raznovrsni i često dragocjeni primjerci grobnog inventara (posude od keramike i stakla, djelovi nakita, oruđe, oružje i novac), koji omogućava preciznije sagledavanje života antičke Doklee. Zapadna nekropola je samo djelimično ispitana i na njoj su, pored običnih, otkrivene monumentalne zidane grobne konstrukcije iz IV-V vijeka. Moguće da iz jedne ovakve grobne konstrukcije potiče i čuvena Podgorička čaša koja je antičku Duklju 1874. godine uvela u svjetsku arheologiju.

Na pronađenim natpisima rijetko se pojavljuju domaća ilirska imena, mnogo češća su grčka i rimska.